اعتراضات از پنجشنبه گذشته در شهر میمنه، مرکز ولایت فاریاب و در اعتراض به بازداشت یک فرمانده محلی ازبک‌تبار طالبان آغاز شده است. ۵ ماه پس از سلطه کامل طالبان بر قدرت در افغانستان، در شرایطی که هنوز هیچ کشوری در جهان حاضر به شناسایی دولت این گروه نشده است و همزمان مقاومت داخلی نیز در مقابل این گروه در حال شکل‌گیری است، به تدریج اختلافات درونی این گروه بیش از گذشته نمایان می‌شود.
به گزارش جماران؛ روزنامه اعتماد نوشت: همزمان با اقدام طالبان برای تصفیه خود از کسانی که «استفاده‌جو» می‌خواند، اعتراض‌های مردم محلی به بازداشت یک فرمانده طالبان در شمال افغانستان، به خشونت کشیده شد و دست کم چهار تن کشته‌شدند. اعتراضات از پنجشنبه گذشته در شهر میمنه، مرکز ولایت فاریاب و در اعتراض به بازداشت یک فرمانده محلی ازبک‌تبار طالبان آغاز شده است. ۵ ماه پس از سلطه کامل طالبان بر قدرت در افغانستان، در شرایطی که هنوز هیچ کشوری در جهان حاضر به شناسایی دولت این گروه نشده است و همزمان مقاومت داخلی نیز در مقابل این گروه در حال شکل‌گیری است، به تدریج اختلافات درونی این گروه بیش از گذشته نمایان می‌شود. به نوشته رسانه‌ها، اعتراضات اخیر در ولایت فاریاب عمدتا با انگیزه قومی انجام شده است و هواداران ازبک‌تبار طالبان در مقابل مرکزیت و رهبری پشتون‌تبار این گروه دست به اعتراض زده‌اند.
هواداران مخدوم عالم، فرمانده محلی طالبان که در گذشته به عنوان یکی از سران این گروه در فتح نقاط مختلف افغانستان به دست این گروه شبه‌نظامی نقش داشت، بعد از اعلام بازداشت او به خیابان‌ها ریختند و با نیروهای طالبان که برای مقابله با معترضان به میمنه آمده‌بودند درگیر شدند. بر اساس گزارش شاهدان عینی روز پنجشنبه و جمعه در فاریاب، مسیرهای منتهی به ساختمان‌های دولتی مسدود شده‌بود و نیروهای ویژه طالبان کنترل ساختمان والی فاریاب در میمنه را بر عهده گرفته‌بودند. بر اثر درگیری‌ها که پنجشنبه و جمعه ادامه یافت دست کم دو شبه‌نظامی طالبان و دو غیرنظامی کشته‌شده‌اند و تعدادی زخمی و صدها نفر دیگر هم بازداشت شدند. به‌رغم گزارش‌ها از کشته شدن چندین نفر در خشونت‌های ولایت فاریاب، سهیل شاهین، نماینده ارشد طالبان ادعای وجود خشونت را رد کرده است. به گزارش اسپوتنیک، این مقام طالبان در پاسخ به سوالی در مورد شایعه درگیری طالبان با مقاومت ملی در شمال افغانستان گفت: «این واقعیت ندارد. هیچ نوع درگیری بین نیروها در شمال افغانستان صورت نگرفته است. البته که تظاهرات مردم صورت می‌گیرد، اما درگیری وجود ندارد.» وی توضیح داد که تظاهرات صورت گرفته مسالمت‌آمیز بوده و هیچ نوع درگیری ملاحظه نشده است.
طالبان بازداشت این فرمانده خود در ولایت فاریاب را تایید کرده است و یک سخنگوی طالبان دلیل این بازداشت را ظن مشارکت در یک آدم‌ربایی عنوان کرده است. رسانه‌های افغان همزمان خبرهایی مبنی بر بازداشت قاری وکیل یک فرمانده تاجیک طالبان هم در ولایت فاریاب منتشر کرده‌اند.یک شهروند محلی به روزنامه وال‌استریت ژورنال گفته است: «تمامی بازارها تعطیل است و هر لحظه ممکن است اتفاق بدی رخ دهد.» این شهروند میمنه که با روزنامه امریکایی گفت‌وگو کرده، معتقد است که انگیزه درگیری‌های اخیر «شکاف قومی درون طالبان» است. به نوشته وال‌استریت ژورنال، گروه شبه‌نظامی طالبان، فرمانده ازبک‌تبار دیگر خود صلاح‌الدین ایوبی را با هدف وساطت با معترضان به فاریاب فرستاده است اما در مسیر حرکت او به فاریاب دست کم دو بار کاروان او هدف حمله قرار گرفته است که یکی از محافظان او در این حملات کشته شده است.
نفی اختلافات قومی در طالبان
به‌رغم بازداشت دو فرمانده طالبان از اقوام ازبک و تاجیک، مقام‌های این گروه شبه‌نظامی می‌گویند که بازداشت این افراد انگیزه قومی ندارد. شعیب رسالت، از ولایت جوزجان، یکی از فرماندهان ازبک‌تبار که هنوز به طالبان وفادار است گفته است که «مساله مورد سوءاستفاده قرار گرفته است و به سمت قومیت منحرف شده است. در هر دولتی مقام‌ها مورد بازرسی قرار می‌گیرند. حقوق ما ازبک‌ها زیرنظر طالبان رعایت می‌شود و از طالبان رضایت داریم.» معاون سخنگوی طالبان هم گفته است که بازجویی از یک فرد به معنای اهانت به قومیت او نیست. انعام‌الله سمنگانی، معاون سخنگوی حکومت اسلامی طالبان در توییترش نوشت: «عدالت اسلامی این‌است که هیچ کسی از هیچ قومی و با داشتن هر رتبه و سابقه‌‌ای، از بازجویی استثنا ندارد.» این سخنگوی طالبان افزود: «باید هر کسی هر لحظه آماده جوابگویی باشد. بازجویی یک شخص به معنای اهانت به یک قوم نیست.» وی گفته است که امتیازطلبی و امتیازدهی به‌نام قوم اساسا درست نیست و این فرهنگ بد دوره اشغال، باید پایان یابد. وی افزود: «پس از مرگ دموکراسی، دموکرات‌نماها هنوز برای پراکنده‌سازی جامعه افغانی دست و پا می‌زنند. حالا که برای‌شان دیگر چیزی نمانده، بین خود دست‌وگریبانند که طالب کدام قوم خوب است و از کدام قوم بد.»
اعتراض کنید سرکوب می‌شوید
مقام‌های طالبان تاکید می‌کنند که اوضاع در میمنه، مرکز ولایت فاریاب تحت کنترل قرار دارد، با این حال مقام‌های ارشد این گروه تهدید کرده‌اند که «هر کس در مقابل نظام ایستادگی کند از بین برده خواهد شد.» روز جمعه، بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر ضمن تایید خبر بازداشت «یک مرد» در ولایت طالبان از آرامش اوضاع خبر داد. وی نوشت: «در فاریاب شماری از مردم پس از دستگیری یک مرد توسط نیروهای اطلاعاتی دست به تظاهرات زدند، اما اکنون اوضاع تحت کنترل است و مردم متقاعد شده‌اند که مشکلی وجود ندارد.» برخلاف کریمی، رییس او ذبیح‌الله مجاهد، اظهارات تندی را علیه معترضان بیان کرده است. سخنگوی طالبان گفت: «ما در تمامی ساحات تسلط کامل داریم، در هیچ جا اجازه به ناامنی نمی‌دهیم، نیروهای ما در همه ولایات به گونه منظم و قوی حضور دارند، اگر هرکسی بخواهد از وضعیت سوءاستفاده کند، با دشمن هم دست شود، یا بر ضد نظام ایستادگی کند، مجاهدین در برابر آنها واکنش قطعی دارند و در وقت کم از بین برده خواهند شد.» آقای مجاهد می‌گوید، بازداشتی که در ولایت فاریاب صورت گرفته است در پیوند به قضیه آدم‌ربایی یک کودک به نام عبدالروف بوده که تحت بررسی قرار دارد. به گفته او، اعتراض هم از سوی طرفداران افراد بازداشت شده انجام شده که وضعیت در حال حاضر تحت کنترل است. پایگاه خبری آماج در افغانستان هم گزارش داد که هیاتی از طالبان که از بلخ به میمنه رفته است، به هواداران فرماندهان بازداشتی طالبان گفته است که باید خویشتن‌داری کنند، وگرنه سرکوب می‌شوند. به نوشته آماج، هیات طالبان به ریاست مولوی عطاءالله که از بلخ به فاریاب رفته‌اند در نشستی به حامیان مخدوم عالم و قاری وکیل گفته‌اند که باید این دو نفر در بند باشند تا ارزیابی شود و اگر آنان اعتراض کنند، سرکوب می‌شوند.
تصفیه درونی طالبان
همزمان با تایید خبر بازداشت دو فرمانده تاجیک و ازبک طالبان در فاریاب، رسانه‌ها از گسترش عملیات تصفیه طالبان از افرادی که از جانب این گروه «استفاده‌جو» توصیف می‌شوند، خبر داده‌اند. بر اساس گزارش کمیسیون تصفیه صفوف طالبان، تاکنون نزدیک به 3 هزار نفر از نیروهای این گروه تصفیه شده‌اند. به گزارش طلوع‌نیوز رییس کمیسیون تصفیه صفوف طالبان می‌گوید که بیشتر این افراد پس از شناسایی به نهادهای عدلی و قضایی نیز معرفی شده‌اند. این افراد که شمارشان به ۲۷۹۰ می‌رسد به اتهام سوءاستفاده از نام امارت اسلامی (دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامی طالبان در افغانستان) از صفوف نیروهای امارت اسلامی اخراج شده‌اند. لطیف‌الله حکیمی، رییس کمیسیون تصفیه صفوف، گفت: «ما 11 ولایت را در کشور از لوث کسانی که استفاده‌جو بودند پاک کرده‌ایم.» لطیف‌الله حکیمی، یک بار دیگر هشدار می‌دهد کسانی که برای بد نام ساختن این گروه مردم را آزار و اذیت کنند بازداشت خواهند شد و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی خواهند شد.
بهار سال آینده بخش‌هایی از افغانستان آزاد می شود
محمد یونس قانونی، رییس پیشین پارلمان و معاون پیشین رییس‌جمهوری افغانستان در گفت‌وگویی که به تازگی با شبکه خبری بی‌بی‌سی فارسی انجام داده است، پیش‌بینی کرده است که مقاومت ملی افغانستان بهار سال آینده بخش‌هایی از خاک افغانستان را از طالبان آزاد می‌کند. وی در این گفت‌وگو تاکید کرد: «انتخاب و گزینه نخست ما جنگ نیست، این است که طالبان به خواسته‌های مردم اهمیت بدهند، وارد یک روند سازنده و معنی‌دار مذاکرات شوند. اگر چنین شود ما نیازی به جنگ نمی‌بینیم. جنگ آخرین گزینه ما است. حرف نخست ما این است که مقاومت فقط به معنای جنگ کردن نیست، مقاومت ایستادگی در کنار مردم و ایستادگی بر ارزش‌هایی است که خواست مردم است. این مقاومت آغاز شده است، اما به انسجام بیشتر نیاز دارد. اگر طالبان هوشمندانه بیندیشند و وارد مذاکرات معنی‌دار شوند، نیازی به جنگ در افغانستان نخواهد بود.» وی با اشاره به اینکه وضعیت کنونی مردم افغانستان قابل قبول نیست، تاکید کرد: «با گرم شدن هوا من ایجاد قیام‌های مردمی را در افغانستان بعید نمی‌دانم.» قانونی با اعلام حمایت از احمد مسعود، رهبر گروهی که خود را مقاومت ملی افغانستان می‌خواند، ادامه داد: «با فرا رسیدن فصل بهار و گرم شدن هوا باور داریم که بخشی از سرزمین افغانستان آزاد می‌شود و بهتر این است که ما مرکزیت مقاومت را به این محل‌ها منتقل می‌کنیم.»
