موسویان، دیپلمات پیشین ایران: ایران سه سال تمام به تعهداتش در مورد برجام عمل کرد اما در مقابل با تحریم‌های بیشتر مواجه شد/ آیا ایران حاضر خواهد بود به روند تبعیض آمیز 40 سال گذشته تن دهد؟ شخصا بعید میدانم ایران به این روند برای همیشه ادامه دهد

به گزارش جماران؛ دهمین مجمع سالیانه جهانی "چین و جهانی شدن" در پکن با حضور حدود 300 میهمان ازبیش از 100 کشور جهان در پکن برگزار شد. در این کنفرانس موضوعات مهم از جمله آینده رابطه چین با آمریکا و غرب، جهان چند قطبی یا تک قطبی، تاثیرحکمرانی جهانی بر اقتصاد و امنیت و محیط زیست جهان، جنگ غزه و جنایات اسرائیل علیه فلسطینی ها، عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هسته ای و کشتار جمعی و صلح و ثبات و امنیت در خاورمیانه مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.

سید حسین موسویان در سخنرانی خود در این کنفرانس راجع به عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هسته ای و کشتار جمعی گفت: ما با چند واقعیت مهم در مورد خلع سلاح در خاورمیانه مواجه هستیم.

 واقعیت اول این است که قطعنامه سازمان ملل در مورد عاری سازی خاورمیانه از سلاحهای هسته ای بعد از 50  سال  شکست خورده و هیچ پیشرفتی در این مورد حاصل نشده است. همچنین بیش از 30 سال از عمر تصمیم سازمان ملل در مورد عاری سازی خاورمیانه از کلیه سلاحهای کشتار جمعی اعم از هسته ای و شیمیایی و بیولوژیک گذشته و این تصمیم هم به هیچ نتیجه ای نرسیده و شکست خورده است. 

عامل اصلی این شکست ها هم اسرائیل است که بمب هسته ای دارد و عضویت در معاهده هسته ای موسوم به ان پی تی را نپذیرفته است . هیچ کشوری در خاورمیانه بمب هسته ای ندارد و اسرائیل بعنوان تنها کشور دارنده سلاح هسته ای، استراتژی "انحصار بمب هسته ای در خاورمیانه" را ادامه داده و حاضر به از دست دادن آن نیست. بنابراین تا زمانیکه اسرائیل به این سیاست ادامه دهد، قطعنامه های سازمان ملل در مورد عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هسته ای و کشتار جمعی به هیچ نتیجه ای نخواهد رسید.

واقعیت دوم در مورد محتوی کنوانسیونهای خلع سلاح است. محتوای تمام کنوانسیونهای خلع سلاح اعم از هسته ای، شیمیایی و بیولوژیک بر دو اصل استوار است:

1- تعهدات: کشورهای عضو در این بخش متعهد هستند که از دسترسی به سلاح های کشتار جمعی پرهیز کنند.

2-حقوق: متقابلا کشورهای عضواز تکنولوژیهای صلح آمیز هسته ای، شیمیایی و بیولوژیک بهره مند خواهند شد.

مبنای این کنوانسیونها بر اساس "حقوق در برابر تعهدات" است. ایران بعد از انقلاب 1979 عضویت تمام کنوانسیونهای خلع سلاح را دشته و به تعهداتش عمل کرده اما از حقوقش محروم بوده است. تحریمهای اقتصادی آمریکا و غرب علیه ایران موجب شده که این کشور نتواند از حقوق مسلم خود در قالب کنوانسیونهای خلع سلاح در زمینه تکنولوژیهای صلح آمیز هسته ای، شیمیایی و بیولوژیک بهره مند شود. ممکن است در مورد تعهدات ایران در بخش هسته ای ابهام وجود داشته باشد اما هیچ ابهامی در مورد اجرای تعهدات ایران در قبال کنوانسیونهای شیمیایی و بیولوژیک وجود نداشته اما با این وجود ایران از حقوقش در مورد تکنولوژیهای صلح آمیز شیمیایی و بیولوژیک بخاطر تحریمها محروم بوده است. 

در حقیقت آمریکا و قدرتهای جهانی، کنوانسیونهای خلع سلاح در امور هسته ای و شیمیایی و بیولوژیک را برای ایران تبدیل به یک "جاده یکطرفه" کرده اند تا ایران به تعهداتش عمل کند اما از حقوقش محروم باشد. 

بنابراین سئوال بزرگ در مورد آینده خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای و کشتار جمعی این است که آیا قدرتهای جهانی به اصول " تعهدات در مقابل حقوق" در این کنوانسوینها پابیند خواهند بود یا به سیاستهای تبعیض آمیز و دو گانه ادامه خواهند داد. 

واقعیت سوم این است که ایران سه سال تمام به تعهداتش در مورد برجام عمل کرد اما در مقابل با تحریمهای بیشتر مواجه شد. برجام جامعترین سند تاریخ عدم اشاعه سلاحهای هسته ای است با قویترین مکانیزمهای بازرسی و شفافیت و بیشترین محدودیتها جهت اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته ای. پنج قدرت جهانی با ایران در مورد برجام توافق کردند، شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه 2231 برجام را تصویب کرد، آژانس بین المللی انرژی هسته ای طی قطعنامه های متعدد برجام را تصویب کرد، ایران به مدت سه سال بطور کامل و بدون نقص برجام را اجراء کرد تا اینکه ترامپ تقلب کرد و از برجام خارج شد و تحریمهای گسترده و بیسابقه علیه ایران اعمال کرد.

لذا واقعیت تلخ این است که اگر همه قدرتهای جهانی با یک کشور خاورمیانه در مورد موضوع هسته ای یا شیمیایی و یا بیولوژیک توافق کنند و شورای امنیت سازمان ملل هم آن توافق را تصویب کند و کشور طرف قرارداد هم به تعهداتش عمل کند، تضمینی برای انجام تعهدات آمریکا و قدرتهای جهانی وجود ندارد و نخواهد داشت.

واقعیت چهارم درمورد این سوال است که آیا ایران حاضرخواهد بود که برای 40 سال آینده هم به روند تبعیض آمیز 40 سال گذشته تن دهد؟ یعنی به تعهداتش در مورد معاهدات هسته ای و شیمیایی و بیولوژیک عمل کند و در مقابل بیشتر تحریم شود؟ من شخصا بعید میدانم ایران به این روند برای همیشه ادامه دهد. البته در دوران رهبری آیت الله خامنه ای ایران استراتژی هسته ای خود در مورد منع سلاح های هسته ای و کشتار جمعی را تغییر نخواهد داد مگر اینکه مورد حمله نظامی قرار گیرد. اما شرایط بعد از دوران رهبری ایشان قابل پیش بینی نخواهد بود.

واقعیت پنجم این است که بمب هسته ای بعنوان مهمترین سلاح بازدارنده، جایگاه و اهمیت گذشته را ندارد چون توانمندیها و تکنولوژیهای جدید همچون موشکی و پهباد ظهوری جدید یافته اند. در عملیات اخیر موشکی و پهپادی ایران علیه اسرائیل هم مشخص بود که بمب هسته ای نمیتواند تنها عامل بازدارندگی باشد. 

نکته آخر هم اینکه بخاطر خروج آمریکا از برجام، ایران در مقطع کنونی با نقطه "گریز هسته ای" دو هفته فاصله دارد. عربستان هم بزودی به چرخه کامل سوخت هسته ای شامل غنی سازی دست خواهد یافت ودر نتیجه سایر کشورها مثل مصر و ترکیه هم به این توان دست خواهند یافت که این حق مسلم همه کشورهاست.

بنابراین دیر یا زود کشورهای متعددی در خاورمیانه به " کشورهای در آستانه هسته ای" تبدیل خواهند شد. لذا اسرائیل باید تصمیم بگیرد یا اینکه بمب های هسته ای خود را نابود کند تا خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای شکل گیرد، درغیر اینصورت چند کشور دیگر خاورمیانه نیز به بمب هسته ای دست خواهد یافت.