داستان یک مهاجرت پرخطر؛ از سوریه تا اروپا

به گزارش جماران ، برای سوری‌های ناامید، یک پیام در پیام رسان واتس‌اپ با مضمون «می‌خواهم به اروپا بروم» می‌تواند تمام چیزی باشد که برای شروع یک سفر  به لیبی و سپس در سراسر دریای مدیترانه نیاز دارند.  

الجزیره در گزارشی درباره تقلای آوارگان سوری برای خروج از این کشور می نویسد:  دوازده سال پس از درگیری که با سرکوب تظاهرات مسالمت آمیز طرفداران دموکراسی در سوریه آغاز شد، سوری ها در تلاشند تا از جنگی که بیش از 500000 نفر را کشته، میلیون ها نفر را آواره کرده و قدرت های خارجی و گروه های مسلح را به خود جذب کرده است، فرار کنند.

بستگان و فعالان به خبرگزاری فرانسه گفتند که حداقل 141 سوری در میان 750 پناهجو بودند که گمان می‌رود سوار بر یک قایق بودند که از لیبی به راه افتاد و در ماه ژوئن در سواحل یونان غرق شد. خبرگزاری فرانسه با قاچاقچیان و پناهندگان سوری که از مسیر مرگبار لیبی و مدیترانه مرکزی - مرگبارترین مسیر مهاجرت جهان - برای مهاجرت استفاده می کنند مصاحبه کرد. تقریباً همه از ترس خواستند نامشان فاش نشود.

هر ماه یک گروه

یک قاچاقچی در استان درعا در جنوب سوریه از طریق واتس اپ به خبرگزاری فرانسه  گفت: «ما همه چیز را با تلفن نهایی می کنیم. ما یک کپی از پاسپورت آنها را می خواهیم و به آنها می گوییم که پول را کجا واریز کنند. ما مجبور نیستیم کسی را شخصا ببینیم،»

کنترل درعا، مهد حوادث سوریه، در سال 2018 دوباره به دست نیروهای دولتی بشار اسد افتاد . فعالان این منطقه می گویند که از آن زمان تاکنون با کشتار، درگیری ها و شرایط وخیم زندگی روبرو بوده اند  که همه اینها به مهاجرت دامن می زند.

این قاچاقچی به خبرگزاری فرانسه گفت: اولین سالی که شروع کردیم، فقط یک گروه فرستادیم.  امروز ما هر ماه یک دسته را به لیبی می فرستیم. مردم خانه‌هایشان را می‌فروشند و می‌روند.

لیبی پس از سرنگونی و کشته شدن معمر قذافی دیکتاتور دیکتاتور در جریان بهار عربی در سال 2011، در همان سالی که جنگ سوریه آغاز شد، به آشوب کشیده شد. این کشور آفریقای شمالی بین یک دولت به رسمیت شناخته شده توسط سازمان ملل در غرب و دیگری در شرق با حمایت خلیفه حفتر- فرمانده نظام که با دمشق در ارتباط است - تقسیم شده است.

پناهندگان سوری پول را که بیش از 6000 دلار برای هر نفر است نزد شخص ثالثی که اغلب از طریق یک صرافی پورسانت می گیرد، واریز می کنند. این قاچاقچی گفت که پس از رسیدن پناهجویان به ایتالیا به او پول پرداخت می شود. شریک او در شرق لیبی سفر قایق های حامل پناهندگان را سازماندهی می کند.

تحقیر شده و کتک خورده

یکی از آژانس های مسافرتی در درعا به خبرنگار خبرگزاری فرانسه که خود را به عنوان یک پناهنده معرفی کرده بود، گفت که یک به اصطلاح بسته مهاجرتی 6500 دلار هزینه دارد.  در پیامی که او در واتس آپ ارسال کرده آمده است که این شامل یک بلیط هواپیما، یک سند ورود به شرق لیبی، وانت فرودگاه، حمل و نقل، اقامت، سفر با قایق به ایتالیا و یک جلیقه نجات است.  او در بخش هایی از وعده های خود افزود که پناهندگان «در یک هتل یا یک آپارتمان مبله» می مانند، اما سوری ها می گویند که چنین وعده هایی به ندرت عمل می شود. آنها به خبرگزاری فرانسه از انبارهای شلوغ و پر از بیماری گفتند، جایی که نگهبانان مسلح پناهندگان را در معرض خشونت و اخاذی قرار می دادند.

عمر، 23 ساله، اهل استان درعا، امسال 8000 دلار قرض کرد تا  از طریق قاچاق به لیبی و سپس ایتالیا برسد. او می گوید که از ترک "کشوری بدون آینده" ناامید است. او  که اکنون در آلمان است، دو هفته را در انباری در نزدیکی ساحل در شرق لیبی با حدود 200 نفر دیگر محبوس بوده است. عمر درباره شرایطش در انبار فوق گفت: «ما مورد آزار و ضرب و شتم قرار گرفتیم، فریاد زدیم و  تحقیر شدیم.  در روز عزیمت، حدود 20 مرد مسلح ما را مجبور کردند که فاصله انبار تا دریا را بدویم و با پشت تفنگ خود به ما ضربه بزنند . وقتی بالاخره به ساحل رسیدیم، خسته بودم. نمی توانستم باور کنم که موفق شده ام.

نامی در میان لیست مزدوران

در بخشی از شمال سوریه که تحت کنترل گروه‌های شورشی مورد حمایت ترکیه است، یکی از شبه نظامیان گفت که او با فهرست کردن آوارگان در لیست مزدوران طرفدار ترکیه، آنها را به لیبی قاچاق کرده است. ترکیه از دولت طرابلس در غرب لیبی حمایت می کند. آنکارا تقرییا یک مسیر پر تردد به اروپا از طریق ترکیه را بسته است. این شبه نظامی به خبرگزاری فرانسه گفت: «هر شش ماه یک بار ما از جنگنده ها برای انتقال افراد استفاده می کنیم.  سوری‌هایی از استان‌های شمالی ادلب و حلب که تحت کنترل مخالفان هستند، به‌ویژه آن‌هایی که در کمپ‌های آوارگان زندگی می‌کنند، با ما تماس بگیرید . پناهندگان سوری که به عنوان "جنگجویان" فهرست شده اند، مستحق دریافت "حقوق" در حدود 2500 دلار توسط ترکیه هستند.

به گفته او این گروه شبه نظامی از این معامله 1300 دلار به جیب می‌زند، فردی که لیست به اصطلاح مزدوارن را درست می کند بخش دیگری از پول را می برد و  پناهندگان یک پرواز رایگان به لیبی دریافت می‌کنند. سوری ها ابتدا و قبل از عبور از ترکیه و پرواز به پایتخت لیبی، به اردوگاه های مرزی برای جنگجویان طرفدار آنکارا می روند.  آنها دو هفته را در اردوگاه های شبه نظامیان سوری در غرب لیبی سپری می کنند و سپس با قاچاقچیانی آشنا می شوند که حدود 2000 دلار برای سفر با قایق به ایتالیا می خواهند.

پاک کردن جای پا

 یک قاچاقچی در درعا به خبرگزاری فرانسه گفت:  برای کسانی که در سوریه تحت کنترل دولت هستند رسیدن به لیبی می تواند شامل عبور از خاورمیانه با خطوط هوایی مختلف و گاهی از طریق زمینی برای پنهان کردن رد پاها باشد.

خبرنگار خبرگزاری فرانسه یک بلیت گروهی برای حدود 20 پناهجوی سوری دید که به لبنان سفر کردند و سپس از بیروت به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و سپس مصر رفتند و سرانجام در بنغازی در شرق لیبی فرود آمدند.  پروازهای مستقیم نیز از دمشق به بنغازی با شرکت هواپیمایی خصوصی سوریه Cham Wings در دسترس است. اتحادیه اروپا Cham Wings را در سال 2021 به دلیل نقش ادعایی آن در مهاجرت غیرقانونی به اروپا از طریق بلاروس در لیست سیاه قرار داد  اما در ژوئیه سال گذشته این محدودیت را لغو کرد.  چندین سوری به خبرگزاری فرانسه گفتند که در پروازهای خود به بنغازی، چه مستقیم و چه غیر مستقیم، بسیاری از پناهجویان عازم اروپا بودند.

یکی از مقام های شرکت هواپیمایی خصوصی سوریه به خبرگزاری فرانسه ضمن اشاره به حضور تعداد قابل توجهی از سوری ها در لیبی می گوید که  «چم وینگز» تنها مسافرانی را با مدارک معتبر ورود، به لیبی حمل می کرد .  او به خبرگزاری فرانسه گفت که این شرکت هواپیمایی مسئولیتی در تعیین اینکه آیا مسافران برای کار یا دلایل دیگر سفر می‌کنند نیست اما مسلماً برای کمک به قاچاق یا مهاجرت به لیبی پرواز نمی‌کند.

هم مرگ هم ترس

 سوری هایی که به بنغازی می رسند برای ورود به مجوز امنیتی از مقامات شرقی نیاز دارند. اما قاچاقچی اهل درعا به خبرگزاری فرانسه گفت که این مسئله واقعا یک مشکل نیست: «در لیبی، مانند سوریه، پرداخت پول به مقامات امنیتی می تواند همه چیز را حل کند. ما فردی در دستگاه امنیتی داریم که مجوزها را فقط با یک کلیک دریافت می‌کند.

پناهندگان به خبرگزاری فرانسه گفتند که یکی از همکاران قاچاقچی که کارهای آنها را انجام داده  و معمولا یک افسر امنیتی است آنها را از فرودگاه بنینا بنغازی به بیرون اسکورت کرد.  یکی از مجوزهای امنیتی که توسط خبرگزاری فرانسه مشاهده شد  نشان نیروهای حفتر را داشت و نام و شماره پاسپورت بیش از 80 شهروند سوری عازم اروپا بر روی آن درج شده بود.

زمانی که سوری ها به لیبی می رسند، ممکن است هفته ها یا ماه ها منتظر خطرناک ترین قسمت سفر باشند. بر اساس آمار سازمان بین المللی مهاجرت، امسال بیش از 1800 پناهجو از ملیت های مختلف هنگام عبور از دریای مدیترانه مرکزی به سمت اروپا جان خود را از دست داده اند. به گفته آژانس پناهندگان سازمان ملل، حدود 90,000 نفر دیگر وارد ایتالیا شده اند که بیشتر آنها از لیبی یا تونس وارد شده اند. یک جوان 23 ساله اهل کوبانی شمال سوریه که تحت کنترل کردها است، در میان حدود 100 بازمانده کشتی غرق شده ژوئن در سواحل یونان بود. او برای سفری که تقریباً به قیمت جانش تمام شد، بیش از 6000 دلار پرداخت کرد.

او در این باره می گوید : « قتل هم وجود داشت. شش نفر در دعواهای ناامیدکننده بر سر غذا و آب جان باختند . ما در روز پنجم شروع به نوشیدن آب دریا کردیم. » او که اکنون در اروپا است به خبرگزاری فرانسه می گوید: من می خواستم جنگ را پشت سر بگذارم، زندگی ام را بگذرانم و به خانواده ام کمک کنم. به من وعده اقامتگاه مناسب و یک کشتی ایمن داده شده بود، اما هیچکدام از اینها در عمل اتفاق نیفتاد. »