پس از رای مثبت مجلس نمایندگان آمریکا به استیضاح ترامپ، اکنون سوالی که مطرح می شود این است که گام بعدی چیست؟
به گزارش جماران، آسوشیتدپرس گزارش داد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا چند روز قبل از ترک مقام خود توسط مجلس استیضاح شد و عنوان اولین رئیس جمهور آمریکا را که دو بار استیضاح شده است، از آن خود کرد.
سه استیضاح قبلی - استیضاح روسای جمهور «اندرو جانسون، بیل کلینتون و استضاح اول ترامپ» - به دنبال تحقیقات گسترده در مجلس و جلسات دادرسی صورت گرفت بنابراین طی فرایند آن ماه ها طول کشید. این اولین باری است که پس از تحریک هواداران ترامپ برای حمله به کنگره توسط وی، این فرایند فقط یک هفته طول کشید.
دموکرات ها و 10 جمهوری خواه به اتهام «تحریک برای شورش» به استیضاح ترامپ رای دادند.
بدین ترتیب مجلس نمایندگان آمریکا با 232 رای موافق در برابر 197 رای مخالف به استیضاح دوباره دونالد ترامپ رای داد. این نخستین بار در تاریخ آمریکا است که یک رئیس‌جمهور دو بار استیضاح می شود، آن هم در فاصله کمتر از یک هفته به پایان کار دولت.
متن چهار صفحه ای لایحه استیضاح به «سخنان تحریک آمیز ترامپ و انتشار دروغ در مورد پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری» استناد می کند. یکی از این موارد تشویق هوادارانش به حمله به ساختمان کنگره است که طبق قانون اساسی یک جرم سنگین تلقی می شود.
مجلس نمایندگان که در دست اکثریت دموکرات است، روز گذشته نیز در اقدامی نمادین قطعنامه غیرالزام آور برکناری ترامپ بر اساس اختیارات معاون او مطابق با متمم 25 قانون اساسی را تصویب کرده بود. «مایک پنس» پیش از آن به «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا که نفرت خود را از ترامپ به طور علنی نشان می دهد، نامه نوشته بود که در برابر فشارها برای برکناری ترامپ تسلیم نمی شود.
دونالد ترامپ نیز قبلا در مورد پیامدهای استیضاح دوباره یا برکناری اش برای آمریکا و دولت «جو بایدن» هشدار داده بود.
با این حال مجلس نمایندگان آمریکا یک هفته پس از ورود آشوبگران به کنگره و جان باختن چند نفر، به استیضاح دوباره ترامپ رای داد. حامیان استیضاح رئیس جمهور آمریکا دلیل این اقدام را نقش او در تحریک آشوبگران برای ورود به ساختمان کنگره در واشنگتن عنوان کرده اند.
این حمله همزمان با برگزاری جلسه تایید پیروزی بایدن در انتخابات 3 نوامبر 2020 (13 آبان) و در شرایطی اتفاق افتاد که ترامپ بر تقلب در انتخابات تاکید داشت و هنوز پیروزی بایدن را نپذیرفته بود. 10 نماینده جمهوری خواه نیز از طرح استیضاح دونالد ترامپ حمایت کردند.
در جریان جلسه استیضاح، نانسی پلوسی از نمایندگان حزب دموکرات و رئیس مجلس نمایندگان، دونالد ترامپ را به «تحریک» افراد به «شورش مسلحانه» متهم کرد، او را «خطری آشکار» برای کشور دانست و گفت که «او باید برود. او یک خطر صریح و حاضر علیه کشوری است که دوستش داریم.»
نانسی پلوسی گفت که دونالد ترامپ درگیر «جنگ با دموکراسی» است و به گفته او، «شورشیان» و «تروریست های داخلی» که به کنگره حمله کردند، «توسط رئیس جمهور به این جا گسیل شدند».
بیشتر جمهوری خواهان در این جلسه از دفاع از شعارهای ترامپ خودداری کردند، و در عوض استدلال کردند که استیضاح او بدون مقدمه چینی های معمول در کمیته های کنگره برای بررسی اتهام انجام می شود و از دموکرات ها خواستند برای حفظ اتحاد آن را کنار بگذارند.
«جیم جوردن» نماینده حزب جمهوری خواه به عنوان سخنران بعدی و همچنین فردی که مخالفت حزب خود را با اولین استیضاح ترامپ به رهبری دموکرات ها در سال 2019 بر عهده داشت، دموکرات ها را به پیگیری «همان کارزار فشار برای استیضاح» متهم کرد.
به گفته او، این «فشار» بلافاصله پس از تحلیف ترامپ در سال 2016 آغاز شد و دلیل آن «سیاسی کاری» دموکرات ها با هدف حذف ترامپ از این سمت است.
به عنوان سخنرانان بعدی، «جیم مک گاورن» نماینده دموکرات، دونالد ترامپ را به «تلاش برای کودتا در کشور» متهم کرد و خواستار استیضاح او شد و در مقابل، «تام کول» نماینده جمهوری خواه از «اوکلاهما» گفت که به باور او استیضاح دوباره رئیس جمهور به دودستگی بیشتر در کشور دامن خواهد زد.
در ادامه، «کوین مک‌کارتی» رهبر اقلیت جمهوری خواه در مجلس نمایندگان، دونالد ترامپ را در خصوص حمله به کنگره «مسئول» دانست ولی با این حال با استیضاح او در روزهای باقی مانده از دوره ریاست جمهوری اش مخالفت کرد.
او گفت: استیضاح رئیس جمهور در چنین چارچوب کوتاهی اشتباه خواهد بود. معنی حرف من این نیست که رئیس جمهور مرتکب اشتباه نشده، رئیس جمهور مسئول حمله روز چهارشنبه به کنگره از سوی شورشگران خشمگین است.
پس از او اما، «دن نیوهاوس» از حزب جمهوری خواه در سخنرانی خود اعلام کرد که با استیضاح ترامپ موافق است و بنابر این ششمین نماینده از حزب جمهوری خواه شد که به جرگه طرفداران استیضاح پیوسته اند.
جو بایدن هم در بیانیه ای در اشاره به حمله هفته پیش گفت: «این حمله مجرمانه برنامه ریزی شده و هماهنگ شده بود، حمله ای از سوی افراط گرایان و تروریست های داخلی که به تشویق دونالد ترامپ دست به خشونت زدند. اعضای مجلس نمایندگان براساس اختیارات قانون اساسی رای به استیضاح و پاسخگو کردن رئیس جمهور دادند. امیدوارم رهبری سنا «در مورد استیضاح راهی برای انجام وظایف خود براساس قانون اساسی و همزمان رسیدگی به سایر مشکلات عاجل کشور پیدا کند.»
«میچ مک کانل» رئیس اکثریت جمهوری خواه در مجلس سنای آمریکا هم که این روزها از ترامپ روی برگردانده، در بیانیه ای اعلام کرد: «با توجه به قوانین، رویه ها و موارد قبلی سنا که حاکم بر جلسات استیضاح ریاست جمهوری است، به سادگی هیچ امکانی وجود ندارد که یک دادرسی عادلانه و جدی قبل از مراسم سوگند جو بایدن در هفته آینده به نتیجه برسد. حتی اگر مجلس سنا، استیضاح ترامپ را پیش از یکشنبه آغاز کند هیچ حکم نهایی قبل از کنار رفتن وی از قدرت حاصل نخواهد شد. بهترین کار این است که کنگره آمریکا در هفت روز آینده آغاز ایمن دولت بعدی و انتقال بانظم قدرت را تسهیل کند.»
او اشاره کرده که جلسات محاکمه قبلی سنا، به ترتیب 83 روز، 37 روز و 21 روز طول کشیده است. بنابراین این جلسه هم به این سرعت به نتیجه نخواهد رسید.
دونالد ترامپ هم که گویا ترسیده است، پس از جلسه استیضاحش گفت: انتقال قدرت قطعا با آرامش انجام خواهد شد.
رئیس جمهور آمریکا گفت در واشنگتن دی سی ما هزاران عضو نیروی گارد ملی را وارد کرده ایم تا امنیت شهر را برقرار کنند و مطمئن باشید انتقال قدرت در آرامش، ایمنی و بدون هیچ اتفاقی انجام خواهد گرفت.
ترامپ افزود: «همه باید از قوانین اطاعت و از دستورات نیرو‌های حافظ نظم و قانون پیروی کنند. از آنچه هفته گذشته در جریان حمله به ساختمان کنگره آمریکا اتفاق افتاد، من هم مثل شما شوکه و به شدت متاثر شدم. هیچ یک از حامیان واقعی من هرگز نمی‌تواند هموطنان آمریکایی را تهدید و آزار و اذیت کند. اگر شما هرکدام از این کار‌ها را انجام دهید از جنبش ما حمایت نمی‌کنید بلکه به آن حمله می‌کنید و شما دارید به کشور خودمان حمله می‌کنید. ما نمی‌توانیم این کار را تحمل کنیم. ما شاهد خشونت سیاسی خارج از کنترل بودیم. ما شورش ها، اوباشگر ی‌ها و اقدامات توام با ارعاب و تخریب بسیار زیادی را شاهد بودیم. این باید متوقف شود. گزارش هایی درباره برنامه ریزی برای تظاهرات بیشتر در روزهای آینده در اینجا واشنگتن و سراسر کشور وجود دارد. من از طریق خدمات سرویس مخفی آمریکا در جریان تهدیدات بالقوه قرار گرفته ام. همه آمریکایی ها سزوار شنیده شدن صدایشان به روشی توام با احترام و صلح آمیز هستند. این حق شما بر اساس متمم اول قانون اساسی است. ولی من نمی توانم تاکید نکنم که خشونت و قانون شکنی و خرابکاری در هیچ شکلی از آن نباید وجود داشته باشد. همه باید از قوانین موجود و دستورالعمل‌های مجریان قانون پیروی کنند. من می خواهم چند کلمه‌ای درباه تجاوز بی سابقه به آزادی بیان که در روزهای اخیر شاهد آن بوده ایم، صحبت کنم. در زمان سخت و دشواری قرار داریم. اقدامات برای سانسور، لغو و در لیست سیاه قرار دادن شهروندان ما اشتباه و خطرناک هستند. آنچه که باید در حال انجام دهیم گوش دادن به همدیگر و نه به سکوت کشاندن یکدیگر است.»
برخلاف استیضاح گذشته این بار ترامپ به عنوان بازنده انتخابات ریاست جمهوری و در شرایطی که جمهوری خواهان اکثریت خود را در مجلس سنا از دست داده اند با این چالش روبرو خواهد شد. بحران روزهای آخر ریاست جمهوری دونالد ترامپ و هشدار نهادهای انتظامی آمریکا در مورد احتمال اقدامات خشونت آمیز شماری از هواداران خشونت طلب او در آستانه مراسم تحلیف ریاست جمهوری جو بایدن در روز چهارشنبه، آینده کشور را در موقعیت سختی قرار داده است.
گام بعدی چیست؟
قرار نیست سنا تا 19 ژانویه جلسه ای داشته باشد؛ روزی که می تواند آخرین روز کار مک کانل به عنوان رهبر سنا باشد.
بنابراین به احتمال زیاد جلسه سنا به بعد از پایان دولت ترامپ موکول می شود. هنگامی که «کامالا هریس» معاون رئیس جمهور سوگند یاد کرد، وی رئیس مجلس سنا می شود و دو سناتور دموکرات جورجیا نیز سوگند یاد می کنند. «چاک شومر» رهبر دموکرات سنا، مسئولیت این کار را بر عهده خواهد گرفت و نحوه دادرسی را تعیین خواهد کرد.
چاک شومر گفته است، سنا در خصوص محاکمه دونالد ترامپ موظف است که این را اقدام را انجام دهد و محاکمه و محکومیت او در سنا به رای گذاشته خواهد شد.
با توجه به برابر بودن کرسی های دو حزب در این مجلس معلوم نیست که محکومیت رئیس‌جمهور در مجلس سنا رای کافی بیاورد.
برای محکوم شناختن ترامپ باید دو سوم اعضای مجلس که صد کرسی دارد به آن رای دهند یعنی حداقل 17 جمهوری خواه به دموکرات ها ملحق شوند.
اگر مک کانل به محکومیت رأی می داد، مطمئناً جمهوری خواهان دیگر نیز از او پیروی می کردند. اما هیچ سناتوری از حزب جمهوری خواه نگفته است که چگونه رای خواهد داد.
هنوز هم، برخی از جمهوری خواهان به ترامپ گفته اند که استعفا دهد؛ از جمله «پات تومی» سناتور پنسیلوانیا و «لیزا مورکوفسکی» سناتور آلاسکا و تعداد کمی هم از آنها دفاع می کنند.
«بن ساس» سناتور جمهوری خواه گفته است که نگاهی به آنچه مجلس تصویب می کند، می اندازد اما متعهد به حمایت از آن نیست.
جمهوری خواهان دیگر گفته اند که استیضاح موجب اختلاف خواهد شد. «لیندزی گراهام» سناتور کارولینای جنوبی که مدت ها متحد اصلی رئیس جمهور بود، نسبت به رفتار وی در دامن زدن به شورش ها انتقاد داشت اما گفت استیضاح «ضررش بیش از فایده اش است.»
در صورت محکومیت ترامپ در مجلس سنا، نمایندگان مجلس می توانند در مورد رد صلاحیت ترامپ از تصدی سمت های آینده رأی جداگانه ای بگیرند.
شومر روز چهارشنبه گفت: «اشتباه نکنید، دادگاه استیضاح در سنای ایالات متحده برگزار خواهد شد. در مورد محکومیت رئیس جمهور به جرایم بزرگ و جنایات قانونی رای گیری خواهد شد. و اگر رئیس جمهور محکوم شود، رای به منع حضور مجدد وی صادر خواهد شد.»
برخلاف سنا که برای محکومیت ترامپ نیاز به رای دو سوم دارد، رای اکثریت سناتورها برای منع حضور وی در سمت دولتی آینده از جمله کاندیداتوری در انتخابات 2024 کفایت می کند.
استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان در سال 2019 پس از تحقیقات طولانی و شهادت چندین مقام دولتی انجام شد. اما این بار دموکرات ها احساس کردند که نیازی به تحقیقات کمی است زیرا حمله به کنگره در تلویزیون به صورت زنده پخش شد و اکثر اعضای کنگره همزمان با این اتفاق، در ساختمان بودند.
