چین و روسیه علیه غرب و ناتو

به گزارش جماران به نقل از سی ان ان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در دیدار روز جمعه در حاشیه بازی‌های المپیک پکن از ناتو برای توقف توسعه بیشتر درخواست کردند. 

نشست سران دو رهبر که در روز افتتاحیه بازی های المپیک زمستانی در پایتخت چین برگزار شد، نشان دهنده گامی بیشتر در چیزی است که به مشارکت نزدیک بین پکن و مسکو تبدیل شده است، زیرا روابط با غرب برای هر دو بدتر شده است.

تجمع نیروهای روسی در نزدیکی مرز با اوکراین به ترس از تهاجم قریب‌الوقوع دامن زده و ناتو و قدرت‌های غربی هشدار داده‌اند که هرگونه تجاوز روسیه عواقب جدی در پی خواهد داشت.

در بیانیه  وزارت امور خارجه چین (MOFA) آمده است که رهبران دو کشور «در مورد روابط چین و روسیه و  مسائل مهم در مورد امنیت و ثبات استراتژیک بین‌المللی تبادل نظر عمیق و کاملی داشتند.

چین قبلاً با پیام مسکو به ناتو ابراز همبستگی کرده است - که خواستار تضمین های امنیتی برای محدود کردن رد پای این سازمان در امتداد مرز روسیه است.

پوتین که تصویر او در مراسم افتتاحیه به تصویر کشیده شد، در میان گروه کوچکی از رهبران جهان برای حضور در بازی‌ها حضور دارد و بسیاری از دولت‌های غربی از جمله ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا به دلیل سابقه حقوق بشر چین تحریم دیپلماتیک خود را نسبت به این مراسم اعلام کرده‌اند. رهبران دیگر دعوت ها را به بهانه کنترل های سختگیرانه کووید-19 پکن رد کرده اند.

نشست روز جمعه اولین دیدار حضوری شی و پوتین در بیش از دو سال گذشته بود که بر اهمیت آن افزود.

این اولین دیدار حضوری ولادیمیر پوتین با رهبر چین از سال ۲۰۱۹ تاکنون است و همزمان با افزایش نزدیکی مواضع دو کشور در عرصه بین‌المللی انجام می‌شود.

بر اساس نسخه انگلیسی زبان بیانیه مشترک منتشر شده توسط کرملین، دو کشور «بر این باورند که برخی کشورها، ائتلاف‌ها و ائتلاف‌های نظامی و سیاسی به دنبال به دست آوردن مستقیم یا غیرمستقیم مزیت‌های نظامی یکجانبه به ضرر امنیت دیگران هستند. "

چین و روسیه با گسترش بیشتر ناتو مخالفند و از ائتلاف آتلانتیک شمالی می‌خواهند که رویکردهای ایدئولوژیک جنگ سرد خود را کنار بگذارد، به حاکمیت، امنیت و منافع سایر کشورها، تنوع پیشینه‌های تمدنی، فرهنگی و تاریخی آنها احترام بگذاردو نگرشی منصفانه و عینی نسبت به توسعه صلح آمیز سایر کشورها در پیش بگیرد.

وزارت امور خارجه چین این دیدار را در یک "فضای گرم و دوستانه" توصیف کرد و گفت که شی آماده همکاری با پوتین برای "تبدیل اعتماد متقابل سطح بالا بین دو کشور به نتایج همکاری های سراسری است." شی تاکید کرد که در مواجهه با تغییرات عمیق و پیچیده در وضعیت بین المللی، چین و روسیه متعهد به تعمیق هماهنگی استراتژیک  و حمایت از انصاف و عدالت بین المللی در کنار یکدیگر هستند." این یک انتخاب استراتژیک است که تأثیر گسترده‌ای بر چین و روسیه و به طور کلی جهان خواهد داشت.»

پوتین  پس از دیدار با همتای چینی خود اعلام کرد که روسیه قرارداد جدیدی برای تامین گاز بیشتر چین در بحبوحه تیرگی روابط با غرب بر سر اوکراین و سایر مسائل آماده کرده است. روسیه، صادرکننده بزرگ هیدروکربن و در حال حاضر تامین کننده شماره ۳ گاز پکن، در حال تقویت روابط با چین، بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز در یک تماس تلفنی با خبرنگاران، این نشست  را "یک نشست بسیار گرم و سازنده از شرکا و متحدان" توصیف کرد. 

به گفته پسکوف، پوتین و شی عمدتاً در مورد روابط دوجانبه و شراکت تجاری گفتگو کردند، اما موضوعات در دستور کار بین المللی نیز مطرح شد.

پسکوف افزود: پس از گفتگوهای گسترده، دو رهبر به یک ناهار کاری انفرادی رفتند تا درباره مسائل بین المللی، تضمین های امنیتی، مشکلات منطقه ای و غیره صحبت کنند.

روز دوشنبه، چین تنها عضو شورای امنیت سازمان ملل بود که در کنار روسیه به رد نشست شورایی که توسط ایالات متحده برای بحث در مورد تقویت نظامی روسیه در مرز اوکراین برگزار شده بود رای داد -- تماسی که روسیه گفت به منزله  شلاق زدن هیستری از سوی ایالات متحده است.

پوتین در آستانه دیدار با شی، نامه ای را در رسانه های دولتی چین منتشر کرد که در آن از "عصر جدید" روابط چین و روسیه تمجید کرد. وی همچنین به گسترش روابط اقتصادی و انرژی بین کشورهای همسایه اشاره کرد.

در نشانه ای از تعمیق روابط، شرکت نفتی تحت حمایت دولت روسیه روز جمعه اعلام کرد که در یک دهه آینده 100 میلیون تن نفت در اختیار چین قرار خواهد داد. روسنفت، بزرگترین تولیدکننده نفت روسیه، گفت که این قرارداد را با شرکت ملی نفت چین امضا کرده است و این منابع از طریق قزاقستان ارسال خواهد شد. روسنفت در بیانیه ای مطبوعاتی گفت: همکاری انرژی روسنفت با شرکای چینی ضروری است. این تولیدکننده گفت که بزرگترین صادرکننده نفت به چین است و 7 درصد از تقاضای سالانه خود را تامین می کند.

این شرکت‌ها همچنین یک یادداشت همکاری برای ایجاد قابلیت‌های کم کربن خود از جمله کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و توسعه فناوری‌های جذب کربن امضا کردند.

در همین حال، در اروپا این نگرانی وجود دارد که اگر بحران کنونی روسیه و اوکراین به درگیری نظامی تبدیل شود، پوتین می‌تواند از کنترل کشورش بر عرضه گاز طبیعی برای افزایش فشار بر این قاره استفاده کند.

روسیه حدود 30 درصد از گاز طبیعی اتحادیه اروپا را تامین می‌کند و تامین‌کننده آن از این کشور نقشی حیاتی در تولید برق و گرمایش خانه‌ها در سراسر اروپای مرکزی و شرقی دارد.

در سال‌های اخیر اختلافات چین و روسیه با غرب افزایش یافته است. همچنین در ماههای اخیر تنش بر سر اوکراین و امنیت در اروپای شرقی، روسیه و غرب را در برابر یکی از شدیدترین بحران‌های امنیتی از زمان پایان جنگ سرد قرار داده است.

از سوی دیگر مناسبات چین و آمریکا به دلیل جنگ تجاری دو کشور، سرنوشت تایوان، توسعه طلبی چین در دریای جنوبی چین و نقض حقوق بشر در هنگ کنگ و ایالت مسلمان‌نشین سین کیانگ دچار تنش است.

روسیه و چین مجموعه ای از رزمایشهای جنگی مشترک، از جمله مانورهای دریایی و گشت زنی توسط بمب افکن های دوربرد بر فراز دریای ژاپن و دریای چین شرقی برگزار کرده اند. در ماه اوت، نیروهای روسیه برای اولین بار برای مانورهای مشترک در خاک چین مستقر شدند.

پوتین اعلام کرد که روسیه طرحی برای صدور ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به چین آماده کرده است. صاحبنظران معتقدند که در صورت تشدید تنش بر سر اوکراین احتمال دارد بهره‌برداری از خط لوله «نورد استریم۲» که گاز روسیه را به آلمان منتقل می‌کند لغو شد و بنابراین افزایش صادرات گاز به چین برای مسکو اهمیت بیشتری خواهد داشت.

همزمان، اقدامات و تماس‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش در مورد اوکراین ادامه یافت.

اورسولا فن در لاین، رییس کمیسیون اروپا روز جمعه هشدار داد که اتحادیه اروپا مجموعه‌ای از تحریم‌های شدید علیه روسیه آماده کرده است که در صورت حمله نظامی به اوکراین به سرعت به اجرا درمی‌آیند.

رییس کمیسیون اروپا خاطر نشان کرد که لغو بهره‌برداری از خط لوله «نورد استریم ۲» بخشی از این تحریم‌هاست.

امانوئل مکرون، رییس جمهور فرانسه که به تازگی با روسای جمهور روسیه و اوکراین گفت‌وگویی تلفنی داشته است اعلام کرد که روز۱۷ بهمن به مسکو و روز ۱۸ بهمن به کی‌یف سفر خواهد کرد.

به گفته دفتر ریاست جمهوری فرانسه، آقای مکرون در ملاقات با روسای جمهور روسیه و اوکراین در مورد بحران امنیتی اخیر در اروپا و راه‌های کاهش تنش گفت‌وگو می‌کند.

رایزنی های دو کشور نشان دهنده پیشرفت روز افزون روابط بین دو کشور مخصوصا در بحبوحه تنش آنها با غرب است. یوری اوشاکوف دستیار رئیس جمهور روسیه پیشتر اعلام کرده بود که پوتین و جین پینگ یک بسته حاوی ۱۵ سند را امضا خواهند کرد.

رفتار غرب به رهبری آمریکا در رقابت با چین و روسیه از جمله دخالت در امور داخلی آنها، حضور نظامی امنیتی در حوزه منافع حیاتی دو کشور در دریای جنوبی چین و کشورهای پیرامونی و نزدیک روسیه، جنگ تجاری با چین و اعمال تحریم های گسترده علیه روسیه، مسکو و پکن را بیش از پیش برای تقویت روابط راهبردی به هم نزدیک کرده است.  

چین و روسیه طی سال های اخیر با گسترش همکاری‌های اقتصادی و دوجانبه، همکاری‌های سیاسی - امنیتی و بین المللی را تقویت و تلاش کرده اند با توجه به تهدیدات مشترک از سوی آمریکا و غرب در خصوص مسائل مهم بین المللی هماهنگی و اشتراک مواضع بیشتر پیدا کنند.

نگرانی های مشترک روسیه و چین از تلاش های آمریکا در تثبیت هژمونی نظامی، امنیتی و سیاسی خود بر ترتیبات منطقه‌ای و جهانی، موجب شده تا رقابت پکن و مسکو با واشنگتن از سطح منطقه ای به سمت حوزه های راهبردی سوق پیدا کند و دو کشور گام های جدیدی را در جهت تقویت عمق  نفوذ راهبردی خود از طریق انعقاد پیمان‌های نظامی ـ امنیتی برداشته اند که از جمله می‌توان به  افزایش تعامل میان سه سازمان همکاری شانگهای، کشورهای مشترک المنافع و همکاری‌های اقتصادی آسیا ـ پاسیفیک اشاره کرد.