پس از اینکه فرانسه به طور ناگهانی خود را در حوزه نفوذ سنتی‌اش در آفریقا همچون مهمانی ناخوانده یافت، به دنبال حوزه‌های نفوذ جدید حتی در حیاط خلوت روسیه می‌گردد.
به گزارش جماران، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه بامداد چهارشنبه وارد شهر آستانه، پایتخت قزاقستان شد و قرار است قراردادهایی در بخش‌هایی از جمله داروسازی و هوافضا امضا کند. رئیس جمهوری فرانسه پس از دیدار با جمعی از دانشجویان، به شهر سمرقند در ازبکستان می‌رود و تا روز پنجشنبه در آنجا خواهد ماند.
پس از اینکه فرانسه به طور ناگهانی خود را در حوزه نفوذ سنتی‌اش در آفریقا همچون مهمانی ناخوانده یافت، به دنبال حوزه‌های نفوذ جدید حتی در حیاط خلوت روسیه می‌گردد. به همین دلیل است که امانوئل ماکرون، به آسیای مرکزی، منطقه‌ای غنی از انرژی سفر کرده و از قزاقستان و ازبکستان، به عنوان دو تامین کننده اورانیوم برای نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه دیدار می‌کند.
آقای ماکرون روز چهارشنبه در اولین مرحله از سفر خود به آسیای مرکزی وارد قزاقستان شد، منطقه‌ای که مدت‌هاست به عنوان حیاط خلوت روسیه شناخته می‌شود و از زمان آغاز جنگ در اوکراین توجه کشورهای غربی را بیش از پیش به خود جلب کرده است.
دومینوی کودتا در ۹ کشور آفریقایی از سال ۲۰۲۰ میلادی به این طرف، دیپلمات‌های فرانسوی را به شکل‌های مختلف نگران ساخته است، و در برخی موارد روسیه در پوشش گروه مزدور واگنر، تهدیدهایی علیه منافع فرانسه انجام داده است.
از آن طرف هم اینگونه نبوده است که نفوذ سنتی روسیه در آسیای مرکزی دست نخورده باقی مانده باشد. هم اکنون و به طور خاص چین، اتحادیه اروپا و ترکیه به دنبال جای پا برای خود در آسیای مرکزی هستند.
از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، چندین رئیس جمهوری فرانسه از قزاقستان دیدن کرده‌اند، اما ماکرون اولین رئیس‌جمهوری فرانسه است که از زمان فرانسوا اولاند در سال ۲۰۱۴ از قزاقستان بازدید می‌کند.
همچنین آقای ماکرون اولین رئیس جمهوری فرانسه است که از زمان فرانسوا میتران، در سال ۱۹۹۴، به ازبکستان سفر می‌کند.
علیرغم سیاست‌های اعلامی برای استقرار آزادی سیاسی، این دو کشور واقع در آسیای مرکزی کشورهایی هستند که اعتراضات مردم اغلب با خشونت سرکوب می‌شود. به‌طوری که سرکوب تظاهرات در سال ۲۰۲۲، باعث کشته شدن ۲۳۸ نفر در قزاقستان و ۲۱ تن در ازبکستان شد.
اروپا به دنبال اطمینان از ادامه عرضه نفت
امانوئل ماکرون روز چهارشنبه در دیدار با قاسم توقایِف، رئیس جمهوری قزاقستان به دلیل امتناع او از جانبداری از مسکو در مورد اوکراین تمجید کرد. آقای ماکرون سفر خود به این منطقه را «تاریخی» توصیف کرد و بر «نشاط» موجود در روابط دو کشور صحه گذاشت.
رئیس جمهوری فرانسه خطاب به همتای قزاقستانی خود گفت که «فرانسه برای راهی که شما دنبال می‌کنید ارزش می‌گذارد، مسیری که از دست نشانده بودن در برابر هر قدرتی پرهیز می‌کند و به دنبال ایجاد روابط متوازن و متعدد با کشورهای مختلف است.»
سفر آقای ماکرون در راستای تلاش‌های گسترده‌تر اروپا برای جایگزین کردن بازار سوخت‌های فسیلی روسیه است. به دنبال حمله نظامی مسکو به اوکراین، واردات نفت خام روسیه به اروپا ممنوع شده است. در عوض، کشور نفت‌خیز قزاقستان در حال حاضر به عنوان یک تامین کننده جایگزین، توانسته است بخشی از نفت خام مورد نیاز کشورهای اروپایی را پوشش دهد.
کریدور میانی از دریای خزر
علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی قزاقستان امکان دور زدن روسیه در مسیر تجاری جدید چین به اروپا را فراهم می‌آورد. در همین رابطه، امانوئل ماکرون «اهمیت زیاد» توسعه «کریدور میانی از دریای خزر» را به منظور «اتصال اروپا و آسیای مرکزی» را یادآور شد.
وزیران خارجه قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان هفته گذشته (۲۳ اکتبر) برای اولین بار با وزرای خارجه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا دیدار کردند. در ۳۰ سپتامبر نیز اولاف شولتس، صدراعظم آلمان میزبان آنها در برلین بود.
همکاری‌های هسته‌ای و معدنی در دستور کار فرانسه
علاوه بر نفت، قزاقستان یکی از صادرکنندگان عمده اورانیوم است و شرکت فرانسوی «اُرانو / Orano» در حال حاضر با شرکت هسته‌ای دولتی «کازاتومپروم» یک سرمایه‌گذاری مشترک دارد. رئیس شرکت «اُرانو» که یک معدن در قزاقستان دارد، در هیات همراه آقای ماکرون حضور دارد.
از طرفی، شرکت فرانسوی «الکتریسیته دو فرانس» (یا ئهِ‌دِه‌اِف /EDF) هم در حال تلاش برای ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای در قزاقستان است؛ پروژه ای که قرار است امسال در یک همه‌پرسی درباره آن تصمیم‌گیری شود.
مواد معدنی حیاتی برای فناوری‌های انرژی پاک نیز بخشی از گفتگوها خواهد بود. آقای ماکرون روز چهارشنبه اعلام کرد که دو کشور آمادگی خود را برای مشارکت در حوزه خاک‌های کمیاب و فلزات کمیاب اعلام کردند.
هم اکنون فرانسه پنجمین سرمایه گذار خارجی بزرگ در قزاقستان است و در این زمینه از چین هم پیشی گرفته است. البته دلیل اصلی این موضوع عمدتا به مشارکت شرکت «توتال انرژی» در پروژه عظیم میدان نفتی فراساحلی «کاشاقان» در شمال دریای خزر باز می‌گردد.
حجم تجارت بین فرانسه و قزاقستان در سال ۲۰۲۲ به ۵.۳ میلیارد یورو رسید و این کشور بیش از ۴۰ درصد اورانیوم مورد نیاز فرانسه را تامین می‌کند.
در مجموع، هیاتی متشکل از ۱۵ تن از روسای غول‌های تجاری فرانسه رئیس جمهوری را در این سفر همراهی می‌کنند.
تامین رادارهای نظامی
الیزه همچنین از عرضه سامانه سیار رادارهای نظامی GM 400 ساخت شرکت فرانسوی «تالس» «به حاکمیت» مستقل قزاقستان خبر داد که قرار است در قالب یک اتحاد نظامی مشترک، در قزاقستان مونتاژ شود.
روسیه سفر ماکرون را زیر نظر خواهد داشت
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز چهارشنبه در واکنش به سفر آقای ماکرون گفت که قزاقستان به عنوان یک کشور مستقل برای توسعه روابط با هر کشوری آزاد است. آقای پسکوف خطاب به خبرنگاران گفت: «ما هم به نوبه خود دارای روابط تاریخی و شراکت راهبردی با قزاقستان هستیم، آنها متحدان ما هستند و منافع ما در بسیاری از نهادهای بین المللی با یکدیگر همسو است.»
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هفته گذشته گفته بود که غرب در تلاش است تا «همسایگان، دوستان و متحدان» مسکو را به سمت خود بکشاند.
قزاقستان و ازبکستان از به رسمیت شناختن الحاق سرزمین‌های اوکراین به روسیه امتناع ورزیده‌اند و متعهد شده‌اند که تحریم‌های غرب علیه مسکو را رعایت کنند. این دو کشور آسیایی در عین حال هم روسیه و هم کشورهای غربی مانند فرانسه را از شرکای راهبردی خود می‌پندارند.
