منتقدان شایعات نگران‌کننده پیرامون دولت جدید معتقدند اگر مردم می‌خواستند کابینه غیر از مشی اصلاح‌طلبی باشد، خودشان به آن رأی می‌دانند و نیازی نیست دولت با ایده فراجناحی پای کسانی که در انتخابات نتوانستند نظر مردم را جلب کنند به کابینه باز کند
به گزارش جماران؛ اظهارنظرهای فعالان سیاسی اصلاح‌طلب در رسانه‌ها و نیز جست‌وجو در شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد بسیاری از اصلاح‌طلبان و حتی هواداران مردمی روحانی نسبت به کارآمدی دولت دوازدهم تردیدهایی دارند. این نگرانی‌ها درحالی موج انتقادات را به‌سوی دولت دوازدهم روانه کرده که نه‌تنها هنوز کار دولت دوازدهم آغاز نشده بلکه کابینه حسن روحانی حتی به نمایندگان مجلس هم معرفی نشده است. منتقدان بر بحث «کابینه‌ای فراجناحی» انگشت گذاشته‌اند. آنها از جمله محمدرضا تاجیک، تئوریسین اصلاح‌طلب با استناد به رأی 24 میلیونی رئیس‌جمهوری بر این نکته پافشاری می‌کنند که حمایت تمام‌قد اصلاحات از روحانی در انتخاب او مؤثر بوده است.
منتقدان شایعات نگران‌کننده پیرامون دولت جدید معتقدند اگر مردم می‌خواستند کابینه غیر از مشی اصلاح‌طلبی باشد، خودشان به آن رأی می‌دانند و نیازی نیست دولت با ایده فراجناحی پای کسانی که در انتخابات نتوانستند نظر مردم را جلب کنند به کابینه باز کند؛ البته این یک روی قصه کابینه دوازدهم است. انتقادات به این اقدام حسن روحانی تا آنجا بالا گرفت که حتی سیدمحمد خاتمی، رئیس‌دولت اصلاحات و از کسانی که حمایتش در سبد رأی روحانی بسیار تأثیر داشت را به واکنش واداشت. او در دیداری که با رئیس‌جمهوری داشت حسن روحانی را وامدار هیچ گروه و فردی ندانست و بر این گفته تأکید کرد که چینش کابینه مطابق با برنامه‌ها و سیاست‌های دولت در حیطه اختیارات رئیس منتخب آن است. این گفته‌های رهبر اصلاحات گرچه به‌جا و به‌موقع بود اما باز هم در کاهش انتقادات تأثیری نداشت.
موج انتقادات اصلاح‌طلبان به چینش کابینه اما دامن آنها را هم گرفت. آنجا که بسیاری از جناح مقابل و حتی همفکرانشان آنها را به سهم‌خواهی از کابینه متهم کردند. متهمان اما این اتهام را رد می‌کنند. آنها معتقدند، نقد ایده کابینه فراجناحی نه سهم‌خواهی از دولت دوازدهم بلکه نگرانی از آینده دولتی است که برآمده از مطالبات 24 میلیونی است. این پاسخ منتقدان اما یک پرسش را ایجاد می‌کند؛ اینکه آیا پیگیری مطالبات 24 میلیونی که بسیاری از آن سخن می‌گویند بدون توجه به شایسته‌سالاری و کارآمد بودن مردان و زنان کابینه محقق خواهد شد؟
نگاه ملی و چینش کابینه‌ای کارآمد
سؤالی که محمد هاشمی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرآنلاین به‌درستی به آن پاسخ می‌دهد. او با بیان اینکه روحانی باید نگاه ملی به چینش کابینه داشته باشد، گفت: «نگاه ملی به این معنا نیست که نگاه سیاسی در انتخاب کابینه وجود نداشته باشد. نگاه فراجناحی به‌معنای ترکیب نگاه‌های سیاسی است. قوه مجریه قوه وسیعی در کشور است و امکانات متعددی دارد که می‌تواند از جریان‌های مختلف سیاسی در آن استفاده کند اما تفکر فراجناحی داشتن به این معناست که از همه تفکرها در دولت استفاده شود و رئیس‌جمهوری بتواند متناسب با ویژگی‌ها و شایستگی‌های افراد از آنها بهره ببرد.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب حمایت با اشاره به این نکته که یک یا دو جریان فکری از رئیس‌جمهوری در انتخابات به معنای سهم‌داشتن آنها از دولت نیست، افزود: «فضای سیاسی کشور، فضای متکثری است. ما فقط دو حزب یا فکر نداریم. ممکن است که رئیس‌جمهوری در انتخابات مورد حمایت یک یا دو جریان بوده باشد اما وقتی پیروز می‌شود، او رئیس‌جمهوری یک کشور است؛ بنابراین با توجه به شرایطی که در داخل کشور داریم و شرایطی که در منطقه وجود دارد بهتر است که همه سلیقه‌های سیاسی از انسجام و وحدت ملی حمایت کنند.»
او ادامه داد: «درحال‌حاضر مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشور ما زیاد است و برای حل این مشکلات، یک دست کافی نیست و همه باید با همدیگر مشارکت داشته باشیم و حمایت کنیم تا بتوانیم بر مشکلاتی که در کشور وجود دارد پیروز شویم. دشمن به‌دنبال تفرقه در کشور است تا بین مسئولان اختلاف بیندازد که ما باید بتوانیم با رفتار درست خودمان، اقدامات تفرقه‌انگیز آنها را خنثی کنیم نه اینکه مدام دنبال این سهم و آن سهم از کابینه باشیم.»
نقش فعالان مدنی در چینش کابینه‌ای کارآمد چیست؟
نمی‌توان منکر نقش گروه‌های مرجع در بسیج مردم برای شرکت در انتخابات و نیز سرنوشت آنها بود. نقشی که پس از انتخابات نیز نه‌تنها فراموش نشده بلکه پررنگ‌تر از گذشته نیز می‌شود. پس از انتخابات بسیاری از گروه‌های مرجع و فعالان اجتماعی با ارزیابی مطالبات مردمی تلاش می‌کنند افراد توانمند در حوزه‌های مختلف را به رئیس‌جمهوری معرفی کنند. این معرفی که عمدتا با انتشار نامه سرگشاده پیگیری می‌شود، تلاشی است از سوی جامعه مدنی بر سرنوشت کابینه. تلاشی که بارها از سوی گروه‌های مختلف یک حوزه آزموده می‌شود اما آیا تلاش برای تأثیر بر کابینه با انتشار چند نامه و انتشار لیست افراد موفق حوزه‌های مختلف می‌تواند سد به‌ظاهر محکم سیاست را بشکند و صدای مردم و گروه‌های مرجع را به گوش رئیس‌جمهوری برساند؟ محمد رضاخواه، فعال حوزه آموزش‌وپرورش در پاسخ به این سؤال «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: «نوشتن این نامه‌ها و لیست‌های معرفی افراد مؤثر است و هرچقدر نام فرد در این لیست‌ها بیشتر شود احتمال اینکه در لیست اصلی برود زیاد است زیرا رئیس‌جمهوری و نزدیکان او شناخت کاملی نسبت به حوزه‌های تخصصی ندارند و از این لیست‌ها می‌توانند افراد مطرح در سطح وزارتخانه‌ها را شناسایی و با آنها مصاحبه کنند و بفهمند آیا فرد مورد نظر توانایی وزارت و صلاحیت آن را دارد یا نه؟ نکته دیگر این است که وقتی فردی در لیستی مطرح می‌شود سایر گروه‌های مرجع که آنها هم لیست خودشان را تهیه می‌کنند نیز به آن لیست نگاه می‌کنند و اگر فردی در آن صلاحیت و شایستگی وزارت را داشته باشد، پس از بحث و بررسی در لیست خود می‌برند و این گزینه‌های مشترک احتمال بیشتری برای وزارت دارند.»
او و همکارانش که بارها نامه‌هایی برای رئیس‌جمهوری نوشته‌اند و مطالبات حوزه خود را مطرح کرده‌اند درباره اینکه این نامه‌ها با چه بازخوردی روبه‌رو بوده است، بیان می‌کند: «پاسخی برای نامه‌ها دریافت نکردیم. بازخوردهای نامه در حد طرح‌شدن نام افراد و رفتن در لیست انتخاب بوده است. از اخباری که می‌رسد می‌توانیم بفهمیم نامه تأثیر داشته است. به‌عنوان مثال وقتی از برخی افراد که از اطرافیان رئیس‌جمهوری هستند یا ممکن است در انتخاب وزیر مؤثر باشند، تماس می‌گیرند و درباره افراد داخل لیست‌ها می‌پرسند.»
هر چند این فعال حوزه آموزش معتقد است در نهایت این نظر نهایی رئیس‌جمهوری است که کابینه را شکل می‌دهد و شاید مبتنی‌بر معیارهای غیرکارشناسی باشد اما پردیس عامری، پژوهشگر حوزه زنان معتقد است اظهارنظر و انتشار نامه از سوی فعالان مدنی حتما تأثیر دارد.
او درباره اینکه این نامه‌ها چقدر در تصمیم‌گیری‌های سیاسیون مهم و اثرگذار است به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: «هر چند به‌صورت رسمی پاسخی به نامه‌های ما داده نمی‌شود اما قطعا وقتی یک مطالبه فراگیر می‌شود، اثرگذاری دارد. در برخی موارد بوده وقتی موجی حتی مجازی درباره یک فرد یا موضوع صورت می‌گیرد، در حد جواب رسانه‌ای پاسخ می‌گیریم که همین هم برای ما یک جواب است که نشان می‌دهد خواسته‌های ما به گوش مسئول مورد نظر رسیده و درصدی شاید لحاظ شود.»
