بهار عربی هنوز زنده است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالرحمن منصور» فعال و نویسنده مصری در مطلبی در مجله فارن پالیسی نوشت: «وائل غنیم» و من در ژانویه 2011 از طریق صفحه «ما همه خالد سعید هستیم» در فیس بوک در کنار میلیون ها مصری که در انقلابی که به برکناری «حسنی مبارک» منتهی شد، شرکت کردند، به امید ساخت یک جمهوری بر اساس دموکراسی، عدالت و آزادی تلاش کردیم. تا مدتی به نظر می رسید آرزوی ما در حال تحقق است، اما به تدریج - به ویژه پس از تابستان 2013 - با روی کار آمدن «عبدالفتاح السیسی» دستاوردها به خسارت تبدیل شد. دیگر رهبران عرب به این نتیجه رسیدند که مقابله با انقلاب ها به رهبری نظامیان و نیروهای امنیتی و گاردی، سلطه آنها را بر جنبش های مردمی دائمی می کند.

با این حال، موج های جدید اعتراضات که در ماه های اخیر راه افتاده، نشان می دهد جنبش هایی که 8 سال پیش آغاز به کار کردند، زنده اند و به این زودی پایان نخواهند یافت.

در الجزایر - کشوری با 42 میلیون نفر جمعیت که حدود 50 درصد از آنها زیر 30 سال دارند - عبدالعزیز بوتفلیقه 82 سال برای 20 سال است که زمام قدرت را در دست دارد و به رغم وخامت حالش برای این دور از انتخابات ریاست جمهوری در ماه آوریل کاندید شده است. 

کاندیداتوری بوتفلیقه با این سن و سال و بیماری اش باعث شکل گیری اعتراضاتی در پایتخت و دیگر شهرهای الجزایر شده است. همچون مصر در سال 2011، درخواست برای اعتراضات از طریق شبکه های اجتماعی منتشر شد و توسط ده ها میلیون نفر پاسخ داده شد.

در واکنش به اعتراضات، بوتفلیقه وعده داده است که در صورت برگزیده شدن به سمت ریاست جمهوری در انتخابات پیش رو، پس از یک سال از ریاست جمهوری کنار رود و انتخابات زودهنگام برگزار کند.

گرچه اعتراضات الجزایر با خشونت هایی از سوی ماموران امنیتی مواجه است، اما به خشونت ها در سودان نمی رسد. در دو ماه گذشته ده ها هزار نفر به اعتراضات با هدف سرنگونی «عمر البشیر» رئیس جمهور این کشور پیوسته اند. پلیس از گلوله های پلاستیکی و واقعی علیه اعتراضات مسالمت آمیز استفاده کرده و در نتیجه به کشته شدن ده ها نفر و زخمی شدن صدها نفر دیگر منجر شده است.

اعتراضات در سودان در اعتراض به گرانی و افزایش قیمت سوخت از 19 دسامبر 2018 آغاز شد  و به سرعت به اعتراضات ضدعمر البشیر تبدیل شدغ رهبری که از کودتای 1989 بر این کشور حکومت می کند و دیوان بین المللی کیفری در سال 2009 برای او حکم بازداشت صادر کرده است.

رئیس جمهور سودان در نهایت در اواخیر فوریه به معترضان پاسخ داد و وضعیت فوق العاده ملی اعلام کرد و فرمانداران 18 ایالت سودان را با مقامات نظامی و امنیتی جایگزین کرد، تصویب متمم هایی را در قانون اساسی که به او اجازه انتخاب مجدد در سال 2020 را می داد، به تعویق انداخت، و از سمت ریاست حزب کنگره ملی تا کنفرانس عمومی بعدی حزب کناره گیری کرد و قدرت را به «احمد محمود هارون» واگذار کرد.

گرچه این بیانیه ها پیروزی های محدودی محسوب می شد، پس از این سخنرانی معترضان بیشتری به خیابان ها آمدند و درخواست البشیر برای گفت و گو با گروه های مخالف به عنوان تلاشی برای تاثیرگذاری برا احساسات عمومی در نظر گرفته شد.

این در حالی است که همزمان با تحولات سودان،  سرکوب ها در مصر ادامه دارد. در حقیقت موج سرکوب ها در دوره السیسی به بالاترین حد در تاریخ مدرن این کشور رسیده است. به گفته دیده بان حقوق بشر، از ژوئیه 2013 حدود 60 هزار زندانی سیاسی وارد زندان های مصر شده اند که هزاران نفر از آنها از هر فرآیند تفهیم اتهام و محاکمه قانونی ای محروم بوده اند.

به رغم چنین نقض گسترده حقوق بشری، هیچ یک از رهبران اروپایی حاضر در اجلاس اتحادیه اروپا - اتحادیه عرب در ماه فوریه هیچ انتقادی از این رویکرد نداشتند. 

رهبران غربی اکنون باید درک کنند که فرصت دارند تا موضع خود را تغییر دهند و چشمان خود را که به روی نقض حقوق بشر در جهان عرب بسته اند، باز کنند. 

بهار عربی ممکن است در مصر، لیبی و یمن به دلیل مجموعه ای از عوامل از جمله خشونت، سرکوب و دخالت های منطقه ای و خارجی متوقف شده باشد، اما مردم هنوز هم می توانند راه هایی را برای بیان نارضایتی های خود بیابند.