معاون بهداشت وزارت بهداشت ضمن انتقاد از عدم همکاری دستگاه‌های مختلف در زمینه کاهش مصرف دخانیات در کشور، تاکید کرد: وقتی صنعت دخانیات تلاش می‌کند که عرضه را زیاد کند و تجار نیز سعی می‌کنند که واردات را افزایش دهند و کسانی که مرزها را کنترل می‌کنند نیز همکاری نمی‌کنند، وزارت بهداشت به تنهایی موفق نمی‌شود.
به گزارش جماران ، دکتر علی اکبر سیاری در نشست خبری روز جهانی بدون دخانیات، شایع‌ترین عامل مرگ قابل پیشگیری را مصرف دخانیات اعلام کرد و گفت: اگر کسی از دوره نوجوانی مصرف دخانیات را شروع کند طول عمرش ۲۰ تا ۳۰ سال کاهش می‌یابد. ۹۰ درصد کسانی که به سرطان ریه مبتلا شدند سابقه مصرف دخانیات داشته‌اند. به این ترتیب افرادی که در سن تولید هستند، جان خود را از دست می‌دهند یا ناتوان می‌شوند. در نتیجه توسعه کشور نیز آسیب می‌بیند.
مرگ سالانه ۹۰۰ هزار تن در دنیا به علت دود دست دوم سیگار
لزوم محدودیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی
وی افزود: وزارت بهداشت اقدامات زیادی در زمینه اطلاع رسانی انجام داده که امضای تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش از جمله این اقدامات است و اولین استراتژی در زمینه کاهش مصرف دخانیات محسوب می‌شود. دومین استراتژی در این زمینه جلوگیری از مصرف در اماکن عمومی است. اگر هفت میلیون نفر در دنیا به علت مصرف مستقیم دخانیات فوت می‌کنند، ۹۰۰ هزار نفر نیز به علت قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار از بین می‌روند. به همین علت است که محدودیت در اماکن عمومی مورد توجه برخی از کشورها قرار گرفته است.
سرو قلیان در رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها همچنان ادامه دارد
معاون بهداشت وزارت بهداشت ضمن اشاره به قانون منع مصرف دخانیات در اماکن عمومی ادامه داد: اگر محدودیت ایجاد کنیم، مصرف دخانیات و عوارض آن نیز کاهش می‌یابد، اما این اتفاق برای قلیان نیفتاده است و هنوز در رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها و سایر مکان‌های عمومی مصرف می‌شود. اما موفق شدیم که قلیان را در محدوده تحت پوشش ۳۰ دانشگاه علوم پزشکی جمع‌آوری کنیم.
تبلیغ مواد دخانی، ممنوع
سیاری سومین سیاست در زمینه کاهش مصرف دخانیات را جلوگیری از تبلیغ مواد دخانی معرفی کرد و گفت: یکی از راه‌های تبلیغ در این زمینه در معرض دید قرار گرفتن این محصولات و همکاری برندهای مشهور با هنرمندان است. ما ۳۰۰ فیلم برتر سه دهه اخیر سینمای ایران را در زمینه میزان مصرف دخانیات بررسی کردیم. نتیجه آن مشخص کرد که در دهه دوم انقلاب میزان تبلیغ دخانیات در این فیلم‌ها توسط مردان بازیگر دو برابر و زنان بازیگر چهار برابر بوده است. اما در دهه سوم این رقم توسط بازیگران مرد به چهار برابر و زنان بازیگر به ۱۰۰ برابر افزایش یافته است.
ارایه خدمات ترک دخانیات در شبکه بهداشت و درمان کشور
سیاری یکی دیگر از راه‌های موفقیت در این حوزه را فراهم کردن زمینه درمان دانست و افزود: از دو سال پیش در شبکه بهداشت و درمان کشور بحث درمان مصرف دخانیات نیز ادغام شده و کسانی که مایل به ترک هستند می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند. یکی دیگر از اقدامات لازم در این زمینه پایش تاثیرگذاری استراتژی‌های انجام شده است. در سال ۹۵ تحقیق "استپ" به همین منظور انجام شد و نتایج آن نشان داد که روند مصرف دخانیات کاهش و آمار استفاده از قلیان افزایش یافته است. در مجموع مصرف این دو ماده دخانی ثابت و کمی رو به افزایش است.
کمترین مالیات بر دخانیات در ایران
وی تاکید کرد: مصرف قلیان در نوجوانان به خصوص دختران افزایش یافته است. میزان مصرف سیگار در مردان چند برابر زنان است، اما در مورد قلیان تقریبا با هم برابر است. ما در پنج استراتژی جهانی برای کاهش مصرف دخانیات موفق بوده‌ایم، اما در استراتژی افزایش مالیات موفق عمل نکرده‌ایم. در سال ۹۳ مطالعه‌ای توسط کارشناسان بهداشت جهانی در این خصوص انجام شد و فرمولی به دست آمد که طبق آن باید مالیات بر دخانیات در ایران به صورت پله‌ای برای خرده فروشی سیگار افزایش یابد و به ۶۵ درصد برسد، اما در حال حاضر ما جزو کشورهایی هستیم که کمترین مالیات بر دخانیات را اعمال می‌کنیم.
معاون بهداشت وزارت بهداشت همچنین اضافه کرد: میزان مالیات بر دخانیات تولید داخل بسیار کمتر از نمونه وارداتی آن است و به همین دلیل صنعت دخانیات تلاش می‌کند که سیگار وارداتی را در داخل مونتاژ کند و آن را تولید داخل نشان دهند. با این کار دولت از مالیات محروم و جلوی این سیاست نیز گرفته می‌شود.
قیمت دخانیات افزایش یابد
سیاری تاکید کرد: اگر قیمت دخانیات افزایش یابد مصرف سیگار در فقرا و نوجوانان کاهش می‌یابد. مصرف در این دو گروه خطرناک‌تر است؛ چون نوجوانان اگر در این سن سیگار مصرف کنند، مادام العمر مشتری این شرکت‌ها خواهند شد و فقرا نیز به دلیل اضطراب و مشکلات، سیگار بیشتری مصرف می‌کنند و در نتیجه زودتر بیمار می‌شوند و فوت می‌کنند.
وی افزود: در زمینه افزایش مالیات بر دخانیات در ابتدا مجلس کمک کرد و اوضاع بهتر شد، اما در مرحله بعد تنها یک نفر از نمایندگان در برنامه ششم توسعه پیشنهاد داد که این مالیات از در کارخانه اعمال شود. این پیشنهاد به معنی کاهش درآمد دولت از این طریق و افزایش مصرف دخانیات در جامعه است.
دخانیات عامل مرگ سالانه ۶۰هزار ایرانی
معاون بهداشت وزارت بهداشت، دخانیات را عامل مرگ ۶۰ هزار ایرانی در سال معرفی و تصریح کرد: سالانه ۱۶ هزار نفر در اثر حوادث ترافیکی در ایران از بین می‌روند؛ این درحالیس است که اگر یک هواپیما سقوط کند ۳۰۰ نفر فوت می‌کنند و همه به آن اعتراض می‌کنند. اما ۶۰ هزار نفر در اثر مصرف دخانیات می‌میرند و عزم جدی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. وقتی صنعت تلاش می‌کند که عرضه را زیاد کند و تجار نیز سعی می‌کنند واردات را افزایش دهند و کسانی که مرزها را کنترل می‌کنند در این زمینه همکاری نمی‌کنند، وزارت بهداشت نیز به تنهایی موفق نمی‌شود.
مواد مخدر در برخی تنباکوها
وی ادامه داد: سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان از پول مردم صرف دخانیات و ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان نیز هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آن می‌شود. در بعضی مراکز توزیع قلیان نیز به تنباکوها مواد مخدر افزوده می‌شود. چه کالایی در کشور تا این اندازه سود دارد؟ تلاش ما این بود که پول به دست آمده از افزایش مالیات بر دخانیات به دولت بازگردد، اما این تجارت بسیار پرسود است و اجازه نمی‌دهند وزارت بهداشت کار خود را انجام دهد.
وی در خصوص آمار قاچاق مواد دخانی به کشور گفت: طبق آنچه که اعلام می‌شود ۳۰ درصد مصرف داخل از طریق قاچاق وارد کشور می‌شود. یکی از راه‌های افزایش تولید سیگار در کشور نیز طرح همین مسئله است و معلوم نیست این آمار درست باشد یا خیر؟ ایجاد اشتغال، کاهش قاچاق و افزایش کیفیت نیز سه موضوعی است که در این زمینه مطرح می‌کنند. حاشیه سود این صنعت بالاست و تجار، تولید کننده و وارد کننده آن همه یک گروه هستند. جریانی پشت این کار است.
وی تصریح کرد: وزارت بهداشت همه تلاش خود را در زمینه افزایش مالیات بر دخانیات انجام داده، اما موفق نشده است که علت آن نیز حاشیه سود بالای این صنعت است. در عین حال بزرگ‌ترین نقش را آموزش دارد؛ چون مربوط به رفتار مردم است. ما در این زمینه چند اقدام اساسی انجام داده‌ایم که از جمله آن می‌توان به تربیت سفیران سلامت در میان دانش آموزان، دانشجویان و خانواده‌ها، استفاده از رسانه‌ها و برگزاری کمپین و همچنین امضای تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش اشاره کرد. نقش اصلی را در این زمینه آموزش و پرورش، آموزش عالی و خانواده‌ها بر عهده دارند.
