اجلاس سران گروه 20 در هامبورگ آلمان عصر شنبه در حالی به پایان رسید که بیانیه پایانی این اجلاس هر چند برای نزدیک کردن دیدگاهها و رسیدن به متنی رضایت بخش طرف‌هاتلاش کرده ؛ اما نشان می دهد که اختلافات اساسی بین قدرت های بزرگ جهان در مورد سیاست های جهانی همچنان باقی است.
به گزارش جماران، سران 19 کشور عضو گروه 20 (در کنار اتحادیه اروپا) شامل کشورهای دارای اقتصادهای بزرگ و نوظهور، در بیانیه پایانی این اجلاس، تصمیم آمریکا به خروج از توافق آب و هوایی پاریس را به رسمیت شناختند اما در عین حال بر تعهد خود بر اجرای این توافق تاکید کردند و آن را غیرقابل بازگشت دانستند. در مورد موضوع انرژی نیز در بیانیه از استفاده پاکیزه تر از انرژی های فسیلی سخن به میان آمده که ظاهرا تلاشی برای راضی کردن ترامپ بوده است.
در همین ارتباط، امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه اعلام کرد که فرانسه روز 12 دسامبر (21 آذر) پیش رو میزبان اجلاسی برای پیگیری بحث ها درباره توافق آب و هوایی پاریس خواهد بود.
خبرگزاری دپ آ آلمان در این ارتباط گزارش داد: با وجود مخالفت دونالد ترامپ با توافق آب و هوایی پاریس، در بیانیه پایانی این اجلاس بر اجرای سریع این توافق تاکید شده و آمده است که ما بر تعهد قوی خود به توافق پاریس و حرکت سریع به اجرای آن تاکید می کنیم. در این بیانیه همچنین آمده است که آمریکا برای همکاری نزدیک با سایر کشورها در زمینه استفاده پاکتر و بهینه تر از انرژی فسیلی و کمک به بهره برداری از منابع تجدیدپذیر انرژی تلاش خواهد کرد.
در مورد مساله تجارت که یکی دیگر از موارد مهم و اختلاف بر انگیز بود، سران گروه 20 در بیانیه پایانی اجلاس اعلام کردند که با حمایت گرایی از جمله هرگونه رویه تجاری غیر عادلانه مبارزه خواهند کرد اما در عین حال خاطرنشان کردند که نقش ابرازهای مشروع دفاع تجاری را به رسمیت می شناسند.
** مرکل: اختلافات را لاپوشانی نکردیم بلکه به روشنی بیان کردیم
آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و میزبان اجلاس دو روزه گروه 20 از اینکه تمام اعضای گروه 20 بجز آمریکا تاکید کرده اند که توافق آب و هوایی پاریس غیرقابل بازگشت است ابراز رضایت کرد. مرکل در ارتباط با مذاکرات خود با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا گفت که در مورد برخی موضوعات به نتایج خوبی رسیده اند اما برخی امور مانند تجارت دشواری هایی همچنان باقی است.
مرکل گفت: من رضایت دارم از اینکه (در بیانیه پایانی) توانسته ایم بگوییم که باید بازارها را باز نگاه داریم . وی خاطرنشان کرد که اجلاس گروه 20 بر مبارزه با حمایت گرایی و ارتقای رویه های تجارت آزاد تاکید کرده است. مرکل خاطرنشان کرد که سازش به دست آمده بر سر تجارت پس از 'مذاکرات دشوار' توسط آمریکا به دست آمده است.
مرکل در کنفرانس پایانی این اجلاس گفت: بیانیه پایانی به روشنی نشان دهنده این است که در ارتباط با توافق آب و هوایی آمریکا چه می خواهد و سایر کشورها خواهان چه هستند.
وی افزود: به گمانم، بسیار روشن است که ما نتوانستیم به اتفاق نظر برسیم اما اختلافات لاپوشانی نشدند بلکه به روشنی بیان شدند.
در این حال برخی از رسانه ها گزارش داده اند که توافق همه کشورهای گروه ۲۰، به ویژه آمریکا با بیانیه نهایی به معنای موفقیت دیپلماتیک آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و میزبان اجلاس است. او پیش از آغاز اجلاس سران گفته بود که بحران مهاجرت، مبارزه با تروریسم، تجارت آزاد و حمایت از محیط زیست دستور کار اصلی گفت‌و‌گوهای گروه ۲۰ خواهد بود. واشنگتن پیش از این بر سر همه موارد با بسیاری از کشورها اختلاف نظر داشت. در این حال موافقت ترامپ با بیانیه پایانی که در آن بر مبارزه با حمایت گرایی تاکید شده است معلوم نیست که تا چه حد ناشی از تغییر نگرش ترامپ یا صرفا ترفندی مذاکراتی بوده است چرا که انتظار نمی رود دولت ترامپ در رویه های ماههای گذشته خود در زمینه تجارت تغییری ایجاد کند. در همین حال برخی رسانه ها نیز بیانیه پایانی را حاوی پیروزی هایی برای ترامپ در خصوص موضوع تغییرات اقلیمی و همچنین تجارت می دانند و بر این باورند که بیانیه پایانی ، فضای مانوری برای ترامپ باقی گذشته است تا سیاست 'اولویت آمریکا' خود را به پیش ببرد؛ سیاستی که از زمان به قدرت رسیدن ترامپ موجب ایجاد شکاف و اختلاف در اجماع جهانی بر سر تجارت آزاد و جهانی سازی شده است. در این زمینه تاکید بیانیه پایانی بر حق کشورها در استفاده از ابزارهای مشروع دفاع تجاری برای محافظت از بازارهای خود ، قابل توجه است.
**دیدار ترامپ و پوتین؛ حاشیه ای پر رنگ تر از متن
روز جمعه مهمترین رویداد روز اول اجلاس گروه 20 از نگاه بسیاری از رسانه ها دیدار دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا با ولادیمیر پوتین همتای روسیه ای او بود. ترامپ امروز شنبه در آغاز دیدار با ترزا می نخست وزیر انگلیس، دیدار روز گذشته با پوتین را بسیار عالی و فوق العاده توصیف کرد.
رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا پس از این دیدار گفت که ترامپ دیدار دو ساعته با پوتین را با مطرح کردن موضوع مداخله روسیه در انتخابات آمریکا آغاز کرد و بطور مکرر از پوتین در این زمینه توضیح خواست. تیلرسون افزود: پوتین هرگونه حمله سایبری روسیه به حزب دموکرات آمریکا در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را رد کرد.
از سوی دیگر، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز روایت خود از دیدار پوتین و ترامپ را مطرح و اعلام کرد که ترامپ تکذیب پوتین درباره مداخله در انتخابات آمریکا را پذیرفته است. لاوروف در یک کنفرانس خبری در هامبورگ، دیدار پوتین و ترامپ را سازنده دانست و گفت: این دیدار موید خواست مشترک دو طرف برای جستجو و یافتن توافق های به نفع دو طرف بود.
لاوروف گفت: دیدار دو رییس جمهوری بسیار طولانی و مفصل بود و از نظر من این دیدار تاییدی بود بر اینکه هر دو مقام بالاتر از هر چیزی به منافع ملی کشورهای خودشان فکر می کنند و این منافع را در پیگیری توافق های به نفع دو طرف بجای اجرای سناریوهای مقابله جویانه می دانند.
دیدار روز جمعه (دیروز) اولین دیدار رو در روی رئیسان جمهوری روسیه و آمریکا بود و با توجه به مطالب مطرح شده در ماه های گذشته در خصوص مداخله روسیه در انتخابات آمریکا، این دیدار مورد توجه خاص رسانه ها قرار گرفت.
اما مقامات آمریکایی بار دیگر به صحنه آمدند و گفتند که روایت لاوروف دقیق نیست. به هر روی به نظر می رسد که دولت ترامپ در تلاش است از این فرصت برای مقابله با انتقادها و اتهامات داخلی علیه دولت آمریکا استفاده کند.
از سوی دیگر ، رییس جمهوری روسیه روز شنبه در حاشیه نشست سران کشورهای عضو گروه 20 با تاکید دوباره بر اینکه مسکو در انتخابات آمریکا دخالتی نداشته و ترامپ از توضیحات او در این خصوص قانع شده است، گفت که واشنگتن اکنون با دیدگاه «واقع بینانه تری» به مساله سوریه نگاه می کند. پوتین گفت که معتقد است موفق به پایه گذاری «روابطی شخصی» با ترامپ شده و این موضوع، زمینه را برای توسعه همکاری ها مهیا کرده است.
وی افزود: به نظر می رسد اگر بتوانیم روابط را مشابه با گفت وگوهای روز گذشته (جمعه ) پیش ببریم، می توانیم امیدوار باشیم که تا حدودی به سطح همکاری مورد نظر دست یابیم.
** تاکید مرکل بر اختلاف عمیق آلمان با ترکیه
صدر اعظم آلمان روز شنبه همچنین در حاشیه اجلاس گروه 20 با رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه دیدار کرد و پس از آن گفت که اختلافات عمیقی بین او و اردوغان باقی است. مرکل در عین حال خاطرنشان کرد که اجلاس گروه 20 از نقش ترکیه در بحران آوارگان ناشی از جنگ سوریه تقدیر کرده است.
مرکل در خصوص اختلافات با ترکیه نیز تصریح کرد: بازداشت های گسترده در پی کودتای نافرجام سال گذشته ترکیه و مناقشه بر سر یک پایگاه نظامی 'ناتو' موضوعاتی است که من مطرح کردم و اختلافات عمیق را نشان می دهند. وی در عین حال گفت: ما اختلافات را زیر میز پنهان نکردیم.
** اجلاسی زیر سایه تظاهرات و خشونت های بی سابقه
تظاهرات خشونت آمیز مخالفان جهانی سازی و گروههای آشوب طلب نیز امسال بی سابقه بود. روزگذشته برخی محلات شهر هامبورگ شاهد خشونت بی‌سابقه گروههای افراطی بود. رسانه‌های آلمان نوشتند که اغتشاش‌گران محله 'شانتسن‌فرتیل' هامبورگ را به صحنه نبرد واقعی تبدیل کرده بودند. در برخی خیابان‌ها و کوچه‌ها اغتشاش‌گران با آتش‌زدن سطل‌های زباله راه‌بندان ایجاد کردند. پلیس برای متفرق کردن اغتشاش‌گران از خودروهای آب‌پاش و گاز اشک‌آور استفاده کرد و بیش از ۲۰۰ مامور پلیس زخمی شدند. تعدادی از معترضان نیز زخمی و تعداد زیادی نیز بازداشت شدند. بیش از ۲۰ هزار نیروی پلیس تامین امنیت اجلاس گروه بیست را بر عهده داشت که یک عملیات امنیتی بی سابقه در این شهر بود. در این حال، هایکو ماس وزیر دادگستری آلمان در توییتر خود از تظاهرکنندگان هامبورگ انتقاد کرد و نوشت که جای تبهکاران در دادگاه است نه در خیابان ها. او نوشت که این تظاهرکنندگان سزاوار هیچ تسامحی نیستند. مرکل نیز امروز شنبه از تظاهرات خشونت آمیز در حاشیه اجلاس انتقاد کرد و گفت کسانی که وارد چنین حرکتهایی می شوند علاقه ای به انتقاد سیاسی ندارند.
** تعطیلی فروشگاه‌های داخل شهر هامبورگ
اکثر فروشگا‌ها و مغازه‌های مرکز شهر هامبورگ روز شنبه کار خود را تعطیل کردند. در آلمان فروشگاهها روزهای شنبه همیشه باز است و برای اکثر شهروندان شنبه‌ها معمولا یکی از روزهای مهم خرید به حساب می‌آید. اما مسئولان فروشگاهها از ترس اغتشاش‌گران و برای حفظ امنیت کارمندان خود ترجیح دادند مغازه‌ها را ببندند. مقام‌های مسئول شهر می‌گویند تعطیلی روز شنبه فروشگاهها در مرکز هامبورگ، نزدیک به ۱۵ میلیون یورو به این فروشگاهها ضرر زدنند.
** تماشای کنسرت در غیاب اردوغان مرهمی بر زخم اختلافات
به گزارش دویچه وله، شب گذشته شرکت‌کنندگان در نشست گروه 20 که شامل رهبران، اعضای خانواده آنها و دیگر اعضای هیات‌ها بودند، در سالن باشکوه فیلارمونی هامبورگ موسوم به 'الب‌فیلارمونی' (Elbphilharmonie Hamburg) حضور یافته و به تماشای کنسرت نشستند. پس از پایان مراسم، ملانیا ترامپ در توییتی نوشت: «من و همسرم در کنار رهبران دیگر جهان، از یک شب زیبا در فیلارمونی الب لذت بردیم.»
در جایگاه رهبران گروه 20 در فیلارمونی الب، جای رجب طیب اردوغان و همسرش خالی بود. رسانه‌های آلمان نوشتند که او در این کنسرت باشکوه شرکت نکرده بود.
اجلاس دو روزه گروه 20 روز جمعه در شهر هامبورگ آغاز شد. نشست سال جاری گروه 20 که شامل 19 کشور آرژانتین، استرالیا، برزیل، چین، آلمان، فرانسه، بریتانیا، هند، اندونزی، ایتالیا، کانادا، ژاپن، کره جنوبی، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، ترکیه، آمریکا و همچنین اتحادیه اروپاست، با توجه به سیاست های انزواگرایانه و حمایت گرایانه دولت دونالد ترامپ، صحنه اختلافات بی سابقه و همچنین رقابت ها و ائتلاف های جدید برای تعیین سیاست های جهانی بود و برای مشخص شدن نتایج عملی این اجلاس باید در ماهها و سالهای آینده شاهد بود که چه قطب بندی های جدیدی در عرصه سیاست های جهانی حول محور اروپا و آسیا شکل خواهد گرفت و آمریکا تا چه حد می تواند بین سیاست های انزواگرایانه خود از یک سو و برتری طلبی جهانی خود از سوی دیگر موازنه ایجاد کند.
اجلاس سال آینده گروه 20 به میزبانی آرژانتین برگزار می شود و اجلاس سالهای 2019 و 2020 نیز در کشورهای ژاپن و عربستان برگزار خواهد شد.
