بنزینی که ارزان می سوزد

به گزارش جماران؛ ارزان بودن قیمت بنزین در ایران در کنار افزایش نرخ ارز باعث افزایش میزان قاچاق این فرآورده نفتی به کشورهای همسایه مخصوصا در ماه‌های اخیر شده است. موضوعی که دولت را بر آن داشته تا اقداماتی را برای جلوگیری از آن انجام دهد؛ اقداماتی که از نظر کارشناسان نخستین قدم آن، احیای کارت سوخت است.

بررسی قیمت بنزین در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها حاکی از آن است که  ایران ارزان‌ترین بنزین را در میان تمام کشورهای منطقه دارد. گزارش سایت GLOBALPETROLPRICES نشان می‌دهد که قیمت بنزین در ایران  ۰.۲۹ سنت است. بعد از ایران، کویت با شش سنت اختلاف قیمت با ایران دارای ارزان‌ترین بنزین در منطقه است. از طرف دیگر، ترکیه با بنزین ۱.۱۶ دلاری در صدر جدول قیمت بنزین ایستاده است.

ارزان بودن قیمت بنزین در ایران و قاچاق آن به کشورهای همسایه همواره مطرح بوده است، اما در ماه‌های اخیر  و با التهابات و نوسانات در بازار ارز، تنور قاچاق بنزین داغ‌تر شده است و قاچاقچیان به تجارت پرسود خود با قوت ادامه می‌دهند. هرچند نمی‌توان آمار دقیقی از قاچاق این فرآورده به دست آورد اما اخیرا اعداد متناقضی در این راستا منتشر شده است. اعدادی که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به آن‌ها واکنش نشان داد و طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که "افراد غیرمسئول نباید با طرح آمارهای غیرواقعی در این باره افکار عمومی را درگیر کنند. طرح اعداد و ارقامی مانند قاچاق ۲۰ میلیون لیتر بنزین در روز یکی از همان آمارهای غلطی است که عموماً از سوی افراد غیرمسئول در این حوزه مطرح شده است. اساساً قاچاق قابل اندازه گیری نیست که بتوان آماری رسمی درباره آن اعلام کرد."

البته از کارت‌های سوخت مهاجر به مناطق مرزی آمار دقیق‌تری در دست است. به گفته ‌معاون بازرگانی شرکت فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان ۸۰ تا ۹۰ هزار کارت سوخت مهاجر تا مرداد ماه وارد این استان شده بود و شهریور ماه ۵۳ هزار کارت مهاجر جدید دیگر وارد استان شد، ۹ هزار و ۴۰۰ کارت باطل و ۱۴ هزار کارت مسدود شد.

به گفته خسرو خلیلی، با توجه به حجم عظیم ورود کارت سوخت، هر حرکتی انجام دهیم، خیلی نمی‌توانیم مقابله کنیم‌.

همچنین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این زمینه اعلام کرد: شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران با نظارت بیشتر و جامع‌تر به منظور کنترل دریافت کنندگان سوخت تنها در استان سیستان و بلوچستان بیش از ۱۰۰ هزار کارت سوخت مهاجر را ابطال کرده است و این حرکت همچنان ادامه دارد. این امر کاهش محسوسی در روند مصرف خارج از چارچوب عرضه داشته است. کنترل قاچاق نیاز به امکانات و تجهیزاتی دارد که در اختیار وزارت نفت و شرکت های تابع آن نیست، اما در عین حال شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی برای همراهی و همکاری با مراجع نظامی و امنیتی برای کنترل قاچاق سوخت، آمادگی کامل دارد.

مصرف بنزین از خط قرمز گذشته است

از سوی دیگر مصرف بنزین در داخل کشور از خط قرمز گذشته است؛ به طوری‌که آمار مصرف بنزین که به صورت ماهانه توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی رسانه‌ای می‌شد، ماه‌هاست محرمانه مانده است. البته نباید نقش قاچاق را در افزایش مصرف بنزین نادیده گرفت، زیرا بخش قابل توجهی از بنزینی که در ایران تولید و توزیع می‌شود با وجود ریسک‌های قاچاق، به کشورهای دیگر قاچاق می‌شود و به عبارت دیگر در داخل کشور به مصرف نمی‌رسد.

بیرون کشیدن راه حل مقابله با قاچاق سوخت از دل وزارت نفت

هرچند وزارت نفت متولی مقابله با قاچاق سوخت و دیگر فرآورده‌های نفتی نیست، اما دولت قصد دارد نخستین راه حل خود برای جلوگیری از این اتفاق را از دل وزارت نفت بیرون بکشد و پرونده استفاده از کارت سوخت را دوباره بازخوانی کند. به گفته کارشناسان، استفاده از کارت سوخت به مانیتورینگ مصرف کمک شایانی می‌کند.

با استفاده از کارت‌های سوخت شخصی می‌توان مقدار مصرف سوخت را با در نظر گرفتن جزئیاتی مانند مصرف سوخت در انواع خودروها یا پراکندگی مناطق کم مصرف و پرمصرف بررسی کرد. این نوع اطلاعات برای مدیریت مصرف سوخت کشور بسیار مهم است.

به نظر می‌رسد درحال حاضر چشم مجلس و دولت برای کاهش قاچاق و مدیریت مصرف سوخت به کارت سوخت دوخته شده است. در این راستا بیژن زنگنه - وزیر نفت، در آخرین اظهار خود درباره احتمال احیای سهمیه بندی سوخت گفت: هنوز نمی‌توانم چیزی بگویم اما ممکن است، احیا شود. البته شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از زمستان گذشته طی اعلامیه‌ای اعلام کرد که طبق مصوبه مجلس استفاده از کارت سوخت برای متقاضیان سوخت‌گیری خودرو بار دیگر الزامی خواهد شد. ضمن اعلام این خبر تاکید شد افرادی که فاقد کارت سوخت هستند باید به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل نسبت به اخذ کارت سوخت اقدام کنند.