برخی کارشناسان نظامی هشدار داده اند که تنش ها بین روسیه و اوکراین می تواند به یک جنگ اروپایی یا حتی جهانی تبدیل شود.
به گزارش جماران به نقل از روزنامه اکسپرس، گفته روسیه هزاران سرباز را به مرز اوکراین اعزام کرده است که این باعث واکنش های بین المللی و دخالت برخی کشورها شده است.
رزمایش ناتو و اوکراین
ستاد نیروهای مسلح اوکراین روز شنبه اعلام کرد که رزمایش مشترک ارتش این کشور با نیروهای ناتو ظرف چند ماه دیگر آغاز می شود، اقدامی که به احتمال زیاد به تشدید تنش با روسیه منجر خواهد شد زیرا مسکو پیش از این مخالفت خود را با چنین اقدامی اعلام کرده است.
سربازان اوکراینی از سال 2014 تاکنون در حال نبرد با نیروهای جدایی طلب مورد حمایت روسیه در منطقه «دونباس» هستند، نبردی که بر پایه برآورد دولت کی یف، تاکنون 14 هزار کشته بر جای گذاشته است.
در بیانیه ستاد نیروهای مسلح اوکراین گفته شده است که رزمایش مشترک مورد نظر قرار است چند ماه دیگر برگزار شود و بیش از یک هزار نیروی نظامی از حداقل 5 کشور عضو پیمان ناتو در آن شرکت خواهند داشت.
در این بیانیه آمده است: «در این تمرینات نظامی به طور ویژه اقدامات دفاعی و به دنبال آن حمله ای برای بازپس گیری مرزهای کشور و تأمین تمامیت ارضی کشور که مورد تعرض یکی از کشورهای متخاصم همسایه قرار گرفته است، انجام خواهد شد.»
به گزارش شبکه رن. تی. وی روسیه، این رزمایش در ماه های مه و ژوئن(اردیبهشت و خرداد) برگزار می شود و بزرگترین رزمایش ناتو پس از پایان جنگ سرد است و در آن سناریوی برخورد با روسیه از دریای بالتیک تا دریای سیاه و منطقه کریمه تمرین می شود.
پررنگ تر شدن حضور نیروهای روسی در شرق اوکراین
پس از آن که روسیه گفت تشدید درگیری ها به شکل جدی در منطقه دونباس ممکن است به «نابودی» اوکراین بینجامد، ناتو نیز روز پنجشنبه از پررنگ تر شدن حضور نیروهای روسی در شرق اوکراین ابراز نگرانی کرد.
این هفته یک مقام ناتو به خبرگزاری رویترز گفت که کرملین تلاش ها برای کاهش تنش در منطقه را تضعیف می کند.
این مقام مسئول گفت: متفقین نگرانی های خود را در مورد فعالیت های گسترده نظامی اخیر روسیه در اوکراین و اطراف آن به اشتراک می گذارند.
«پاول فلگنهاور» تحلیلگر مسائل منطقه هشدار داد که حوادث منطقه می تواند «یک ماهه به یک جنگ تبدیل شود».
این کارشناس گفت: پس از انتشار فیلم جدید تایید نشده ای که تحرکات نظامی در مناطق «وورونژ، روستوف و کراسنودار» روسیه را نشان می داد، غرب حق دارد که نگران شود.
فلگنهاور طی مصاحبه ای با رسانه خبری «روس بالت» در روسیه گفت: «این بحران می تواند به یک جنگ بین اروپایی یا حتی یک جنگ جهانی تبدیل شود. اما در حال حاضر، بالقوه است. آیا این اتفاق خواهد افتاد یا نه؟ صبر کنیم ببینیم. در غرب ، نمی دانند چه باید بکنند.»
هشدار روسیه به ناتو و اوکراین
روز جمعه روسیه به ناتو در مورد اعزام نیرو برای کمک به اوکراین هشدار داد.
کرملین اظهار نگرانی کرده که اوکراین آغازگر یک درگیری گسترده تر در منطقه باشد.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین گفت در صورت اقدام ناتو، روسیه «اقدامات تکمیلی» انجام خواهد داد.
پسکوف گفت: «بدون شک چنین سناریویی منجر به افزایش بیشتر تنش ها در نزدیکی مرزهای روسیه خواهد شد. البته، این امر نیازمند اقدامات تکمیلی از طرف روسیه برای اطمینان از امنیت آن است.»
او در پاسخ به تقاضای گزارشگران برای روشنگری بیشتر گفت: «منظورم یک جنگ داخلی است که پیشتر رخ داده است.»
روسیه خواستار اخراج اوکراین از شورای اروپا شد
در پی کشته و مجروح شدن دو نفر در حمله پهپاد اوکراینی به منطقه ای در دونباس در شرق اوکراین، «ویچسلاو والودین» رئیس دومای روسیه خواستار اخراج اوکراین از شورای اروپا شد.
والودین با اشاره به کشته شدن کودکی در جریان حمله پهپاد اوکراین به منطقه الکساندروفکا در حومه شهر دونتسک در شرق اوکراین آن را تراژدی خواند و نوشت: در شرق اوکراین بک تراژدی دیگر به وقوع پیوست اما رسانه های اروپایی هیچ خبری از آن نمی دهند.
وی با بیان اینکه پارلمان اروپا و وزارت خارجه آمریکا هم در مورد کشته شدن کودک در جریان حمله پهپاد اوکراینی نوشت: وزیران خارجه کشورهای اروپا در این باره هیچ سخنی نمی گویند و تصمیمی برای اخراج دیپلمات ها گرفته نمی شود.
رئیس دومای روسیه خاطرنشان کرد: این اقدام اوکراین با هماهنگی و موافقت اربابان آمریکایی و سکوت تایید کننده کشورهای اروپایی انجام گرفت.
والودین کشورهای غربی را به اعمال معیارهای دوگانه در مساله اوکراین متهم کرد که نسبت به حملات ارتش اوکراین به مناطق مسکونی شرق این کشور واکنشی از خود نشان نمی دهند.
روز گذشته سازمان پلیس جمهوری خودخوانده دونتسک از حمله یک پهپاد ارتش اوکراین به منطقه الکساندروفکا در حومه شهر دونتسک مرکز این منطقه خبر داد که بر اثر آن کودکی 5 ساله جان خود را ازدست داد و یک نفر هم مجروح شد.
«دیمیترو کولبا» وزیر خارجه اوکراین به بی بی سی گفت که شمار نیروهای روسیه در مرزهای شمالی با روسیه، در امتداد مرز شرقی و «همچنین در کریمه غیرقانونی اشغال شده» افزایش یافته است.
وی افزود که اوکراین «به دنبال هیچ گونه تشدید تنشی نیست - ما به جنگ نیاز نداریم.»
در پاسخ به این سوال که چرا روسیه ممکن است اکنون درگیر جنگ شود، فلگنهاور در پاسخ گفت: «این سوال را از یک روان شناس بپرسید. آیا لازم است من در این باره توضیح دهم؟ واقعیت ها وجود دارد، همه چیز در حال وقوع است.»
این کارشناس ادعا کرد که همه شرایط ممکن است تا اوایل ماه مه وجود داشته باشد؛ زمانی که انتظار می رود روسیه به مناسبت سالگرد پیروزی در جنگ جهانی دوم، رژه بزرگ میدان سرخ را برگزار کند.
فلگنهاور گفت که وی مظنون است «تصمیم قبلاً اتخاذ شده باشد».
وی افزود: «تهدیدها به سرعت در حال افزایش هستند. در رسانه ها زیاد بحث نشده است، اما نشانه های بسیار بدی را می بینیم.»
تنش آفرینی آمریکا
در حالی که تنش میان اوکراین و روسیه همچنان رو به افزایش است، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای نخستین بار با رئیس‌جمهور اوکراین گفت و گو کرد.
جو بایدن و ولادیمیر زلنسکی روز جمعه در گرماگرم هشدارهای مقامات آمریکا و ناتو پیرامون تقویت نیروها در نزدیکی شرق اوکراین، گفت و گو کردند.
این گفت و گوی تلفنی به دنبال تقاضای رئیس جمهور اوکراین برای حمایت های بیشتر غرب و دو ماه پس از ورود بایدن به کاخ سفید صورت گرفته است.
کاخ سفید گفت که بایدن « بر حمایت های بی دریغ آمریکا از حق حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین در مقابل ادامه تهاجم های روسیه، تاکید کرد.»
پیش از این، «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس گفته بود این کشور فعالیت های نظامی در نزدیکی مرز اوکراین را دنبال می کند.
راب در یک توئیت نوشت: «من امروز در گفت و گو با (دیمیترو کولبا وزیر خارجه اوکراین) بار دیگر بر مراتب حمایت انگلیس از حق حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین مهر تایید گذاشتم.»
راب افزود: «ما عمیقا از بابت فعالیت های نظامی روسیه که اوکراین را مورد تهدید قرار می دهد نگرانیم.»
در اوایل هفته گذشته چهار سرباز اوکراینی به دست جدایی طلبان در شرق اوکراین کشته شدند. این واقعه به این نگرانی دامن زده که آتش زیر خاکستر طولانی مدت میان دو کشور بار دیگر شعله ور شود.
یک منبع نزدیک به زلنسکی به شبکه «اکسیوس» گفت: «طرف اوکراینی از نتیجه گفت و گوی تلفنی بسیار خشنود است و قلبا معتقد است که بایدن به احیای تمامیت ارضی و ادغام اوکراین به غرب اولویت می دهد.»
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در بیانیه ای مراتب حمایت واشنگتن را از تمامیت ارضی اوکراین «در مقابل ادامه تهاجم ادعایی روسیه» تکرار کرد.
آمریکا حامی اصلی دولت اوکراین است و بارها بر حمایت از این کشور در برابر روسیه تاکید کرده است. در همین راستا یک کشتی باری آمریکا روز ششم فروردین ماه جاری با 350 تن تجهیزات نظامی و خودروهای زرهی برای نیروهای مسلح اوکراین، در شهر بندری «اودیسه» پهلو گرفت.
نشریه پولیتیکو گزارش داده «مارک مایلی» رئیس ستاد ارتش آمریکا، «لوید آستین» وزیر دفاع و «جِیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز با همتایان اوکراینی خود مذاکره کرده اند.
به دنبال تشدید تنش ها در شرق اوکراین و ادعای مقام های آمریکایی مبنی بر تجمع نیروهای روسیه در مجاورت مرزهای این کشور، روسای ستاد ارتش روسیه و آمریکا هم روز پنجشنبه گذشته درباره این مساله گفت و گوی تلفنی کردند.
وزارت دفاع روسیه در بیانیه ای اعلام کرد که «والری گراسیموف» رئیس ستاد کل ارتش این کشور و «مارک میلی» رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در گفت و گویی تلفنی در خصوص مسائل مورد علاقه دو طرف مذاکره و تبادل نظر کردند.
باتوجه به ادعای نظامیان اوکراینی مبنی بر تمرکز نیروهای روسیه در مجاورت مرزهای شرقی این کشور، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در تماس با همتای روس خود تلاش کرد تا در این مورد کسب اطلاع کند.
گراسیموف در این مکالمه تلفنی در مورد ادعای طرف اوکراینی توضیحاتی به همتای آمریکایی خود ارائه کرده است.
رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا با «روسلان خومچاک» فرمانده کل قوای اوکراین نیز گفت و گو کرده است.
خومچاک سه روز پیش در صحن پارلمان اوکراین آنهایی را که «جدایی طلبان تحت حمایت روسیه» خواند، متهم به نقض آتش بس مورد توافق در ژوئیه 2020 در شرق اوکراین کرد.
وی مدعی شد که 26 سرباز این کشور از ابتدای سال 2021 تاکنون توسط جدایی طلبان کشته شدند که 4 تن از آنها در هفته گذشته با گلوله تک تیرانداز به قتل رسیده اند.
خومچاک گفت که فدراسیون روسیه به سیاست تهاجمی علیه اوکراین ادامه می دهد.
«دمیتری سوسلُف» معاون مرکز مطالعات جامع اروپایی و بین المللی مدرسه عالی اقتصاد دانشگاه تحقیقات ملی روسیه و کارشناس باشگاه گفت و گوی بین المللی والدای گفت: روسیه و ناتو در مقایسه با روابط مسکو و واشنگتن، وارد روابطی مقابله جویانه تر خواهند شد، چون روسیه هیچ زمینه همکاری با ناتو ندارد.
طبق ادعای وی، نیروهای مسلح روسیه از مناطق مختلف در نزدیکی مرزهای مشترک با اوکراین به منظور حفظ آمادگی جنگی و انجام رزمایش حضور یافته اند.
خومچاک ادامه داد: مسکو 32 هزار و 700 نیرو در «جزیره کریمه» مستقر کرده است، در حالیکه افسران این کشور 28 هزار نیروی جدایی طلب مستقر در شرق اوکراین را فرماندهی می کنند.
سوسلف گفت: «من فکر می کنم روابط روسیه با ناتو در مقایسه با روابط روسیه و آمریکا، مقابله جویانه تر و منفی تر خواهد بود. تعامل روسیه و آمریکا هنوز فضایی برای دستور کاری مثبت و برخی عناصر همکاری، با آنکه حداقل است، مانند کنترل تسلیحات، قطب شمال، آب و هوا و برخی زمینه های دیگر، باقی می گذارد و روسیه تاکید می کند آماده همکاری با آمریکا در خصوص این مسائل است.»
وی افزود: «در خصوص ناتو، هیچ دستور کار مثبتی وجود ندارد، بلکه دستور کارِ مقابله جویانه غالب است. در همین حال، ناتو برای مقابله با روسیه در اقیانوس اطلس برنامه ریزی می کند و اجلاس اخیر شورای آتلانتیک شمالی دلیلی آشکار بر این مسئله است.»
این کارشناس تاکید کرد رزمایش‌های ناتو به طور مشخص، ضد روسی هستند. علاوه بر این، سوسلف گفت «شورای ناتو-روسیه» که سازوکار مهم برای تماس‌ها بین دو طرف است، فلج شده است.
وی خاطر نشان کرد این در حالی صورت می گیرد که روسیه خواستار تبدیل این شورا به کانالی برای ارتباط بین ارتش های دو طرف برای جلوگیری از حوادث نظامی است، اما ناتو خواستار مطرح کردن مسائل سیاسی در این شوراست و از آن برای حمله به روسیه استفاده میکند.
سوسلف به تاس گفت روابط بین روسیه و ناتو بدتر خواهد شد. وی افزود از سال 2014، ناتو از بازدارندگی راهبردی به بازدارندگی تاکتیکی در برابر روسیه روی آورده است و در حال آماده کردن سناریو‌های مفصل برای رویارویی مسلحانه احتمالی است.
این کارشناس روس در پایان گفت: «هیچ تهدیدی برای جنگی عمدی بین روسیه و ناتو وجود ندارد. علاوه بر این، بازدارندگی هسته ای هنوز کارآمد است، در نتیجه هیچ تمایلی برای آغاز جنگ برای وارد کردن خسارت، وجود ندارد. با وجود این، هنوز تهدید منازعه غیر عمدی وجود دارد که در حال افزایش است. این (رویارویی) ابتدا و بیشتر در فضای سایبری است، جایی که هم ناتو و هم آمریکا از کار عملی در زمینه امنیت سایبری و تدوین مقررات بازی، شانه خالی می کنند. رویارویی مسلحانه ممکن است بر سر حادثه ای خطرناک روی دهد، چون کشتی‌های جنگی و هواپیما‌ها همچنان به کار خطرناک نزدیک شدن به یکدیگر در دریا و هوا، ادامه می دهند.»
گفتنی است، درگیری ها میان جدایی طلبان و ارتش اوکراین از ماه ژانویه سال 2021 بار دیگر آغاز شده است. از ماه ژانویه تاکنون 19 سرباز اوکراینی در جبهه شرقی این کشور در درگیری با شورشیان کشته شده اند. هر دو طرف، دیگری را مسئول نقض توافق آتش بس 20 ژوئیه 2020 معرفی می کند.
