تا هنگامی که یک ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیازمند اصلاحات است، هیچ گاه پرچم اصلاح طلبی بر زمین نخواهد ماند. به میزانی که این نیاز شدیدتر باشد، حتما کسانی پیدا خواهند شد که این پرچم را بردارند.
به گزارش جماران، عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: یکی از اشتباهات عجیب جناح حاکم و بخشی از تندروها این است که تمایزی میان اصلاحات و اصلاح طلب ها نمی گذارند. آنان گمان می کنند که اگر اصلاح طلب ها نباشند؛ نیازی هم به اصلاحات نیست. اصلاحات را تخم لقی می دانند که اصلاح طلبان به دهان جامعه انداخته اند. این تصور بسیار ساده انگارانه و نادرست است. گیریم که اصلاح طلبان به هر دلیلی ضعیف یا حتی نابود شوند. چه دردی را از وضعیت فعلی جناح غالب درمان خواهد کرد؟ اصلاح طلبی یک ضرورت و نیاز امروز جامعه ایران است. اگر بر فرض محال اصلاح طلبان هم دود شوند و به هوا؛ یا آب شوند و به زمین بروند باز هم این نیاز باید از طریق مجموعه ای دیگر پاسخ داده شود، در غیر این صورت کل جامعه دچار بحران سیاسی و فقدان راه حل خواهد شد. به همین علت تا هنگامی که یک ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیازمند اصلاحات است، هیچ گاه پرچم اصلاح طلبی بر زمین نخواهد ماند. به میزانی که این نیاز شدیدتر باشد، حتما کسانی پیدا خواهند شد که این پرچم را بردارند. بنابراین با وجود مدیریت موجود از سوی اصولگرایان، خواه ناخواه تقاضا برای اصلاحات بیشتر و بیشتر می شود.
آیا اصولگرایان موجود قادر به برداشتن این پرچم هستند؟ اگر کسانی از میان آنان پیدا شوند و صادقانه چنین پرچمی را بردارند و به دوش بکشند حتما خیلی از مردم از آنان حمایت خواهند کرد ولی تا رسیدن به نقطه ای که مبانی فکری آنان با اصلاحات تطبیق پیدا کند، راه طولانی در پیش است.
تا آن زمان و رسیدن به چنین مرحله ای، بخشی از اصلاح طلبان همچنان توان و قدرت این را دارند که پرچمداری اصلاحات را عهده دار شوند، ظرفیت نفوذ اجتماعی آنان قابل مقایسه با اصولگرایان نیست. انتخابات اسفند ماه به خوبی این تفاوت ظرفیت را نشان داد. به ویژه در مناطق و شهرهای اصلی کشور که اهمیت سیاسی بیشتری دارند، این تفاوت ها فاحش است. فراموش نکنیم که حتی در رقابت معمول هم ابر و باد و مه و خورشید و فلک به حمایت آنان می آیند ولی باز هم قادر به پیروزی بر اصلاح طلبان نیستند، مگر زمانی که کل بازی را به هم بزنند یا اصلاح طلبان با عدول از اصول خود مرتکب اشتباهات مرگبار شوند.
با این وجود و پذیرش مشکلات جدی درون اصلاحاتی آنان چگونه باید رفتار کنند تا از این وضعیت سربلند بیرون آیند؟ در اینجا به یک اصل شکلی ولی بسیار مهم اشاره می کنم. مهم تر از هر چیزی باید یاد بگیریم با یکدیگر گفت وگو کنیم. طعنه زدن و در یک جمله دستورالعمل صادر کردن که کی باید برود و کی باید بیاید و متلک پراکنی، نه تنها هیچ مشکلی را حل نمی کند که جز کدورت و افزایش فاصله ها نتیجه دیگری ندارد. متاسفانه این نحوه گفتار از سال ۱۳۸۴ و شاید هم پیش از آن آغاز شد. بدتر از همه اینکه معمولا چنین گفتارهای بی منطق و تحریک آمیزی بیش از حد معمول شنیده و بازنشر می شوند. این رفتار به شدت ضد اصول پذیرفتنی اصلاحات است. باید از ادبیات سیاسی به معنای اعلام موضع و تضعیف یا دست انداختن طرف مقابل پرهیز کرد. این ادبیات در صورت کاربرد، ویژه رقابت های انتخاباتی و برون حزبی و موقتی است. ادبیات درون گروهی متضمن استدلال و منطق و تکیه بر شواهد تجربی و گزاره های علمی فراتر از اشخاص گفت وگوکننده است. وضعیت امروز کشور و اصلاحات بیش از همیشه ضرورت تن دادن به یک گفت وگوی آزاد را فریاد می زند؛ گفت وگویی شفاف و صریح، بدون برچسب زنی های زیان بار. پیشنهاد می شود که احزاب و گروه ها و حتی افرادی که حرف و نظری دارند، دیدگاه خود را به طور رسمی منتشر و دیگران را به نقد آن فرا بخوانند. این نظر باید معطوف به تحلیل وضع موجود و راه های برون رفت از آن، چه در زمینه تحلیلی و نظری و چه در حوزه تشکیلاتی و عملی باشد. همچنین باید متضمن پاسخ به نقدهایی باشد که به طور معمول بر این دیدگاه ها وجود دارد. پرداختن به گذشته و اینکه میراث دار اصلاح طلبی کیست و یقه گیری گذشته، جز اتلاف وقت و افزایش کدورت و شخصی کردن مسائل نتیجه دیگری ندارد. مساله مهم برای احزاب این است که از اظهارنظرهای فردی پرهیز کنند. این نمی شود که یک نفر از آنان نظر دهد، سپس دیگران به رفوکاری آن مشغول شوند. هزینه این رفتارها به خودشان و نیز همه اصلاح طلبان تحمیل خواهد شد و نفع چندانی از رفوکاری اظهارات نادرست و زیان بار نصیب نمی شود.
باید کلیه شعارهایی که داده می شود را در رفتار درون گروهی خود نهادینه کرد و به کار بست. بنده به نوبه خود خواهم کوشید که اگر چنین تحلیل و نظری از سوی هر گروهی منتشر شود آن را نقد کنم. نقد لزوما به معنای رد نیست، بلکه یک ارزیابی کلی است تا از این طریق به فضای گفتمانی اصلاح طلبان کمک شود. به گمانم اگر اصلاح طلبان می خواهند که کماکان به صورت منسجم و واحد تصمیم بگیرند، باید راه آن را از طریق گفت وگوی آزاد پیدا کنند. در عین حال راه را باز بگذارند که دیگران اگر قانع نشدند مسیر خود را بروند، بدون اینکه انگ و برچسب به آنها زده شود. ولی اگر گروهی هم پیدا شد که راه خود را جدا کرد و رفت، دیگر حق ندارد در صورت شکست تقصیر را به گردن دیگران بیندازد که چرا با ما همراهی نکردید؟ خلاصه اگر هم می خواهید طلاق بگیرید، مثل دو آدم فرهیخته باشید. برای جدا شدن نیاز به جنگ و جدل و خراب کردن یکدیگر نداریم تا توجیهی برای جدایی باشد.
