هدیه دیپلماتیک بین کشورها می تواند معنای زیادی داشته باشد: نماد صلح و وحدت بین دو ملت، نشانه قدردانی از کمک داده شده، یا اعلام برتری برای ادعای تسلط بر یک مکان. با این حال، گاهی اوقات، این هدایا می توانند گمراه کننده، و پیامی در پس آنها باشد.
به گزارش جماران، هدیه دادن دیپلمات ها و سیاستمداران به شخصیت های بزرگ کشورهای دیگر رسمی دیرینه است.
در تازه ترین مورد چهارشنبه گذشته در ژنو و در جریان نشست سران، «جو بایدن» یک عینک آفتابی هوانوردی سفارشی و مجسمه کریستالی بوفالوی آمریکایی (بایسون) را به «ولادیمیر پوتین» هدیه داد.
کاخ سفید خبر این حرکت سیاسی اهدای عینک آفتابی از طرف بایدن به رئیس جمهور روسیه را تایید کرد. این عینک مخصوص خلبانان جنگنده را «راندولف یو اس ای» طرحی کرده است.
در بیانیه ای آمده است که این شرکت «برای شرکای ارتش آمریکا و ناتو لوازم هوانوردی باکیفیت و بادوام تولید داخل تامین می کند که در کارخانه آن واقع در ماساچوست تولید می شوند.»
بایدن مجسمه بوفالوی آمریکایی ساخت «استیوبن گلس» نیویورک را نیز به عنوان نماد یکی از «باشکوه ترین پستانداران» آمریکا به پوتین هدیه داد. بنا بر اعلام کاخ سفید، این اثر هنری نماد «قدرت، اتحاد و مقاومت» نیز به شمار می رود.
البته در این مورد خاص، به علت تداوم تنش ها میان دو کشور شاید باید مفهوم چنین حرکت هایی را به دقت دنبال کرد.
«پیتر واسکیویچ» رئیس شرکت راندولف در این باره گفت، از دیدن اهدای عینک طراحی شده شرکتش در نشست مهمی که از تمام رسانه های سراسر جهان دنبال می شود، «شگفت زده» شده است.
وی گفت: «من اطمینان دارم که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا این عینک را به عنوان نمادی از «میراث ملی آمریکا» به پوتین هدیه کرده است و امیدواریم که این نمادی از صلح باشد».
پس برگزاری این نشست که پس از مدت ها انتظار و در پایان اولین سفر خارجی جو بایدن انجام شد، پوتین گفت که «خصومتی پدید نیامد» اما پیشرفت سیاسی چشمگیری هم رخ نداد.
دو رئیس جمهور هنگام دیدار برای مذاکرات ژنو لبخند زدند و با هم دست دادند. اما این مذاکرات کوتاه تر از حد انتظار بود و کمتر از چهار ساعت طول کشید.
پس از این نشست، هیچ یک از این دو رئیس جمهور دیگری را به کشور خود دعوت نکرد.
اما مبادله هدیه بین مقامات سیاسی بین المللی سابقه طولانی ای دارد که در این گزارش به برخی موارد جالب توجه می پردازیم:
حیوانات معمولا یک هدیه عادی و معمول برای مقامات کشورهاست، اما مسلما نه یک کوروکودیل.
در قرن نوزدهم «مارکوس دو لافایت» ژنرال معروف فرانسوی یک کروکودیل را به «جان کوینسی آدامز» رئیس جمهور آمریکا هدیه داد و رئیس جمهور نیز این جانور را در حمام کاخ سفید نگهداری می کرد.
پنیر امروزه جزیی از مواد غذایی در آشپزخانه است اما صدها سال پیش این ماده غذایی آن چنان پر ارزش بود که دیپلمات های ایتالیایی برای تقویت روابط با دوستان خود به آنها پنیر هدیه می دادند. برای نمونه در سال 1502 میلادی یک هیئت دیپلماتیک ایتالیا به امیر شهر اسکندریه یک قطعه پنیر هدیه دادند.
یکی از موارد هدایای عجیب دیپلماتیک در تاریخ اروپا هدیه «سلطان محمد علی» حاکم مصر در سال 1826 میلادی به شارل دهم پادشاه فرانسه بود.
این هدیه که یک زرافه بود باعث شد تا در آن زمان چیزی نزدیک به 100 هزار نفر یعنی، یک هشتم جمعیت آن زمان پاریس برای دیدن این حیوان جمع شوند.
روسای قبایل در فیجی در سال 1977 یک دندان نهنگ سفید را به ملکه انگلیس به عنوان معذرت خواهی برای جمهوری شدن هدیه دادند.
شاید این هدیه به عنوان یک هدیه دیپلماتیک عجیب برسد اما دندان نهنگ سفید در فرهنگ و جامعه فیجی از جایگاه بالایی برخوردار است.
در جریان سفر وزیر وقت دفاع آمریکا به بغداد در سال 1983 میلادی، برخی از هدایایی که رامسفلد برای دیکتاتور سابق عراق خریداری کرد عجیب بود - مانند چکش قرون وسطی و چکمه های طلایی گاوچران - اما هدیه صدام فراتر از آن است. او که می خواست تنش بین آمریکا و سوریه ایجاد کند و حتی حمایت آمریکا از حمله احتمالی عراق به سوریه را به دست آورد، یک فیلم ویدئویی 3 دقیقه ای به رامسفلد داد. این فیلم که در وب سایت خود رامسفلد موجود است، تکان دهنده است.
این فیلم مات و سیاه و سفید شامل تصاویری از سربازان زن است که مارهای زنده را از بدنشان جدا می کنند و سربازان جوان پسری که با ضربات چاقو یک سگ را می کشند. آنها بدون هیچ سندی، مدعی شدند این کار را با تأیید آشکار حافظ اسد انجام می دهند.
برای سال ها هدیه فیدل کاسترو رهبر کوبا برای افرادی که از کوبا بازدید می‌کردند، سیگارهای برگ مخصوصی بود که به صورت اختصاصی برای وی و افراد رده بالای دولت کوبا تولید می شد.
در سال 1982 فروش این سیگارها برای مردم عادی نیز آزاد شد.
خب ، از نظر فنی اژدهای کومودو حیوان ملی اندونزی است و هدیه دادن یک افتخار بزرگ محسوب می شود. در سال 1986، هنگامی که «رونالد ریگان» از جزیره بالی اندونزی بازدید کرد، رئیس جمهور سوئهارتو یک جفت اژدهای کومودو به او هدیه داد که بعداً به باغ وحش ملی واشنگتن دی سی اهدا شد.
چهار سال بعد در سال 1990، سوئهارتو به رئیس جمهور جرج بوش همان هدیه را داد. این اژدها بزرگ ترین اژدهای نیمکره غربی در آن زمان بود. مشخص شد هر دوی آنها نر هستند، بنابراین آنها مجبور شدند یکی از اژدهایان را به باغ وحش سینسیناتی اهدا کنند. وزن این اژدهای 9 فوتی در مدت زندگی در باغ وحش به بیش از 300 پوند رسید و بیش از 30 بار تولید مثل کرد. فرزندان حاصل از تولیدمثل این اژدها به باغ وحش های سراسر آمریکا اهدا شدند. در اندونزی، اژدهای کومودو که از توانایی برداشتن طعمه های دو برابر اندازه خود از جمله گوزن و گاومیش برخوردار است، یک گنجینه ملی محسوب می شود!
اگرچه «جان کمپ استارلی» مخترع انگلیسی پدر دوچرخه مدرن شناخته می شود اما در این که دوچرخه نمادی از پکن قدیم است، بحثی وجود ندارد. چین زمانی به عنوان «پادشاه دوچرخه» شناخته می شد زیرا میلیون ها نفر در سراسر این کشور از آن استفاده می کردند. «جرج بوش» رئیس جمهور اسبق آمریکا قبل از این که در سال 1989 رئیس جمهور شود، رئیس دفتر روابط آمریکا در پکن بود. در آن زمان، بوش و همسرش آخر هفته ها اغلب در حال دوچرخه سواری در شهر مشاهده می شدند. وقتی در سال 1989 بوش به عنوان رئیس جمهور آمریکا به پکن رفت و با «لی پنگ» نخست وزیر وقت چین دیدار کرد لی به جای دادن هدیه لوکس، دو دوچرخه به بوش و همسرش هدیه داد تا خاطرات گذشته خود را در چین به یاد بیاورند.
«باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا، سوسیلو بامبانگ یودویونو رئیس جمهور سابق اندونزی و دیوید کامرون نخست وزیر پیشین انگلیس» هم به ترتیب در سال های 2009، 2013 و 2014 به عنوان هدیه دولتی از طرف چین، یک دوچرخه دریافت کردند.
پاندا، پاندا و پاندا
چینی ها همچنین بیش از هزار سال است که «دیپلماسی پاندا» را تمرین می کنند. با شروع سلسله تانگ (705-625)، چینی ها پانداهای زیادی را به رهبران کشورهای مختلف هدیه دادند اما این کار دهه 1950 در جمهوری خلق چین متوقف شد. از سال 1958 چینی ها یک بار دیگر دپیلماسی پاندا را احیا کردند به طوری که از 1958 تا 1982، 23 پاندا از سوی این کشور به عنوان هدیه به 9 کشور مختلف ارسال شد.
در سال 1972، ریچارد نیکسون رئیس جمهور آمریکا در سفر خود به چین دو پاندا به نام های لینگلینگ و سینگسینگ دریافت کرد. در مقابل، نیکسون دو گاو نر به چین هدیه داد! پانداها به باغ وحش ملی واشنگتن فرستاده شدند و بیش از یک میلیون نفر در سال اول حضور آنها در باغ وحش از آنها بازدید کردند.
در اوت 1997 «حیدر علی اف»، رئیس جمهور وقت آذربایجان فرشی به همراه پرتره های بیل و هیلاری کلینتون به آنها هدیه داد. چهره های رئیس جمهور و بانوی اول آمریکا بر روی فرش درون قلب بزرگی قرار گرفته بود.
این هدیه توسط هنرمند معروف آذربایجانی «کمیل علی اف» تهیه شده بود.
در سال 2002 ملکه الیزابت انگلیس تصمیم گرفت برای اولین بار هدایایی را که در طول حکومتش دریافت کرده است، به نمایش بگذارد. در مجموع هدایا، یک شیء عجیب توجه خبرنگاران را جلب کرد. این وسیله عجیب شبیه ملخ غول پیکری بود که برای خنک کردن نوشیدنی ساخته شده بود!
این هدیه در سال 1972 توسط «ژرژ پمپیدو» نخست وزیر فرانسه به مسئولان انگلیسی اهدا شده بود.
در آوریل سال 2009 میلادی همه از هدیه ای که باراک اوباما به ملکه انگلیس داد، شوکه شدند. یک iPOD که موسیقی منطقه برادوی آمریکا بر روی آن ذخیره شده بود. البته این هدیه خیلی بهتر از هدیه قبلی مقامات آمریکایی به انگلیسی ها بود: یک مجموعه لوح فشرده که در انگلیس کار نمی کرد.
دکمه reset
در جریان مذاکرات آمریکا و روسیه در سال 2009 میلادی «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه آمریکا در دیدار با «سرگئی لاوروف» همتای روسی اش، هدیه ای نسبتا غیرمعمول به وی داد. کلینتون به لاوروف، دستگاه دکمه ای قرمز رنگ بزرگی را که کلمه «reset» به معنای تنظیم مجدد به عنوان نماد آغاز روابط دو کشور روی آن نوشته شده بود، به همتای روسی خود هدیه کرد تا دوطرف با فشار دکمه reset، عملا روابط خود را از «کاغذ سفیدی» آغاز کرده باشند.
نکته قابل توجه در این خصوص آن که روی این «دکمه نمادین» کلمه روسی معادل reset اشتباه نوشته شده بود و به جای کلمه «perezagruzka» به معنای راه اندازی مجدد، کلمه «peregruzka» به معنی بیش از حد شارژ شده حک شده بود. سرگئی لاوروف با مشاهده این اشتباه، در خصوص آن تذکر داد و گفت: «اشتباه کردید».
همچنین «رابرت موگابه» دیکتاتور سابق زیمبابوه موافقت کرد یک جفت از برخی نادرترین حیوانات کشورش را به عنوان هدیه برای کیم جونگ ایل رهبر سابق کره شمالی در یک کشتی دست ساز قرار دهد و بفرستد. مقامات زیمبابوه تا آن جا پیش رفتند که یک جفت از فیل های وحشی، زرافه ها، کرگدن ها، گورخرها و میمون هایی را که قصد داشتند آنها را به نابودی بکشانند به عنوان هدیه بسته بندی کردند تا برای کیم جونگ ایل ارسال کنند.
اما اعتراضات بین المللی از طرف حامیان حفاظت از محیط زیست زیمبابوه، موگابه را مجبور کرد که از دادن این هدیه، منصرف شود.
رئیس جمهور کشور مالی شتر زیبایی را به منظور قدردانی از اعزام نیروهای نظامی فرانسوی به کشورشان به «فرانسوا اولاند» رئیس جمهور فرانسه هدیه کرد. این شتر که قرار بود به یک باغ وحش در فرانسه منتقل شود باید قبلا واکسینه می شد و مدتی را در قرنطینه می گذراند. مقامات فرانسوی که حوصله این تشریفات را نداشتند شتر را به یک خانواده محلی اهل مالی سپردند تا از آن نگهداری کنند اما اعضای این خانواده ترجیح دادند شتر را ذبح و از گوشت آن غذایی محلی به نام تاجین تهیه کنند! در یکی از نشست های کابینه وزیران، به آنها اطلاع داده شد که شتر مالی به مصرف پخت و پز رسیده و خورده شده است. مقامات مالی از این بابت از پاریس عذرخواهی، و شتر بزرگ تر و زیباتر دیگری به فرانسوی ها هدیه کردند!
دی وی دی هایی که کار نمی کنند!
کیم جونگ اون اولین رئیس دولت نیست که سی دی به عنوان هدیه دریافت کرده است. در سال 2009، باراک اوباما ، به عنوان رئیس جمهور آمریکا مجموعه ای از دی وی دی ها را با فیلم های مورد علاقه آمریکایی خود به نخست وزیر انگلیس گوردون براون ارائه داد.
به نظر می رسد قدردانی از این هدیه برای انگلیسی ها کار بسیار دشواری بود. در انگلستان محدودیت های منطقه ای دیگری نیز بر روی دی وی دی وجود دارد و فیلم های اوباما در آنجا باز نمی شود.
سال 2010 «ویلیام هیگ» وزیر خارجه وقت انگلیس در دیدار با «کوین راد» نخست وزیر سابق استرالیا به وی یک ظرف چربی غاز هدیه کرد.
ظاهرا بحران اقتصادی اخیر در هدیه دادن مقامات غربی نیز تاثیر گذاشته است. البته در آن زمان کوین راد دچار یک سرما خوردگی شدید بود و احتمالا ترکیبی از چربی غاز، عسل و آب جوش برای سرماخوردگی او مناسب بود.
در ماه مه سال 2010، باراک اوباما در جریان بازدید از کشور لهستان با هدیه ای عجیب روبرو شد. «دونالد تاسک» نخست وزیر این کشور رسما به وی بازی رایانه ای ساحره 2 «ترور پادشاه» ساخت کشور لهستان را هدیه داد.
«ولادیمیر پوتین» هدایای دیپلماتیک عجیب زیادی از مقام های دیگر کشورهای جهان دریافت کرده است. یکی از این هدایا، یک سگ چوپان بلغاری است. در سال 2010 نخست وزیر بلغارستان در حرکتی دوستانه، در کنفرانس خبری مشترک یک توله سگ 10 هفته ای را به پوتین هدیه داد و با این کار همتای روس خود را غافل گیر کرد.
بویکو بوریسف نخست وزیر بلغارستان به پوتین گفت: «من این سگ را که از نژاد بلغار است، به ولادیمیر پوتین هدیه می کنم و امیدوارم برای شما خوشبختی بیاورد.»
پوتین هدایای زیادی از این دست دریافت کرده و این اولین بار نبوده که وی یک سگ از یک دیپلمات خارجی هدیه گرفته است.
نوامبر سال 2011 و در جریان سفر رئیس جمهور آمریکا به استرالیا، باراک اوباما به عنوان هدیه یک بیمه کروکودیلی دریافت کرد که بر اساس آن اگر وی مورد حمله کروکودیل واقع شود مبلغی در حدود 50 هزار دلار به همسر وی پرداخت می شود.
اوباما با خوشحالی بیمه نامه را پذیرفت و گفت: «باید اعتراف کنم در زمانی که مشغول بازنگری لایحه خدمات پزشکی در آمریکا بودیم، بیمه کروکودیل از قلم افتاده بود!»
در سال 2012 دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و همسرش یک میز تنیس به باراک و میشل اوباما هدیه دادند. انتخاب این هدیه این گونه توضیح داده شد که در یکی از دیدارهای قبلی از لندن، اوباما ، که با کامرون در مقابل دانشجویان در یک کالج محلی بازی می کرد، شکست بزرگی را متحمل شد.
هیچ رئیس دولتی با چنین هدیه ای خوشحال نمی شد.
لازم به یادآوری این هدیه یادآور صحنه ای از درام تاریخی «هنری پنجم» شکسپیر است؛ جایی که فرانسوی ها یک توپ تنیس به عنوان هدیه ای نمادین به پادشاه جوان انگلیس ارائه می دهند. هنری پنجم بلافاصله پیام را حدس می زند - فرانسوی ها اشاره می کنند که او خیلی جوان است و بهتر است او بازی کند و درگیر سیاست نشود. پادشاه به سفیران فرانسه اطلاع می دهد که توپ های تنیس را به گلوله های توپ تبدیل خواهد کرد، و تصمیم به حمله به فرانسه می گیرد.
در مورد اوباما و کامرون اما همه چیز خیلی خوب به پایان رسید.
در سال 2018 رهبر کره شمالی به عنو ان نشانه ای از بهبود روابط کشورش با کره جنوبی به رئیس جمهور این کشور دو قلاده سگ سفید از نژاد پونگ سان هدیه داد.
این نژاد سگ به وفاداری و مهارت شکار مشهور است. دو قلاده سگ اهدایی که حدود یک سال داشتند، به همراه سه کیلو غذا که برای کمک به خو گرفتن آنها بود تحویل مقامات کره جنوبی شدند. این سگ های سفید و زیبا، جزو ثروت های ملی کره شمالی به شمار می روند.
رئیس جمهور سابق کره جنوبی هم در سال 2000 پس از سفر به پیونگ یانگ یک جفت سگ پونگ سان هدیه گرفته بود. این سگ ها در سال 2013 به دلایل طبیعی پس از زایمان 21 توله مردند. سگ های تازه وارد در دفتر ریاست جمهوری «مون جائه» که فردی حیوان دوست است و تعدادی سگ و گربه دیگر هم دارد، ساکن شدند.
همچنین رهبر کره شمالی در دیدار دیگری با رئیس جمهور کره جنوبی در پیونگ یانگ به او دو تن قارچ گران قیمت ویژه موسوم به «قارچ کاج» هدیه داد. براساس بیانیه سئول، این قارچ های خوراکی که بوی تند و مخصوصی دارند و در بین قارچ های خوراکی گران قیمت ترین محسوب می شوند، بین حدود 4000 سکنه سالخورده کره جنوبی که حین جنگ کره از خانواده هایشان جدا شده بودند، تقسیم شد.
تقریبا یک ماه پیش «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا در دیدار با «استیون سیگال» بازیگر آمریکایی و قهرمان مشهور ورزش های رزمی که به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه روسیه به کاراکاس سفر کرده، یک هدیه عجیب داد و البته هدیه ای عجیب هم از او دریافت کرد.
در حاشیه این دیدار، رئیس جمهور ونزوئلا به نماینده روسیه یک گیتار هدیه داد. سیگال هم در مقابل به مادورو یک شمشیر سامورایی اهدا کرد.
چند روز پیش هم جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در اجلاس سران گروه 7 یک دوچرخه سفارشی و دست ساز را به بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس هدیه داد.
این دوچرخه در یک شرکت کوچک فیلادلفیا آمریکا ساخته شده است.
بوریس جانسون معمولا در حال دوچرخه سواری در اطراف لندن دیده شده است. جانسون نیز تابلوی قاب شده و دیواری از «فردریک داگلاس» را به جو بایدن رئیس جمهور آمریکا هدیه داد.
