آیا با پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو جنگ جهانی سوم را شاهد خواهیم بود؟ با وجود اعلام بی‌طرفی سنتی دو کشور شمال اروپا برای ورود به مقابله‌های نظامی بلوک شرق و غرب، در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین علاوه بر رهبران دو کشور، شمار شهروندان سوئدی و فنلاندی که خواهان پیوستن کشورشان به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی شده‌اند در هفته‌های گذشته افزایش یافته است.
به گزارش جماران به نقل از سى ان ان زمانی که ولادیمیر پوتین تهاجم خود را به اوکراین آغاز کرد، اهداف او مشخص بود. او می‌خواست همسایه‌اش را زیر پا بگذارد، اقتدار روسیه را در اروپای شرقی تثبیت کند و غرب را به فکر گسترش نظامی و سیاسی به سمت مرزهای روسیه وادار کند.
اما از یک جنبه مهم، به نظر می‌رسد که طرح پوتین شکست خورده است: جنگ غرب را علیه مسکو متحد کرده است که در ژانویه غیرقابل تصور به نظر می‌رسید.
اکنون فنلاند و سوئد - کشورهایی که رسماً غیرمتعهد هستند - هر چه بیشتر به پیوستن به ناتو، ائتلاف نظامی به رهبری ایالات متحده نزدیکتر شده‌اند.
سانا مارین، نخست وزیر فنلاند، روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری مشترک با همتای سوئدی خود در استکهلم گفت تصمیم کشورش در مورد درخواست عضویت ظرف "هفته ها، نه ظرف چند ماه" اتخاذ خواهد شد.
مارین گفت.:ما باید دیدگاهی نسبت به آینده داشته باشیم و از این زمان برای تحلیل و همچنین ایجاد دیدگاه های مشترک در مورد آینده در مورد امنیت استفاده می کنیم. زمانی که تصمیماتمان را می گیریم هیچ نوع جدول زمانی ارائه نمی دهم، اما فکر می کنم خیلی سریع اتفاق می افتد، در عرض چند هفته نه در عرض چند ماه.
دولت فنلاند روز چهارشنبه گزارش گسترده ای را به پارلمان این کشور ارائه کرد که در آن اثرات عضویت در ناتو بررسی شد.
در این گزارش آمده است که اگر فنلاند و سوئد به عضویت کامل ناتو درآیند، «آستانه استفاده از نیروی نظامی در منطقه دریای بالتیک افزایش می‌یابد و ثبات منطقه را در بلندمدت افزایش می‌دهد».
این گزارش می‌گوید که «مهم‌ترین اثر» عضویت در ناتو «این خواهد بود که فنلاند بخشی از دفاع جمعی ناتو خواهد بود و تحت پوشش ضمانت‌های امنیتی مندرج در ماده 5 قرار می‌گیرد» و افزوده است که اثر بازدارنده عضویت در ناتو می‌شود. "به طور قابل ملاحظه ای قوی تر از آنچه در حال حاضر است، زیرا بر اساس توانایی های کل اتحاد است.
این گزارش هشدار می دهد که به دلیل "نگرش منفی روسیه نسبت به گسترش ناتو"، اگر فنلاند برای عضویت در ناتو درخواست دهد، باید برای "خطراتی که پیش بینی آنها دشوار است" آماده شود. در این بیانیه آمده است که فنلاند در صورت عضویت در ناتو، قصد دارد روابط خود را با روسیه حفظ کند.
این روزنامه همچنین خاطرنشان کرد که "همکاری نزدیک فنلاند و سوئد در طول فرآیندهای احتمالی الحاق مهم خواهد بود" و "فرایندهای الحاق همزمان" برای دو کشور همچنین می تواند "آماده سازی و پاسخ به واکنش احتمالی روسیه را تسهیل کند."
در همین حال، سوئد قرار است تا پایان ماه می تجزیه و تحلیل سیاست امنیتی خود را تکمیل کند. یک مقام سوئدی قبلاً به سی‌ان‌ان گفته بود که کشورشان می‌تواند موضع خود را زودتر علنی کند، بسته به اینکه کشور همسایه فنلاند چه زمانی این کار را انجام دهد.
روز چهارشنبه، ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد، در کنفرانس خبری گفت که «چشم انداز امنیتی کاملاً تغییر کرده است» پس از تهاجم روسیه به اوکراین و «با توجه به این وضعیت، ما باید واقعاً فکر کنیم که چه چیزی برای سوئد و امنیت و آرامش ما در این وضعیت جدید بهترین است.
این زمان بسیار مهمی در تاریخ است. اندرسون با اشاره به تاریخ شروع تهاجم روسیه گفت: قبل و بعد از 24 فوریه وجود دارد. ما باید یک فرآیند در سوئد داشته باشیم تا به این موضوع فکر کنیم.
همچنین از اندرسون خواسته شد تا در مورد گزارش های رسانه های سوئدی مبنی بر اینکه سوئد قبلاً تصمیم به پیوستن به ائتلاف گرفته است، اظهار نظر کند.
او پاسخ داد: گاهی اوقات اگر برخی از بیانیه‌ها را در رسانه‌های سوئدی بخوانید، مثل این است که باید هرچه سریع‌تر تصمیم خود را بگیرید. "من فکر می کنم شما واقعا باید وضعیت جدید را تجزیه و تحلیل کنید، آن را بسیار جدی انجام دهید، به عواقب، مزایا و معایب همه راه های بالقوه رو به جلو فکر کنید."
افکار عمومی در هر دو کشور پس از تهاجم به طور قابل توجهی تغییر کرده است و متحدان و مقامات ناتو به طور کلی از پیوستن دو کشور حمایت می کنند. تنها اعتراض جدی می تواند از جانب مجارستان باشد که رهبر آن با پوتین نزدیک است، اما مقامات ناتو فکر می کنند که می تواند بازوی نخست وزیر ویکتور اوربان را بچرخاند.
با توجه به اینکه پوتین جنگ خود را با درخواست از ناتو آغاز کرد که مرزهای خود را به جایی که در دهه 1990 بود بازگرداند، این واقعیت که حتی در نظر گرفته می شود نشان دهنده یک فاجعه دیپلماتیک برای مسکو است. و اگر به طور خاص فنلاند به آن ملحق می شد، پوتین متوجه می شد که روسیه به طور ناگهانی 830 مایلی مرز مشترک با ناتو دارد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز دوشنبه هشدار داد که گسترش ناتو ثبات بیشتری برای اروپا به ارمغان نخواهد آورد.
بارها گفته ایم که خود اتحاد بیشتر ابزاری برای تقابل است. این اتحادی نیست که صلح و ثبات را تامین کند و البته گسترش بیشتر این اتحاد منجر به ثبات بیشتر در قاره اروپا نخواهد شد.
رویترز گزارش داد، راب بائر، رئیس کمیته نظامی ناتو روز سه شنبه به خبرنگاران گفت که این ائتلاف عضویت جدید را رد نکرده است، اما گفت که در نهایت به فنلاند و سوئد بستگی دارد که تصمیم بگیرند آیا می خواهند به آن بپیوندند یا خیر.
بائر گفت: این تصمیم مستقل هر کشوری است که می‌خواهد به ناتو بپیوندد، درخواست عضویت کند، کاری که تاکنون انجام نداده است... ما هیچ‌کس را مجبور به عضویت در ناتو نمی‌کنیم.
همچنین حمله پوتین به اوکراین انگیزه ای برای عقب نشینی از تمایل خود برای ادغام نزدیکتر با غرب نداشته است. در حالی که بعید است این کشور به ناتو بپیوندد، تلاش های آن برای پیوستن به اتحادیه اروپا از زمان شروع جنگ تسریع شده است.
این زمان بسیار طولانی خواهد داشت و همچنین می تواند با مخالفت شدید مجارستان روبرو شود، مجارستانی که در حال حاضر در نبردی بد با بروکسل بر سر نقض حاکمیت قانون است و باعث می شود اتحادیه اروپا پیشنهاد تعلیق بودجه مرکزی بوداپست را بدهد.
با این حال، بار دیگر، این واقعیت که در مورد آن صحبت می شود و میزان حمایت رهبران و مقامات اتحادیه اروپا، نشانه دیگری از اتحاد غرب علیه روسیه است.
شایان ذکر است که از زمان شروع جنگ، غرب تا حد زیادی در واکنش خود به روسیه متحد باقی مانده است، چه از طریق تحریم های اقتصادی یا حمایت نظامی از اوکراین.
با این حال، چند چالش پیش رو وجود دارد که نشان می دهد این اتحاد علیه روسیه واقعا چقدر متحد است.
اول، اگر معلوم شود که روسیه از سلاح های شیمیایی در اوکراین استفاده کرده است، فشار زیادی برای غرب، به ویژه ناتو، وجود خواهد داشت تا نقشی فعال تر در جنگ داشته باشد - چیزی که ائتلاف تاکنون تمایلی به انجام آن نداشته است.
اعضای ناتو قبلاً درباره خطوط قرمز و اقداماتی که باید در صورت تسلیحات شیمیایی انجام شود بحث کرده‌اند، اما این جزئیات هنوز خصوصی هستند تا روسیه از اقدام حفاظتی پیشگیرانه جلوگیری کند.
با این حال، هر گونه مداخله ناتو تقریباً به یک وضعیت امنیتی با ثبات کمتر در اروپا منجر خواهد شد، زیرا غرب در معرض خطر رویارویی نظامی با روسیه - یک قدرت هسته ای که احتمالاً با تشدید حملات خود به اوکراین و احتمالاً در سایر مناطق تحت نفوذ سنتی روسیه پاسخ خواهد داد.
دوم، بحران هزینه زندگی در بسیاری از کشورهای اروپایی می تواند به زودی وحدت تحریم های آینده غرب علیه روسیه و تحریم های انرژی روسیه را آزمایش کند.
اگر در نهایت، اقتصاد اروپای غربی مهم‌تر از مسئول دانستن روسیه برای جنگ با همسایه صلح‌آمیزش تلقی شود، پوتین می‌تواند تا حدی با حمله به یک کشور بی‌گناه از بین برود.
اما در حال حاضر، همانطور که این وحدت تا حد زیادی برقرار است، واضح است که تمایل پوتین برای تحقیر اتحاد غربی نتیجه معکوس داشته است -- و این مرد قدرتمند وضعیت نابسامانی را برای ملت خود، احتمالاً برای سال‌های آینده، تضمین کرده است.
شایان ذکر است کاخ کرملین با اشاره به‌اینکه اقدامات پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو»، در جهت تشدید تنش‌ها و افزایش احتمال مواجهه بین دو طرف است، اعلام کرد که احتمال پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو، ثبات اروپا را تضمین نخواهد کرد.
دیمیتری پیسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، دوشنبه 11 آوریل در نشستی مطبوعاتی، در پاسخ به سوالی درباره احتمال پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو گفت، عضویت این دو کشور، ثبات اروپا را تضمین نخواهد کرد.
چند مقام آمریکایی پیشتر به روزنامه «تایمز» گفته بودند، روسیه با حمله به اوکراین و آماده‌کردن زمینه برای پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو، مرتکب «اشتباه استراتژیکی مهلکی» شده است.
این روزنامه در گزارشی به نقل از چند مقام آمریکایی نوشته است، وزرای خارجه کشورهای عضو پیمان ناتو، هفته گذشته در چندین نشست و با حضور نمایندگان کشورهای سوئد و فنلاند، عضویت این دو کشور اسکاندیناوی را در ناتو مورد بحث قرار دادند.«
برخلاف اهداف پوتین
مقامات آمریکایی در ادامه افزودند، این گفت‌وگوها نشان می‌دهد که برخلاف خواسته ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، کشورهای عضو ناتو پس از آغاز جنگ اوکراین، به اتحاد بیشتری دست پیدا کرده‌اند.
پوتین پیشتر از ناتو خواسته بود تا به عملیات گسترش نیروهای خود در شرق اروپا پایان داده و از عضویت کشورهای جدید خودداری کند.
در حالی‌که مسکو، ناتو را به تهدید امنیت این کشور متهم می‌کند، پیمان آتلانتیک شمالی حمایت خود از اوکراین را افزایش داده و برای پذیرش اعضای جدید آماده می‌شود.
پایان «بی‌طرفی» فنلاند
از زمانی که اتحاد جماهیر شوروی در خلال جنگ سرد به فنلاند اطمینان داد که به این کشور حمله نخواهد کرد، فنلاند به عنوان یک کشور «بی‌طرف» شناخته می‌شد.
فنلاند از معدود کشورهای اتحادیه اروپا است که علیرغم پایان جنگ سرد، هنوز خدمت نظامی در این کشور اجباری بوده و بودجه نظامی خود را به صورت چشمگیری کاهش نداده است. این کشور به همراه سوئد، از شرکای نزدیک به ناتو است.
سانا مارین، نخست‌وزیر فنلاند اعلام کرده بود که هلسینکی، تصمیم خود مبنی بر پیوستن به ناتو را تا پایان ماه ژوئن اتخاذ خواهد کرد.
نظرسنجی‌های هفته‌های اخیر نیز نشان می‌دهد که تمایل افکار عمومی و طبقه سیاسی این کشور برای پیوستن به ناتو در جنگ روسیه علیه اوکراین افزایش یافته است.
بر اساس یک نظرسنجی، 60 درصد شهروندان فنلاندی با پیوستن این کشور به ناتو موافق هستند. پیش از عملیات نظامی روسیه در خاک اوکراین، این عدد حدود 30 درصد بود.
شتاب فنلاند برای پیوستن به ناتو
دولت فنلاند در ماه گذشته، جلسات خود را با کشورهای عضو ناتو افزایش داد. بسیاری از کشورهای عضو این پیمان نیز، حمایت خود را از عضویت این کشور به ناتو در آینده اعلام کردند. نشست ناتو در این زمینه، 29 تا 30 ژوئن در مادرید برگزار خواهد شد.
پکا هاویستو، وزیر خارجه فنلاند، پنج‌شنبه گذشته اعلام کرده بود، بسیاری از اعضای ناتو، احتمال پیوستن هلسینکی به این پیمان را در این نشست مطرح خواهند کرد.
مسکو از سال‌ها پیش ضمن هشدار به سوئد و فنلاند اعلام کرده است، پیوستن این دو کشور به پیمان آتلانتیک شمالی، «پیامدهای خطرناک سیاسی و نظامی» به‌دنبال خواهد داشت.
تایمز: احتمال پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو تا تابستان امسال قوت گرفت
روزنامه بریتانیایی تایمز گزارش می‌دهد که به دلیل «خطای فاحش راهبردی» مسکو در حمله به اوکراین، اکنون احتمال پیوستن فنلاند و سوئد به پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، جدی شده است و می‌تواند تا تابستان امسال عملی شود.
همزمان با قوت گرفتن این احتمال، مقام‌های ایالات متحده اعلام کردند که عضویت این دو کشور، محور گفت‌وگوهای وزیران خارجه کشورهای عضو ناتو با مقامات دو کشوراروپای شمالی در هفته گذشته بوده است.
با وجود اعلام بی‌طرفی سنتی دو کشور شمال اروپا برای ورود به مقابله‌های نظامی بلوک شرق و غرب، در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین علاوه بر رهبران دو کشور، شمار شهروندان سوئدی و فنلاندی که خواهان پیوستن کشورشان به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی شده‌اند در هفته‌های گذشته افزایش یافته است.
درهمین حال به نظر می‌رسد که مقامات این دو کشور خواهان پیوستن همزمان به ناتو و در حال بررسی ابعاد این تصمیم هستند.
رهبر حزب «دموکرات‌های سوئد» که دومین حزب بزرگ اپوزیسیون سوئد به شمار می‌رود روز شنبه، ۲۰ فروردین در مصاحبه‌ای اعلام کرد که در صورت درخواست فنلاند برای پیوستن به ناتو، حزب او نیز از عضویت کشورش حمایت خواهد کرد. پشتیبانی حزب دموکرات‌های سوئد از این تصمیم به معنای تغییر اکثریت پارلمانی به نفع پیوستن سوئد به ائتلاف خواهد بود.
ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد پیشتر در گفت‌وگو با رسانه‌ها، احتمال عضویت کشورش در ناتو را رد نکرده بود.
یک مقام سوئدی هم پیشتر در این باره به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته بود که کشورش در حال انجام تحلیلی از سیاست‌های امنیتی است که تا پایان ماه مه (اوایل خرداد) تکمیل می‌شود و دولت این کشور پس از این گزارش موضع خود را اعلام خواهد کرد.
شورای رهبری حزب «مرکز» در فنلاند که از قدرتمندترین شرکای ائتلاف دولتی به‌شمار می‌رود نیز اخیرا اعلام کرده است که با توجه به نتایج نظرسنجی‌ها، اکثریت اعضای این حزب از پیوستن فنلاند به ناتو حمایت می‌کنند.
سنا مارین، نخست وزیر فنلاند نیز روز جمعه، ۱۹ فروردین ضمن اعلام خبر بررسی عضویت احتمالی این کشور در ناتو طی هفته‌های آینده، ابراز امیدواری کرد که این بحث‌ها «قبل از نیمه تابستان» به نتیجه برسد.
ولادیمیر پوتین پیش از صدور فرمان تهاجم به اوکراین در پنجم اسفند، ناتو را به تهدید امنیت روسیه متهم کرده و خواستار توقف گسترش این بلوک نظامی به شرق و پذیرش اعضای جدید در ناتو شده بود.
با جدی شدن احتمال پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو کرملین روز پنج‌شنبه، ۱۹ فروردین اعلام کرد که اگر این دو کشور به ناتو بپیوندند، مسکو باید به دنبال «موازنه مجددی» در مناسبات سیاسی خود باشد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم در این باره به شبکه خبری اسکای‌نیوز گفته بود که ما برای تضمین امنیت خود باید جناح غرب را در وضعیت پیچیده‌تری قرار دهیم.
در پی این هشدارها، فنلاند روز جمعه از دو حمله سایبری به خود و نقض حریم هوایی این کشور توسط یک هواپیمای دولتی روسیه خبر داد.
در واکنش به این حملات، مقامات فنلاند از احتمال افزایش اقدامات این‌چنینی از سوی روسیه سخن گفته و بر لزوم آمادگی در برابر این گونه حملات تاکید کردند.
