واتساپ و تلگرام هر کدام با بیش از ۴۷ میلیون کاربر محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی ایرانیان هستند. در این میان واتساپ با داشتن ۴۷ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در صدر پیام‌رسان‌های مورد استفاده ایرانیان است و تلگرام با ۴۷ میلیون و ۲۵۰ هزار کاربر با اختلاف کمی در جایگاه دوم است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که تلگرام بیش از دو سال است که در کشور فیلتر شده ولی به نظر می‌رسد فیلترینگ تأثیری در استفاده از این پیام‌رسان در بین ایرانیان نداشته‌است.
به گزارش جماران؛ روزنامه جوان نوشت: در حالی که تعداد کاربران تلگرام به ۵۰۰ میلیون نفر نزدیک می‌شود، پاول دوروف، بنیانگذار این پیام‌رسان خارجی از پولی‌شدن بخشی از این اپلیکیشن خبر داده‌است؛ مسئله‌ای که هنوز ساز و کار مالی آن به صورت رسمی اعلام نشده، اما مشخص است با اجرایی شدن آن ارز زیادی از کشور خارج می‌شود که باید برای آن فکری کرد.
قرار بود تلگرام از طریق پروژه بلاکچین و ارز دیجیتال‌گرام درآمدزایی کند، اما در نهایت این پروژه پس از چندین‌بار تأخیر، متوقف شد، زیرا که اردیبهشت امسال، امریکا پروژه رمز ارز تلگرام را غیرقانونی اعلام کرد و همان موقع دوروف در این‌باره نوشت: «امروز روز غم‌انگیزی برای ما در تلگرام است. ما توقف پروژه بلاکچین را اعلام می‌کنیم.» حالا به نظر می‌رسد با قطع امید کردن مدیر این پیام‌رسان خارجی از درآمدزایی با رمز ارز تلگرامی، موضوع پولی‌شدن این پیام‌رسان مطرح می‌شود.
دوروف چندروز پیش در مطلبی در کانال خود در این شبکه اجتماعی نوشت: «بسیاری از شما می‌پرسید چه کسی هزینه پشتیبانی از این رشد تلگرام را می‌دهد. کاربران بیشتر به معنی افزایش هزینه برای ترافیک و سرور‌های بیشتر است. پروژه‌ای شبیه به تلگرام نیاز به هزینه‌کرد چند صدمیلیون دلار سالانه دارد تا بتواند سرپا باقی بماند.» او افزود: «در طول عمر تلگرام بخش عمده هزینه‌های این شرکت را من از حساب خودم پرداخت کرده‌ام، اما مسیر فعلی تلگرام حرکت به سمت رسیدن به چند میلیارد کاربر است و نیاز به سرمایه قابل‌توجهی دارد.» به گفته بنیانگذار تلگرام وقتی یک پروژه تکنولوژی به این سطح از رشد می‌رسد دو راه پیش‌رو دارد؛ یا رفتن به سمت درآمدزایی برای آنکه بتواند هزینه‌های خود را پوشش دهد یا فروختن شرکت. بنیانگذار تلگرام تأکید کرد: «ما قصد نداریم این شرکت را مانند بنیانگذاران واتساپ بفروشیم. جهان به اینکه تلگرام مستقل بماند، نیاز دارد؛ به جایی که به کاربران احترام گذاشته شود و کیفیت بالای سرویس حفظ شود. تلگرام باید مثالی از کمال‌جویی و انطباق باشد و مثال‌های مشابه تلگرام نشان داده‌اند که این اتفاق در صورت خریده‌شدن سرویس توسط یک شرکت (دیگر) محقق نمی‌شود.»
تلگرام در ایران چقدر محبوبیت دارد؟
هنوز از یاد‌ها نرفته است که تلگرام تبدیل به محلی برای آشوب‌ها و به تاراج بردن امنیت کشور شده‌بود؛ موضوعی که مسئولان کشور را به فکر انداخت تا با ایجاد نرم‌افزار‌های مشابه، اقبال تلگرام را کمتر کنند. البته همان روز‌ها بود که برخی از مسئولان تلاش کردند تا پیام‌رسان‌های داخلی را تبلیغ کرده و با ترک تلگرام و عضویت در پیام رسان‌های داخلی، مردم را ترغیب به استفاده از آن‌ها کنند.
این در حالی است که بر اساس آمار تازه‌ای که استارتاپ «نوین‌هاب» (پلتفرم مدیریت شبکه‌های اجتماعی)، تلگرام و واتساپ پرجمعیت‌ترین پیام‌رسان‌های داخل ایران هستند؛ آماری که حاکی از ناموفق‌بودن سیاست مسئولان در حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی می‌باشد. در گزارشی که نوین‌هاب منتشر کرده، واتساپ و تلگرام هر کدام با بیش از ۴۷ میلیون کاربر محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی ایرانیان هستند. در این میان واتساپ با داشتن ۴۷ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در صدر پیام‌رسان‌های مورد استفاده ایرانیان است و تلگرام با ۴۷ میلیون و ۲۵۰ هزار کاربر با اختلاف کمی در جایگاه دوم است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که تلگرام بیش از دو سال است که در کشور فیلتر شده ولی به نظر می‌رسد فیلترینگ تأثیری در استفاده از این پیام‌رسان در بین ایرانیان نداشته‌است.
از طرفی در این گزارش آمده‌است: «سروش پلاس پیام‌رسان ایرانی با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار کاربر تنها شبکه اجتماعی محلی است که در کنار شبکه‌های خارجی حضور قدرتمندی در بین مردم دارد.» و آنطور که مشخص است فعالیت کاربران در پیام‌رسان‌های داخلی رشد چندانی نداشته و با وجود اینکه بار‌ها و بار‌ها در رسانه ملی و بیلبورد‌ها استفاده از این پیام‌رسان‌ها تبلیغ شده‌است، هنوز راهی از پیش نبرده‌اند.
در جذب مردم به پیام‌رسان‌های داخلی درجا می‌زنیم
مرتضی رحیمی، مدیرعامل سروش درباره خطرات پولی شدن برخی از سرویس‌های تلگرام به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «اگر امکانات جدید تلگرام پولی شود و برای کاربر جذاب باشد، مانند برخی از بازی‌های خارجی که در کشور کاربران زیادی دارد، موجب خروج ارز از کشور می‌شود. هر چند ممکن است که سرویس‌های تلگرامی هزینه کمی برای هر کاربر داشته باشد، اما در مجموع ارز هنگفتی از کشور خارج می‌شود.»
او در پاسخ به این سؤال که چه کار‌هایی برای جذب مردم به پیام‌رسان‌های داخلی از سوی مسئولان باید انجام می‌شده که نشده‌است، می‌گوید: «گام اول باید مشخص شود که «چه می‌خواهیم؟» بار‌ها راهکار‌های تقویت پیام‌رسان‌های داخلی را تکرار کردیم، اما کسی صدایمان را نشنید. مسئولان تصور می‌کنند که راه‌اندازی و تقویت یک اپلیکیشن پیام‌رسان خیلی ساده است و درک نمی‌کنند که جذب کاربر و ماندگاری او در پیام‌رسان‌ها پیچیده‌است. متأسفانه سیاستمداران ما نمی‌دانند برای رقابت با اپلیکیشن‌های خارجی باید مسیری طولانی طی شود و به همین دلیل در گام اول با مشکل مواجه هستیم و در جا می‌زنیم.»
بودجه چند میلیارد دلاری در مقابل بودجه چند میلیارد تومانی
«وقتی صورت مسئله مشخص باشد می‌توانیم بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم.» این را مدیرعامل پیام‌رسان سروش می‌گوید و ادامه می‌دهد: «متأسفانه پیام‌رسان در کشور ما به صورت یک موضوع عادی دیده می‌شود به همین دلیل است که نمی‌توان کاری برای ارتقای آن انجام داد.» رحیمی با بیان اینکه فیلترینگ تلگرام دیگر تبدیل به یک شوخی شده‌است، می‌گوید: «رسانه‌های مطرح و همچنین برخی مسئولان یک کانال تلگرامی دارند و می‌بینیم که همچنان این پیام‌رسان خارجی ویو خودش را دارد. در واقع سیاست‌هایمان با رفتارهایمان همخوانی ندارد و به همین دلیل است که ما در مقابل رقبای قدرت خارجی به سختی کاربر جذب می‌کنیم.»
او در پاسخ به این سؤال که چه چیزی باعث جذب یا ماندگاری کاربر در پیام رسان داخلی می‌شود، می‌گوید: «به طور حتم زمانی که ما بتوانیم سرویس خوبی ارائه دهیم، کاربر جذب پیام‌رسان می‌شود و در آن می‌ماند، نه اینکه پیام‌رسان خارجی با بودجه چند میلیارد دلاری خودش را تقویت کند و ما سرویسی مناسب با بودجه چند میلیارد تومانی ارائه دهیم. به همین دلیل است که می‌گویم ما هنوز در گام اول باقی مانده‌ایم.»
مدیر عامل سروش می‌افزاید: «هربار با یک اتفاق و در یک مقطع زمانی کوتاه، توجه‌ها به سمت پیام‌رسان‌های داخلی جذب می‌شود. هر چند این توجه، خوب است، اما چون مسئولان درک درستی ندارند از اینکه چه کار‌هایی برای تقویت پیام‌رسان داخلی باید انجام داد، هنوز نتوانسته‌ایم به خوبی با پیام‌رسان‌های خارجی رقابت کنیم.»
کاربران را با دروغ از نصب پیام‌رسان داخلی می‌ترسانند
رحیمی در پاسخ به این سؤال که افکار عمومی نسبت به افشای اطلاعات خود نگران است و تصور می‌کند که این اطلاعات در پیام‌رسان‌های داخلی لو می‌رود، می‌گوید: «در این چند سال اگر اطلاعاتی افشا شده‌بود به طور حتم در رسانه‌های معاند منتشر شده‌بود تا عدم امنیت نصب این اپلیکیشن‌پیام‌رسان را اثبات کند، اما وقتی یک مورد هم اعلام نشده، پس مشخص است که این اطلاعات غلط را به کاربران می‌دهند تا سمت پیام‌رسان داخلی نیایند. همه این‌ها باید توسط رسانه‌ها مطرح شود تا ذهنیت غلط از عدم امنیت در پیام‌رسان‌های داخلی از بین برود.»
او تأکید می‌کند: «قطعاً شورای فضای مجازی نقش‌محوری در تقویت پیام‌رسان‌های داخلی دارد و به لحاظ اجرایی نیز قوه قضایی و وزارت ارتباطات، مسئول هستند. صدا و سیما دو سال به صورت جدی برای تلگرام تبلیغ کرد و در همه‌گیر شدنش نقش کلیدی داشت. حالا هم می‌تواند نقش مؤثری در اعتماد به پیام‌رسان‌های داخلی داشته باشد.»
