احتمال ندارد که اعدام قاتلان خاشقجی به فراموشی این پرونده منتهی شود چرا که در هر صورت محمد بن سلمان خود را در قلب فاجعه خواهد یافت و بیانیه های دادستانی عربستان و آمریکا هم کمکی به او نخواهد کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، وب سایت انگلیسی میدل ایست آی در مقاله ای نوشت: ولیعهد عربستان سعودی بعد از صدور دو اطلاعیه درباره قتل «جمال خاشقجی» موقتا نفس راحتی کشیده است. در هر دوی این اعلامیه ها، از ذکر نام او خودداری شده و در نتیجه هر مسئولیتی از دوش او در مورد احتمال دست داشتن او در قتل خاشقجی در کنسولگری سعودی در استانبول در 2 اکتبر برداشته شده است.
استراتژی فرار
درخواست دادستان عربستان برای صدور حکم اعدام 5 تن از اعضای تیم ترور خاشقجی و همزمان بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا درباره تحریم شخصیت های اصلی در این پرونده، راه فراری برای ولیعهد عربستان از بحران کنونی ایجاد کرده؛ فردی که نامش به واسطه این قتل مخدوش شده است. با این حال این استراتژی خروج آن گونه که تصور می شود راحت نیست.
اولا، «شعلان بن راجح الشعلان» معاون دادستان کل عربستان در کنفرانس خبری بیانیه تحقیقات پایانی را منتشر کرد. او اعلام کرد فردی که دستور قتل را صادر کرده رئیس تیم مذاکرات است که توسط «احمد العسیری» معاون سابق سازمان اطلاعات عربستان به استانبول فرستاده شده تا خاشقجی را وادار به بازگشت به عربستان از تبعید خودخواسته اش کند.
او اشاره کرد که این ماموریت شامل تیم مذاکره، اطلاعات و تدارک می شد که با همکاری هم خاشقجی را متقاعد به بازگشت کنند.
این بیانیه، مثل یک فیلم ترسناک بود که بازیگرانی خشن و کارگردانی ناشناس داشت.
یک پیام دردسر ساز
حال محمد بن سلمان با بحران بزرگی مواجه است. آیا 5 تن از اعضای تیم ترور خاشقجی را اعدام خواهد کرد؟ یا اینکه از آنها به دلیل این که از دستورات وی اطاعت کردند حمایت خواهد کرد؟ او چه این کار را بکند و چه نکند، خود را به مهلکه انداخته است.
اگر محمد بن سلمان قاتلان را اعدام کند، نامش به دلیل اجرای عدالت سعودی در قبال تیم تدارکاتی اش در خاطرها خواهد ماند.
اعدام این افراد، وی را از هرگونه مسئولیت قتل خاشقجی حداقل در حال حاضر تبرئه خواهد کرد، اما پیام خطرناک و ناراحت‌کننده ای برای زیردستان قابل اعتماد و مطیع او یعنی دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی و جوخه های مرگ خواهد داشت که او خودش آنها را یکدست کرده است.
قتل خاشقجی یک موضوع است، و اعدام 5 تن از مزدوران نزدیک موضوعی دیگر. این مزدوران احتمالا فکر می کردند به دلیل «خلاص کردن محمد بن سلمان از شر روزنامه نگار سرکش» پاداش دریافت خواهند کرد نه این که در اقدامی نمایشی، در یکی از میدان های ریاض اعدام شوند.
اعدام مزدوران و پرسنل امنیتی در ملا عام به این معناست که رسوایی های بعدی از جمله استفاده از زور، یا قتل تنها موضوعاتی خواهند بود که مورد شماتت قرار خواهند گرفت. یعنی کسانی که به آنها دستور قتل خاشقجی را داده بودند، جان سالم به در خواهند برد. در حقیقت همه کسانی که به آنها ماموریت داده شده مخالفان را به کشور بازگردانند یا آنها را تضعیف کنند، اگر با انتقاد و محکومیت عمومی مواجه شوند، اعدام خواهند شد.
قربانی کردن سپرهای بلا
به نظر می رسد بقای حکومت عربستان به قربانی کردن این سپرهای بلا بستگی داشته باشد. اما در عین حال این سپرهای بلا برای تداوم حیات این رژیم که تلاش می کند با ایجاد رعب و وحشت و قتل و جنایت به حکومت خود ادامه دهد. انتقادناپذیری رژیم، انعکاسی از بنیاد سستی است که تنها بر وحشت پراکنی استوار است. رژیم قدرتمند ملزم به خفه کردن همه صداهای مخالف نیست.
اگر قاتلان اعدام شوند، مزدوران آتی به اعتبار کسی که برایش کار می کنند شک خواهند کرد. هیچ چیزی نگران کننده تر از این نیست که از دستورات رئیس ات برای قتل مخالفان اطاعت کنی اما زندگی ات را به دلیل اطاعت این دستورات از دست بدهی.
جامعه اطلاعاتی و دستگاه های امنیت سعودی نمی توانند به سادگی از کنار این مساله بگذرند و کاملا از محمد بن سلمانی اطاعت کنند که امنیت و جانشان برای او اهمیتی ندارد. آنها می دانند که کسانی هستند که بهای عملیاتی که اشتباهی رخ می دهد را خواهند پرداخت.
بنابراین محمد بن سمان با این کارش شاید بتواند به حکومت ادامه دهد، اما آن را تضعیف می کند و اعتماد افرادی که به آنها نیاز دارد به ویژه سرویس های اطلاعاتی و جوخه های مرگ را از دست خواهد داد.
اگر محمد بن سلمان تصمیم بگیرد که قاتلان را اعدام نکند، همچنان سوال درباره این که چه کسی دستور عملیات را داده است باقی خواهد ماند و باعث می‌شود که همچنان وی متهم ردیف اول درباره این پرونده باشد. اعدام نکردن این افراد هم همچنان او را در کانون تحقیقات حفظ خواهد کرد.
در این صورت محمد بن سلمان همچنان در جایگاه متهم به خاطر برعهده نگرفتن مسئولیت قتل خاشقجی و حمایت از کسانی که دستورات او را اطاعت کرده‌اند باقی خواهد ماند.
چهره عربستان سعودی
در این صورت آیا محمد بن سلمان هنوز هم می تواند پس از اینکه نامش تا این حد به یک پرونده قتل که جهانی را برآشفته، گره خورده باز هم چهره ای مردمی در عربستان محسوب شود؟
در صورتی که جهان - و به ویژه خانواده خاشقجی - شاهد تحقیقات مستقل بین المللی نباشند، جنایت قتل این روزنامه نگار همچنان در آینده گریبانگیر رژیم عربستان سعودی خواهد بود.
احتمال ندارد که اعدام قاتلان یا حمایت از آنها به فراموشی این پرونده منتهی شود. در هر صورت محمد بن سلمان خود را در قلب فاجعه خواهد یافت و بیانیه های دادستانی عربستان و آمریکا هم کمکی به او نخواهد کرد.
احتمالا ملک سلمان پدر او، از طریق تاکید بر این که ولیعهد همچنان در جایگاهش باقی می ماند، در کاهش هجمه علیه او موفق شود اما نمی تواند تا ابد از پسرش حمایت کند.
