کرج که اکنون از آن به عنوان چهارمین کلانشهر کشور نام برده می شود دارای شیب خاص جغرافیایی و دشت وسیع بوده که تلاقی شیب و دشت سبب شده تا در زمان بارش ها، آبگرفتگی و جاری شدن سیلاب رخ دهد.
به گفته کارشناسان ، موقعیت طبیعی کرج به خودی خود زمینه ساز سیلاب در زمان بارشها بوده، از این رو با کمترین بارندگی، سیلاب از ارتفاعات به سمت هسته مرکزی شهر و جنوب این کلانشهر سرازیر می شود.
از دیگر سو شیب کم دشت کرج سبب شده تا به گفته کارشناسان خروج آب از این منطقه با کندی صورت گیردکه البته با حفر چاه های جذبی میتوان سیلاب را به سمت سفره های زیر زمینی هدایت کرد.
با این اوصاف مدیریت شهری کرج در سال های اخیر طرحی به اجرا در آورده که در کنار هدایت روان آب ها به سمت سفره های زیر زمینی به کنترل سیلاب و آبگرفتگی معابر کمک می کند.
حفاری حدود ۵۰۰ حلقه چاه در مناطق دهگانه کرج و زیرگذر ها و تقاطع های غیر همسطح گام موثری برای کنترل سیلاب ها به شمار رفته که این اقدام با تحسین مسئولان و کارشناسان شرکت آب منطقه ای استان البرز و سایر دستگاه ها همراه شده است.
در واقع اکنون که سفره های زیر زمینی استان البرز به واسطه خشکسالی از دسترس مردم دور شده اند، حفر چاه های جذبی میتواند در برگشت آب به سطح فوقانی لایه های زمین کمک کند.
آنطور که محمدرضا زین العابدینی معاون خدمات شهر شهرداری کرج می گوید، مدیریت شهری به توسعه چاه های جذبی اهتمام ویژه دارد ضمن آنکه طرح های کنترلی برای هدایت روان آب ها با جدیت دنبال می شود.
وی گفت: حفاری ۵۰۰ حلقه چاه در کنار ساخت کلکتورهای مهار سیلاب اقدام اساسی مدیریت شهر برای کنترل سیل خیزی کرج بوده که توسعه این طرح ها با محوریت مناطق پرخطر ادامه می یابد.
با این اوصاف بارش های چند روز اخیر به ویژه دوشنبه شب در استان البرز و کلانشهر کرج سبب شد تا بخشی از کرج و سایر مناطق استان البرز دچار سیلاب و آبگرفتگی شود.
این بارش های سیل آسا سبب شد تا برخی در فضای مجازی تلاش های شبانه روزی کارگران و کارشناسان مدیریت شهری کرج را نادیده گرفته و با قضاوت یک طرفه و بدون توجه به اقدامات صورت گرفته و موقعیت جغرافیایی کرج و تمام اقدامات گذشته را زیر سئوال ببرند.
بارش های سیل آسای شب گذشته به حدی شدید بود که در مدت زمان ۲ ساعت ۲۵ میلی متر بارندگی در کرج ثبت شد، شهری که در محدوده ها آبرفتی قرار داشته و جاری شدن سیلاب در آن امری طبیعی است.
به گفته سیدجواد حسینی قائم مقام خدمات شهر شهرداری کرج، سرازیر شدن سیلاب ها از ارتفاعات سبب شد تا بیشتر مناطق و معابر کرج دچار آبگرفتگی شود.
وی بیان داشت : تیم های امدادی شهرداری کرج متشکل از آتش نشانی و خدمات شهر با بسیج امکانات خود به رفع آبگرفتگی معابر پرداختند و این خدمات رسانی تا ساعت ۷:۳۰ امروز سه شنبه ادامه داشت.
قائم مقام خدمات شهر شهرداری کرج افزود: ۱۲۰ دستگاه خودرو سبک و سنگین و ۵۰۰ نیروی انسانی به خدمات رسانی در مناطق مختلف شهر کرج پرداختند و شهرداری به تنهایی بار خدمات رسانی و مهار سیلاب را بر دوش گرفت.
وی بیان داشت : موقعیت جغرافیایی کلانشهر کرج در کوهپایه البرز جنوبی به گونه ای است که با کمترین بارش به صورت طبیعی در معرض سیلاب قرار می گیرد.
قائم مقام خدمات شهر شهرداری کرج با بیان اینکه مدیریت شهری کرج در سال های گذشته تاکنون اقدامات گسترده ای برای مهار سیلاب ها به عمل آورده ، گفت : با این حال نمی توان به طور کلی مشکل آبگرفتگی برخی معابر را برطرف کرد.
حسینی گفت : تیم های مدیریت شهری کرج با استقرار در مکان های مختلف به ویژه زیر گذرها ، سیلاب را سمت به چاه های جذبی هدایت کردند.
همچنین محمد یساولی رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج اعلام کرد که این سازمان با تمام تجهیزات و امکانات ۲۹ ایستگاه خود به امداد رسانی در مناطق مختلف شهر کرج پرداخت و حدود ۶۴ واحد مسکونی ، تجاری و خودرو آسیب دیده از سیل رفع آبگرفتگی شد.
یساولی گفت : از ساعت ۱۹ شب گذشته تا ساعت ۷:۳۰ امروز تیم های آتش نشانی و خدمات شهر شهرداری کرج به رفع آبگرفتگی منازل ، واحدهای تجاری و معابر شهری پرداختند.
وی بیان داشت: شب گذشته سه فقره کنتور برق مسکونی نیز دچار آتش سوزی شد که توسط امدادگران آتش نشانی این آتش سوزی ها مهار شد.
یساولی گفت : ۲۳۵ نیروی انسانی و ۸۷ دستگاه خودرو سنگین و سبک سازمان آتش نشانی شب گذشته تا صبح امروز در تمام مناطق شهر کرج امدادرسانی کردند.
وقوع سیلاب در کرج اجتناب ناپذیر است
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز نیز می گوید: با وجود تعداد زیادی سازه آبخیز در ارتفاعات شمالی کرج (کوه عظیمیه)، بروز سیل سنگین در این محدوده اجتنابناپذیر است.
سیلاب شهری، حجم آبی است که از ظرفیت شبکه زهکشی شهر خارج شده، منجر به بروز مشکلات و خسارات زیادی در شهر میشود.
در شهرنشینی و توسعه شهری به دلیل افزایش سطوح غیرقابل نفوذ توسط ساختمانها، خیابانها و پیادهروها و انسداد کانالها باعث تشدید جریان سیلاب میشود.
مهدی فتحی افزود: طبق مستندات که به شهرداری کرج نیز ارائه شده، با احداث خیابان طالقانی شمالی از پل آزادگان تا پای کوه عظیمیه از سال ۱۳۶۴ مسیل سیلاب ها مسدود شده که با بارش شدید باران احتمال بروز سیل در این کلانشهر دور از انتظار نیست .
وی اظهار داشت: این خیابان در حالی شکل گرفت که در مسیر سیل بوده و مستقیم به دهانه مخروطه افکن کوه عظیمیه رفته است.
«مخروطه افکن عبارت است از محلی که سیل از دل کوه خارج شده و به صورت سیلاب در عرصه پایین دست پخش میشود».
فتحی گفت:در حالیکه باید همیشه در این مناطق فاصلهای بین شهرسازی و مناطق مستعد بروز سیل رعایت شود تا سیلاب خارج شده از کوه فضایی را برای پخش شدن و کاهش سرعت در مسیر خود داشته باشد.
معاون فنی منابع طبیعی وآبخیزداری استان البرز ادامه داد: متاسفانه اشتباه محاسباتی مدیریت شهری کرج در سال های گذشته این بود که این فاصله را رعایت نکرده و مسیل رودخانه و خیابان طالقانی در امتداد یکدیگر قرار داده است.
وی افزود: با ساخت این خیابان و توسعه شهری، منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز برای جلوگیری از بروز سیلهای احتمالی اقدام به ساخت حدود ۳۰ سازه آبخیز در ارتفاعات عظیمیه کرد و پس از آن نیز در سال ۱۳۹۴ در در پی انعقاد یک تفاهمنامه با شهرداری کرج و با نظارت منابع طبیعی اقدام به ساخت ۳۰ سازه دیگر از سوی مدیریت شهری کرج شد.
فتحی با مهم ارزیابی کردن احتمال سیلاب عظیمیه در حوزه شهری، اظهار داشت: با وجود ساخت این تعداد سازه، به دلیل بارندگی و حرکت ماسهها، مرتب این سازهها پر شده و عملکردش در مقابل کنترل سیل کاهش مییابد.
وی گفت:برای بهبود عملکرد این سازهها اقداماتی همچون افزایش ارتفاع انجام شده اما ذات طبیعت رسوب است و آبخیزداری یکی از کارهایش رسوبگیری است ولی وقتی سازهها پر از رسوب میشود، ۳۰ درصد کارکردش را کم خواهد کرد.
فتحی تاکید کرد: تنها راه کنترل سیل و درمان و چاره اصلی این است که مسیر گذر آب را باز کنند.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز یادآور شد که جنس ارتفاعات عظیمیه کرج از سنگ است و تا جایی که اجازه میداد باهمکاری شهرداری درختکاری صورت گرفته و سازههای زیادی هم احداث شده است.
وی با بیان اینکه یکی از نکات مهم برای کنترل سیلاب کوه عظیمیه اجرای عملیات آبخیزداری است، افزود: چاره و درمان اساسی جلوگیری از بروز سیل احداث کانال و غیره است.
معاون فنی آبخیزداری و منابع طبیعی استان البرز تصریح کرد: با طبیعت نمیشود مبارزه کرد زیرا آبخیزداری و هر اقدام دیگری میتواند درجات سیل را کاهش دهد ولی نمیشود سیل را از بین برد.
وی با بیان اینکه این بلایای طبیعی قابل کنترل است ولی بروز آن اجتنابناپذیر است، گفت :بروز سیلی سنگین در منطقه طالقانی شهر کرج به دلیل اینکه در مسیر اصلی سیلاب و رودخانه قرار گرفته و هیچ محل گذری برای آب پایین آمده از کوه عظیمیه پیشبینی نشده، غیرقابل کنترل خواهد بود.
فتحی ادامه داد: آب بارانی که از کوه سرازیر می شود باید محلی برای گذر و آرام شدن داشته باشد که اکنون دیگر آنجا وجود ندارد و به خیابان تبدیل شده در حالیکه پیش از شکل گرفتن خیابان طالقانی، از پای کوه تا پل آزادگان دشتی بود که آب باران در آن آرام میگرفت و به دل زمین میرفت.
وی به راهکارهای برون رفت از این مشکل اشاره کرد و افزود: ایجاد کانالهای بزرگی در اطراف خیابان اصلی که حداقل بخشی از سیلاب به آن هدایت شود از جمله این راهکارهاست که نمونه آن را می توان در بزرگراه امام علی (ع) تهران مشاهده کرد که مسیلی را در زیر اتوبان برای گذر آب ایجاد کردهاند.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با بیان اینکه دیر یا زود احتمال سیلی با خسارات سنگین در کرج وجود دارد، اظهار داشت: اکنون با توسعه شهری و پوشاندن سطح خاک با آسفالت با طبیعت مبارزه کرده ایم و جلوی نفوذ آب در خاک را گرفتهایم ضمن اینکه اجازه پرشدن سفرههای زیرزمینی را نیز از طبیعت گرفته ایم.
روان آبهای کرج به سفرههای زیر زمینی هدایت شود
علی اصغر کمالی زاده شهردار کرج اظهار داشت : وظیفه قانونی مدیریت شهری در زمان بارش باران، مدیریت سیلاب ها در محدوده شهر با کمک اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است.
وی با اشاره به اینکه جذب آب های سطحی مهم ترین راهکار برای مدیریت روان آب ها است، افزود: با احداث چاه و هدایت روان آبها، در زمان بارش باران با کمترین مشکل برای تردد شهروندان و عبور و مرور خودروها مواجه هستیم.
این مسئول با بیان اینکه نباید از کنار وقوع این سیلاب ها در مناطق مختلف استان البرز به سادگی عبور کنیم، افزود: در جریان بارندگی چند روز اخیر شاهد تجمع شن و ماسه در برخی مناطق شهر کرج بودیم که این نشان میدهد سیلاب از کوهستان های اطراف نیز وارد شهر می شود.
شهردار کرج اضافه کرد: وظیفه ما است که با کمک اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، سیلاب را در محدوده شهر مدیریت کنیم تا آب هایی که از کوهستان های اطراف جاری می شوند،
به خارج از شهر هدایت کرد.
کمالی زاده با اشاره به اینکه امروزه در علوم و فنونی که مربوط به مدیریت آبهای سطحی است، بیشتر بحث جذب روان آب ها مطرح است، گفت: ما باید بتوانیم با حفر چاهکهای مناسب در سطح شهر نسبت به جذب این آبها در سفره های آبهای زیرزمینی اقدام کنیم تا با سیلاب کمتری مواجه شویم.
به گفته وی در این زمینه اقدامات بسیار خوبی در حال انجام است و به زودی شاهد نتایج آن در سطح شهر خواهیم بود.
