در دست داشتن لیست کاندیداها توسط آیت‌الله جنتی در انتخابات ۹۴ تخلف نبود/ در انتخابات 88، دو تن از حقوقدانان شورا که عضو دولت هم بودند، اقدامی کردند و ما به آنها تذکر دادیم

به گزارش جماران؛ سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به انتشار تصویری که زمان انتخابات مجلس در سال ۹۴ از آیت‌الله جنتی در حال رای دادن منتشر شد و در آن، لیست نمایندگان اصولگرا در دست دبیر شورای نگهبان به چشم می‌خورد، اظهار کرد: این اقدام یک تبلیغ و تخلف نبود.

عباسعلی کدخدایی شامگاه دوشنبه در سری جدید برنامه «بدون توقف» موضوعاتی مانند «نظارت شورای نگهبان بر انتخابات»، «فرآیند بررسی صلاحیت‌ها»، «ناظران مردمی شورای نگهبان» و همچنین «مسائل مربوط به انتخابات ۸۸ و ۹۶» را تشریح کرد. در قسمت‌های گذشته این برنامه درباره مسائل کلی مربوط به شورای نگهبان بحث و گفت‌وگو شده بود.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که «مردم فکر می‌کنند صندوقی تعبیه می‌شود و رای می‌دهند و آخر شب رای‌ها شمارش می‌شود، آیا این روند به همین سادگی است؟» و «اینکه می‌گویند در انتخابات ایران امکان تقلب وجود ندارد به چه معناست؟»، اظهار کرد: برای شروع بحث این نکته را باید بگویم که انتخابات، یک کنش عظیم انسانی در هر کشوری است که طبیعتا مباحث سیاسی و اجتماعی زیادی رابه همراه دارد و فرقی نمی‌کند در کشور عزیز ما، ایران باشد یا کشوری مانند آمریکا که اخیرا انتخابات کنگره و مجالس ایالتی را داشتند یا آلمان و فرانسه و ... . همه بخش‌های جامعه و همه دستگاه‌ها و آحاد مردم درگیر آن هستند و به دلیل اهمیت حق تعیین سرنوشت مردم، به این وضعیت در همه کشورها با یک حساسیت خاصی نگاه می‌شود.

وی ادامه داد: پس از انقلاب که انتخابات مفهوم واقعی خود را به دست آورد به موجب قوانین مختلفی که داشتیم مکانیزم‌های بسیار تفصیلی برای اجرای انتخابات و نظارت بر آن پیش‌بینی شد. هیات‌های اجرایی که یک نهاد کاملا مردمی است از آغاز انتخابات تا پایان اعلام نتایج روند بسیار پیچیده و دقیقی دارند و کاملا هم مردمی هستند. روند نظارتی که براساس قانون اساسی پیش‌بینی شده نیز نظارت مردمی و براساس مکانیزم‌های بسیار مفصل قانونی است. ما هیات‌های نظارت متعدد و مراحل مختلفی داریم تا آرا به شورای نگهبان برسد. هیات‌های اجرایی متشکل از معتمدین مردم هستند که در هر حوزه انتخابیه با مکانیزم خاصی انتخاب می‌شوند و مسئول اجرا و برگزاری انتخابات هستند و هیات‌های نظارت نیز توسط شورای نگهبان انتخاب می‌شوند و حتما باید اعضای غیر شورای نگهبان در آنها حضور داشته باشند. همه اینها از میان مردم مورد اعتماد همان محل هستند.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه «برگزاری انتخابات در مدارس به معنای آن است که معلم‌ها بر این رویه نظارت می‌کنند؟»، اظهار کرد: نه صرفا به دلیل اینکه در آن مدرسه انتخابات برگزار می‌شود معلم باشند. ناظرین ما اقشار مختلف، فرهنگیان و بازاریان و کارکنان دولت هستند و نحوه انتخاب آنها به شکلی است که هیات مرکزی ۵ تا ۷ نفره آنها را از بین افراد مورد اعتمادی که به آنها معرفی می‌شوند انتخاب کنند.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان، به این سوال که «معتمدین از کجا انتخاب می‌شوند و آیا از قشر یا تفکر خاصی هستند؟»، چنین پاسخ داد: در ماده ۳۱ فصل چهارم قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مقرر شده بعد از صدور دستور تشکیل شورای انتخابات از سوی وزارت کشور، فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه دستور تشکیل هیات اجرایی حوزه‌های فرعی صادر می‌شود. هیات اجرایی با عضویت رئیس ثبت احوال مرکز حوزه انتخابیه و ۹ نفر از معتمدین مقرر در ماده ۳۲ تشکیل می‌شود. ماده ۳۲ این قانون هم می‌گوید ۳۱ نفر از معتمدین بومی ساکن در محل یا ساکنان که حداقل دارای ۵ سال سابقه سکونت در حوزه انتخابیه داشته باشند از میان کلیه افراد واجد شرایط انتخاب و معرفی می‌شوند و در جلسه دیگر این ۳۱ نفر باید ۹ نفر به عنوان معتمد اصلی و ۹ نفر دیگر به عنوان معتمدین علی البدل انتخاب شوند که همان هیات اجرایی است که کاملا از میان مردم و اقشار مردم است.

کدخدایی اظهار کرد: اصولا قانون اجازه نداده هیچ یک از مسئولین اجرایی یا نظارتی در روند انتخابات جانبداری، طرفداری یا تبلیغی در روز انتخابات انجام دهند و در صورت مشاهده باید حتما از طریق بازرس وزارت کشور و هیات‌های نظارت، چنین مواردی گزارش، پیگیری و برخورد شود.

وی افزود: گاهی ممکن است به هیات نظارت ما گزارش شود و سریعا برخورد شود. ضمن اینکه این موضوع از طریق قوه قضاییه هم قابل پیگیری است. اگر می‌دانستم، آمار افرادی را که در طول هر انتخابات به دلیل تخلفاتی که در حوزه اجرایی و نظارتی دارند برکنارشان کرده‌ایم، می آوردم. بخشی از تخلفات مربوط به شخصی می‌شود که به صلاحیت‌ها رسیدگی می‌کند. صلاحیت‌ها ابتدا در هیات‌های اجرایی بررسی می‌شود و سپس برای هیات‌های نظارت ما ارسال می‌شود.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که «آرا پس از شمارش به ستاد انتخابات ارسال می‌شود در حالیکه سیاسیون در آنجا حضور دارند،  آیا دخالتی در شمارش آرا صورت نمی‌گیرد؟»، خاطرنشان کرد: اصولا ما در خود انتخابات و برای همین صندوقی که اشاره شد حداقل ۱۷ تا ۲۰ نفر عوامل مختلف داریم که سر صندوق‌ها هستند. در برخی حوزه‌ها ممکن است به دلیل مسائل امنیتی حوزه، نیروهای امنیتی هم حاضر  باشند. زمان حضور پای صندوق امکان چنین تخلفی نیست. برای شمارش هم همین افراد هستند و فرم‌های خاصی وجود دارد که از ابتدا تا انتها همه عوامل اجرایی و نظارتی باید آن را امضا کنند و در نهایت آن فرم‌ها برای شمارش آراء مبنا قرار می‌گیرند.

کدخدایی در پاسخ به این سوال که «معتمد به چه کسی گفته می‌شود؟»، تصریح کرد: این خیلی ساده است. معتمدین مورد اشاره قانون، متوقف به یک تعریف عرفی در جامعه است. یعنی شما فردی را می‌بینید که زندگی متعارف دارد و همین که شهرتی به کارهای خلاف نداشته باشد، معتمد است. برخی فیلم‌های زمان انتخابات را اگر دیده باشید، سر صندوق‌ها از هر قشر و با هر لباسی حضور دارند. اینطور نیست که بگوییم حتما کسانی هستند که به مسجد می‌روند. این وضعیت روشن است. در هیات‌های اجرایی و نظارت هم به دنبال چیزی فراتر از این نیستیم و ما اصرار داریم و تاکید می‌کنیم که تحت هیچ شرایطی به حکم قانون و براساس حساسیت‌های خود ما، کسی جانبداری نکند.

وی در پاسخ به این سوال که «آیا خود اعضای شورای نگهبان هم جانبداری نمی‌کنند؟»، تصریح کرد: غالبا اینطور نیست که در بررسی صلاحیت‌ها یا اعلام صحت انتخابات دخالت کنند. البته هر کسی نظری دارد.

مجری در واکنش به گفته کدخدایی پرسید: در انتخابات ۸۸ هیچیک از اعضای شورای نگهبان دخالت نکردند؟

سخنگوی شورای نگهبان پاسخ داد: چرا. من عرض کردم و گفتم دو نفر از حقوقدانان که آن زمان در دولت هم بودند، اقدامی کردند و ما هم به آنها تذکر دادیم. در دوره‌های گذشته هم حتی برخی افراد را داشتیم که به نفع دیگری بیانیه صادر می‌کردند.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که «مردم براساس وجاهت قانونی یک جایگاه به نظر فرد اعتماد می‌کنند. تذکر چه فایده‌ای دارد؟»، گفت: خیلی از اتفاقات در جامعه انسانی رخ می‌دهد و مابه‌ازایی در مقابل تخلفات وجود دارد که باید اعمال شود. من و شما اگر تا صبح بنشینیم می‌توانیم تخلفات قوای قضاییه، مجریه و مقننه را احصاء کنیم. مهم این است که ببینیم برخورد می‌شود یا نه که من می‌گویم سال ۸۸ این برخورد انجام شد.

مجری پاسخ داد: اما در انتخابات ۹۴ مجلس هم تکرار شد. فرض کنیم شورای نگهبان داور انتخابات باشد. یک داور نمی‌تواند عضو یک تیم باشد و در ارنج تیم هم نقش داشته باشد. روز رای‌گیری می‌شود و در آن روز تصویر آیت‌الله جنتی منتشر می‌شود که در دست خود لیست اصولگرایان را دارد و در حال رای‌دادن است.

کدخدایی پاسخ داد: تکرار فکر نمی‌کنم. ما این را گلایه کردیم به همکاران شما. قائل به این تفکیک‌های اصول‌گرا و ... نیستم. به هر حال اعضای شورای نگهبان مانند سایرین به محلی می‌روند و رای می‌دهند. البته دوستان رسانه هم به دنبال خبر داغ هستند و توانسته بودند آن عکس را بگیرند. شما که قطعا موافق نیستید بگویید همه افراد مانند شما فکر کنند یا شما مثل ما فکر کنید؟ ولی در کار و انجام وظیفه باید مستقل باشید. آقایان هر لیست «الف» یا «ب» که در دست داشتند و از آنان عکس گرفته شد چه باید کنند؟ این یک تبلیغ و تخلف نیست. برای مثال زمانی که من رای خود را درون صندوق می‌اندازم و یک دوربین حرفه‌ای تصویر رای من را بگیرد، آیا به معنای تخلف من است؟