راه سخت اردوغان در اقتصاد آشفته ترکیه

به گزارش جماران به نقل از رویترز، در حالی که لیر ترکیه در آستانه تصمیم گیری در انتخابات این کشور در روز یکشنبه به پایین ترین سطح خود رسید، این ارز به طور فزاینده ای ناکارآمد به نظر می رسد و سرمایه گذاران نگران این هستند که اگر رجب طیب اردوغان برای یک دهه دیگر به حضور در قدرت ادامه دهد، باید منتظر چه پیامدهای دیگری بود.

اردوغانیسم که به نوعی سیاست های غیرمتعارف این رئیس جمهور 69 ساله را شامل می‌شود، ارزش لیر را در پنج سال گذشته 80 درصد کاهش داده، منجر به شکل گیری تورم شده و البته اعتماد مردم ترکیه به پول این کشور را هم از بین برده است.

 از زمان بحران اقتصادی  2021، مقامات ترکیه  به طور فزاینده ای نقش عملی در بازارهای ارز بر عهده گرفته اند، تا جایی که برخی از اقتصاددانان اکنون آشکارا بحث می کنند که آیا لیر همچنان قدرت آزادانه شناور بودن را مانند ارز رسمی بسیاری از کشورها دارا است یا خیر. حرکات روزانه لیر به طور غیر طبیعی محدود شده و عمدتا سقوط را تجربه می‌کند.

ده ها میلیارد دلار از ذخایر طلا مصرف شده که این مسئله هم نشان دهنده  مدیریت خرد سیستماتیک است. شرکت‌های صادرکننده اکنون موظف هستند 40 درصد از درآمدهای ارزی را به بانک مرکزی بفروشند، در حالی که طرح سپرده‌گذاری بانکی محافظت شده از کاهش ارزش لیر که به فرونشاندن آشفتگی  بحران سال 2021 کمک کرد، همچنان یک سیستم دفاعی  مهم اما بالقوه پرهزینه است.

پل مک نامارا، مدیر بدهی بازارهای نوظهور در مدیریت دارایی به رویترز می‌گوید : «نکته کلیدی این است که لیر به طور مصنوعی ثابت نگه داشته می‌شود.

سپرده گذاران در دو ماه گذشته حدود 33 میلیارد دلار در حساب های بانکی محافظت شده در برابر نوسان‌های ارزی قرار داده اند که مجموع آن را به 121 میلیارد دلار رسانده است - تقریباً یک چهارم کل سپرده های ترکیه. مک نامارا می‌گوید: «اصولاً غیرممکن است که به راه‌حل خوبی برای همه این موارد برسیم.»

مقامات دولتی که در روزهای اخیر با رویترز صحبت کردند، گفته‌اند که اکنون در مورد اینکه آیا به استراتژی اقتصادی فعلی که نرخ‌های بهره پایین را در اولویت قرار می‌دهد ادامه داده شود یا طرح جدیدی تعریف و اجرایی شود ، اختلاف نظر وجود دارد.

مدیریت لیر از زمان رای گیری دور اول که حدود دو هفته پیش بود، کاهش آن را به کمی بیش از 2 درصد محدود کرده اما سایر بازارهای کلیدی نگرانی شدیدی را مبنی بر ادامه سیاست پیشین اردوغان نشان داده‌اند.

پاسخ به این پرسش که آیا «حساب‌های لیری که با دلار محافظت می‌شوند، معتبر هستند؟» سخت است بخصوص با اشاره به هزینه بالقوه آنها برای دولت در صورت بروز یک بحران تمام عیار و این واقعیت که اکنون به دلیل تقاضای دلار، نرخ ارزهای موازی به طور گسترده در بازارهای ترکیه عرضه می شود.برخی از کارشناسان بر این باورند که ترکیه از منظر اقتصادی در حال بازگشت به دهه نود است.

پیش بینی اینکه چه زمانی همه چیز می تواند به سرانجام برسد دشوار است. در یک فصل توریستی طبیعتا باید در کوتاه مدت شاهد افزایش دوباره ذخایر باشیم و همزمان تزریق های اخیر به خزانه دولت از کشورهای "دوست" خلیج فارس و روسیه نیز  تا حدودی به ترکیه کمک کرده است.

بسیاری تصور می‌کنند که اردوغان روز یکشنبه به عنوان پیروز از میدان کارزار خارج می شود و به وعده های انتخاباتی خود برای افزایش درآمد و بازسازی کشور پس از زلزله فوریه عمل می کند.

برخی از سرمایه گذاران نگران هستند که اگر بازار دوباره مارپیچ شود، مقامات ممکن است به کنترل سرمایه شدیدتری متوسل شوند، چیزی که دولت بارها اجرای آن را تکذیب کرده است. همزمان یک نکته بحرانی دیگر این است که ناکارآمدی فزاینده بازار ارز، به خوش‌بینی‌هایی که قبلاً سرمایه‌گذاری‌های خارجی زیادی را به ترکیه آورده بود، پایان داده است. در چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان معتقدند که با فرض پیروزی اردوغان؛ لزوما راه آسانی پیش روی او برای خروج از بحران وجود ندارد.