سوریه برنده بزرگ تیرگی روابط ترکیه و عربستان

به گزارش جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در  سرمقاله روزنامه رأی الیوم نوشت: حکومت عربستان سعودی همزمان با دومین سالروز ترور «جمال خاشقجی» روزنامه نگار سعودی جنگ اقتصادی تمام عیار علیه ترکیه به راه انداخت که آقای«عجلان العجلان» رئیس اتاق بازرگانی عربستان روز یکشنبه اعلام کرد که کالاها و تولیدات ترکیه به شکل فراگیر تحریم شده و در همه سطح ها از واردات گرفته تا سرمایه گذاری و گردشگری این کشور تحریم می شود.

روابط سیاسی و تجاری عربستان سعودی زمانی که منافع دو کشور در بحران سوریه و گسیل گروه های مسلح(تروریستی) و تأمین هزینه مالی این گروه ها به امید براندازی نظام حاکم بر سوریه به هم رسید دوران طلایی خود را سپری کرد ولی از زمان دخالت سازمان اطلاعات عربستان سعودی در جنایت ترور خاشقجی به شیوه ای شنیع در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول در اول اکتبر سال 2018 وارد مرحله سردی شد که بعد از آن تبدیل به چیزی شبیه قطع روابط شد.

چندین دلیل پشت منفجر شدن تیرگی روابط دو کشور است که به شکل تدریجی در پنج سال گذشته بر روابط دو کشور سایه افکند:

نخست: رقابت میان رهبران دو کشور بر زعامت جهان اسلامی و به طور خاص سنی آن و ترکیه در این زمینه با تشکیل مجموعه سیاسی اسلامی به ریاست غیر عربی موفق شد؛ مجموعه ای که پاکستان، مالزی، اندونزی،ایران و قطر با مستثنی کردن عربستان سعودی را شامل می شود و راه را برای ایجاد سازمان اسلامی موازی با سازمان همکاری اسلامی که مقر آن در شهر«جده» است و عربستان بر همه تصمیم هایش سیطره دارد، هموار کرد.

دوم: استفاده حکومت ترکیه از برگه برنده ترور خاشقجی به شکل تأثیرگذار برای به لرزه درآوردن جایگاه عربستان سعودی و تخریب چهره اش در دو عرصه اسلامی و جهانی. این قابل توجه بود که ترکیه سلسله واقعیت های جدیدی درباره عملیات ترور خاشقجی را چند روز پیش منتشر کرد از جمله اینها تصاویر چاه و تنوری که برای تکه تکه کردن و سوزندان جسد آن بیچاره در ساختمان کنسولگری عربستان مورد استفاده قرار گرفتند.

سوم:تبدیل شهر «استانبول» به مقر جنبش های مخالف عربستانی، مصری و خلیج فارس و اجازه دادن به آنها برای راه اندازی شبکه های تلویزیونی و سکوهای شبکه های اجتماعی.همین امر باعث شد که ترکیه و عربستان به شکل متقابل دست به بستن برخی رسانه ها بزنند.

جنگ تجاری عربستان علیه ترکیه و کالاهایش برای اجتناب از هر گونه مانعی که توسط سازمان تجارت جهانی اعمال می شود شکل رسمی به خود نگرفت به همین دلیل باور بر این است که آقای العجلان که ریاست اتاق بازرگانی را به عهده دارد از بازرگانان عضو این اتاق خواست که کالاهای ترکیه ای را وارد نکنند.

این اقدام عربستان بر اقتصاد ترکیه در این زمان که با مشکلات زیادی رو به روست تأثیر منفی می گذارد به ویژه آن که اگر بدانیم حجم تبادل تجاری میان دو کشور سالیانه به 5 میلیارد دلار رسیده است و ترکیه اولین مقصد گردشگردان ثروتمند عربستانی و سرمایه گذاران عربستانی در عرضه مسکن و املاک است. عربستان همچنین رتبه 15 را در فهرست بزرگترین بازارهای صادراتی ترکیه را شکل می دهد به طوری که صادرات فرش،فولاد،فرآورده های پتروشیمی و حبوبات ترکیه به عربستان از اوایل سال جاری تا کنون نزدیک به یک میلیارد رسید.

یکی از بازرگانان عربستانی به خبرگزاری بین المللی رویترز گفت که کانتینرهای وارداتی از ترکیه به مدت سه ماه در گمرک ماندند و پس از آن آزاد شدند. وی اشاره کرد که مسئولان گمرک به وی سفارش کردند که اگر بخواهد کالاهایش زودتر آزاد شوند از ترکیه چیزی وارد نکند.

بیشتر پیش بینی ها تأکید می کند که جنگ رسانه ای میان عربستان و ترکیه در ماه های آینده تشدید شود به ویژه آن که عربستان سعودی به دولت سوریه نزدیک می شود و اخیرا دستور داده است که کالاها و محموله ها از سوریه برای ورود به گذرگاه های عربستان بدون هیچ گونه تاخیری وارد شوند این در حالی است که برخی گزارش های دیگر وجود دارد که تأکید می کند عربستان اکنون از جنبش های جدایی طلب کُرد مخالف ترکیه در شمال سوریه حمایت می کند.

یکی از افراد نزدیک به دولت سوریه در توئیتی نوشت که وی بعید نمی داند که حکومت عربستان سعودی طی هفته های آینده سفارتش را در دمشق بازگشایی کند و ائتلافی عربستانی،اماراتی،مصری و سوری علیه ترکیه و همپیمانانش به ویژه اخوان المسلمین شکل بگیرد.

دولت ترکیه که اکنون در آن واحد در سه جبهه می جنگد یعنی در سوریه،در لیبی و اخیرا در جنگ آذربایجان و ارمنستان در حمایت از باکو خود را در وضعیت دشواری در رویارویی با این ائتلاف چهارگانه به رهبری عربستان سعودی می بیند.