امروز چهارشنبه در گابن ارتش دست به کودتا زد و دولت این کشور که رئیس جمهورش به فرانسه نزدیک است را برکنار کرد.
به گزارش جماران، افول و پایان استعمار فرانسه در قاره سیاه فرا رسیده است و این کشور در حال اخراج از کشورهای مختلف قاره آفریقاست.
امروز چهارشنبه در گابن ارتش دست به کودتا زد و دولت این کشور که رئیس جمهورش به فرانسه نزدیک است را برکنار کرد.
فرانسه در واکنش به این اتفاق کودتای نظامی علیه علی بونگو، رئیس‌جمهوری گابن را که روابط نزدیکی با پاریس داشت محکوم کرد.
اولیویه وران، سخنگوی دولت فرانسه گفت که کشورش «با توجه زیاد» شرایط در گابن را دنبال می‌کند. وی همچنین خواستار احترام به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری روز شنبه در گابن شد.
نتیجه رسمی انتخابات مناقشه برانگیز گابن از پیروزی علی بونگو و انتخاب او برای سومین دوره ریاست‌جمهوری حکایت دارد. این در حالی است که نظامیان در پی اعلام نتیجه انتخابات علیه علی بونگو کودتا کردند.
حدود ۴۰۰ نظامی فرانسه به طور دائمی در گابن مستقر هستند. از سوی دیگر پاریس روابط اقتصادی گسترده‌ای با گابن به ویژه در حوزه‌های معدن و نفت دارد.
کودتای نظامی در گابن به معنای سقوط یکی دیگر از حکومت‌های متحد پاریس در کشورهای فرانسوی زبان آفریقا است. پاریس پیش از این شاهد ظهور حکومت‌هایی با مواضع خصمانه در قبال پاریس در مالی، بورکینافاسو و نیجر بود.
کودتاچی‌ها در گابن اعلام کرده‌اند که علی بونگو در خانه «تحت نظر» است. این در حالی است که گزارش‌ها از بازداشت یکی از پسران علی بونگو حکایت دارد. رئیس‌جمهوری سرنگون شده گابن در ویدئویی که به وضوح در آن نگران به نظر می‌رسد از هواداران خود خواست که ساکت نمانند.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز دوشنبه در جریان سخنرانی برای سفرای کشورش از «همه‌گیری کودتا» در کشورهای منطقه غرب آفریقا ابراز نگرانی کرده بود.
فرانسه طی سال‌های گذشته شاهد کاهش نفوذش در کشورهای آفریقایی همزمان با افزایش نفوذ چین و روسیه در این کشورها بوده است. سابقه استعمارگری و حمایت از رهبران فاسد و اقتدارگرا در آفریقا باعث شده است که فرانسه شاهد کاهش اقبال عمومی نسبت به خود در کشورهای آفریقایی باشد.
خروج از مالی پس از ۹ سال اشغالگری
۲۴ مرداد ماه سال گذشته (۱۵ اوت ۲۰۲۲) همزمان با نخستین سالروز خروج نظامیان آمریکا از افغانستان، اقدامی مشابه این بار از سوی فرانسه در مالی، توجه رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد.
همزمان شدن خروج نظامیان فرانسه از مالی با شکست راهبرد آمریکا در افغانستان و خروج از این کشور بعد از ۲۰ سال اشغالگری، این سناریو بیش از پیش قوت گرفت که الیزه نیز در این کشور آفریقایی شکست را پذیرفته است؛ ضمن اینکه خروج نیروهای فرانسوی زودتر از برنامه از پیش اعلام شده و آن هم بدون برگزاری مراسمی خاص، بیشتر به شائبه «خروج تلخ توأم با شکست» فرانسه دامن می‌زد.
فرانسه در حالی از کشور مالی پس از ۹ سال اشغالگری خارج شد که در کشورهای ساحل عاج، چاد و جیبوتی پایگاه نظامی ثابت دارد. علاوه بر این، فرانسه در پنج کشور ساحل معروف به گروه «جی ۵» شامل موریتانی، نیجر، چاد، بورکینافاسو و مالی به طور مستقیم مداخله نظامی می‌کرد اما دامنه مداخلات با اخراج از مالی و بورکینافاسو و اینک در پی کودتای در نیجریه کاهش یافته‌است.
خروج از بورکینافاسو پس از ۱۰ سال اشغالگری
بعد از خروج نظامیان فرانسوی از مالی در همسایگی بورکینافاسو، سال گذشته بورکینافاسو اعلام کرد به فرانسه مهلت یک ماهه داده تا نیروهای خود متشکل از حدود ۴۰۰ سرباز مستقر در این کشور را خارج کند. بنابراین نظامیان فرانسوی با اولتیماتوم دولت بورکینافاسو پس از ۱۰ سال، خاک این کشور را ترک کردند.
روابط فرانسه و بورکینافاسو پس از کودتای نظامی «ابراهیم ترائوره» در این کشور که به برکناری سرهنگ دوم «پل هانری ساندائوگو دامیبا» منجر شد، با تنش مواجه شد. این دومین کودتای نظامی در بورکینافاسو در سال ۲۰۲۲ بود و در حالی رخ داد که مقامات بورکینافاسو، پاریس را به مداخله در امور داخلی این کشور متهم کردند.
در پی این تنش‌ها، دولت بورکینافاسو سرانجام به توافقنامه نظامی سال ۲۰۱۸ که اجازه حضور نظامیان فرانسوی در خاک این کشور را می‌داد، پایان داد و از فرانسه خواست تا در مدت یک ماه، نیروهای خود را از بورکینافاسو خارج کند که دی ماه پارسال این اتفاق نیز افتاد.
تصمیم بورکینافاسو درباره نیروهای فرانسوی نشانه وخامت بیشتر روابط بین فرانسه و مستعمره‌سابق این کشور بود. برخی از تنش‌ها به این دلیل صورت گرفت که حضور نظامی فرانسه در بورکینافاسو امنیت را در این کشور واقع در غرب آفریقا بهبود نداده‌بود. مقامات نظامی بورکینافاسو معتقدند که حتی دیپلمات فرانسه نیز دیگر «قابل اعتماد» نیست. این مرحله جدیدی از مناقشه دیپلماتیک بین بورکینافاسو و فرانسه است.
کودتا در نیجر و ضربه مهلک به حضور فرانسه
گارد ریاست جمهوری نیجر اخیراً علیه «محمد بازوم» رئیس جمهور این کشور کودتا کرد و رسماً تلویزیون ملی این کشور خبر داد که «عبدالرحمن تچیانی» رئیس گارد ریاست جمهوری نیجر خود را به عنوان رهبر جدید و رئیس شورای انتقالی در این کشور معرفی کرده‌است.
در جریان کودتای نظامی علیه رئیس جمهور نیجر، نظامیان این کشور دولت فرانسه را متهم به «مداخله نظامی» در نیجر پس از خلع محمد بازوم از قدرت کردند. پاریس پس از تخلیه نیروهای نظامی خود از مالی و بورکینافاسو، راهبرد سیاست خارجی جدید خود را طی سال‌های اخیر بر نیجر با هدف تحقق اهداف ژئوپلیتیک خود در غرب آفریقا متمرکز کرده که کودتای اخیر همه رشته‌های این کشور را پنبه کرد.
وبگاه فرانسوی «لو بوآن» در گزارشی با تشریح میزان لطمه‌ای که کودتای نظامی اخیر علیه رئیس جمهور تحت الحمایه فرانسه به قدرت و نفوذ فرانسه در این کشور بیابانی در منطقه ساحل آفریقا زده، نسبت به پیامدهای خطرناک آن علیه سیاست‌های دولت ماکرون در این کشور سرشار از معادن اورانیوم هشدار داد.
به نوشته این وبگاه فرانسوی، ماکرون هر چند از پنج سال گذشته در نطق‌های خود علیه نیروهای مسلح تندرو بومی در این کشور تحت نفوذ سنتی خود شاخ و شانه می‌کشید اما اینک کودتای اخیر علیه محمد بازوم رئیس جمهور برکنار شده نیجر به مثابه آخرین میخ بر تابوت حوزه دکترین نفوذ سیاست خارجی سنتی فرانسه در جنوب صحرای آفریقا است.
همزمان روزنامه «تایمز» انگلیس هم در سرمقاله خود سیاست‌های آشفته ماکرون در مستعمره‌های پیشین فرانسه در آفریقا را به باد انتقاد گرفت و نوشت: نیجر تا اندکی قبل، یکی از با ثبات‌ترین مستعمره‌های پیشین فرانسه در منطقه ساحل آفریقا به شمار می‌آمد اما این کشور پس از سقوط حکومت نیجر، دیگر چنین وضعیتی را ندارد و اوضاعی مشابه با بورکینافاسو و مالی پیدا کرده‌است.
