دولت چین در گامی جدید به سمت نوسازی ارتش خود اعلام کرد که سومین ناو هواپیمابر خود با نام «فوجیان» را به آب انداخته است. ناو هواپیمابر "فوجیان" نخستین ناو هواپیمابر بومی چین با منجنیق‌های الکترومغناطیسی است.
به گزارش جماران به نقل از سى ان ان چین روز جمعه سومین و پیشرفته‌ترین ناو هواپیمابر خود را از کارخانه کشتی‌سازی جیانگ‌نان شانگهای با سیستم پرتاب جدیدی که به گفته کارشناسان به سرعت در حال رسیدن به ایالات متحده است را به آب انداخت.
به گزارش خبرگزاری دولتی چین شینهوا، این کشتی با نام "فوجیان" اولین ناو هواپیمابر منجنیق چینی است که در داخل کشور طراحی و ساخته شده است.
به گفته مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن، سیستم پرتاب به کمک منجنیق آن ارتقا یافته از سیستم سبک پرش اسکی کمتر پیشرفته ای است که در لیائونینگ و شاندونگ، دو مدل قبلی آن، استفاده می شود و ارتقا یافته است.
سیستم جدید، مشابه آنچه که توسط ناوهای هواپیمابر ایالات متحده استفاده می شود، به چین این امکان را می دهد که طیف وسیع تری از هواپیماها را از فوجیان سریعتر و با مهمات بیشتر پرتاب کند.
شین هوا گزارش داد، علاوه بر سیستم پرتاب، فوجیان به دستگاه های مسدود کننده و جابجایی بار کامل بیش از 80000 تن مجهز است و افزود که این کشتی پس از پرتاب آزمایش های پهلوگیری و آزمایش های ناوبری را انجام خواهد داد.
متیو فونایوله، کارشناس ارشد پروژه چین CSIS، قبلاً به سى ان ان گفته بود که کشتی جدید "اولین حمله ارتش چین به یک ناو هواپیمابر مدرن خواهد بود." این یک گام بسیار مهم به جلو است. او گفت: آنها واقعاً متعهد به ایجاد یک برنامه حامل هستند و همچنان مرزهای کاری را که می توانند انجام دهند پیش می برند.
چین ناوهای هواپیمابر خود را از استان های ساحلی خود نام می برد که لیائونینگ در شمال شرقی و شاندونگ در شرق قرار دارند. فوجیان، در جنوب شرقی، نزدیکترین استان به تایوان است که توسط تنگه ای با عرض کمتر از 80 مایل (128 کیلومتر) در باریک ترین نقطه آن جدا شده است.
حزب کمونیست حاکم چین مدعی حاکمیت بر دموکراسی خودمختار تایوان است، علیرغم اینکه هرگز بر آن حکومت نکرده است. شی جین پینگ، رهبر چین بارها گفته است که "اتحاد مجدد" بین چین و تایوان اجتناب ناپذیر است و استفاده از زور را رد نکرده است.
چین اکنون بزرگترین نیروی دریایی جهان را در اختیار دارد و ناوهای هواپیمابر هسته اصلی ناوگان هر قدرت بزرگی هستند. کشتی های عظیم اساساً یک پایگاه هوایی متحرک هستند که امکان استقرار سریع و طولانی مدت هواپیما و تسلیحات را در یک سالن جنگی فراهم می کند.
تقویت نیروی دریایی چین در بحبوحه تنش‌های ژئوپلیتیکی فزاینده با ایالات متحده صورت می‌گیرد که در دوران ریاست جمهوری جو بایدن به دنبال تقویت روابط با متحدان و شرکای خود در منطقه آسیا و اقیانوسیه برای مقابله با نفوذ اقتصادی و قدرت نظامی فزاینده پکن است.
سال گذشته، پکن به یک پیمان امنیتی بین ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا به نام AUKUS دست یافت، توافقی که به موجب آن سه کشور اطلاعات و فناوری نظامی مبادله خواهند کرد تا مشارکت دفاعی نزدیک‌تری در آسیا ایجاد کنند. مانورهای دریایی با حضور اعضای گفتگوی غیررسمی احیا شده بین ایالات متحده، ژاپن، استرالیا و هند، موسوم به Quad، پکن را بیش از پیش ناآرام کرده است.
رقابت دریایی
اولین ناو هواپیمابر چین، لیائونینگ، یک کشتی ناتمام دوران شوروی بود که پکن در سال 1998 از اوکراین خرید، به روز شد و در نهایت در سال 2012 راه اندازی شد.
ارتش چین از دانش تکنولوژیکی که از آن کشتی به دست آورده بود برای ساخت اولین ناو هواپیمابر ساخت داخل خود به نام شاندونگ استفاده کرد که در دسامبر 2019 وارد خدمت شد.
اما اگرچه دو ناو هواپیمابر اولیه چین قدرت دریایی خود را افزایش دادند، اما توانایی آنها همچنان بسیار کمتر از ایالات متحده بود که در مجموع 11 کشتی در خدمت دارد.
علاوه بر این، هر دو لیائونینگ و شاندونگ بر اساس فناوری منسوخ شوروی ساخته شده بودند. این دو ناو از سیستم پرتاب پرش اسکی استفاده می کردند، جایی که هواپیماها به سادگی از یک سطح شیب دار کوچک بلند می شدند، در حالی که ناوهای آمریکایی از سیستم منجنیق پیشرفته تری برای پرتاب هواپیماهای خود استفاده می کردند.
هواپیماهایی که توسط منجنیق پرتاب می شوند می توانند سریعتر و با مقادیر بیشتری سوخت و مهمات در هوا به پرواز درآیند و به آنها برتری نسبت به هواپیماهایی که با پرش اسکی پرتاب می شوند را می دهد که در هنگام بلند شدن به نیروی خود متکی هستند.
با این حال، علیرغم سیستم پرتاب پیشرفته، فونایوله از CSIS گفت که هنوز هم نشانه‌هایی وجود دارد که ناو هواپیمابر چینی از همتایان آمریکایی خود عقب مانده است، زیرا منجنیق‌های بیشتر، راه هوایی بزرگ‌تر و آسانسورهای بیشتری برای استقرار سریعتر هواپیماها دارند.
همه ناوهای هواپیمابر ایالات متحده نیز دارای موتور هسته ای هستند، در حالی که گفته می شود فوجیان با پیشرانه بخار معمولی کار می کند، که فونایوله گفت که دسترسی آن را محدود می کند. او گفت: «(اگرچه) این ممکن است در حال حاضر کمتر عاملی برای چین باشد زیرا بسیاری از منافع این کشور در دریاهای نزدیک است.
پس از راه اندازی، فوجیان باید آزمایش شود و به طور کامل آماده شود تا بتواند راه اندازی شود و به طور رسمی وارد خدمت شود.
در ابتدا، وزارت دفاع ایالات متحده تخمین زده بود که این ناو تا سال 2023 برای خدمات فعال آماده باشد، اما اکنون این تاریخ را به سال 2024 بازگردانده است.
ناو هواپیمابر شاندونگ نیز از پرتاب در سال 2017 تا زمانی که در نهایت در سال 2019 وارد خدمت شد، دو سال طول کشید. علاوه بر این، فوجیان ممکن است برای به کارگیری فناوری پرتاب الکترومغناطیسی برای منجنیق های خود با مشکل مواجه شود. حتی ایالات متحده در استفاده از سیستم مشابه در آخرین ناو خود، USS Gerald R. Ford، با مشکل مواجه بوده است که منجر به تاخیرهای طولانی در استقرار آن شده است.
شایان ذکر است: طراحی و ساخت این ناو برای اولین بار تماماً توسط مهندسان چینی انجام گرفته و نقطه عطفی در افزایش برد و قدرت نیروی دریایی این کشور محسوب می‌شود.
ناو «فوجیان» با خروج از کارخانه کشتی‌سازی شانگهای در اسکله مجاور آن پهلو گرفت.
این ناو که در زمره ناوهای کلاس ۰۰۳ طبق بندی می‌شود به آخرین فناوری‌های تسلیحاتی و امکانات پروازی جنگنده‌ها مجهز است، و با نمونه‌های غربی رقابت می‌کند.
چین که در حال حاضر به لحاظ کمیت بزرگترین نیروی دریایی جهان را در اختیار دارد با این ناو هواپیمابر بر تنوع و تعداد ناوهای هواپیمابر خود افزوده است.
اهمیت راهبردی این ناو چیست؟
رضوان رحمت، تحلیلگر سنگاپوری در مسائل نظامی در این خصوص گفت: «حالا دیگر مهندسان چینی می‌توانند کلیه مدل‌های جنگنده‌های سطحی دریایی از جمله ناو، ناوچه، ناوشکن، و کشتی‌های تهاجمی آبی-خاکی را به‌صورت بومی بسازند. این که پکن توانسته چنین ناو هواپیمابر پیچیده‌ای را از صفر بسازد تحول بزرگی برای صنعت کشتی‌سازی این کشور محسوب می‌شود.»
اولین ناو هواپیمابر چین یک کشتی تغییر کاربری یافته متعلق به دوران شوروی سابق بود و دومین ناو نیز با وجود اینکه توسط چین ساخته شده بود ولی طراحی آن الگوبرداری شده از نمونه‌های شوروی سابق بود. هر دو نمونه در زمره ناوهای دارای باند پروازی شبیه پیست «اسکی پرش» بودند که یک سطح شیب‌دار در انتهای باند پرواز تعبیه شده بود.
ناو هواپیمابر کنونی از کلاس ۰۰۳، در حقیقت از فناوری الکترومغناطیسی برای پرتاب‌های موسوم به «منجنیقی» بهره می‌گیرد که پیش از این تنها در اختیار ارتش آمریکا بوده است. استفاده از الکترومغناطیس به‌جای بخار امکان کاهش فشار بر ناو و همچنین افزایش تنوع جنگنده‌های پروازی را به چین خواهد داد.
تأثیر این ناو هواپیمابر تغییر معادلات و اختلافات دریایی
آبراه راهبردی دریای جنوبی چین که سالانه ۵ تریلیون دلار تجارت جهانی از آن عبور می‌کند و دارای ذخایر غنی ماهیگیری و ذخایر قابل‌توجه نفت و گاز در زیر دریا است یکی از پرمناقشه‌ترین مناطق دریایی جهان به شمار می‌آید به‌طوری که شش کشور، مدعی حاکمیت بر تمام یا بخشی از این آبراه هستند. چین یکی از مدعیان اصلی حاکمیت بر مناطق و جزیره‌های این منطقه است.
نیروی دریایی ایالات متحده بارها به بهانه تأمین امنیت تجارت آزاد بین‌المللی، ناوهای هواپیمابر خود را از کنار جزایر مصنوعی ساخت چین عبور داده است که موجب برانگیخته شدن حساسیت چین شده است.
در سال‌های اخیر، چین حضور خود را در اقیانوس هند، غرب اقیانوس آرام و فراتر از آن گسترش داده و اولین پایگاه خود در خارج از مرزهایش در جیبوتی را دایر کرده است، یعنی دقیقاً جایی که ایالات متحده، ژاپن و سایر کشورها نیز در آنجا حضور نظامی دارند.
آیا این ناو آماده عملیاتی شدن هست؟
همان گونه که پیدا است نام این ناو جدید از نام استان فوجیان در سواحل جنوب شرقی این کشور گرفته شده است. دو ناو دیگر ارتش خلق چین نیز بر اساس همین سنت به نام استان‌های لیائونینگ و شاندونگ نامیده شده‌اند.
با پهلو گرفتن این ناو، تجهیز داخل آن بین دو تا شش ماه زمان خواهد برد. همچنین حداقل شش ماه نیز برای آزمون‌های پروازی با سیستم موسوم به منجنیق لازم است.
با این حساب، به گفته رضوان رحمت «اولین هواپیما احتمالاً در اواخر سال ۲۰۲۳ یا اوایل ۲۰۲۴ از این ناو به پرواز خواهد آمد و احتمالاً عملیاتی شدن صد در صدی این ناو در سال ۲۰۲۵ اعلام خواهد شد.»
این کشتی جنگی که کاملاً در داخل چین طراحی و ساخته شده، گامی دیگر به سوی نوسازی ارتش چین محسوب می‌شود.
به گزارش رویترز به نقل از رسانه‌های چینی، این ناو هواپیمابر دارای یک عرشه پرواز تمام طول با سیستم پرتاب منجنیق است.
بر اساس گزارش خبرگزاری «آسوشیتد پرس»، ناو هواپیمابر نسل جدید ۰۰۳ که فوجیان نامگذاری شده، صبحگاه جایگاه خود را در یک کارخانه کشتی‌سازی در شانگهای ترک کرد و در یک اسکله مجاور پهلو گرفت. طبق این گزارش، راه‌اندازی این کشتی در حالی انجام شده که چین به دنبال افزایش بُرد و قدرت نیروی دریایی خود است.
طبق این گزارش، در حالی که پکن به دنبال تبدیل نیروی دریایی خود، بزرگترین نیروی دریایی کنونی جهان، به یک نیروی چند حامل است، تصور می‌شود که این ناوِ مجهز به جدیدترین تسلیحات و فناوری پرتاب هواپیما با ناوهای غربی رقابت می‌کند.
فوجیان به «شاندونگ» که در اواخر سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد و «لیائونینگ» که چین در سال ۱۹۹۸ به صورت دست دوم از اوکراین خرید و در داخل کشور بازسازی کرد، می‌پیوندد.
