مشاور رییس کل سازمان نظام پزشکی در حوزه اخلاق پزشکی با بیان اینکه قانون اجازه ارائه خدمات VIP از بودجه عمومی را در حوزه سلامت به هیچکس نمی‌دهد، گفت: از نظر اخلاقی هم به هیچ عنوان قابل قبول نیست که از بودجه عمومی به یکسری افراد بیشتر پرداخت شود؛ مگر اینکه بنا بر دلایلی این موضوع جنبه قانونی پیدا کرده باشد.
دکتر احسان شمسی‌کوشکی، درباره ارائه خدمات VIP به برخی افراد خاص یا مشهور در بیمارستان‌ها و بندهای قانونی در این زمینه، گفت: واقعیت این است که قانون چنین اجازه‌ای به هیچکس نمی‌دهد. اگر واقعا مجلس در یک روال قانون‌مند برای یکسری افراد اولویت قائل شود، این قانون کشور می‌شود و اگر کسی هم به آن نقد دارد، می‌تواند از طرق قانونی آن را اصلاح کند. به عنوان مثال اگر قانونی بگذارند که اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌ها می‌توانند فرزندان‌شان را ولو با نمره پایین‌تر در دانشگاه محل کار خودشان قرار دهند، در این صورت ممکن است کسی بگوید من که در منطقه محروم درس خواندم محق‌تر از فرزند یک هیات علمی دانشگاه هستم. با این مثال میخواهم بگویم که بودجه عمومی جای این حرف‌ها نیست، مگر اینکه مصوبه قانونی داشته باشد.
کسی که خدمات VIP می‌گیرد باید هزینه VIP را بپردازد
وی افزود: البته از نظر اخلاقی هم به هیچ عنوان قابل قبول نیست که از بودجه عمومی به یکسری افراد بیشتر پرداخت شود. مگر اینکه بنا بر دلایلی این موضوع جنبه قانونی پیدا کرده باشد. بر این اساس از حیث توجه به قانون، اخلاقی می‌شود. در بیمارستان‌ها هم به همین صورت است. بر این اساس اگر کسی به صورت وی‌آی‌پی خدمت دریافت می‌کند، باید هزینه وی آی‌پی را هم پرداخت کند. به عنوان مثال اگر در کشوری فکر می‌کنند باید سیاست‌مدارانش را بیشتر حمایت کنند، باید برایشان بیمه خاص ایجاد کنند. حتی درباره سلبریتی‌ها و افراد مشهور باید پرسید که آیا دولت مجاز است که ۱۰ برابر یک روستایی زحمت‌کش برای یک فرد هنرمند یا ورزشکار هزینه کند؟. خیر. این موضوع از نظر اخلاقی پذیرفته نیست.
شمسی‌کوشکی ادامه داد: تمام انسان‌های ایرانی تحت پوشش یک نظام سلامت هستند و اگر افرادی می‌خواهند بیش از این تحت پوشش قرار گیرند، باید از جیب‌شان پول خدمت یا هزینه بیشتر را پرداخت کنند. البته در برخی قسمت‌ها و حوزه‌ها مانند پیوند عضو با پرداخت پول بیشتر هم نمی‌توان از خدمات بهتری بهره‌مند شد؛ چراکه با محدودیت مواجهیم. باید پرسید آیا می‌توانیم فردی که پارتی دارد را در لیست پیوند جلو اندازیم؟. خیر؛ هرگز نمی‌توانیم و اگر این اتفاق افتد کاملا خلاف عدالت است. بنابراین باید بر اساس یکسری شاخص‌های روشن پیش رویم.
وی با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته سیستم تخصیص اعضای پیوندی کاملا کامپیوتری، لیست افراد هم مشخص است و هیچکس نمی‌تواند جلوتر از نوبتش اقدام کند، گفت: به همین دلیل است که گاهی می‌بینیم برخی از این افراد از کشورهای فقیر عضو پیوندی را به صورت قاچاق می‌گیرند. البته ممکن است گاهی وزیر یا مسوولی به دلیل احترام به افکار عمومی از وقت آزادش به فرد شاخصی سرکشی کند تا نشان دهد به این حوزه و افرادی که خدمات اجتماعی خاصی ارائه کردند، اهمیت می‌دهد، اما نمی‌شود خدمت اضافه‌تری به برخی افراد ارائه داد.
مشاور رییس کل سازمان نظام پزشکی در حوزه اخلاق ادامه داد: متاسفانه این مساله در کشور ما مساله‌ای جدی است. به عنوان مثال باید پرسید آیا می‌توان برای یک نوبت عمل ساده در بیمارستان دولتی، نوبت کسی را جلو بیندازیم؟. خیر. اگر اینطور باشد تمام اعمال پیچیده اول باید برای افراد پارتی‌دار و ثروتمند انجام شود و این کار اصلا درست نیست. بنابراین هیچ مبنای اخلاقی برای پرداخت اضافه به برخی از افراد وجود ندارد، مگر اینکه برای محرومان باشد. البته باید توجه کرد که افراد مشهور برای نظام سلامت فرصت‌هایی را ایجاد کرده، به مردم آموزش می‌دهند و توجه افکار عمومی را به برخی مسائل مانند پیشگیری جلب می‌کنند. از این جهت خوب است که ما از این افراد بخواهیم که به ما کمک کنند، اما نمی‌توان هزینه‌ای بیشتر از آنچه باید از بودجه عمومی برایشان خرج کرد.
مدیریت سیستم‌های پیچیده با ابزارهای ساده، راه به ترکستان است
شمسی‌کوشکی با بیان اینکه چنین سوءاستفاده‌هایی به دلیل مدیریت سیستم‌ها ایجاد می‌شود، گفت: تا زمانیکه سیستم را افراد و سلایق مدیریت می‌کنند، شاهد چنین مسائلی خواهیم بود. البته ایران در حوزه سلامت جزو کشورهای بسیار خوب در این زمینه است. ما نظام سلامت ناموفقی نداریم، اما واقعیت این است که حساسیت کافی روی این مسائل وجود ندارد. در عین حال در این حوزه‌ها هم سیستم نظارتی جواب نمی‌دهد. زیرا نمی‌توان برای هر نفر در نظام سلامت پلیس گذاشت. بنابراین باید سیستم‌هایی ایجاد کنیم تا بتوان از طریق آنها مدیریت کرد. اگر کسی فکر می‌کند که وضعیت‌های پیچیده را می‌تواند با ابزارهای ساده مدیریت کند، راه به ترکستان برده است.
وی ادامه داد: سیستم سلامت بسیار پیچیده است و باید آن را شفاف کرد. در تمام نظام‌های سلامتی که دولت پول می‌دهد، سیستم‌ها بسیار سخت‌گیرانه است. باید توجه کرد که سلامت سیستمی است که پایان ندارد و ثروتمندترین کشورها هم نمی‌توانند همه اقدامات را برای همه افراد جامعه به صورت دولتی انجام دهند. در سیستم‌هایی که دولت در سلامت هزینه می‌کند، ترس از تقاضای القایی وجود دارد. این موضوع با شفافیت، مدیریت می‌شود. اینکه نسخه‌ها و اطلاعات سلامت الکترونیک در معرض دید همه باشد، منجر به شفافیت می‌شود. تا زمانیکه ما سیستم‌های پیچیده را به عنوان ابزار نظارت ایجاد و عملیاتی نکنیم، شفافیت ایجاد نمی‌شود.
شمسی‌کوشکی همچنین گفت: فرمول اصلاح اخلاقی نظام سلامت از رهگذار ایجاد شفافیت عبور می‌کند. پرونده الکترونیک سلامت، نظام ارجاع و شفاف کردن مداخلات پزشکی کلید راه است. نمی‌توان برای پزشکان پلیس گذاشت یا بالای هر اتاق عملی دوربین قرار داد، بلکه باید سیستمی ایجاد کنیم که همه چیز را شفاف می‌کند و نوعی ایجاد ابزار نظارت باالقوه محسوب می‌شود. در دنیایی که اقتصاد سالم دارد، اشخاص باید ریال به ریال حساب پس دهند.
