اطلاعات غیررسمی حکایت از شمول سند ایران و چین بر حوزه‌های دفاعی، تجاری، سیاسی، امنیتی، انرژی، زیرساخت‌ها، مخابرات و بهداشت دارد. این گستردگی، نشان‌دهنده اهمیت و حساسیت این سند است. به همین دلیل، لازم است قبل از نهائی شدن سند، محتوای آن در اختیار افکار عمومی قرار گیرد تا صاحبنظران مستقل و غیروابسته به دستگاه‌های دولتی و حکومتی نیز نظر کارشناسی خود را درباره اصل و محتوای آن ارائه نمایند.
به گزارش جماران؛ سرمقاله تازه ترین شماره روزنامه جمهوری اسلامی به بحث بر سر برنامه 25 ساله همکاری ایران و چین اختصاص یافته است.
در این مقاله آمده است: «سند 25 ساله ایران و چین که تحت عنوان «برنامه 25 ساله همکاری‌های جامع ایران و چین» این روزها در محافل سیاسی و رسانه‌ای کشورمان مطرح و مورد سؤال است، این نگرانی را در افکار عمومی به وجود آورده که نکند سیاست راهبردی و کلیدی «نه شرقی – نه غربی» که محور سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی است دچار خدشه شود.
با قطع نظر از شیطنت‌های خبری بعضی رسانه‌های بیگانه و تحریکات بعضی عناصر داخلی که هیچیک از آنها قابل اعتنا نیستند، مطلع ساختن افکار عمومی داخل کشور از جزئیات سندی که قرار است میان ایران و چین نهائی شود، از اهمیت و ضرورت برخوردار است. افرادی در روزهای اخیر از طریق مصاحبه‌های تلویزیونی و گزارش‌های مطبوعاتی تلاش کرده‌اند افکار عمومی را نسبت به بی‌خطر بودن سند 25 ساله ایران و چین مطمئن سازند ولی این تلاش نه‌تنها سودی نداشت بلکه بر ابهامات افزود و سؤال‌های بیشتری را وارد ذهن‌ها کرد.
نکته اصلی در این موضوع اینست که برای ملت ایران که محوری‌ترین اصل سیاست خارجی خود را در قالب شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» مطرح کرد، عدم اتکا به غرب و شرق اساسی‌ترین راهبرد است. ما به همان اندازه که در روابط خود با غرب، اعم از آمریکا و اروپا، با احتیاط عمل می‌کنیم، در روابط با شرق از جمله چین نیز باید محتاط باشیم و هوشیارانه برخورد نمائیم. این تصور که چون آمریکا با جمهوری اسلامی ایران دشمنی می‌کند، بنابراین باید به چین یا روسیه اعتماد و تکیه کنیم، تصوری کاملاً اشتباه است. هم چین و هم روسیه، در طول چهار دهه گذشته با رفتارهایشان به روشنی نشان داده‌اند که قابل اعتماد نیستند و نباید به آنها تکیه کرد. در جنگ تحمیلی، در ساخت تأسیسات اتمی، در قراردادهای دریائی و در تحریم‌های یکطرفه آمریکا شاهد بودیم و هستیم که این دو کشور علیرغم شعارهایشان، همواره منافع خود را بر همکاری با ما ترجیح می‌دهند. درست در زمانی که بحث‌های مربوط به سند 25 ساله ایران و چین مطرح است، چین آشکارا اعلام می‌کند نفت عربستان را جایگزین نفت ایران کرده است. درحالی که ما هنوز زخم‌های برجای مانده از تخلفات چین در قرارداد ارزی دوران دولت احمدی‌نژاد، که یک ترکمانچای ارزی بود، را بر تن داریم، نباید به قرارداد دیگری آنهم 25 ساله با چین تن بدهیم.
یک نکته اینست که اصولاً با اینکه حدود یکسال است تلاش‌های دو دولت ایران و چین برای نهائی کردن سند 25 ساله جریان دارد، چرا مردم از جزئیات این سند بی‌اطلاعند؟ بعضی افراد ادعا کرده‌اند از محتوای این سند خبردار شده‌اند. اگر چنین است، چرا عموم مردم نباید از آن مطلع شوند؟ گفته‌اند چین نگران است که شاید اعلام آشکار محتوای این سند، موجب کارشکنی آمریکا شود. اگر واقعاً چینی‌ها چنین نگرانی عجیبی دارند، همین کافی است که نتیجه بگیریم آنها قابل اعتماد نیستند. کشوری که ادعای ابرقدرتی دارد، چرا از کارشکنی آمریکا نگران است؟ نگران خودش هست یا ایران؟ در هر دو صورت دو کشوری که ممکن است آمریکا بر اراده آنها اثر بگذارد، نمی‌توانند با همدیگر یک سند راهبردی امضا کنند.
نکته دیگر مدت این قرارداد است که 25 سال اعلام شده. معمولاً قرارداد بلندمدت، میان کشورهائی منعقد می‌شود که یا از جنبه‌های مختلف برابر هستند و یا یکی از آنها به دلیل برتری‌هائی که دارد درصدد تحصیل منافع بلندمدت از طرف مقابل است. با توجه به اینکه ایران در سطحی برابر با چین قرار ندارد، انعقاد قرارداد 25 ساله با این کشور توجیه‌پذیر نیست. اگر شرایط خاص این سال‌ها ایران را وادار به امضاء چنین سندی می‌کند، می‌تواند برای پرهیز از عوارض منفی احتمالی آن، لااقل مدت قرارداد را کوتاه در نظر بگیرد.
و نکته آخر اینست که اطلاعات غیررسمی حکایت از شمول سند ایران و چین بر حوزه‌های دفاعی، تجاری، سیاسی، امنیتی، انرژی، زیرساخت‌ها، مخابرات و بهداشت دارد. این گستردگی، نشان‌دهنده اهمیت و حساسیت این سند است. به همین دلیل، لازم است قبل از نهائی شدن سند، محتوای آن در اختیار افکار عمومی قرار گیرد تا صاحبنظران مستقل و غیروابسته به دستگاه‌های دولتی و حکومتی نیز نظر کارشناسی خود را درباره اصل و محتوای آن ارائه نمایند. این اقدام می‌تواند نگاه کنونی مسئولین کشورمان به شرق که یک نگاه مطلق است را به نگاهی متعادل تبدیل نماید و این اطمینان را به وجود بیاورد که مسئولان نظام جمهوری اسلامی پای هیچ سندی را که با سیاست راهبردی و محوری «نه شرقی – نه غربی» منافات داشته باشد امضا نخواهند کرد.»
