استان ایلام سرزمینی است که در غرب کشور و در میان ارتفاعات زاگرس قرار گرفته که دارای دو خصوصیت دشت در جنوب و کوهستان در شمال است. به همین جهت این منطقه به دلیل چهار فصل بودن آن مورد توجه گردشگران و مسافران قرار می گیرد. غارزینه گان، دریاچه دوقلوی سیاه گاو، آبشار اما، قلعه کنجانچم، موزه مردم شناسی قلعه والی شهر ایلام، قلعه شیاخ، چشمه‌های آبگرم، آتشکده سیاهگل، رودخانه پرخروش سیمره، آتشکده موشکان، تنگ بهرام چوبین و ... از دیدنیهای این استان است.
یکی از موارد بسیار جذاب استان ایلام وجود بیش از ۳۰ غار طبیعی است که هرکدام دارای جذابیت خاص است.
استان ایلام دارای غارهای متعدد کوچک و بزرگی است که عمده این اماکن طبیعی مجهور و مقهور مانده و هیچ مطالعه جامع و علمی بر روی این غارها انجام نشده است، بیشتر این غارها با وجود شگفتگی های طبیعی که دارند هنوز برای بسیاری از غارشناسان و پژوهشگران مغفول و گمنام مانده است.
غار بره زرد
ایلام سرزمین شگفتی هاست. جایی که جاذبه های طبیعی به شکل اسرارآمیزی گردهم آمده اند تا این سرزمین تاریخی را تبدیل به یک موزه طبیعی کنند. این بار اگر گذارتان به این موزه سرسبز افتاد، پیشنهاد می کنیم سری به غار «بره زرد» بزنید که بدون شک یکی از بکرترین و بی نظیرترین غارهای کشور است.
غاری که در ۴۵کیلومتری جاده ایلام به دره شهر و امتداد این جاده قرار گرفته است. جایی در ارتفاع سه هزار متری از سطح دریا که قرن هاست در دل کوه سیوان حضور دارد. غار بره زرد با استالاگمیت های زیبا و بلورهای سنگی دست نخورده اش می تواند باعث شگفت زدگی شما شود. اما این تنها جاذبه غار بره زرد نیست.
این غار با یک حوضچه آبی، پرده‌های سنگی، صدها ستون و مجسمه استالاکتیتی و استالاگمیتی در اعماق ۳۵۰ متری اش هر لحظه شما را شگفت زده تر می کند. دهانه ورودی غار آنقدر تنگ است که فقط یک نفر آن هم به صورت سینه‌خیز می‌تواند از آن عبور کند.
از این به بعد هر چه پیش تر بروید، می توانید تالارها، چاه‌ها، دهلیزها و دالان‌های زیادی را بینید که گشت و گذار در آن ها لذت یک سفر ماجراجویانه را برایتان به ارمغان می آورد. در غار بره زرد
هرچه پیش تر روید، با افزایش ارتفاع رو به رو می شوید. تا جایی که ارتفاع بعضی از تالارهای داخل غار به ۱۲ متر می‌رسد اما این به معنی آن نیست که در طول غار مجبور به حرکت نشسته و سینه خیز نیستید! هوای داخلی غار بره زرد که مردم محلی آن را با نام های غار کنا تاریکه و کنا نام می شناسند، آنقدر سرد است که این غار هیچ وقت به عنوان پناهگاه جانوری یا انسانی مورد استفاده قرار نگرفته است.
حتی برخی از غارنوردانی که به بره زرد سفر کرده اند از وجود اسکلت و بقایای بزهای کوهی خبر داده اند که به دلایلی مثل سرما، سقوط از ناهمواری های غار یا ریزش سقف یا حتی راه گم کردن آنها در گذشته ای نسبتا دور تلف شد ه اند و این تنها رد موجود از جانوران در این غار استحتی برخی از غارنوردانی که به بره زرد سفر کرده اند از وجود اسکلت و بقایای بزهای کوهی خبر داده اند که به دلایلی مثل سرما، سقوط از ناهمواری های غار یا ریزش سقف یا حتی راه گم کردن آنها در گذشته ای نسبتا دور تلف شد ه اند و این تنها رد موجود از جانوران در این غار است.
با این حساب می توان غار بره زرد را غار متروکه ای دانست که در طول دوران تنها جاذبه گردشگری داشته است. برای دیدن این این غار باید راهی ایلام شوید و از آنجا از طریق جاده خاکی مله پنجاب به باریکاب سفر کرده و یا از مسیر جاده ایلام - دره شهر راهی شوید. یادتان باشد که جاده خاکی مله پنجاب به باریکاب فقط برای خودروهای کوهستان و وشاسی بلند مناسب است و آن هم در شرایطی که باید در باریکاب خودرو را ترک کنید و یعد از حدود ۴۵دقیقه کوهنوردی به غار برسید. اگر از مسیر جاده ایلام- دره شهر راهی شوید هم باید در روستای زیفل یا پاکل گراب خودرو را پارک کنید و بعد از حدود دو ساعت کوهنوردی به غار بره زرد برسید.
غار زینه گان
غار طبیعی زینگان شگفتی است که در دل دشت منطقه گرمسیری بخش صالح آباد از توابع شهرستان گرمسیری مهران وجود دارد که همه ساله به ویژه در فصل تابستان میهمانان زیادی را به آنجا می کشاند.
اگر چه غار طبیعی زینگان برای بیشتر مردم کشور ناشناخته مانده است اما زیبایی منحصر به فرد و شکل گیری این غار در دل منطقه ای گرمسیری از قابلیت های فراوانی برای جلب طبیعت گردان داخلی و خارجی برخوردار است.
در فصل تابستان با وجود گرمای بالای منطقه دشت صالح آباد به حدود ۵۰ درصد بالای صفر می رسد، در میان غار زینگان انگار باران می بارد و بوی سبزه و گلها در میان نیزارها روح و تن را به میهمانی می خواند.
این غار طبیعی روباز دارای صدها متر طول، آب فراوان، دهلیزهای آبگیر و قندیلهای متعدد است و از آبچکهای طبیعی باران طبیعی نقش می بندد و دل به میهمانی خنکی دعوت می کند.
اختلاف هوای داخل غار با بیرون بیش از ۲۰ درجه سانیگراد تفاوت دارد و به همین علت غار زینگان به غار بهشت معروف استاختلاف هوای داخل غار با بیرون بیش از ۲۰ درجه سانیگراد تفاوت دارد و به همین علت غار زینگان به غار بهشت معروف است.
سرخسها و جلبکها، گلها و گیاهان و رنگ سنگها و پیچ و خم غار انگار نقاشی طبیعی است که چشمها را به زیبایی فرا می خواند.
غار «طلسم» محلی برای تغذیه حیوانات درنده
این غار در ضلع خاوری دهستان سراب ایوان در ارتفاعات درون دریژ و در بالای کوه مانشت، قرار دارد. طول این غار از ورودی تا انتهای آن ۳۰۰ متر است که ۱۰۰ متر اول آن به صورت فضای باز است.
در سقف غار استالاگتیت یا "چکنده" نیز وجود دارد. در عمق ۱۰۰ متری غار یک سه راهی وجود دارد که یکی از دهلیزهای آن ۲۰ متر عمق دارد و دهلیز آن نیز از فاصله ۱۰ متری تنگ تر شده و صعب العبور می شود.
پس از گذشتن از راه صعب العبور مذکور تا عمق ۲۰۰ متری، غار به صورت نیم دایره امتداد دارد. از ۲۶۰ متری به بعد عمق داخل مجرا باریک می شود.
در این قسمت، داخل غار اندکی ریزش کرده است، با این وجود عمق غار تا انتهای آن ۳۰۰ متر درازا دارد. جنس سنگ غار، آهکی و قسمتی از کف آن خاکی و قسمت های دیگری از آن نیز سنگی است. این غار توسط هیئت کوهنوردی استان ایلام و با همکاری امور سیاحتی اداره کل ارشاد استان ایلام در سال ۱۳۶۹ به طور کامل شناسایی شد.
به علت شرایط خاص منطقه، کوهستانی بودن آن و با توجه به وجود لاشه های متعدد حیوانات در داخل غار، این محل زیستگاه مناسبی جهت حیوانات درنده است. علاوه بر آن تعداد زیادی خفاش نیز در این غار زندگی می کنند.
غار«تایه گه» بطور کامل شناسایی نشده است
این غار در دو کیلومتری جنوب باختری روستای وری در میان دره ای که به رودخانه جنوب روستا منتهی می شود، قرار گرفته و تا مرکز بخش ملکشاهی ۱۵ کیلومتر فاصله دارد.
درازای دهانه غار ۲۵ متر و پهنای (تالار) آن ۱۲۰ متر و بلندی سقف آن تا کف غار ۳۳ متر است.
کف غار از شن و سنگ پوشیده شده و استالاکتیت (چکنده) و استالاگمیت (چکیده) که از رخسارهای برجسته غارهای آهکی هستند، در کف و سقف آن مشاهده می شود.
در فاصله ۱۰ متری ورودی غار، استخر آبی قرار دارد که محل جمع شدن سیلابهای زمستانی است که معمولا به داخل غار سرازیر می شود.
این غار به دوران دوم زمین شناسی مربوط است. ورودی این غار از تالاری بزرگ شروع می شود و انتهای آن کم کم باریک شده و به قسمتهای نامعلومی که هنوز شناسایی نشده اند، ختم می شود. خفاش های زیادی نیز در این غار زندگی می کنند.
علاوه بر این تعداد غار که در بالا بطور مختصر معرفی شد و هر کدام به نوبه خود برای گردشگران ناشناخته مانده اند، تعداد زیادی غار در استان ایلام وجود دارد که هنوز شناسایی نشده اند که شاید دلیل اصلی آن کوهستانی بودن منطقه است.
۴۸
