روز چهارشنبه، پادشاه عربستان سعودی پسرش را بهعنوان ولیعهد خود انتخاب کرد که راه را برای سلطنت شاهزاده جوان در دوران تغییرات حیاتی در داخل کشور و تشدید رقابتها در خاورمیانه، هموار کرد.
او جایگزین شاهزاده "محمد بن نایف" برادرزاده شاه شد. نایف از تمام مقامهایش ازجمله وزیر کشور برکنار شد. عزل نایف برای واشنگتن بهمنزله پایان دوران همکاری با مهره مورد اعتمادی است که به تزار ضد تروریستی کشور شهرت داشت.
تلویزیون دولتی عربستان ویدئویی از "محمد بن نایف" منتشر کرد که به جانشین خود اعلام وفاداری میکند. در این فیلم، محمد بن سلمان زانو زد و دست پسرعمویش را بوسید و گفت: "خدا یاورت باشد."
پادشاه 81 ساله عربستان با تعیین پسرش بهعنوان جانشین، سنت دیرینه سلطنتی را برهم زد. از زمان سلطنت پادشاه "عبدالعزیز بن سعود" بنیانگذار دولت عربستان سعودی که در سال 1932 به قدرت رسید، قدرت در میان پسرهایش از برادر به برادر منتقلشده است.
پادشاه سلمان در اولین اقدامات خود بهعنوان شاه، برادر ناتنیاش را از جانشینی خود برکنار و دو شاهزاده جوان (محمد بن نایف و شاهزاده محمد بن سلمان) در خط سلطنت را بهعنوان جانشینان خود انتخاب کرد که سبب تعجب بسیاری از اعضای خانواده سلطنتی شد. شاه سلمان تنها به دلیل موقعیتش در خانواده سلطنتی توانست دست به چنین اقدام جسورانهای بزند. او ارتباط خوبی با اعضای خانواده بزرگش برقرار کرده بود.
جانشینی محمد بن سلمان یک تغییر نسلیِ بالقوه است که پادشاهی عربستان را با جوانان کشور همراستا میکند. اما احتمال دارد در خانواده گسترده آل سعود مشکلاتی پدید آید.
"کریستین اولریکسن" از موسسه سیاست عمومی "بیکر" گفت موفقیت محمد بن سلمان در آینده به حمایت دیگر اعضای خاندان آل سعود بستگی دارد، مخصوصاً بر سر اصلاحات اقتصادی که در این خاندان بسیار بحثبرانگیز شده است.
او گفت: "مدتها است که برای به قدرت رساندن محمد بن سلمان برنامهریزی میشود، اما بازهم تحول عظیمی در این خاندان محسوب میشود."
شاهزاده جوان به پدیده نادری تبدیل خواهد شد: یک پادشاه جوان در عربستان. پادشاهان پیشین آل سعود همگی در هفتاد یا هشتادسالگی به قدرت میرسیدند و فرصت دیدن نتیجه تصمیماتشان در آینده کشور را نداشتند.
"محمد الیحیی" در اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن گفت: "اکنون رهبری داریم که میتواند نهتنها برای ده سال، بلکه برای چهل سال آینده کشور نیز برنامهریزی کند و مطمئن شود تدابیر سازمانی روبهجلو حرکت میکنند."
این تحول سلطنتی با بحران سیاسی در منطقه خلیجفارس همزمان شده که عربستان سعودی و متحدانش را در برابر قطر قرار میدهد. بعلاوه، عربستان در جنگ یمن حضور مداوم دارد و بر سر قدرت بیشتر منطقهای با ایران در حال رقابت است.
دیپلماتهای آمریکایی سعی کردند وارد رقابتهای میان شاهزاده محمد بن نایف و محمد بن سلمان بر سر جانشینی پادشاه نشوند. زیرا نمیخواستند رابطه نزدیک با وزیر کشور را خراب کنند.
در دو سال اخیر، محمد بن سلمان به چهره تغییر در پادشاهی تبدیلشده است. او طرحهای ریاضت اقتصادی را مطرح کرد (که برخی از آنها لغو شد) تا کاهش کسری بودجه ناشی از افت قیمت نفت را جبران کند. او سعی دارد اقتصاد کشور را در مسیر خصوصیسازی و رقابت بیشتر قرار دهد و برای جوانان شغل ایجاد کند. جذب سرمایهگذار خارجی در حوزههای غیرنفتی یکی دیگر از برنامههای اوست.
فشارهای اقتصادی تغییرات اجتماعی گستردهای را پدید آورد. کشوری که در آن زنان حق رانندگی ندارند، اکنون شاهدِ اصلاحات فرهنگی قابلتوجهی است: اجرای کنسرتهای عمومی و نخستین سینماهای کشور که زمانی به دلایل مذهبی با آنها مخالفت میشد.
برخی منتقدان ولیعهد جدید را بیپروا میدانند. دخالت عربستان در یمن میلیاردها دلار هزینه برجای گذاشته، سبب مرگ هزاران غیرنظامی و تاکنون موفق به اخراج شورشیان حوثی از پایتخت یمن نشده است. هنوز هم اقتصاد کشور شدیداً وابسته به نفت است و رشد و اقتصادی و ایجاد شغل (بهویژه در میان جوانان) رشد اندکی داشته است.
بااینحال، محمد بن سلمان نقش پادشاهی را گرفته که پس از سالها انزوا، به ایجاد اصلاحات اقتصادی و اجتماعی روی خوشنشان داده است.
او با سران دولتها و همچنین کارآفرینان برتر مانند "مارک زوکربرگ" دیدار کرده است تا سرمایه خارجی بیشتری را جذب کند. یکی از نزدیکان خانواده سلطنتی درباره شاهزاده جوان گفت: "انرژیاش را تحسین میکنم. اما درعینحال اعتمادبهنفس بیشازحدش من و بسیاری دیگر از سعودیها را نگران میکند."