ناپدید شدن لی شانگفو به دنبال برکناری غافلگیرکننده کین‌گانگ؛ وزیر امور خارجه چین در ماه ژوئیه و ناپدید شدن لی یوچائو؛ فرمانده سابق نیروی موشکی چین، همگی نشاندهنده تغییرات عمده در هرم اصلی قدرت در حکومت چین است.
به گزارش جماران؛ لی شانگفو؛ وزیر دفاع چین نزدیک به یک ماه است که در دید عموم ظاهر نشده است. چندی پیش رام امانوئل؛ سفیر ایالات متحده در ژاپن با انتشار یک خبر در شبکه اجتماعی ایکس (X) که پیش از این توئیتر نام داشت، مدعی شد که لی شانگفو در حصر خانگی به سر می‌برد. برخی دیگر از گمانه زنی‌ها مدعی است که لی شانگفو تحت بازجویی قرار دارد. چندی پیش نیز کین‌گانگ؛ وزیر خارجه چین از سمت خود برکنار شد و تا امروز در دید عموم ظاهر نشده است.
لی شانگفو کیست؟
لی شانگفو متولد فوریه 1958 و پسر یکی از فرماندهان عالی رتبه ارتش آزادی‌بخش خلق چین (PLA) است که پدر وی یکی از فرماندهان ارشد نظامی چین در جنگ شبه جزیره کره بود.
لی شانگفو در سال 1982 از دانشگاه ملی فناوری دفاعی چین (PLA NUDT) فارغ‌التحصیل شد و سپس مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی دریافت کرد. وی بیش از 30 سال در مرکز پرتاب ماهواره نظامی شیچانگ، مشغول به کار بود.
در سال 2016، لی به عنوان معاون فرمانده نیروی پشتیبانی استراتژیک ارتش (یک نهاد ویژه که وظیفه‌اش سرعت بخشیدن به توسعه فضایی و قابلیت‌های جنگ سایبری است) منصوب شد. لی سال بعد (2017) به ریاست واحد تدارکات ارتش منصوب شد.
سرانجام لی در ماه مارس سال جاری وزیر دفاع شد. لی علاوه بر سمت وزارت دفاع، یکی از پنج عضو شورای ایالتی حکومت چین است، یک سمت که از نظر ارشدیت بالاتر از یک وزیر عادی محسوب می‌شود.
لی شانگفو آخرین بار چه زمانی دیده شد؟
لی در تاریخ 15 اوت در یک کنفرانس امنیتی در مسکو شرکت کرد. دو روز بعد، دولت همسایه روسیه یعنی بلاروس عکس‌هایی را منتشر کرد که لی را در دیدار با الکساندر لوکاشنکو؛ رییس جمهوری بلاروس در مینسک نشان می‌داد. همچنین در تاریخ 29 اوت، لی یک سخنرانی کلیدی در مجمع صلح و امنیت آفریقا در پکن ایراد کرد.
چه چیزی به گمانه زنی‌ها درباره سرنوشت وزیر دفاع چین دامن می‌زند؟
رهبری نیروی موشکی چین، واحد ارتشی که بر زرادخانه هسته‌ای آن نظارت دارد، در ماه ژوئیه جایگزین شد. فرمانده سابق آن یعنی لی یوچائو، هفته‌ها قبل از تغییر در انظار عمومی دیده نشده بود و شین هوا، آژانس رسمی رسانه‌ای چین، هیچ توضیحی برای برکناری وی ارائه نکرد.
وزیر امور خارجه چین نیز در ماه ژوئیه، قبل از این‌که اعلام شود جایگزین شده است، از دید عموم ناپدید شد. همچنین هیچ توضیحی برای جدایی او پس از تنها شش ماه از کار خود ارائه نشد.
پس از به تعویق افتادن گردهمایی سالانه چین در مورد همکاری دفاعی با ویتنام که برای تاریخ 7 و 8 سپتامبر برنامه‌ریزی شده بود، گمانه زنی‌ها در مورد سرنوشت لی افزایش یافت. خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام ویتنامی که از ذکر نام خودداری کردند، گفت: «پکن چند روز قبل از این رویداد به هانوی (پایتخت ویتنام) گفته بود که وزیر دفاع چین در وضعیت سلامتی دارد.
به گزارش رویترز؛ دو نفر از افرادی که با ارتش چین در تماس بودند گفته‌اند که مقامات ارشد واحد تدارکات ارتش چین که لی از سال 2017 تا 2022 رهبری آن را بر عهده داشت نیز تحت بازجویی قرار گرفتند. این دو نفر مدعی شدند که تحقیقات درباره لی، که در ماه مارس به عنوان وزیر دفاع منصوب شد، و هشت مقام دیگر، توسط کمیسیون بازرسی انضباطی ارتش چین که یک واحد نظارتی امنیتی بسیار قوی است در حال انجام است.
سخنگوی وزارت خارجه چین روز 29 سپتامبر به خبرنگاران گفت: از این وضعیت بی اطلاع است. همچنین شورای ایالتی و وزارت دفاع به درخواست‌های ارسانه‌های خارجی برای اظهار نظر درباره وضعیت لی پاسخ ندادند.
پیشتر فایننشال تایمز گزارش داد که دولت آمریکا به نقل از مقامات ارشد معتقد است که لی تحت بازجویی قرار گرفته است.
رویترز گفت که لی هفته گذشته دیدار با مقامات دفاعی ویتنامی را در آخرین لحظه لغو کرد. دو مقام ویتنامی به خبرگزاری گفتند که پکن این نشست سالانه را بدون ذکر دلیل به تعویق انداخته است.
ناپدید وزرا، تغییر در ساختار هرم قدرت
ناپدید شدن لی شانگفو به دنبال برکناری غافلگیرکننده کین‌گانگ؛ وزیر امور خارجه چین در ماه ژوئیه و ناپدید شدن لی یوچائو؛ فرمانده سابق نیروی موشکی چین، همگی نشاندهنده تغییرات عمده در هرم اصلی قدرت در حکومت چین است.
شی جین پینگ از زمان به قدرت رسیدن در سال 2013، یک حرکت گسترده و غیرقابل بازگشت برای مبارزه با فساد انجام داده است که به گفته تحلیلگران، مخالفان سیاسی را نیز هدف قرار داده است. سرکوب‌های خاصی نیز در مورد فساد در ارتش آزادی‌بخش خلق (PLA) وجود داشته است. اما با گذشت بیش از یک دهه از حکومت شی جین پینگ و پس از یک تثبیت قدرت قاطع از زمان مائوتسه تونگ، رده‌های ارشد حکومتی اکنون متحدان اصلی شی جین پینگ هستند.
اخیرا درو تامپسون، یکی از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا گفت: «لی و کین دروازه جامعه بین‌المللی به سوی یک سیستم غیرشفاف هستند و این که چین در عرض سه ماه وزیران خارجه و دفاع خود را ناپدید کرده، تکان دهنده است.»
لی و کین دو طرف مذاکره خارجی چین هستند، اما چین هیچ تعهدی برای اطلاع رسانی به جامعه بین المللی ندارد و این نشان می‌دهد که چگونه ساختار حکومت چین به سمت اقتدارگرایی بیشتر، پیش می‌رود.
در نظام سیاسی چین، وزیران بالاترین رتبه را در یک سبد خاص ندارند. آقای لی به عنوان وزیر دفاع، به دو معاون در کمیسیون نظامی مرکزی گزارش می‌دهد و سپس به شی جین پینگ گزارش می‌دهد. با این حال، او همچنین یکی از پنج عضو شورای ایالتی است که از یک وزیر عادی بالاتر است. کین و لی همچنان عضو شورای ایالتی هستند اما هیچ اطلاعاتی از سرنوشت آن‌ها وجود ندارد.
با وجود این موارد به خوبی می‌توان دریافت که راس هرم قدرت در چین یعنی شی جین پینگ در حال تغییر سیستم و ساختار سیاسی چین است. برخی گمانه زنی‌ها نشان دهنده وجود اختلافات در طبقه بالای ساختار حاکمیتی چین است اما بدون تصمیم شی جین پینگ این تغییرات امکان پذیر نیست. به نظر می‌رسد رییس جمهوری چین در حال آماده‌سازی ساختار سیاسی چین برای آینده است و این تغییرات به خوبی نشان دهنده آن است که ساختار حکومتی در چین روز به روز در حال بسته شدن است.
