در ماه‌های اخیر، حمایت ضمنی چین از تهاجم روسیه به اوکراین، تنها به گمانه‌زنی‌ها در مورد نیات پکن با تایوان دامن زده است و این پرسش‌ها را در مورد اینکه در صورت حمله چین، جهان چه واکنشی نشان می‌دهد، ایجاد کرده است.
به گزارش جماران سى ان ان در گزارشی نوشت: کمتر از یک دهه پیش، به نظر می رسید که روابط در حال بهبود است زیرا دو طرف - که توسط تنگه ای کمتر از 80 مایل (128 کیلومتر) عرض در باریک ترین نقطه خود از هم جدا شده اند - تعاملات اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی را عمیق تر کردند. اما امروز، روابط در پایین‌ترین نقطه خود در دهه‌های اخیر است - و این نگرانی از تشدید نظامی را افزایش می‌دهد، حتی در شرایطی که کارشناسان هشدار می‌دهند که یک جنگ فراگیر قریب‌الوقوع همچنان بعید است.
در ماه‌های اخیر، حمایت ضمنی چین از تهاجم روسیه به اوکراین، تنها به گمانه‌زنی‌ها در مورد نیات پکن با تایوان دامن زده است و این پرسش‌ها را در مورد اینکه در صورت حمله چین، جهان چه واکنشی نشان می‌دهد، ایجاد کرده است.
اگرچه کاخ سفید به سرعت اظهارات بایدن را کم اهمیت جلوه داد، اما هیچ کشور دیگری به اندازه ایالات متحده که سابقه پیچیده ای با هر دو طرف دارد و مدت هاست راه میانی ظریفی را طی کرده است، در این مناقشه عمیقاً در هم تنیده نیست.
چرخش اقتدارگرایانه چین به رهبری شی جین پینگ و کاهش روابط با واشنگتن، تایوان را به مدار ایالات متحده نزدیکتر کرده است. این امر پکن را خشمگین کرده است و آن را به اعمال فشار بیشتر بر تایوان تشویق کرده و روابط بین تنگه‌ای را به سمت مارپیچ رو به پایین سوق داده است.
در اینجا چیزی است که شما باید در مورد جزیره ای که به طور فزاینده ای در خط مقدم درگیری های ایالات متحده و چین است بدانید.
اول، یک تاریخچه سریع
تایوان که از دیرباز محل سکونت مردمان بومی بوده است، در قرن هفدهم بخشی از امپراتوری چین شد. سپس در سال 1895 پس از شکست چین امپراتوری در جنگ اول چین و ژاپن به ژاپن واگذار شد. این جزیره تا پایان جنگ جهانی دوم به مدت نیم قرن مستعمره ژاپن باقی ماند. پس از شکست متحدان ژاپن، دولت ملی‌گرای حاکم چین، به رهبری کومینتانگ (KMT)، کنترل تایوان را به دست گرفت.
اندکی بعد، ناسیونالیست ها - که پس از سقوط امپراتوری چین، تحت پرچم جمهوری چین (ROC) بر سرزمین اصلی حکومت می کردند - بار دیگر مورد حمله شورشی حزب کمونیست چین (ح.ک.پ) قرار گرفتند.
دو طرف وارد یک جنگ داخلی خونین شدند که در نهایت منجر به شکست ملی گراهایی شد که به تایوان گریختند و مقر دولت ROC از نانجینگ به تایپه منتقل شد. در آن سوی تنگه، ح‌ک‌چ قدرت را در دست گرفت و جمهوری خلق چین (PRC) را در پکن تأسیس کرد.
هر دو خود را تنها دولت قانونی کل قلمرو چین اعلام کردند.
در تایپه، چیانگ کای شک، رهبر ملی گرایان، آرزو داشت که روزی سرزمین اصلی را پس بگیرد. در پکن، مائو زدونگ، رئیس ح‌ک‌چ، تایوان را آخرین قطعه برای یک «چین جدید» متحد می‌دانست - «مشکلی» که دیر یا زود باید حل می‌شد.
در سال‌های اخیر، تایوان ادعاهای ارضی خود بر سرزمین اصلی چین را کم اهمیت جلوه داده است و امروز یک دموکراسی پر جنب و جوش است، با ارتش، واحد پول، قانون اساسی و دولت منتخب خود.
اما اکثر دولت های جهان آن را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی شناسند و از نظر دیپلماتیک به طور فزاینده ای منزوی شده است.
در طول سال‌ها، تعداد فزاینده‌ای از دولت‌ها به رسمیت شناختن دیپلماتیک خود را از تایپه به پکن تغییر داده‌اند و تایوان را تنها با ۱۵ متحد دیپلماتیک در پایان سال ۲۰۲۱ باقی می‌گذارد.
نقش آمریکا در همه اینها چیست؟
در طول جنگ داخلی چین، ایالات متحده از ناسیونالیست ها حمایت می کرد، در حالی که کمونیست ها از حمایت اتحاد جماهیر شوروی برخوردار بودند.
ایالات متحده به حمایت از دولت KMT پس از عقب نشینی آن به تایوان ادامه داد و به آن کمک های توسعه ای برای کمک به ساختن اقتصاد خود ارائه کرد، در حالی که از جمهوری خلق چین به عنوان یک دشمن ایدئولوژیک و نظامی اجتناب می کرد.
اما به دنبال درگیری دیپلماتیک بین پکن و مسکو در دهه 1960 - معروف به انشعاب چین و شوروی - روابط بین چین و ایالات متحده برای مقابله با اتحاد جماهیر شوروی شروع به گرم شدن کرد.
در سال 1979، ایالات متحده به فهرست رو به رشدی از کشورها پیوست تا رسماً به رسمیت شناختن دیپلماتیک را از تایپه به پکن تغییر دهند.
در آنچه به عنوان سیاست "چین واحد" شناخته می شود، واشنگتن جمهوری خلق چین را به عنوان تنها دولت قانونی چین به رسمیت می شناسد. همچنین موضع پکن مبنی بر اینکه تایوان بخشی از چین است را تصدیق می کند، اما هرگز ادعای ح‌ک‌چ مبنی بر حاکمیت بر جزیره را نپذیرفته است.
در همین حال، ایالات متحده همچنان به حفظ روابط نزدیک غیررسمی با تایوان بر اساس شرایط چندین دهه قانون روابط تایوان، تسهیل مبادلات تجاری، فرهنگی و سایر موارد از طریق مؤسسه آمریکایی در تایوان (AIT) - سفارت بالفعل ایالات متحده در تایپه، ادامه می دهد.
واشنگتن همچنین تسلیحات دفاعی به جزیره می‌رساند، اما در مورد اینکه آیا در صورت تهاجم چین از جزیره دفاع می‌کند یا خیر، عمداً مبهم باقی مانده است - سیاستی که به «ابهام استراتژیک» معروف است.
هدف از این کار این است که از طریق بازدارندگی چین از طریق باز نگه داشتن احتمال پاسخ نظامی ایالات متحده، از رویارویی جلوگیری کند. در عین حال، هدف آن محروم کردن تایوان از تضمین های ایالات متحده است که می تواند آن را وادار به اعلام استقلال رسمی کند. هدف حفظ وضعیت موجود و اجتناب از جنگ در آسیا است - و این کار موثر بوده است و به واشنگتن اجازه داد تا روی طناب تنگ روابط با هر دو طرف حرکت کند.
اما در دوران بایدن، این «ابهام استراتژیک» تا حدودی کمتر مبهم شده است. بایدن از زمان روی کار آمدن خود در سه نوبت گفته است که در صورت حمله چین، ایالات متحده مایل به مداخله نظامی خواهد بود – هرچند کاخ سفید هر بار عجله کرده است که از اظهارات وی عقب نشینی کند.
اما آخرین هشدار او علیه پکن وزن نمادین بیشتری داشت - این هشدار درست در اولین سفر او به آسیا به عنوان رئیس جمهور در آستانه درب خانه چین انجام شد که هدف آن متحد کردن متحدان و شرکا برای مقابله با نفوذ فزاینده چین است.
همانطور که انتظار می رفت، پکن با عصبانیت به اظهارات وی واکنش نشان داد و "نارضایتی شدید و مخالفت قاطع" خود را ابراز کرد و ایالات متحده را به "بازی با آتش" متهم کرد.
چرا تنش ها افزایش می یابد؟
برای چندین دهه از زمان تأسیس جمهوری خلق چین، خصومت بین پکن و تایپه حاکم بود و تجارت، سفر و ارتباطات تا حد زیادی قطع شد. درگیری‌های نظامی به شعله‌ور شدن ادامه دادند و جمهوری خلق چین چندین جزیره دورافتاده تحت کنترل ROC را در دو نوبت جداگانه گلوله باران کرد.
اما تنش ها در اواخر دهه 1980 شروع به کاهش کرد و امکان بازدیدهای خصوصی محدود، تجارت غیرمستقیم و سرمایه گذاری در سراسر این تنگه را فراهم کرد. این روابط در سال 2015 طی یک نشست تاریخی بین روسای KMT و CCP در سنگاپور به اوج خود رسید.
اما روابط به سرعت پس از سال 2016 وخیم شد، زمانی که تسای اینگ ون از حزب سنتی پیشرو دموکرات (DPP) که به طور سنتی طرفدار استقلال بود، در انتخابات ریاست جمهوری تایوان پیروز شد - که به دلیل نگرانی رای دهندگان از نزدیک شدن تایوان به پکن در دولت KMT بود. .
و در دوران شی، چین به طور فزاینده ای در سیاست خارجی قاطعانه تر شده و در داخل اقتدارگراتر شده است. سرکوب بی‌امان دموکراسی و آزادی‌ها در هنگ‌کنگ، بسیاری از مردم تایوان را بیش از پیش از خود دور کرده است، که می‌ترسند در صورت قرار گرفتن تحت حاکمیت پکن با سرنوشت مشابهی روبرو شوند.
تنش ها به ویژه با افزایش فشار ارتش چین بر جزیره، در پاسخ به آنچه که پکن به عنوان "تحریک آمیز" توسط دولت های تایوان و ایالات متحده می بیند، افزایش یافته است.
احتمال حمله چقدر است؟
پس از نمایش‌های نظامی تهاجمی از پکن در سال 2021، وزیر دفاع تایوان هشدار داد که چین می‌تواند تا سال 2025 تهاجم «تمام‌مقیاس» به تایوان را انجام دهد که بحث‌هایی را در مورد درگیری‌های مسلحانه بالقوه ایجاد می‌کند.
بانی گلاسر، مدیر برنامه آسیایی در صندوق آلمانی مارشال ایالات متحده، گفت: مانورها و مانورهای نظامی چین یادآوری به تایوان و ایالات متحده است که از خطوط قرمز پکن عبور نکنند. او گفت که این خطوط قرمز شامل مبارزه برای استقلال رسمی تایوان یا تصمیم برای استقرار تعداد زیادی از نیروهای آمریکایی در این جزیره است.
رئیس جمهور تسای در مصاحبه با سى ان ان سال گذشته گفت که تهدید پکن "هر روز" در حال افزایش است.
اما در خیابان های تایپه، خلق و خوی بیشتر آرام و مطمئن به نظر می رسد. و تحلیلگران موافقند که علیرغم لفاظی ها و شمشیرهای نظامی، بعید است که چین به این زودی ها به تایوان حمله کند.
به گفته افرادی که با این ارزیابی ها آشنا هستند، مقامات اطلاعاتی ایالات متحده نیز هنوز چیزی ندیده اند که نشان دهد چین در حال تدارک یک حمله نظامی است.
روز دوشنبه، بایدن نیز چنین ارزیابی را تکرار کرد. او به خبرنگاران گفت: "انتظار من این است که این اتفاق نیفتد." "تلاش نخواهد شد."
هدف برای حل مسالمت آمیز بن بست در سراسر تنگه تایوان منطقی است -- کارشناسان مدتهاست گفته اند که هر تلاشی از سوی پکن برای تصرف اجباری این جزیره تلاشی بسیار پرهزینه و با نتیجه نامشخص خواهد بود.
کارشناسان می گویند، علاوه بر این، واکنش سریع و هماهنگ ایالات متحده و متحدانش به حمله روسیه به اوکراین احتمالا پکن را نگران کرده است، کارشناسان می گویند که رهبران این کشور با در نظر گرفتن تایوان واکنش غرب به اوکراین را تماشا می کنند.
باید دید پکن چه درس هایی از بحران اوکراین خواهد گرفت -- با توجه به تهاجم ناامید کننده روسیه و واکنش شدید غرب، می تواند در محاسبات خود محتاط تر شود.
بیل بیشاپ، کارشناس سیاست چین و نویسنده خبرنامه Sinocism نوشت: اما از سوی دیگر، پکن همچنین می‌تواند به این نتیجه برسد که «هر تلاشی برای تصرف جزیره به زور هر چه بیشتر منتظر بمانند سخت‌تر می‌شود، همانطور که تایوان ممکن است در مورد دفاع خود جدی تر شود و ایالات متحده و متحدانش ممکن است در مورد آماده شدن با تایوان برای این جنگ جدی تر شوند.
شایان ذکر است: جو بایدن می‌گوید در صورت حمله چین به تایوان، ایالات متحده به کمک نظامی این کشور خواهد شتافت. پکن "نارضایتی شدید" خود را از این اظهارات اعلام داشت. آمریکا و ژاپن با تشکیل یک نهاد جدید در پی محدود ساختن قدرت چین هستند.
مقامات پکن در پی اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد حمایت نظامی از تایوان در صورت حمله چین، به ایالات متحده هشدار دادند.
به گزارش شبکه تلویزیونی دولتی چین، وانگ یی، وزیر خارجه این کشور گفته است که دولت پکن "نارضایتی شدید" خود را در مورد این اظهارات بایدن بیان داشته است.
وانگ گفت، چین آنجا که به حاکمیت مستقل و یکپارچگی ارضی برمی‌گردد، "هیچ فضایی برای سازش یا کوتاه آمدن" نمی‌گذارد.
او تصریح کرد: «هیچ کس نباید قاطعیت قوی، اراده مستحکم و توانمندی خلق چین را دست‌کم بگیرد.»
رهبری چین در تلاش است که تایوان را به خاک خود ملحق سازد. تایوان در پی پیروزی کمونیست‌ها در چین، طی یک جنگ داخلی خود را از این کشور جدا کرد.
بایدن: پکن "با خطر بازی می‌کند"
جو بایدن در کنفرانس خبری مشترک خود با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن در توکیو تضمین داد که ایالات متحده در صورت حمله نظامی چین از تایوان برای دفاع از خود حمایت نظامی خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری آمریکا گفت، "چین حق ندارد با خشونت تایوان را ببلعد". او افزود که رفتار دولت چین، از جمله رزمایش نظامی و پرواز در حریم هوایی تایوان "بازی با خطر است".
بایدن اما تصریح کرد، او فکر نمی‌کند که چین واقعا قصد حمله به تایوان را داشته باشد.
یک مقام کاخ سفید پس از اظهارات بایدن تأکید کرد که در این زمینه تغییری در سیاست آمریکا داده نشده است.
بایدن اواخر سال گذشته نیز گفته بود که ایالات متحده "تعهد" دارد که در صورت حمله نظامی‌ای نظامی به تایوان در کنار این کشور قرار گیرد.
بایدن با اشاره به اینکه فردا در نشست گروه چهارگانه یا «کواد» با رهبران کشورهای ژاپن، هند و استرالیا دیدار خواهد کرد، گفت: همکاری بین دموکراسی‌های جهان می‌تواند دستاوردهای بزرگی داشته باشد.
رئیس جمهور ایالات متحده تعهد خود را برای افزایش همکاری‌های دوجانبه و مشارکت در برقراری امنیت و آزادی منطقه آسیا-اقیانوسیه ابراز کرده و افزود: آمریکا و ژاپن چارچوب اقتصادی این منطقه را با 11 کشور دیگر راه اندازی خواهند کرد. این تعهدی برای همکاری با دوستان نزدیک و کشورهای شریک در منطقه در مورد مهمترین چالش‌ها برای تضمین رقابت اقتصادی است.
بایدن تاکید کرد که این همکاری به ویژه در سازماندهی واکنش جهانی به پاسخگویی به پوتین برای "تجاوز وحشیانه‌اش" علیه اوکراین و حمله او به هنجارها و اصول اساسی است.
رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به سوالی مبنی بر واکنش آمریکا به حمله احتمالی چین به تایوان گفت: سیاست‌هایمان در قبال تایوان بدون تغییر باقی می‌ماند. اجازه تغییر یکجانبه در وضعیت فعلی آنجا را نداده و از صلح و ثبات در تایوان حمایت می‌کنیم.
وی با بیان اینکه آنها در کنار ژاپن و سایر کشورها می‌ایستند تا اجازه ندهند چین به تایوان حمله کند، تاکید کرد که معتقد است چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.
یکی از خبرنگاران نیز از وی پرسید: "به دلایل مشحصی شما نمی‌خواستید در اوکراین مشارکت نظامی داشته باشید. اگر همان اتفاق در تایوان روی دهد آیا مایلید در دفاع از این کشور مداخلی نظامی داشته باشید؟". که با پاسخ «بله» بایدن مواجه شد.
بایدن همچنین در پاسخ به این سوال که آیا قرنطینه بیماران مبتلا به ویروس آبله میمون صورت خواهد گرفت یا خیر؟ پاسخ منفی داده و اعلام کرد که آنها واکسن‌هایی دارند که می‌توانند بر این بیماری غلبه کنند.
اعلام برنامه اضطراری آمریکا برای مقابله با حمله احتمالی چین به تایوان
در پی تشدید تنش میان واشینگتن و پکن بر سر تایوان، ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد ارتش ایالات متحده، دوشنبه دوم خرداد، اعلام کرد که کشورش برنامه‌های اضطراری را برای مقابله با حمله چین به تایوان، تدوین کرده است.
لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده نیز دوشنبه در پی تاکید جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر این که ایالات متحده، آماده دفاع نظامی از جزیره تایوان در برابر هرگونه تهاجم چین است، گفت که سیاست آمریکا در قبال تایوان، «تغییر نکرده است.»
آستین در پاسخ به پرسش خبرنگاران در خصوص مفهوم سخنان بایدن، گفت: «سیاست ما تغییر نکرده است.»
چین خطاب به آمریکا: با آتش بازی می‌کنید
از سوی دیگر به گزارش «خبرگزاری فرانسه»، چین در پاسخ به مواضع آمریکا گفت که آمریکا در ارتباط با تایوان، عملا با آتش بازی می‌کند.
وزارت خارجه چین، از رئیس جمهوری آمریکا خواست، تصمیم راسخ پکن برای حفظ حاکمیت و منافع خود را مورد ارزیابی نادرست قرار نداده یا دست کم نگیرد.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه از ایالات متحده خواست از ارسال پیام‌های نادرست به نیروهایی که مشوق نگرش جدایی‌طلبانه در جزیره تایوان هستند، خودداری کند.
دخالت نظامی
بایدن دوشنبه طی اظهاراتی تصریح کرد، اگر چین به تایوان حمله کند، واشینگتن از تایپه دفاع خواهد کرد. او در پاسخ به سوالی درباره چگونگی این دفاع گفت، آمریکا به صورت نظامی در برابر چین خواهد ایستاد.
رئیس جمهوری آمریکا، مداخله نظامی کشورش را «تعهدی» خواند که واشینگتن آن را پذیرفته است.
با این وجود، او خاطرنشان کرد که آمریکا درباره حفظ تمامیت ارضی چین با پکن موافق است اما «تصرف قهری تایوان» را اقدامی غیرقابل قبول خواند.
رئیس‌جمهوری آمریکا که هم‌اکنون در جریان تور آسیایی خود، به ژاپن سفر کرده است، در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر ژاپن، ضمن اشاره به موضع چین در قبال بحران اوکراین گفت، پکن با پرواز در نزدیکی تایوان و اجرای تمامی رزمآیش‌های خود، با آتش بازی می‌کند.
