محمد علی مهتدی : طوفان الاقصی نقطه عطفی در تاریخ تحولات منطقه است/ اسرائیل در حال شخم زدن نوار غزه است / نیروهای آمریکایی هدایت حملات اسرائیل به غزه را بر عهده دارند / اسرائیل قدرت بازدارندگی خود را از دست داد

به گزارش جماران ، نشست «فلسطین؛ ریشه‌ها و پیامدها» به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، عصر امروز، سه‌شنبه 25 مهرماه، در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

محمد علی مهتدی، پژوهشگر ارشد  مطالعات خاورمیانه و جهان عرب به عنوان یکی از سخنران های این نشست اشاره های کوتاه به تاریخ فلسطین داشته و به تحلیل وضعیت اسرائیل پس از عملیات طوفان الاقصی پرداخت.

محمدعلی مهتدی سخنان خود را با اشاره به سابقه نیم قرنی خود در منطقه و پوشش تحولات خاورمیانه از سال 1350 تا به امروز آغاز کرده و گفت:  این روزها با آنچه که در فضای مجازی جریان دارد، رسیدن به یک روایت صحیح کار بسیار سختی است. روایت من در حقیقت روایت یک شاهد از چیزی است که بر منطقه ما گذشته است . در سال 1948 فلسطین اشغال شد و کشوری به اسم اسرائیل به وجود آمد که در نتیجه آن چند میلیون جمعیت فلسطین آواره شدند. سازمان ملل پس از این تحول دو قطعنامه درباره تشکیل کشور فلسطین و بازگشت آوارگان تصویب کرد. نه کشور فلسطین پس از این تاریخ تشکیل شد و نه آوارگان به وطن خود بازگشتند. اسرائیل در آن مقطع اولیه، دو بخش از فلسطین را به اشغال خود درنیاورد : کرانه باختری رود اردن و دیگری هم نوار غزه . کرانه باختری به همراه بخشی از قدس شرقی که حرم قدسی و مسجد الاقصی در آنجا است تحت اشراف اردن و نوار غزه در جنوب و چسبیده به صحرای سینا تحت اشراف مصر قرار گرفتند. در سال 1967 که جنگ شش روزه اتفاق افتاد، ارتش اسرائیل کرانه باختری،  بلندی های جولان،  نوار غزه و صحرای سینا را اشغال کرد. از آن زمان نوار غزه و کرانه باختری تحت اشغال اسرائیل است .

کوج اجباری فلسطینی ها طرح آریل شارون بود

از همان زمان تا به امروز قطعنامه های بسیاری در شورای امنیت و  مجمع عمومی سازمان ملل صادر شدند و در همه آنها تاکید شده بود که این مناطق در اختیار اسرائیل،  اشغالی هستند.

اشغالگر حق ندارد هیچ تغییری در این مناطق اشغال شده به وجود آورد در حالی که اسرائیل از ابتدا سعی کرد ساکنان نوار غزه را به سمت صحرای سینا  و ساکنان کرانه باختری را به سمت اردن کوچ دهد. این طرح در حقیقت طرح آریل شارون با عنوان انتقال بود . او ادعا می کرد که چیزی به اسم دولت فلسطین وجود ندارد و افرادی که در نوار غزه و کرانه باختری هستند باید به ترتیب به صحرای سینا و اردن منتقل شوند. مدتی است که شاهد تلاش برای اجرای همان طرح شارون در این دو منطقه هستیم.

همین الان فشاری که ارتش اسرائیل بر نوار غزه وارد می کند با این هدف است که گذرگاه رفح باز شده و ساکنان غزه وارد صحرای سینا شوند. مصر با این ایده اسرائیل به شدت مخالف است و اصرارهای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده در قاهره در چند روز اخیر ره به جایی نبرده است.

غزه برای اولین بار توان دفاع از خود را دارد

 نوار غزه یک محیط مستطیل است که 35 کیلومتر طول و 10 کیلومتر عرض دارد و جمعا 365 کیلومتر مربع است. در این فضای اندک 2 میلیون و  صدهزار نفر جمعیت به شکل فشرده زندگی می کنند. در غزه ساختمان ها به هم چسبیده و پناهگاهی هم وجود ندارد بنابراین زمان بمباران ، مردم جایی برای فرار کردن ندارند.

نوار غزه از 16 سال پیش تا به امروز از زمین ، دریا و هوا تحت محاصره اسرائیل قرار دارد. ماهیگیران در  نوار غزه حق ورود به دریای مدیترانه را ندارد ، از هوا هیچ امکان ارتباطی وجود ندارد و مسیر زمینی هم که با سیم خاردارهای بلند کاملا محصور شده است.

این نخستین بار نیست که اسرائیل چنین حملات بی امانی را بر غزه تحمیل می کند و حملاتی از این جنس چهار بار پیش از این هم انجام شده بود. در دفعات قبل نوار غزه هیچ امکان دفاعی از خود نداشت و اسرائیل با بمب های فسفری مناطق مختلف مسکونی ، درمانی و غیرنظامی در این منطقه را بمباران کرد. اکنون منطقه ای که 16 سال در حصر بوده و امکان ورود غذا ، دارو و حتی سیمان برای ساخت و ساز در آن وجود نداشته،  در موقعیتی قرار گرفته که برای نخستین بار توانسته از خود در برابر اسرائیل دفاع کند.

تقسیم معادله های منطقه به پیش و پس از طوفان الاقصی

طوفان الاقصی که روز 15 مهر انجام شد نقطه عطفی در تاریخ تحولات غزه و منطقه است به گونه ای که تمام تحلیل گران معتقد هستند که این معادلات به پیش و پس از 15 مهرماه تقسیم شده اند. نخستین عنصر مهمی که فلسطینی ها در این عملیات استفاده کردند غافلگیری بود. سوال اینجاست که اسرائیل که این منطقه را زیر نظر  و صدها جاسوس در داخل غزه و صدها دوربین دارد و با ماهواره نفس های ساکنان غزه را هم می شمارد چگونه از این عملیات بی خبر ماند؟ آنهم از عملیاتی که گفته می شود آماده سازی برای انجام آن از یک سال پیش در غزه آغاز شده بود. فلسطینی ها با کمک شهید سردار سلیمانی و شهید مغنیه تونل های وسیعی را در زیر زمین در غزه حفر کرده اند. بنابراین می توان گفت که فلسطینی ها با این تدابیر امکان دفاع از خود را فراهم کردند.

حالا برای نخستین بار آنها پیشدستی کردند و همین غافلگیری برای اسرائیل گران آمده است. این عملیات ضربه بزرگی به دستگاه های امنیتی ، اطلاعاتی و قدرت بازدارندگی اسرائیل وارد کرد. در همان روز اول گنبد آهنین توسط فلسطینی ها هک شده بود به گونه ای که در ساعات اولیه عملیات، این گنبد نتوانست موشک های پرتاب شده از سوی غزه را رهگیری کند. در میان افرادی که حماس به اسارت گرفته است فرماندهان ارشد نظامی اسرائیل هم وجود دارند.

 در اینجا با توجه به فضاسازی هایی که در چند روز اخیر پیرامون اسیران اسرائیلی در اختیار حماس صورت گرفته باید بگویم که چند هزار فلسطینی در حال حاضر در زندان های اسرائیل هستند در حالی که بخش قابل توجهی از آنها تفهیم اتهام نشده و صرفا سالهاست در زندانهای این رژیم به سر می برند. حماس و سایر گروه های مقاومت فلسطین امیدوار هستند که در پایان این جنگ با مبادله اسرا آن فلسطینی ها هم آزاد شوند.

آیا جنگ غزه به جنگ منطقه ای تبدیل می شود؟

بیش از 10 روز از عملیات الاقصی می گذرد و مقاومت مسلحانه در نوار غزه و کرانه باختری ادامه دارد. اکنون دو سال مطرح است : آیا این عملیات پایان یافته و سپس مذاکرات انجام می شود یا با ورود بازیگران یا نیروهای دیگر در منطقه به این عملیات، این جنگ به جنگ منطقه ای تبدیل می شود؟

اسرائیل قدرت بازدارندگی خود را از دست داده و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل شکست خورده است. ارتش اسرائیل معنویت و عقیده نظامی خود را از دست داده و ژنرال های اسرائیلی قادر به تصمیم گیری نیستند . اکنون مشخص شده که نیروهای آمریکایی (سنتکام)  به کمک اسرائیل آمده و  عملیات اسرائیل علیه فلسطینی ها را مدیریت می کنند. آنتونی بلینکن ، وزیر خارجه ایالات متحده در منطقه است و جو بایدن، رئیس جمهور این کشور نیز راهی منطقه شده است.

اسرائیل در حال شخم زدن نوار غزه و  جنایت جنگی در این منطقه است. این مساله بر روی افکار عمومی در غرب هم تاثیر گذاشته و ما شاهد راهپیمایی های گسترده در کشورهای مختلف اروپایی در حمایت از مردم فلسطین هستیم.

تصور بر این است که اکنون آمریکایی ها به دنبال ایجاد تفاهم هستند اما این مذاکرات بسیار سخت خواهد بود و هر کسی تلاش می کند امتیازهای بیشتری بگیرد.

سناریو دیگری که این روزها مطرح است و از زبان وزیر خارجه ایران هم شنیده شده این است که اگر اسرائیل به کشتار در غزه ادامه دهد، حزب الله لبنان وارد عمل خواهد شد و از جنوب هم انصارلله یمن به حمایت از فلسطین برخواهد خواست. تجربه ثابت کرده که ارتش اسرائیل نمی تواند در برابر عملیات نظامی حزب الله لبنان مقاومت کند. این دو سناریو مطرح هستند، اما مسلم است که معادلات جدیدی در منطقه شکل گرفته،  اسرائیل دیگر اسرائیل قبلی نیست و بسیار ضعیف شده و مقاومت در شرایط نیرومندی قرار دارد.