نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور SCO در خصوص عضویت ایران در سازمان شانگهای تصریح کرد: «ایران برخی تعهدات معین را پذیرفته و بایستی آنها را در چارچوب‌های مشخص‌شده در این تفاهم‌نامه اجرا کند. ایران، روند مشخصی را برای پیوستن به خانواده SCO آغاز کرده است.»
به گزارش جماران؛ یک مقام ارشد روسیه گفته یادداشت تفاهم درباره تعهدات ایران برای پیوستن به «سازمان همکاری شانگهای» (SCO) احتمالاً سپتامبر ۲۰۲۲ به امضا خواهد رسید.
«باکتیور خاکیموف»، نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور SCO روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با ایتارتاس عنوان کرد مسکو از پیش‌نویس یادداشت تفاهم مربوط به تعهدات ایران جهت پیوستن به این سازمان که توسط تاشکند ارائه شده حمایت می‌کند.
خاکیموف همچنین خاطرنشان کرده که مسکو انتظار دارد این یادداشت تفاهم به امضای سایر اعضای سازمان همکاری شانگهای نیز برسد.
این دیپلمات که قرار است روز چهارشنبه در نشست طرف‌های هماهنگ‌کننده SCO در ازبکستان شرکت کند گفت: «ازبکستان که قرار است امسال ریاست این سازمان را به عهده بگیرد تفاهم‌نامه‌ای در خصوص تعهدات ایران برای پیوستن به این سازمان توزیع کرده است.»
او تصریح کرد که این یادداشت بایستی ابتدا در داخل سازمان همکاری شانگهای به بحث گذاشته شود، پس از آن با طرف ایرانی مورد بحث قرار بگیرد و بعد از آن به شورای سران سازمان همکاری ارائه شود.
خاکیموف تصریح کرد: «ما در روسیه قابل پذیرش بودن این پروژه (تفاهم‌نامه) را که توسط همکارانمان از ازبکستان پیشنهاد شده بودند تأیید کردیم. امروز منتظریم تا طرف‌های دیگر نظراتشان را اعلام کنند.»
وی اضافه کرد: « این فرایند ساده‌ای نیست. هر کشوری دیدگاه خودش را درباره تعهداتی که بایستی مضاف بر تعهدات ارائه شده در اسناد اصلی گنجانده شود دارد.»
به نوشته خبرگزاری ایتارتاس، دیپلمات روسیه‌ای تصریح کرد که این یادداشت تفاهم ممکن است در سپتامبر ۲۰۲۲ در سمرقند، جایی که نشست سران SCO قرار است برگزار شود به امضا برسد.
خاکیموف تصریح کرد: «ایران برخی تعهدات معین را پذیرفته و بایستی آنها را در چارچوب‌های مشخص‌شده در این تفاهم‌نامه اجرا کند. ایران، روند مشخصی را برای پیوستن به خانواده SCO آغاز کرده است.»
امروزه اعضای بزرگترین سازمان منطقه‌ای جهان یک سوم کل زمین و ۴۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۰۵، ایران عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای شد. تلاش‌های ایران برای تبدیل شدن به یک عضو کامل که در سال ۲۰۰۸ آغاز شد، به دلیل تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران شکست خورد.
در سال‌های ۱۷-۲۰۱۶، زمانی که همه امضاکنندگان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منطبق با توافقنامه بودند، چین و روسیه حمایت خود را از عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای اعلام کردند. حتی پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ایران در مه ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران، پکن و مسکو مواضع خود را به نفع ورود ایران به پیمان اوراسیا حفظ کردند.
تحلیلگران می‌گویند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای نمی‌تواند بلافاصله بر پتانسیل واشنگتن برای ایجاد فشار اقتصادی بر ایران تأثیر بگذارد، اما با نگاهی به آینده، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، توانایی واشنگتن در انزوای دیپلماتیک و ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی را تضعیف می‌کند. ایران که به شدت تحت تحریم ایالات متحده قرار گرفته از نظر اقتصاد ژئوپولیتیکی به سمت شرق حرکت کرده و آینده خود را در نظم تحت هدایت چین و روسیه در آسیا می‌بیند.
این عضویت بدین معناست که تهران وارد جمع قدرت‌های بزرگ غیر غربی شده که به تهران اشکال جدیدی از اهرم فشار در برابر غرب می‌دهد. این امر پیامدهای مهمی را برای مذاکرات متوقف شده احیای برجام به همراه خواهد داشت، زیرا تهران در حال حاضر کمتر احتمال دارد در میز مذاکره متقاعد به پذیرش خواسته‌ها و دادن امتیاز شود.
پس از آن که در بیست و یکمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در شهر «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان عضویت دائم ایران مورد پذیرش کشورهای عضو قرار گرفت، جمعه ۲۶ شهریورماه سند عضویت دائم ایران در این سازمان به تایید سران رسید؛ عضویتی که به گفته دستیار وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام شکست پروژه منزوی‌سازی ایران توسط آمریکا و کشورهای غربی بود.
پیش از آن هیأت روسیه در جلسه تیرماه شورای وزیران خارجه سازمان همکاری شانگهای اعلام کرده بود که این کشور خواستار تایید پیشنهاد ایران برای عضویت در این سازمان است. از سوی دیگر، «نظام الدین زاهدی» سفیر تاجیکستان در تهران نهم خرداد ماه سال جاری در نشست خبری در محل سفارتخانه این کشور در تهران گفته بود که عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، جزو برنامه‌های اصلی این سازمان است.
