آیت الله محمد واعظ زاده خراسانی دار فانی را وداع گفت + زندگینامه

آن مرحوم علوم دینی را در حوزه‌های علمیه نجف، مشهد و قم نزد اساتید و مراجع بزرگی چون آیت الله العظمی سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی(ره) و علامه طباطبائی آموخت و دارای اجازه نقل حدیث از مراجع بزرگ بود. 
از مرحوم واعظ زاده خراسانی کتابهای متعددی از جمله رسالة الشیخین، «الوحدة الاسلامیّة ، عناصرها و موانعها»، تصحیح و تحقیق دو کتاب «المقنع والهدایة» از شیخ صدوق، شرکت در تألیف جامع احادیث الشیعه، تحقیق و ترجمة کتاب «الجمل والعقود فی العبادات» از شیخ طوسی، گردآوری، تصحیح وانتشار مقالات کنگره شیخ طوسی درسه جلد و نیز کتاب رجال و فهرست شیخ طوسی و نیز مقالات فراوان در مجلات مکتب اسلام، نشریه دانشکدة الهیات، نشریه مشکوة به زبان فارسی، و مجلة الارشاد، رسالة القرآن، رسالة الثقلین، رسالة التقریب به زبان عربی به یادگار مانده است. 
یکی از اعضای خانواده آن مرحوم اعلام کرد که هنوز زمان تشییع و مراسم بزرگداشت آن روحانی بزگوار مشخص نشده است.

زندگینامه مرحوم آیت الله واعظ زاده خراسانی

استاد واعظ زاده خراسانی در سال 1304 شمسی برابر با 23 ذیقعده 1343 قمری در شهر مشهد مقدس در یک خانواده مذهبی وروحانی – که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند - دیده به جهان گشود.

وی پس از گذراندن دوره مکتب خانه ومدرسه در سال 1318 شمسی همراه پدر بزرگوارش مرحوم حاج شیخ مهدی واعظ خراسانی راهی نجف اشرف شده و تا اواسط سال 1321 در آنجا ادبیات، مقدمات وسطوح ابتدائی فقه واصول را فرا گرفت. در این سال به مشهد مراجعت نمود و در حوزه علمیه مشهد تحصیلات حوزوی را تا سال 1328 در رشته‌های مختلف علوم اسلامی اعم از نقلی وعقلی ومعارف ونیز سطوح عالی وبخشهایی از درس خارج فقه و اصول را نزد استادان آن حوزه مانند: آیت الله سید یونس اردبیلی، آیت الله کفائی، آیت الله میرزا مهدی اصفهانی، آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی، آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی، آیت الله حاج شیخ کاظم دامغانی و دیگران طی نمود.

در شهریور سال 1328 شمسی به حوزه علمیه قم آمد و طی ١١ سال از درسهای استادان بزرگ آن سامان ومراجع تقلید وقت: آیت الله بروجردی، آیت الله سید محمد حجت، آیت الله سید صدر الدین صدر، آیت الله گلپایگانی، آیت الله اراکی و چند سال از درس اصول حضرت امام خمینی(ره) واز درس فلسفة علامه طباطبایی استفاده نموده و درعلوم نقلی وعقلی از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کرد. همچنین اجازه نقل حدیث را از شخصیت‌های بزرگ از جمله علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی، علامه سمنانی، آیت الله رامهرمزی و اجازة شفاهی از آیت الله بروجردی اخذ نمود.

وی در حوزه علمیه قم در تدوین کتاب «جامع احادیث الشیعه» نزد آیت الله بروجردی شرکت داشته است. و نیز ایشان از مؤسسین و نویسندگان مجله قدیمی و پربار «درسهایی از مکتب اسلام» بوده وهمراه بزرگان حوزه ـ که برخی اکنون مرجع تقلید هستند مانند آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله اردبیلی، آیت الله نوری همدانی - در تنویر افکار مردم خصوصا نسل جوان می‌کوشیدند.

یکی از پربارترین دوره‌های زندگی ایشان مربوط به زمانی است که از سال 1339 شمسی به جهت تدریس در دانشگاه فردوسی مشهد از ایشان دعوت به عمل آمد و با تشویق آیت الله شیهد دکتر بهشتی در دانشکده معقول ومنقول سابق (دانشکده الهیات ومعارف اسلامی کنونی) به تدریس مشغول گردید.

ایشان در زمینه‌های تفسیر قرآن، فقه، فقه الحدیث، تاریخ تفسیر، تاریخ حدیث، تاریخ علوم عقلی، تاریخ فقه، قواعد فقه، تاریخ علوم اسلامی، تاریخ اسلام و گاهی فلسفه وکلام به تدریس وارشاد دانشجویان همت گماشت. وسالها به‌عنوان استاد تمام وقت دانشگاه به تربیت نسل جوان این مرز و بوم پرداخته و تاکنون به این مهم اشتغال دارد. چندی هم در دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد ونیز در دانشگاه تربیت مدرس و دانشکدة الهیات دانشگاه تهران تدریس نموده است.

وی، همچنین علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، به فعالیت‌های فرهنگی دیگری اشتغال داشته که فهرست وار اشاره می‌شود:

برگزاری کنگرة هزاره شیخ طوسی در سطح جهانی در سال 1350 شمسی با شرکت علما وپیشوایان فرق مختلف اسلامی و عده‌ای از مستشرقین (به مناسبت هزارمین سال ولادت وی)، سرپرستی نشریة دانشگاه الهیات مشهد، همکاری با مجله آستان قدس رضوی، وبعدها تصدی مسؤولیت ومدیریت آن، شرکت در کنگره‌های مختلف در داخل و خارج کشور قبل وبعد ازانقلاب اسلامی که در یکی از همین کنگره‌ها ایجاد «مجمع تقریب» پیشنهاد و با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی دبیر کلی آن به عهده وی گذاشته شد، و تا سال 1380 نیز در این سمت مهم فرهنگی به هدایت فعالیت‌ها واهداف آن همت گماشت. وی اکنون عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است. ایشان از بسیاری از کشورهای اسلامی دیدار نموده و با اندیشمندان وشخصیت‌های برجستة جهان اسلام تماس حاصل کرده و در کنگره‌ها سخنرانی نموده است.

لازم به ذکر است که مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در راه نزدیکی وتقارب میان فرق مختلف اسلامی از جمله شیعه و سنی واز بین بردن اختلافات ساختگی و تعصبات نادرست، فعالیت نموده، می‌کوشد میان مسلمین وحدت والفت برقرار نماید.

از سوی این مجمع مجلة رسالة التقریب به اشراف وی به زبان عربی منتشر می‌گردد که حاوی مقالات وسخنرانی‌های عربی ایشان است.

همچنین کتابهائی چند در مرکز تحقیقات قم وابسته به این مجمع با اشراف وی وبعضا با مقدمه ایشان، تألیف و تحقیق گردیده است. کما اینکه دانشگاه مذاهب اسلامی با ابتکار و اشراف وی در تهران تأسیس گردیده است. استاد واعظ زاده در هیأت‌های امنای دانشگاه مذاهب اسلامی، مدرسةعالی شهید مطهری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و در شورای عالی کتابخانه ملی عضویت دارد و نیز چندی با سازمان سمت همکاری داشته است و نیز دو گروه قرآن واقتصاد اسلامی در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی تحت مدیریت وی است.

از استاد واعظ زاده خراسانی آثاری چند به رشته تحریر در آمده که به شرح ذیل است:

1 ـ تصحیح و تحقیق دو کتاب «المقنع والهدایة» از شیخ صدوق.

2 ـ شرکت در تألیف جامع احادیث الشیعه.

3ـ تحقیق و ترجمة کتاب «الجمل والعقود فی العبادات» از شیخ طوسی.

4 ـ گردآوری، تصحیح وانتشار مقالات کنگره شیخ طوسی درسه جلد و نیز کتاب رجال... وفهرست شیخ طوسی از سوی آن کنگره در دو جلد.

5 ـ تحریر مقالات فراوان در مجلات مکتب اسلام، نشریه دانشکدة الهیات، نشریه مشکوة به زبان فارسی، و در مجلة الارشاد، رسالة القرآن، رسالة الثقلین، رسالة التقریب به زبان عربی.

6 ـ سخنرانی‌ها و تحقیقاتی دربارة استاد مطهری که دریادنامه‌های ایشان و نیز در کتاب «سه گفتار دربارة استاد شهید مطهری» چاپ شده است.

7 ـ سخنرانی‌ها و مقالات راجع به وحدت و تقریب که بخشی از آنها در کتاب ندای وحدت چاپ شده است.

8 ـ مصاحبه‌های فراوان که بخشی از آنها در کتاب پیام وحدت و ویژه‌‌نامه‌های کنگره‌های وحدت، و مجلة حوزه و ویژه‌نامه‌های علامه جعفری و حضرت آقای فلسفی و جز اینها چاپ شده است.

9 ـ تقریرات درس اساتید وی در مشهد و قم در فقه واصول در چند مجلد.

10 ـ مقالاتی راجع به امام و انقلاب در کتاب امام خمینی وانقلاب اسلامی.

11 ـ مقدمه و تقریظ بر کتابهائی چند از جمله مقدمه مفصل سلسلة کتب رجالیة آیت الله بروجردی که زیر نظر استاد واعظ زاده در مشهد چاپ شده است. ونیز مقدمة «الرسائل العشر» از شیخ طوسی که از سوی انتشارات جامعة مدرسین در قم چاپ گردیده است، مقدمات تفسیر هدایت، ترجمه جوامع الجامع فرهنگ لغات قرآن، فروغ قرآن، امیر المؤمنین اسوة وحدت، کلمات قرآن، وکتاب رسول الله از شیخ ابو زهره وفهرست شیخ طوسی ورجال کشی چاپ دانشگاه مشهد به فارسی ومقدمة کتاب قوارع القرآن، ناصریات، کنز العرفان، بدایة المجتهد، المعجم فی فقه لغة القرآن، نصوص فی علوم القرآن، نصوص فی الاقتصاد الاسلامی.

12 ـ طرح و مشارکت در تألیف کتاب «المعجم فی فقه لغة القرآن وسر بلاغته» که زیر نظر وی در گروه قرآن بنیاد پژوهشهای اسلامی در دست تألیف ویک جلد از آن چاپ شده و جلد 2 و 3 در دست چاپ است.

13 ـ طرح ومشارکت در تألیف کتاب «نصوص فی الاقتصاد الاسلامی کتابا وسنة وفقها» که در گروه اقتصاد اسلامی آن بنیاد تألیف وتاکنون 9 مجلد از آن چاپ شده است وبقیه در شرف چاپ است.

14 ـ طرح ومشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی علوم القرآن» که در گروه قرآن آن بنیاد در دست تألیف است.

15 ـ گردآوری احادیث عترت از طرق اهل سنت با شرکت دیگران که در قم زیر چاپ است.

16 ـ کلیاتی در تاریخ فقه که بخشی از آن در مجلة دانشکده الهیات مشهد چاپ گردیده وهمچنان ادامه دارد.