پاول دوروف، مالک تلگرام: داده‌های منتقل‌شده به ایران رمزنگاری شده و قابل سانسور نیستند کارشناسان: اتفاق خاصی نیفتاده، تنها مسیر دسترسی به داده‌های تلگرام کوتاه‌تر شده است
خبر انتقال سرورهای تلگرام به ایران با موجی از واکنش‌های متفاوت کاربران ایرانی همراه شد. این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که انتقال سرورها به تلگرام پیش از این تکذیب شده بود اما حالا خبرگزاری‌ها به نقل از فایننشال تریبون نوشته‌اند که ٣روز پیش، برخی سرورهای رمزگذاری‌شده تلگرام به ایران منتقل شده است. پاول دوروف موسس تلگرام هم که پیش از این در پیامی توییتری گفته بود؛ «هیچ سروری از تلگرام (یا سرورهای دیگری که اطلاعات خصوصی کاربران در آن باشد) به ایران منتقل نخواهد شد، این‌بار در توییترش نوشت: سرورهای تحویل محتوا این شبکه پیام‌رسان یا «سی‌دی‌ان»ها به ایران و تعدادی از کشورهای خاورمیانه منتقل شده است. او مدعی شده است؛ تحت این شیوه، هم اطلاعات کاربران ایمن خواهد بود و هم سرعت بارگذاری داده‌ها افزایش پیدا می‌کند.
البته دوروف تأکید کرده است؛ تنها داده‌های رمزنگاری شده به ایران منتقل می‌شوند و این موضوع به آن معناست که اطلاعات خصوصی کاربران ایرانی تلگرام همچنان امنیت دارد و به هیچ‌عنوان فاش نمی‌شود. سهیل مظلوم کارشناس آی‌تی به «شهروند» می‌گوید: موج اعتراض‌ها ناشی از نا‌آگاهی است.
او توضیح می‌دهد: قریب به اتفاق ایرانی‌ها درحال حاضر برای دسترسی به محتوای اینترنتی از پهنای باند بین‌الملل استفاده می‌کنند که مسافت بیشتر انتقال داده و در نتیجه هزینه بیشتری به آنها تحمیل می‌کند، این درحالی است که با انتقال سرورهای تلگرام مسیر ایرانی‌ها برای دسترسی به محتوای مورد نظرشان کوتاه‌تر شده و قیمت اینترنت آنها را کاهش و سرعت‌شان بیشتر می‌شود.
امیرحسین سعیدی دبیر انجمن شرکت‌های انفورماتیک هم به «شهروند» می‌گوید: اتفاق خاص و نگران‌کننده‌ای نیفتاده و تنها مسیر دسترسی به داده‌های تلگرام کوتاه‌تر شده است.
دقیقا چه اتفاقی افتاده است؟
تلگرام که مالک برترین و محبوب‌ترین برنامه گپ موبایلی در ایران است، از آغاز استفاده از شبکه‌های ارایه محتوا به صورت رمزگذاری‌شده در ایران خبر داده است.
شبکه ارایه محتوای ایمن یا CDN سیستمی برای توزیع محتوا از طریق رایانه‌های سرور است که محتوا را بر مبنای موقعیت جغرافیایی و منشأ تولید آن در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
بنا بر اعلام سایت رسمی تلگرام، در قالب این خدمات از رمزگذاری محتوا برای تسهیل دسترسی عموم به داده‌های چند رسانه‌ای در مورد کانال‌هایی با بیش از صد هزار عضو پشتیبانی می‌شود.
تلگرام اعلام کرده که CDNها در مناطقی قرار می‌گیرند که ترافیک تلگرام در آنها بالا باشد. در بیانیه این شرکت در این مورد آمده است: به منظور افزایش سرعت بارگذاری در نقاط مختلف، تلگرام از سرورهای توزیع محتوای خود یا سی‌دی آنها در برخی کشورها بهره می‌گیرد.
به کمک این فناوری، سرعت بارگذاری عکس‌ها و ویدیوهای عمومی در مناطقی مانند ایران، ترکیه، اندونزی، آمریکای‌جنوبی، هند یا عراق افزایش چشمگیری خواهد داشت. فایل‌های ارسالی برای سرورهای CDN با کلیدهای خاص رمزگذاری می‌شوند و دسترسی به محتوای این CDNها امکان‌پذیر نیست و تنها برای افزایش سرعت دسترسی عموم به محتوای چندرسانه‌ای در نظر گرفته شده‌اند. ضمن این‌که اطلاعات خصوصی کاربران هم بر روی CDNها ذخیره نمی‌شوند.
این شرکت همچنین توضیح داده است که در این زمینه سرمایه‌گذاری نکرده و تنها هزینه ترافیک مورد استفاده خود را پرداخت می‌کند. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که نام شرکت‌های ثالثی که تلگرام در این زمینه با آنها در ایران همکاری می‌کند، افشا
نشده است.
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران چند هفته قبل مدعی شده بود که مذاکراتی با تلگرام برای انتقال سرورهای این شرکت به ایران به عمل آمده است، اما پاول دوروف، مدیرعامل تلگرام به‌سرعت این موضوع را در حساب کاربری خود در توییتر
تکذیب کرد.
با وجود این موسس تلگرام در توییتی دیگر نوشت: «اگر مقامات ایرانی سعی در پاک‌کردن اطلاعات این سرورها کنند، کاربران ایرانی می‌توانند از سرورهای اصلی در اروپا به این موارد دسترسی پیدا کنند؛ بنابراین سانسور غیرممکن است.»
شبکه‌های تحویل محتوا (CDN) چیست؟
نقاط ذخیره‌سازی CDN در مناطقی در نظر گرفته می‌شوند که تلگرام ترافیک زیادی دارد؛ ولی ما به دلایل مختلف تمایلی به قرارگیری سرورهای تلگرام در آن مناطق نداریم.
تلگرام در وب‌سایت رسمی خود نوشته است: ما از سرورهای توزیع‌شده خود برای افزایش سرعت دانلود در مناطق بدون سانسور که در آنها آزادی بیان تضمین شده است، استفاده می‌کنیم و حتی در آن مناطق نیز به آنها اعتماد نمی‌کنیم؛ اما وقتی تلگرام در مناطق دیگر بشدت محبوب می‌شود، فقط می‌توانیم روی CDNها تکیه کنیم که با آنها از نقطه نظر فنی مانند سرویس‌دهنده‌های اینترنت (ISP) رفتار می‌کنیم و آنها فقط داده‌های رمزنگاری‌شده‌ای را که قادر به کشف رمز آن نیستند، دریافت می‌کنند.
به لطف این فناوری، سرعت دانلود عکس‌ها و فیلم‌هایی که به صورت عمومی منتشر می‌شوند، در مناطقی نظیر ترکیه، اندونزی، عربستان‌سعودی، هند، ایران و عراق به مراتب افزایش می‌یابد، بدون این‌که کمترین خدشه‌ای به امنیت وارد شود.
گفتنی است CDN نمی‌تواند فایل‌ها را رمزگشایی کند و به این ترتیب اطلاعات کاربران پیش تلگرام محفوظ خواهد ماند.
چرا مردم این انتقال سرور را دوست ندارند؟
خبر انتقال سرورهای تلگرام به داخل کشور موج نارضایتی کاربران ایرانی را در برداشت و کاربران واکنش گسترده‌ای در این‌باره ثبت کرده‌اند. بیشتر کاربران معتقدند اگر سرورهای تلگرام به داخل کشور منتقل شود، امنیت تبادل اطلاعات پایین می‌آید. توحید محمدی، در پایگاه خبری زومیت نظر خود را نوشته است: «خداحافظ تلگرام، اَپ خوبی بودی!»
محمدرضا نوروزی نوشته است: «میخوان فقط خودشون دسترسی داشته باشن. شاید هم میخوان دیتا ترنسفر تلگرام روی اینترانت باشه.» امین صادق‌زاده هم ضمن اعلام نارضایتی گفته است: «فقط سکرت چت‌ها توی تلگرام رمزگذاری نقطه به نقطه میشه. بقیه پیغام‌ها رمزگذاری نمیشه. راحت بهش دسترسی دارند.»
بخشی نوشته است که از اول هم به تلگرام اعتباری نبود: «منتقل نشده اما تو داخل کاملا دسترسی دارن بهش. منتقل شه چی میشه.» این در حالی است که سهیل مظلوم می‌گوید: مردم باید فراتر به این موضوع نگاه کنند. در حال حاضر هم امکان دسترسی به اطلاعات آنها وجود دارد هم از داخل هم از خارج. او معتقد است فرقی نمی‌کند دیتا سنتر به صورت فیزیکی کجا باشد و در هر صورت امکان دسترسی برای کسانی که بخواهند، وجود دارد.
برخورد تلگرام با کشورها
بستگی به سیاست دولت‌ها دارد
تلگرام هنوز پایگاهی در ایران ندارد. کیوان نقره‌کار، مشاور مرکز تجارت الکترونیک وزارت صنعت ضمن اعلام این موضوع می‌گوید: اگر تلگرام بخواهد سرورهای خود را به ایران منتقل کند، زیرساخت‌های لازم به لحاظ فنی از سوی کشور ما قابل فراهم‌سازی است و با یک برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری درست ایران می‌تواند میزبان سرورهای تلگرام شود. این کارشناس آی‌تی و تحلیلگر در حوزه فناوری، معتقد است اگر قرار باشد سرور خاصی در داخل کشور وجود داشته و رمزگذاری شده باشد، منطقی نبوده و هزینه مضاعف بر کشورها تحمیل می‌شود.
این تحلیلگر حوزه آی‌تی می‌گوید: برخورد تلگرام با کشورها بستگی به سیاست دولت‌ها دارد و همان‌طور که می‌دانید مدیر تلگرام پیش از این هم گفته است: «حاضرم تمامی کاربرانم را در ناحیه‌ای از دست بدهم اما حریم خصوصی‌شان را افشا نکنم.» پس فراموش نکنید که نه سرور هیچ اپلیکیشن یا پیام‌رسانی از گوگل و فیس‌بوک گرفته تا تلگرام، تحت‌تأثیر تعدد کاربر، منتقل نمی‌شود و از دست رفتن کاربران، برای مدیران تلگرام، در چنین شرایطی تهدیدر محسوب نمی‌شود.
