رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پس از پنج سال برای نخستین بار در رای هیئتی بلندپایه وارد عربستان سعودی شد و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار و گفتگو کرد.
به گزارش جماران، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پس از آن که به عربستان سفر کرد و با رهبران این کشور و به طور خاص با ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه و «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور دیدار کرد حالا قصد دارد برای تقویت روابط ترکیه و عربستان از ریاض در عرصه های مختلف حمایت کند.
اردوغان پس از این دیدار ابراز امیدواری کرد که چشم انداز روابط ترکیه با همسایگان منطقه ای اش بهبود پیدا کند.
اردوغان در راه بازگشت از عربستان به ترکیه در هواپیما به خبرنگاران گفت که باید با کشورهایی که به لحاظ اعتقادات و افکار مشترکات داریم وارد مرحله جدیدی شویم.
اردوغان تصریح کرد که دیدارش از عربستان به استفاده از امکانات اقتصادی بزرگ میان دو کشور از طریق فعالیت هایی که سرمایه گذاران دو کشور را گرد آورد، منجر شد.
اردوغان در ادامه گفت: یکی از نامزدهای اکسپو 2030 عربستان سعودی است. ترکیه حمایت خود را از این کاندیداتوری اعلام کرد.
اردوغان: بر سر اینکه با گردهم آمدن سرمایه‌گذاران ترکیه وعربستان سعودی ظرفیت اقتصادی بزرگ بار دیگر فراهم خواهد آمد، توافق حاصل شد.
اردوغان در ادامه گفت: هدف ما کاهش تورم است. با اقداماتی که انجام دادیم، امیدوارم پس از ماه می‌روند کاهشی یافته و تا پایان سال روند مثبت‌تری حاصل شود.
این در حالی است که رئیس جمهور ترکیه که به عربستان سعودی سفر کرده است، با «ملک سلمان» پادشاه این کشور دیدار و گفتگو کرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان (واس)، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه که به عربستان سعودی سفر کرده است، با «ملک سلمان» پادشاه این کشور دیدار و گفتگو کرد.
بر اساس این گزارش، طرف‌های سعودی و ترکیه‌ای در جریان دیدار مذکور در خصوص آخرین تحولات منطقه و نیز روابط دوجانبه بحث و تبادل نظر کردند. دفتر پادشاهی عربستان تاکنون به جزئیات دیدار ملک سلمان با اردوغان اشاره نکرده است.
گفتنی است، ریاست جمهوری ترکیه شامگاه پنج شنبه از ورود رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور به عربستان به دعوت سلمان بن عبدالعزیز پادشاه سعودی خبر داد. اردوغان در گفتگو با خبرنگاران در فرودگاه حین ترک ترکیه، سفر خود به عربستان را نشانگر اراده مشترک برای آغاز مرحله جدیدی از همکاری به عنوان دو کشور برادر توصیف کرده بود.
وی همچنین افزود که در این سفر روابط ترکیه و عربستان در تمام ابعاد و زمینه‌ها مورد بحث قرار خواهد گرفت. رئیس جمهور ترکیه پیشتر هم گفته بود که آنکارا به گفتگوی مثبت با عربستان ادامه می‌دهد و در روزهای آینده گام‌های ملموسی جهت بهبود روابط دو کشور اتخاذ خواهد شد.
از سوی دیگر، برای نخستین بار از زمان قتل جمال خاشقجی، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دیدار کرد.
خبرگزاری واس، وابسته به حکومت عربستان، روز پنج‌شنبه تصاویری از دیدار این دو نفر منتشر کرد.
بر اساس برآورد سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، محمد بن سلمان در برنامه‌ریزی برای قتل جمال خاشقجی دست داشته است. ریاض این اتهام را رد کرده است.
به نوشته واس، دو طرف «روابط عربستان و ترکیه و راههای توسعه آن در همه زمینه‌ها را بررسی کردند.»
در تصاویری که منتشر شده، رجب طیب اردوغان در کنار ملک سلمان، پادشاه عربستان نیز دیده می‌شود.
آقای اردوغان بعد از این دیدارها برای حج عمره به مکه رفت.
رئیس‌جمهور ترکیه پیش از پرواز به جده گفت که امیدوار است «دورانی تازه» از روابط دو کشور را آغاز کند.
او گفت: «ما معتقدیم که تقویت همکاری‌ها در حوزه‌هایی مانند مسایل دفاعی و مالی، به نفع هر دو طرف است.»
برای عربستان، سفر اردوغان یک پیروزی مهم است. آثار ضربه‌ای که قتل جمال خاشقجی به ولیعهد خبرساز عربستان زد هنوز به پایان نرسیده. اما محمد بن سلمان تنها برنده این سفر نیست.
انگیزه اردوغان، مسایل اقتصادی است. ترکیه با تورم ۶۰ درصدی روبه‌روست و امسال، آخرین سال اردوغان در قدرت است. او باید برای انتخابات تابستان سال آینده آماده شود.
اردوغان در واقع از فرصت تنش‌زدایی قطر و باقی کشورهای عربی خلیج فارس بهره برد. وگرنه مشکلات ترکیه با این کشورها حتی قبل از قتل خاشقجی آغاز شده بود و از زمان بهار عربی (۲۰۱۱)، رقابت‌ها بالا گرفته بود.
او حالا با محمد بن سلمان عکس می‌گیرد و سرمایه‌گذاران عربستان را تشویق می‌کند که پولشان را به ترکیه ببرند؛ ابتکار عملی که برای هر دو طرف نفع دارد.
جمال خاشقجی که یکی از مهم‌ترین منتقدین محمد بن سلمان در رسانه‌های غربی محسوب می‌شد، در سال ۲۰۱۸ به دست ماموران عربستان کشته شد.
این ماموران، آقای خاشقجی را در کنسولگری عربستان در ترکیه به قتل رساندند و سپس جسد او را قطعه قطعه کردند.
آثار جسد جمال خاشقجی هرگز کشف نشد.
این قتل موجب شد تا محمد بن سلمان با انزوای بین‌المللی روبه‌رو شود.
در آن زمان ترکیه به یکی از اصلی‌ترین بازیگرانی تبدیل شد که به دنبال تحقیقات درباره قتل جمال خاشقجی بود.
رجب طیب اردوغان نیز در همان زمان گفت که مقام‌های حکومت عربستان «در بالاترین سطوح»، دستور قتل آقای خاشقجی را صادر کردند.
این مساله به تنشی عمیق در روابط دو کشور انجامید و عربستان، واردات از ترکیه را بایکوت کرد.
اما بعد از پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و کاهش تنش میان قطر و عربستان در ابتدای سال ۲۰۲۱، روابط آنکارا و ریاض نیز آرام آرام بهبود پیدا کرد.
از ابتدای سال ۲۰۲۲ که رجب طیب اردوغان اعلام کرد به عربستان سفر خواهد کرد، مبادلات تجاری دو کشور نیز افزایش یافته است.
حدود ۲۰ روز پیش، دادگاهی که در ترکیه برای محاکمه مظنونین قتل جمال خاشقجی تشکیل شده بود، به کار خود پایان داد.
در این پرونده که از سال ۲۰۱۸ میلادی تشکیل شده بود، ۲۶ تن از شهروندان عربستانی به دست داشتن در این قتل متهم شده بودند.
با حکم اخیر دادگاه، بررسی این پرونده به عربستان سپرده شد.
این تصمیم ترکیه با واکنش منفی فعالان حقوق بشر روبه‌رو شد و خدیجه چنگیز، نامزد جمال خاشقجی اعلام کرد که به این حکم در دادگاه عالی ترکیه اعتراض خواهد کرد.
دیدار اردوغان و بن‌سلمان؛ آیا تنش‌های ترکیه و عربستان پایان می‌یابد؟
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پس از پنج سال برای نخستین بار در رای هیئتی بلندپایه وارد عربستان سعودی شد و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار و گفتگو کرد.
دیدار اردوغان از عربستان می‌تواند به چندین سال روابط پرتنش میان ریاض و آنکارا پایان دهد و طرفین بتوانند روابط تیره خود را ترمیم کنند. دفتر ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد که رجب طیب اردوغان در درمراسمی رسمی در کاخ الاسلام در شهر جده در دریای سرخ مورد استقبال مقام‌های رسمی سعودی قرار گرفته و با ملک سلمان، پادشاه این کشور دیدار و گفتگو کرده است.
سفر اردوغان که به دعوت ریاض صورت می‌گیرد پس از آن است که ترکیه پرونده محاکمه قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری سعودی در شهر استانبول به قتل رسید، تعلیق و آن را برای رسیدگی به عربستان واگذار کرد. مقام‌های سعودی تلاش زیادی کرده بودند تا بتوانند ترکیه را به بستن این پرونده راضی کنند. دستگاه قضایی ترکیه در ابتدای ماه جاری اعلام کرد که ادامه رسیدگی به این پرونده را به مسئولان سعودی سپرده است.
این اقدام از سوی نهادهای حقوق بشری محکوم شد چرا که از نظر آنها انتقال این پرونده به عربستان سعودی به معنای پایان رسیدگی به این جنایت خواهد بود و عاملان آن به سزای اعمال خود نخواهند رسید.
رجب طیب اردوغان پیش از سفر خود به جده در گفتگو با خبرنگاران تاکید کرد که دو طرف بر لزوم بهبود روابط و تقویت مناسبات سیاسی، نظامی و فرهنگی با یکدیگر هم‌نظر هستند. او همچنین در ادامه افزود: «تقویت همکاری‌ها در زمینه‌هایی چون بهداشت، انرژی، امنیت غذایی، صنایع دفاعی و مالی برای هر دو طرف سودمند خواهد بود. من معتقدم با تلاش‌های مشترک روابط ما حتی فراتر از آنچه در گذشته بوده، ادامه خواهد یافت.»
اظهارات آشتی‌جویانه رئیس جمهوری ترکیه کاملا در تضاد با اظهارات او در سال‌های اخیر به ویژه پس از ماجرای قتل جمال خاشقجی بوده است.
اگرچه اردوغان هرگز صراحتاً ولیعهد سعودی را در قتل متهم نکرد اما به صراحت اعلام کرد که او را مقصر این قتل می‌داند. اردوغان بارها اظهار داشته بود که قتل خاشقجی به دستور بالاترین مقام‌های دولت عربستان سعودی انجام شده است و در عین حال تاکید کرده بود که ملک سلمان، پادشاه عربستان را در این جنایت مقصر نمی‌داند.
با این حال تصاویر منتشر شده از دیدار اردوغان و بن سلمان نشان می‌دهد که این دو یکدیگر را در آغوش گرفته‌اند؛ تصویری نمادین که احتمالا از پایان یافتن تنش‌های چند سال اخیر میان ریاض و آنکارا حکایت دارد.
آنکارا امیدوار است با این سفر به تحریم غیررسمی کالاهای ترکیه‌ای که از سال ۲۰۲۰ در عربستان سعودی پایان داده شود. یک مقام ارشد ترکیه‌ای در گفتگو با خبرگزاری رویترز ضمن مثبت خواندن فضای میان طرفین در این دیدار گفت: «زمینه‌ها آماده است تا بتوانیم بار دیگر در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری و مسائل منطقه‌ای با یکدیگر به صورت هماهنگ حرکت کنیم.»
این دیدار در حالی انجام می شود که ترکیه با پیامدهای اقتصادی جنگ بین همسایگانش در دریای سیاه میان اوکراین و روسیه دست و پنجه نرم می‌کند.
اقتصاد ترکیه در سال‌های اخیر با فراز و فرودهای زیادی همراه بود و از اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی ارزش پول این کشور به‌شدت کاهش پیدا کرد.
ترکیه از عربستان سعودی می‌خواهد که به یک شبکه سوآپ ارز فعلی به ارزش ۲۸ میلیارد دلار بپیوندد که در حال حاضر چین، کره جنوبی، قطر و امارات عربی متحده را شامل می‌شود. مقامات آنکارا می‌گویند که این کشور همچنین به سرمایه‌گذاری‌ها و قراردادهایی مشابه آنچه با ابوظبی منعقد شده است، توجه دارد.
سفر اردوغان بخشی از یک روند بزرگ‌تر برای ترمیم روابط تیره ترکیه در سراسر منطقه، از جمله با مصر، رژیم صهیونیستی و امارات عربی متحده است.
منتقدان دولت آنکارا بر این باورند که سیاست‌های ترکیه در سوریه، لیبی و دیگر مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا موفق نبود و این باعث شده تا این کشور در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای منزوی شود. در نتیجه اردوغان تلاش می‌کند با گسترش و بهبود مناسبات با بازیگران منطقه‌ای، اقداماتی در جهت کمک به کاهش فشارهای اقتصادی و سیاسی وارد به این کشور انجام دهد.
در چنین شرایطی اردوغان به شدت به ورود سرمایه خارجی نیاز دارد تا بتواند در مقابل رفع کسری تجاری که با افزایش جهانی قیمت انرژی و کالاها در پی حمله روسیه به اوکراین صورت گرفته، مقاومت کند.
