پس از تحقیر آمریکا در شورای امنیت، این کشور به فکر اسنپ بک است. اما اروپا می تواند تا مشخص شدن نتیجه انتخابات نوامبر از این کار جلوگیری به عمل آورد.
به گزارش جماران، «الی گرانمایه» تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه و عضو اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا در یادداشتی در فارین پالیسی نوشت: آمریکا در تلاشش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد شکست خورد. دولت آمریکا به شکل خجالت آوری منزوی شد و تنها یک رأی مثبت برای قطعنامه پیشنهادی خود (از سوی جمهوری دومینیکن) به دست آورد، در حالی که روسیه و چین به آن رای مخالف و 11 کشور دیگر رای ممتنع دادند.
اما دولت ترامپ دست بر نمی دارد: در پاسخ به این رأی گیری، دونالد ترامپ تهدید کرد که مکانیزم ماشه (اسنپ بک) را فعال خواهد کرد. اشاره او به مکانیزمی تعریف شده در برجام است که بازگشت تحریم ها به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به هیچ مذاکره و چانه زنی را ممکن می کند.
مانور بر روی تحریم تسلیحاتی همیشه مقدمه ای برای رسیدن به هدف بزرگتر است: فروریختن پل های باقی مانده که می تواند به توافق 2015 برگردد.
دولت ترامپ اکنون به دنبال بازگشت تحریم های بین المللی با استفاده از بندهای اشاره شده در توافق هسته ای است که کاخ سفید دو سال پیش از آن خارج شد.
این آخرین ریسک دولت ترامپ بطور غیرمنتظره ای توسط دیگر قدرت های جهانی مورد بحث قرار گرفته است. از یک سو ، روسیه و چین در حال بحث و گفت و گوی فنی و قانونی علیه این اقدام ایالات متحده هستند، زیرا آمریکا پس از خروج از توافق هسته ای، حق خود را برای اعمال مجدد اسنپ بک از بین برد. زیرا براساس قطعنامه 2231 شورای امنیت است که توافق هسته ای را درج می کند، که به وضوح بیان شده که فقط یک کشور مشارکت کننده در توافق هسته ای می تواند به تحریم های فوری متوسل شود. این موضع قانونی است که حتی «جان بولتون» مشاور امنیت ملی امریکا که مخالف توافق هسته ای است هم آنرا اخیراً تأیید کرده است.
در پایان اما این یک مبارزه سیاسی است تا یک مبارزه قانونی. پرونده سیاسی - که به نظر می رسد مورد حمایت کشورهای اروپایی است - این است که آمریکا فاقد مشروعیت متوسل شدن به اسنپ بک است زیرا در درجه اول انگیزه اش خرابکاری در توافق چند جانبه ای است که دو سال پیش از آن خارج شده است.
بازیگر اصلی که در مورد سرنوشت توافق هسته ای پس از فعال شدن اسنپ بک تصمیم می گیرد، خود ایران است. ایران قبلاً کارزار فشار حداکثری آمریکا را با افزایش سطح غنی سازی و تهدید به خروج از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای پاسخ داده است.
اما محاسبات تصمیم گیرندگان در تهران تحت تأثیر واقعیت های سیاسی و عملی ناشی از مکانیزم اسنپ بک خواهد بود. و در اینجا ، پاسخ طرف های باقی مانده در توافق هسته ای - فرانسه ، انگلیس ، آلمان ، چین و روسیه - بسیار مهم خواهد بود. این کشورها همچنان متعهد به حمایت از این توافق نامه، حداقل تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر هستند.
با توجه به عدم تحقق تمدید تحریم های تسلیحاتی، ایالات متحده اکنون ادعا می کند می تواند ظرف 30 روز این اقدام را صورت دهد. این ضرب الاجل قبل از ماه اکتبر به پایان می رسد - یعنی زمانی که تحریم تسلیحاتی منقضی می شود، و همچنین وقتی روسیه ریاست شورای امنیت را به دست می آورد و در نتیجه زمانی که واشنگتن می تواند با موانع بیشتری روبرو شود.
اولا آمریکا به دنبال جلب پشتیبانی برای پرونده خود خواهد بود - در درجه اول از طریق فشارهای سیاسی و اقتصادی - به گونه ای که تا پایان دوره 30 روزه، برخی از کشورهای عضو سازمان ملل با اعمال تحریم ها موافقت کنند. در صورت عدم حمایت از اسنپ بک، احتمالاً دولت ترامپ از تهدید اعمال تحریم های ثانویه آمریکا استفاده خواهد کرد، همانطور که توانست طی 18 ماه گذشته این کار را انجام داده است.
حتی اگر اکثر دولت ها در سرتاسر جهان مخالف باشند که آمریکا صلاحیت اعمال تحریم های فوری علیه ایران را دارد، با توجه به این تهدید که ایالات متحده می تواند فشار اقتصادی خود را بر علیه آنها اعمال کند، ممکن است برخی از کشورها مجبور شوند در کنار واشنگتن قرار بگیرند.
گروه دوم به رهبری چین و روسیه هدایت می شوند. این گروه نه تنها از تصویب تحریم های سازمان ملل ممانعت به عمل می آورند، بلکه آنها به احتمال زیاد موانعی را نیز به وجود می آورند تا از این کار جلوگیری کند. این گروه همچنین ممکن است این پرونده را به دیوان بین المللی دادگستری بکشاند.
گروه سوم توسط فرانسه، انگلیس و آلمان هدایت می شوند که در این عقیده متحد هستند که این توافق باید تا حد ممکن حفظ شود. در بیانیه مربوط به ماه ژوئن، این سه دولت تأکید کردند که آنها از اسنپ بک یک جانبه ایالات متحده حمایت نمی کنند. اما مشخص نیست که آیا این به معنای مخالفت فعال است یا رویکرد آنها مطمئناً شامل اقدامات انسداد گرایانه ای مانند چین و روسیه نیست.
این گروه تلاش خواهد کرد تا مانع تصمیمات برای اتخاذ اقدامات لازم برای اجرای تحریم های آمریکا شوند. این یک اقدام ظریف است، زیرا کشورهای اروپایی عادت ندارند که آشکارا چارچوب الزام آور برخی از دستورالعمل های سازمان ملل را نادیده بگیرند.
اما آنها همچنین از هرگونه راهکار مقابله ای برای به تعویق انداختن اجرای کامل این تحریم ها، استفاده می کنند تا برای ایران در مواجهه با تحریم ها هم زمان بخرند.
کشورهایی مانند هند ، کره جنوبی و ژاپن احتمالاً طرفدار این رویکرد هستند. این دولت ها حتی ممکن است تا آنجا پیش بروند که سیگنال سیاسی مهمی را به ایران ارسال کنند و بیانیه مشترک با حمایت بسیاری از اعضای شورای امنیت را صادر کنند که اعلام کنند حامی تحریم های یکجانبه آمریکا نیستند.
به عنوان بخشی از این رویکرد ، 27 کشور عضو اتحادیه اروپا می توانند فرایند مشورتی طولانی ای را در مورد چگونگی واکنش در صورت اجرای اسنپ بک شروع کنند. تحریم های جداگانه در سطح اتحادیه اروپا بعید است اعمال شود.
در این فرایند، اتحادیه اروپا باید به دنبال حفظ هرچه بیشتر فضای لازم برای نجات توافق هسته ای و جلوگیری از اعمال مجدد تحریم های هسته ای علیه ایران حداقل تا زمان مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا باشد. باید منتظر ماند و دید آیا دولت احتمالی بایدن به توافق هسته ای باز خواهد گشت یا خیر.
