گروه اقتصادی: در شرایطی که بحران کمبود انرژی، تبدیل به یکی از چالشهای بزرگ اقتصادی کشور شده، تصمیم گیری برای چگونگی کنترل این بحران در حوزه بنزین و آثار آن بر بودجه دولت و خانوارها، حساسیتهای زیادی پیدا کرده است. دولت در هر فرصتی که پیش آمده تاکید کرده که با این حجم از کسری بودجه، توان پرداخت یارانه بنزین را ندارد و باید برای آن فکری کند. سخنگوی دولت نیز در تازه ترین واکنش، عنوان کرد « این افزایش قیمت واقعا مورد مطالبه خیلی از اقتصاددان‌هاست و خیلی از اقتصاددان‌ها به ما می‌گویند چرا این کار (افزایش قیمت بنزین) را نمی‌کنید؟ شما باید تصمیم‌های سخت را بگیرید، پس بگیرید! اما تا زیرساخت‌هایی ایجاد نشود، تا مدل‌های دیگری در مورد بنزین طراحی نشود، این کار انجام نخواهد شد.»
هیچ اقدامی برای برنامه ریزی علمی سیستم انرژی در کشور صورت نگرفته
سیستم انرژی کشور کاملا بدون برنامه اداره می شود
اکنون که به نظر می رسد دولت عزم خود را برای ایجاد تغییراتی، عزم کرده است، بررسی کارشناسانه وضعیت انرژی کشور و راهبردهایی که باید در این رابطه با این «تصمیم سخت»، مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد، از جمله موضوعاتی بود که در گفت وگو با دکتر یونس نوراللهی، فوق دکتری مهندسی منابع انرژی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار دادیم. این استاد دانشگاه تهران، با حضور در سایت جماران، در گفت و گویی ضمن بررسی چالشهای اصلی مدیریت انرژی در ایران به تشریح پیشنهادات و راهکارهایی برای حل بحرانهای پیش رو پرداخت. وی با تاکید بر اینکه باید قبل از بررسی مسئله بنزین، به موضوع سیستم انرژی کشور بپردازیم، خاطرنشان کرد: سیستم انرژی کشور مجموعه تولیدات و واردات حاملهای انرژی، تبدیلات آن به حاملهای مورد استفاده در بخش‌های مختلف و نهایتاً مصرف انرژی است. کشورهای مختلف از جمله کشورهای توسعه یافته در حوزه سیستمهای انرژی شان برنامه‌ریزی بسیار دقیقی دارند و در واقع یک برنامه دقیق کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای مدیریت سیستم انرژی کشور خودشان تدوین می کنند و بر اجرای دقیق آن نظارت کامل دارند. اما متاسفانه در کشور ما هیچ برنامه ریزی کوتاه مدت، بلند مدت و میان مدتی برای مدیریت سیستم انرژی کشور نداریم.
وزارت نفت و نیرو هیچگاه نتوانسته اند با هم همکاری کنند
وی ادامه داد: وزارت نفت برای خود یک برنامه انرژی دارد و وزارت نیرو نیز برنامه خاص دیگری را دنبال می کند و هیچ گاه ارتباط و همکاری خوب و منسجمی میان آنها در کشور وجود نداشته است. این دو وزارتخانه هر کدام بدون توجه به آثار عملکردش بر دیگری، مسیر مورد نظر خودش را طی کرده و این بدون برنامه بودن وناهماهنگی باعث آسیبهای بسیاری بر اقتصاد و سیستم انرژی کشور شده و باعث شده کشور به وضعیتی برسد که وزارت نیرو برای تولید برق نیاز به انرژیهای اولیه‌ایی مانند گاز، نفت، مازوت و گازوئیل داشته باشد اما مجموعه وزارت نفت امکان تامین آنها را ندارد؛ چرا که وزارت نفت میزان منابع مورد نیاز وزارت نیرو برای توسعه نیروگاههای جدید را در برنامه‌های خود لحاظ نکرده است. وزارت نفت اصلاً نمی‌داند که برنامه توسعه وزارت نیرو به کدام سمت و سو است تا خود را با آن همسو کند. البته به دلیل تضاد منافعی که بین این دو وزارت خانه وجود دارد تقریباً میان تمام وزرای نفت و نیرو در همه دولتها گذشته چالش‌هایی بوده و هیچگاه نتوانسته‌اند با هم همکاری کاملی داشته باشند؛ در حالی که دنیا امروز به سمت سیستمهای انرژی تعاملی حرکت کرده است و تعامل در برنامه ریزی سیستم انرژی امروزه در دنیا به یک اصل قابل قبول تبدیل شده است.
دولت باید برنامه انرژی میان مدت و بلندمدت خود را تدوین کند
نوراللهی گفت: در سیستمهای انرژی تعاملی بخش‌های مختلف سیستمهای انرژی با یکدیگر مرتبط بوده و با همدیگر در تعامل کامل هستند. بنابراین مسئله اصلی امروز ما این است که در چهارچوب برنامه‌ریزی سیستم انرژی، دولت باید برنامه انرژی میان مدت و بلند مدت خود را تدوین کند و در تدوین آن نیز از نظر کارشناسان خبره مستقل و آشنا به این علم استفاده کند. در این شرایط است که دولت می‌تواند برای سالهای آینده برنامه ای قابل دفاع و پیش بینی پذیر و با لحاظ کردن منافع همه ذی نفعان حوزه انرژی از جمله دولت، تولید کنندگان حاملهای انرژی و مصرف کنندگان (صنایع، کشاورزی و مردم) داشته باشد.
خودروی سبک در ایران، سه برابر میانگین جهانی بنزین مصرف می کند
این استاد دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه مسئله اول ما بی‌برنامگی در حوزه انرژی و سیستم انرژی کشور است، وی افزود: باید توجه داشت که حوزه حمل و نقل، بخشی از حوزه انرژی بزرگ کشور است. بررسی‌ها نشان می‌دهد به طور میانگین، هر خودروی سبک در ایران روزانه ۹ لیتر بنزین مصرف می‌کند، در حالی که میانگین این رقم در دنیا کمتر از ۳ لیتر است! مسئله بنزین کشور از همین جا شروع می‌شود.
مهم‌ترین و بزرگترین مقصر سرانه مصرف بالای انرژی، دولتها هستند
مردم هیچ تقصیری در مصرف بالای بنزین در کشور ندارند
نوراللهی تصریح کرد: چه اتفاقی افتاده که سیستم انرژی ما در حوزه حمل و نقل نسبت به میانگین جهانی، میزان سرانه انرژی بالاتری مصرف می‌کند!؟ قطعا مهم‌ترین و بزرگترین مقصر این اتفاق دولتها و برنامه ریزان حوزه انرژی و صنعت هستند. مردم هیچ تقصیری در مصرف بالای بنزین در کشور ندارند، زیرا وقتی مردم هیچ اختیاری در انتخاب خودرو ندارند و مجبور هستند فقط از بین محصولات بی کیفیت داخلی و آن هم به چند برابر قیمت جهانی که مصرف انرژی بالایی دارد فقط خودرو مورد نیازی خود را انتخاب کنند چگونه می توانند مصرف کمتری داشته باشند. چون تریبون و رسانه ها بیشتر در اختیار دولت است، دائما سعی می‌شود مردم را بعنوان مقصر اصلی مصرف بالای سوخت جلوه دهند. با این حال در طول سالهای گذشته دولتها هیچ اقدام جدی در این حوزه برای واردات خودروهای باکیفیت با مصرف سوخت کم انجام نداده اند.
دولت ها هیچ برنامه‌ای برای توسعه حمل و نقل عمومی مناسب در کشور نداشته اند
توسعه نیافتگی سیستم حمل و نقل عمومی، باعث مصرف بالای بنزین در کشور است
وی با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته میزان سرانه مصرف بنزین مردم در طی دو دهه گذشته کاهش پیدا کرده است و دلایل متعددی برای این کاهش وجود دارد، از جمله وجود سیستم حمل و نقل ریلی توسعه یافته را یکی از علل آن دانست و افزود: در اروپا در هر مسیری مردم بخواهند جا به جا شوند، اولین گزینه‌ای که به ذهن شان می‌رسد استفاده از مسیر ریلی است که هم ارزان است و هم ایمنی بسیار بالایی دارد، اما متاسفانه سیستم حمل و نقل ریلی در کشور ما توسعه مناسبی ندارد و کمبود خطوط ریلی مناسب، بار سفر را بر دوش سیستم حمل و نقل شخصی می‌اندازد. در کنار آن سیستم حمل و نقل هواپیمایی کشور نیز تقریباً وجود ندارد. مردم به هر جای کشور بخواهند مسافرت هوایی داشته باشند، حداقل باید یک ماه قبل بلیط را رزرو کنند، در حالی که بسیاری از مسافرت‌ها از یک ماه قبل قابل پیش بینی نیست تا امکان تهیه بلیط وجود داشته باشد. البته در این میان باید قیمت را هم در نظر داشت که نسبت به سطح درامد مردم حمل و نقل هوایی بسیار گران است.
این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه در ناوگان حمل و نقل عمومی زمینی مثل ناوگان اتوبوسرانی هم همین مشکلات وجود دارد، اضافه کرد: هزینه مسافرت با سیستم حمل و نقل اتوبوس نسبت به خدماتی که ارایه می دهد و نسبت به سطح درآمد مردم و مسافرت با وسیله نقلیه شخصی بالا است. برای نمونه اگر یک خانواده 4 نفره بخواهند از تهران به تبریز سفر کند، حتماً هزینه این مسافرت با وسیله نقلیه شخصی کمتر از مسافرت با اتوبوس خواهد بود. بنابراین لازم است دولت در راستای کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و کاهش مصرف بنزین برای مسافرت های برون شهری برنامه‌ای مدون و جامع با لحاظ کردن همه عوامل موثر اجتماعی و اقتصادی تدوین و اجرا کند.
برای رشد سالانه بالای مصرف سوخت، نگوییم مردم مقصر هستند
نوراللهی با اشاره به مشکلاتی که برای حمل و نقل درون شهری نیز وجود دارد، یادآورشد: همانطور که در موضوع حمل و نقل برون شهری دلیل مصرف بالای حاملهای انرژی، مردم نیستند، بلکه در حمل و نقل درون شهری هم مقصر اصلی دولتها و شهرداری ها هستند. سیستم حمل و نقل عمومی مترو فقط در چند مرکز استان وجود دارد که آن هم هم به طور کامل توسعه پیدا نکرده و به همین دلیل هم مترو در شهرهای بزرگ ایران تامین کننده اصلی نیاز حمل و نقلی مردم نیست. این در حالی است که در اکثر شهرهای بزرگ دنیا مردم اصلاً نیازی به خرید ماشین شخصی برای حمل و نقل درون شهری ندارند. در این کشورها حمل و نقل عمومی درون شهری آنچنان توسعه یافته که هیچ ضرورتی برای استفاده از وسیله شخصی وجود ندارد. ما در ایران اصلاً چنین شرایطی نداریم، بنابراین این عوامل در کنار هم جمع شده و وضعیت را به جایی رسانده است که مردم بدون هیچ تقصیری مجبور به مصرف بالای بنزین هستند. دولتها در سنوات گذشته تلاش جدی ایی برای توسعه‌ای ناوگان عمومی هوایی، ریلی، اتوبوسی، مترو و اتوبوس درون شهری نداشته و بار توسعه نیافتگی همه این سیستمهای حمل و نقل بر دوش حمل و نقل شخصی افتاده است و مردم مجبورند تمام این خلاء به وجود آمده را با اتومبیل‌های شخصی مسافرت پرکنند. به همین جهت است که شاهد افزایش بی رویه مصرف بنزین در کشور هستیم و مصرف آن در کشور هر ساله در حال رکورد زدن است. بنابراین اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم مقصر اصلی رشد بالای مصرف سوخت در کشور مردم نیستند بلکه بی برنامگی دولتها در توسعه حمل و نقل عمومی است.
دولت نمی‌تواند از گرفتن عوارض خودروهای وارداتی چشم پوشی کند
پیشنهاد می کنم دولت از خودروی وارداتی عوارض نگیرد و در عوض به بنزین آنها هم یارانه ندهد
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه دولتها و برنامه ریزان حوزه انرژی مقصران صددرصدی مشکل فعلی بنزین در کشور هستند، اضافه کرد: از سوی دیگر مسئله اصلی، عوارض واردات خودرو است که دولت نمی‌تواند از آن چشم پوشی کند. با اینکه چندین سال است که واردات خودرو به کشور ممنوع است و هنوز هم در بر همان پاشنه می‌چرخد. در تصویب بودجه سال آینده کشور در مجلس، دولت اینگونه برنامه داده است که برای واردات خودرو، ۳/۳ میلیارد یورو تخصیص دهد که در صورت واردات این میزان خودرو با مصوبه مجلس دولت ۶۰ درصد این مبلغ را عوارض ورودی دریافت خواهد کرد که مبلغی بالغ بر ۲ میلیارد یورو خواهد بود. یعنی در صورت تصویب نهایی این برنامه دولت در سال آینده ۲ میلیارد یورو از محل واردات خودرو های خارجی درآمد خواهد داشت. اگر قیمت یورو را ۸۰ هزارتومان در نظر بگیریم، این رقم ۱۶۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. واقعیت این است که دولت نمی‌تواند از این درامد هنگفت صرف نظر کند. بنده به عنوان کارشناس مدلسازی و برنامه ریزی سیستمهای انرژی پیشنهاد می کنم برای شروع بهبود مصرف انرژی در این بخش دولتاز این ۶۰ درصد عوارض ورودی خودرو صرف نظر کند و در عوض از تخصیص بنزین یارانه ایی هم آنها خودداری کرده و به این نوع خودروها که عوارض ورودی پرداخت نکرده اند بنزین را به قیمت آزاد یعنی قیمت فوب خلیج فارس تحویل دهد. معتقدم بسیاری از مردم علاقمند به خرید این نوع خودروها خواهند بود چون حتما از نظر اقتصادی به نفع مردم است.
مردم نباید منت دار بنزین یارانه ایی دولت باشند
مردم در زمان خرید خودرو بیش از 10 سال هزینه مصرف بنزین را به دولت پرداخت می کنند
نوراللهی ادامه داد: اگر فرض کنیم یک ماشین به قیمت جهانی یک میلیارد تومان بخواهد وارد کشور شود خریدار داخلی باید حداقل ۶۰۰ میلیون تومان برای این خودرو به دولت عوارض ورودی پرداخت کند. یعنی در همان ابتدا، دولت مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان از مردم پول اضافه دریافت می کند. این مبلغ یعنی اینکه همان ابتدا، دولت هزینه 140 ماه بنزین مصرفی این ماشین را با مصرف ماهانه ۱۵۰ لیتر در ماه با قیمت حدود 30 هزار تومان بر لیتر دریافت کرده است. درصورتی که دولت این مبلغ عوارض را از خریدار خودرو نگیرد مردم اگر این مبلغ را در بانک سرمایه گذاری نمایند ماهیانه 12 میلیون تومان سود بانکی دریافت خواهند کرد. مگر مردم چقدر بنزین در ماه مصرف میکنند!؟ من که یکی از پرمصرف‌ها هستم، ماهیانه حدود ۱۵۰ لیتر بنزین مصرف می کنم. اگر بنزین را لیتری ۳۰ هزار تومان هم که قیمت فوب خلیج فارس است در نظر بگیریم هزینه بنزین فردی مثل بنده در ماه حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود. بنابراین فردی با مصرف بنزین مشابه من ماهانه می تواند حتی 7.5 میلیون تومان سود داشته باشد.
مردم به دولت یارانه بنزین می دهند، آن هم یکجا و در زمان خرید خودرو
به گفته این کارشناس ارشد مدلسازی و برنامه ریزی سیستمهای انرژی؛ با این حساب معلوم می شود که نه تنها مردم منت دار دولت برای دریافت یارانه بنزین نیستند بلکه در حال حاضر مردم هزینه بسیار بیشتری برای بنزین در قالب عوارض نامتعارف ورودی خودرو و قطعات خودرو پرداخت می کنند. یعنی مردم به دولت یارانه بنزین می دهند و آن هم به صورت یکجا و در زمان خرید خودرو. با این حال هر روز منت دولت بر سر این ملت است که بنزین یارانه‌ای به شما می‌دهیم و بنزین ارزان به شما می‌دهیم و یا مرتب می‌گویند می‌خواهیم قیمت را گران کنیم و تنش اجتماعی به وجود می‌آورند و رسانه‌های غربی و رسانه‌های معاند هم شروع به تحریک جوانانی میکنند که آگاهی کافی در این حوزه ندارند و این موضوع باعث می شود بنزین به یک مسئله امنیت ملی تبدیل شود.
جامعه توان تحمل افزایش بیشتر قیمت بنزین را ندارد
وی با بیان اینکه اکنون جامعه توان تحمل افزایش قیمت بنزین را ندارد پیشنهاد کرد: برای شروع برنامه ریزی کاهش مصرف بنزین و کاهش بار مالی آن بر بودجه دولتی، دولت از ماشین‌های وارداتی و مونتاژی که فقط بخش خاصی از جامعه از این نوع ماشین‌ها استفاده میکنند و عموما مورد استفاده به عنوان مسافرکش و یا برای جابجا بار برای کسب روزی بخشی از جامعه نیستند، عوارض گمرکی اخذ نکند و در مقابل به این خودروها بنزین به قیمت فوی خلیج فارس تحویل دهد. اگر اطلاع رسانی کافی در جامعه و به صورت صحیح صورت گیرد قطعا مردم از این طرح هم حمایت و هم استقبال خواهند کرد. وقتی مردم متوجه شوند که می توانند خودرو خوب با قیمت جهانی بدون تحمیل هزینه نامتعارف عوارض ورودی، سوار شوند برای پرداخت هزینه بنزین به قیمت فوب خلیج فارس مشکلی نخواهند داشت؛ چرا که محاسبات نشان می دهد در مجموع از نظر اقتصادی به نفع شان است. از طرفی بخشی از مشکل تامین بنزین دولت هم مرتفع می‌شود. البته که این راه فقط بخشی از مشکل را حل می کند و از راه حل های دیگر که قبلا به آنها اشاره شد نیز باید استفاده شود.
مدلسازی، برنامه ریزی و طراحی سیستم انرژی در دنیای امروز، علم نوین است
وزارتخانه های نفت و نیرو به ضرورت برنامه ریزی و استفاده از متخصصان توجهی نمی کنند
این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه دولت در حوزه سیستم انرژی و بنزین هیچ برنامه‌ای ندارد و فقط امروز و فردا می‌کند، اظهارداشت: این بی برنامگی بسیار مسیر نادرستی است و ضروری است دولت هرچه سریعتر برای اداره علمی سیستم انرژی کشور که موتور محرکه اقتصاد کشور است، برنامه مدونی تدوین و اجرا کند. مدلسازی سیستم انرژی در دنیا از علوم نوینی است که در کشورهای پیشرفته دنیا، بسیار مورد توجه قرار گرفته است و اتحادیه اروپا در حال تدوین برنامه انرژی خود برای سال 2050 است. علم مدلسازی سیستم انرژی می‌گوید اگر من ۱۰۰ هزار یا ۲۰۰ هزار خودرو امروز وارد سیستم انرژی ام کنم، اگر این خودروها مقدار مشخصی برق یا بنزین مصرف کنند چه تاثیری در ۱۰ سال آینده بر مصرف انرژی کشور خواهند داشت. اما متاسفانه دو وزارتخانه نفت و نیرو که به شدت تخصصی هستند چندان به برنامه‌ریزی انرژی و متخصصان حوزه انرژی توجه در کشور بهاء نمی دهند.
در تامین انرژی مورد نیاز جامعه به ورشکستگی رسیدیم
نوراللهی تاکید کرد: عدم استفاده از نظر کارشناسی و علم روز دنیا در این دو وزارت خانه کاملا فنی و تخصصی باعث شده که در حوزه تامین انرژی مورد نیاز جامعه تقریبا به ورشکستگی برسیم. اولین دارنده مجموع منابع نفت و گاز جهان در حال حاضر از تامین انرژی مصرفی صنایع و مردم خود هم در تابستان و هم در زمستان عاجز است. عدم وجود برنامه منسجم و علمی در حوزه انرژی و استفاده از مدیران رانتی و سفارشی در همه دولتهای گذشته و فعلی باعث شده، کشور در حوزه انرژی در چنین وضعیتی قرار گیرد. شاید بشود برخی وزارت خانه های کمتر تخصصی را با مدیران رانتی اداره کرد ولی در وزارتخانه های تخصصی و فنی مانند نفت و نیرو حضور مدیران رانتی چنین عدم تعادل در منابع و مصارف غیر قابل باوری را برای کشور ایجاد می کند.
اصل تعارض منافع را در کشور و خصوصا در حوزه انرژی رعایت نکردیم
این کارشناس ارشد مدلسازی و برنامه ریزی سیستمهای انرژی، در ارتباط با علل عدم استفاده از کارشناسان متخصص در مسائل مرتبط با بحرانهای انرژی در کشور، توضیح داد: ما با ذی مدخلان متعددی از جمله ذینفعان مثبت و منفی مواجه هستیم. بعضی از ذینفعان بخش خصوص در دولتهای مختلف پست های بالایی گرفته اند و این مسئله باعث شده منافع اقتصادی شخصی را بر منافع ملی ترجیح دهند که این مسئله می توان یکی از عوامل موثر در بروز شرایط فعلی دانست. برای نمونه وقتی مدیرعامل یکی از بزرگترین سیستمهای خصوصی فعالی در حوزه انرژی کشور، به یک باره وزیر در حوزه فعالیت قبلی خود می‌شود رعایت اصل بیطرفی و منافع ملی با چالش مواجه می شود. چنین مدیری هر چقدر هم تلاش کند چون ۲۰ سال مدیر فلان مجموعه خصوصی بوده و به اشکال مختلف منافع شخصی در بخش خصوصی دارد نمی تواند بر اساس اصل بیطرفی تصمیم گیری و تصمیم سازی بکند. ما مسئله تعارض منافع را در کشور در نصب مدیران رعایت نکردیم در حالی که در کشورهای توسعه یافته به شدت به این مسئله اهمیت می‌دهند. این موضوع یکی از دلایل بوجود آمدن شرایط بغرنج فعلی در سیستم انرژی کشور شده است.
ذی نفعان غیرمفید، در تخریب سیستم ذی‌نفعند
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه تهران؛ عده‌ای هم ذینفعان غیر مفید هستند که در لایه ها مختلف قدرت نفوذ دارند تنها در تخریب سیستم ذینفع هستند و در شرایط ناپایدار و عدم کارکرد صحیح سیستم ذینفع هستند و تمام تلاش خودشان را میکنند که سیستم هیچگان در مسیر صحیح حرکت نکند تا آنها به حداکثر منافع خود برسند.
مگر می شود دولت و رئیس جمهور نداند 20میلیون لیتر بنزین کجا می رود!؟
دولت باید به شفافیت به مردم توضیح دهد چرا نمی توانند با قاچاق بنزین برخورد کنند
وی ادامه داد: برای من جالب بود که آقای رئیس جمهور اقرار کردند روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین از سیستم خارج می‌شود و نمی‌دانیم کجا است! اینکه این مقدار خارج می‌شود درست است، اما اینکه نمی‌دانند کجاست به نظر من صحیح نیست. می‌دانند کجا می‌رود. کافی است ویدئوهایی که در اینترنت منتشر می شود را ببینید! نیسان‌های به صف ایستاده در مرز پاکستان و افغانستان بعضاً به هزاران دستگاه می‌رسند. مگر می‌شود این‌ها را ندید!؟ وقتی سیستمهای اطلاعاتی امنیتی کشور تروریست ها و جاسوس‌ها را با دقت بسیار بالا رصد و کنترل می کنند، مگر می‌شود هزاران نیسان را در مرز نبینند!؟ این مسئله وجود دارد، اما اینکه چرا دولت از برخورد عاجز است را باید آقای رئیس جمهور شفاف‌تر به مردم توضیح دهند. ضمن اینکه بر اساس اخباری که من شنیده‌ام روزانه ۲۵ میلیون لیتر بنزین از شبکه خارج می‌شود و نه ۲۰ میلیون لیتر. دولتها هم می‌دانند. ما در کردستان کولبرها را داریم و در سیستان و بلوچستان سوخت برها را!
سیستم انرژی را نمی‌توان یارانه‌ای اداره کرد
دولت مسئله یارانه انرژی را با افزایش سطح درآمدهای عمومی حل کند
نوراللهی ضمن تاکید بر اینکه واقعا نمی شود کشور را به شکل یارانه‌ای اداره کرد، گفت: سیستم انرژی را نمی‌توان یارانه‌ای اداره کرد. دولت باید فکری کند و مسئله یارانه انرژی را با افزایش سطح عمومی درآمدها حل کند. یارانه‌های انرژی را به آرامی حذف کند و سطح درآمد عمومی را بالا ببرد که مردم توان پرداخت هزینه‌های انرژی غیر یارانه ایی را داشته باشند.
اگر دولت ماشین و بنزین را به قیمت جهانی به مردم دهد، حتما به نفع مردم است
این استاد دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه تهران، با یادآوری اینکه در تمام دنیا مردم هم ماشین و هم بنزین را با قیمت جهانی می‌خرند، افزود: اما در ایران دولت می‌خواهد ماشین را با قیمت دو برابر قیمت جهانی به مردم بفروشد و از طرفی بنزین را هم گران کند. این دو با هم سازگار نیست. اگر امروز دولت اجازه دهد خودرو به قیمت جهانی در اختیار مردم قرار بگیرد و بنزین را هم به قیمت جهانی در کشور بفروش برسد قطعا به نفع مردم است. اما دولتها همیشه سعی کردند فقط منافع خود را مد نظر قرار دهند و کمبود بودجه های خودشان را جبران کنند. دولت از یک سو می‌خواهد عوارض گمرکی سنگین از خودروها و قطعات خودرویی وارداتی اخذ کند و از سوی دیگر هم تمام تلاش خود را می کند با گران کردن بنزین میزان یارانه پرداختی را کاهش دهد. این دو سیاست به شدت با هم در تعارضند و امکان عملیاتی شدن ندارند.
نوراللهی تاکید کرد: به عنوان یک کارشناس انرژی اعتقاد دارم اگر دولت عوارض گمرکی را از خودروها وارداتی حذف کند و بنزین را به قیمت بازار آزاد منطقه یا همان فوب خلیج فارس در اختیار دارندگان این نوع خودروها قراردهد حتما به نفع مردم است. واقعا سوال اساسی از تصمیم گیران دولت و نمایندگان مجلس این است عوارض گمرکی خودرو را برای چه از مردم اخذ می شود!؟ کجای دنیا به اندازه ایران عوارض گمرکی برای واردات خودرو وجود دارد؟ برخی کشورها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد عوارض گمرکی از واردات خودرو می گیرند و برخی کشورها حتی برای هر خودرو دست دوم عدد ثابتی به عنوان عوارض گمرکی اخذ می کنند که عدد ناچیزی است.
عوارض نامتعارف خودرو، تلاش دولتها برای جبران ناکارآمدی و کسری بودجه شان است
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه اگر دولت و مجلس قوانین و ائین نامه های اجرایی را درست تدوین و تصویب نمایند، مردم مشکلی با اجرای آن ندارند به شرطی هم منافع مردم در آن لحاظ گردد و هم منافع دولت، یادآورشد: در دو دهه اخیر دولتها به دلیل ناکارآمدی و کسری بودجه ناتوان از اداره خود بوده اند و مرتب سعی کردند این ناکارآمدیها را از جیب مردم تامین کنند که عوارض نامتعارف خودرو هم یکی از آنها است. در حال حاضر هم دولت متوجه شده است که در رابطه با بنزین امکان پرداخت یارانه را ندارد و قصد دارد باز با افزایش قیمتها به سراغ جیب مردم برود. در حالیکه مقصر تمام و کمال وضعیت فعلی دولتها هستند. دولتها با فروش خودرو بی کیفیت و گران به مردم به طور متوسط پول بنزین ۱۰ سال مصرفی صاحبان خودرو را در قالب قیمت بالای خودرو همان ابتدا مردم درموقع خرید ماشین دریافت کرده است و آن هم به قیمت جهانی.
در شرایط فعلی اعتقادی به افزایش قیمت بنزین ندارم
با هر میزان افزایش قیمت بنزین، استفاده از ماشین شخصی باز هم به صرفه تر خواهد بود و تاثیری در کاهش مصرف نخواهد داشت
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در شرایط فعلی اعتقادی به افزایش قیمت بنزین ندارم، مگر اینکه این مسئله را همه جانبه ببینیم، توضیح داد: در دولت نهم و دهم، قیمت بنزین را به این امید که افزایش قیمت می تواند مصرف بنزین کاهش پیدا دهد قیمت آن چند برابر افزایش دادند. البته چند ماهی در اثر شوک قیمتی، مصرف بنزین کاهش پیدا کرد، اما در سالهای بعد که تورم افزایش پیدا کرد، باعث بی اثر کردن افزایش قیمت بنزین شد. حتی در شرایط امروز اگر قیمت بنزین، به ۴۰ هزار تومان افزایش داده شود کاهشی در مصرف بنزین در بلند مدت اتفاق نخواهد افتاد. به این دلیل که اگر سیستم حمل و نقل عمومی توسعه پیدا نکند، دوباره بعد از افزایش جدید قیمت بنزین هزینه حمل و نقل عمومی شخصی (تاکسی) هم مجددا بالا خواهد رفت. زیرا به دلیل عدم توسعه یافتگی سیستمهای حمل و نقل عمومی مردم از بیشتر از ماشین شخصی استفاده میکنند!
نوراللهی با بیان اینکه در ناوگان اتوبوسرانی نیز عوارض واردات، خود را نشان می‌دهد و دولت عوارض ورودی که برای واردات اتوبوس و قطعات آن می‌گیرد، گفت: استفاده از اتوبوس در ایران، نسبت به اروپا به نسبت درآمد بسیار گرانتر تمام می شود. دارندگان اتوبوس به دلیل اینکه مبلغ کلانی برای خرید اتوبوس هزینه کرده اند الزاما هزینه بلیط را به نسبت در آمد مردم بالاتر تعیین می کنند تا کار کردن در شرایط اقتصادی شود.
با یک کلاف به هم پیچیده در حوزه انرژی در کشور مواجه هستیم
با اظهار نظرهای مسئولین، این کلاف هر روز پیچیده‌تر می شود
دولتها برای حل مشکل کمبود انرژی، فقط به منافع خود می اندیشد
وی با یادآوری اینکه دولت در یارانه گازوئیل هم با مشکل جدی مواجه است و چند روز گذشته نیز بسیاری از مدیران شهرک‌های صنعتی نسبت به اینکه گازوئیل ندارند و برقشان هم قطع است اعتراض داشتند، ادامه داد: ما با یک کلاف به هم پیچیده مواجه هستیم و دولت باید از یک سو شروع به باز کردن این کلاف کند، اما متاسفانه با اظهارنظرهایی که هر روز مسئولین انجام می دهند این کلاف به هم پیچیده را پیچیده‌تر میکنند. در حالی که دولت باید با برنامه‌ریزی، با لحاظ کردن منافع مردم و نه منافع خود، راه حلی برای آن تدوین کند. دولتها برای اینکه مشکل خود را حل کنند فقط منافع خود را در نظر می گیرند، در حالی که اگر منافع مردم را همراه با دولت در نظر داشته باشند قطعاً مردم هم دولت را همراهی خواهند کرد ولی به نظر می رسد دولتها در حال حاضر فقط به فکر حل ناترازیهای خود هستند، بنابراین در همراهی با مردم با مشکل مواجه می‌شوند.
مزایا و معایب واریز یارانه بنزین به حساب افراد
نوراللهی با اشاره به طرح‌های مختلفی که برای اصلاح قیمت بنزین و یارانه آن مطرح می شود، از جمله واریز یارانه به حساب سرپرستان خانوار یا واریز به هر کارت ملی، گفت: طرح‌های مختلفی وجود دارد و افراد مختلفی آن را مطرح میکنند. البته هر کدام از این طرح ها، مزایا و معایبی دارند. در نتیجه هر کدام از این طرحها پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خاص خود را در پی خواهد داشت و نیازمند برنامه‌ریزی صحیح و درست هست. البته معتقدم مصرف بنزین استفاده فردی نیست بلکه مصرف مربوط به وسیله نقلیه می باشد، اگر فرض کنیم که در یکی از طرحها که پیشنهاد می کند به تک تک افراد جامعه یارانه بنزین داده شود، در این شرایط دیگر قاعدتاً باید به تاکسی نیز یارانه اضافه‌تر نیز داده نخواهد شد؛ چرا که از تاکسی فردی می‌خواهد استفاده کند که وسیله نقلیه ندارد و پول بنزینش را هم اول گرفته و باید قیمت آزاد را به تاکسی بدهد. اگر در عین حال که به تک تک افراد جامعه، یارانه بنزین داده می‌شود، به تاکسی‌ها هم یارانه اضافه‌تر داده شود، نقض غرض است و مصرف بنزین را بیشتر افزایش خواهد داد. اگر به تاکسی‌ها یارانه اضافه داده نشود هزینه های استفاده از تاکسی چند برابر فعلی خواهد بود. لذا اعتقاد دارم این طرح نه تنها به آحاد جامعه و افراد بی ماشین کمکی نخواهد کرد بلکه هزینه‌های افراد فاقد ماشین را هم افزایش خواهد داد. در عین اینکه این روش مزایایی هم دارد اما راهکار بهبود مصرف بنزین توزیع بنزین به طور مساوی میان همه مردم نیست و این تجربه در هیچ کجای جهان هم تاکنون انجام نشده است. لذا این پیشنهاد ممکن است عواقب غیرقابل پیش بینی بسیار جدی به همراه داشته باشد.
بهترین راه تصمیم گیری برای یارانه سوخت، توجه به میزان مصرف خودروها است
یارانه سوخت بر اساس نوع خودرو داده شود
به گفته این استاد مهندسی انرژی؛ باید پرسید برای پرداخت یارانه، فقیر و غنی را چگونه تشخیص می‌دهند!؟ ممکن است فردی بسیار غنی باشد، اما ماشینش پراید باشد، چرا به او یارانه نمی‌دهند!؟ او که ماشین ارزان قیمت با مصرف پایین استفاده می‌کند! یا یک نفر ممکن است فقیر باشد اما در عین اینکه خانه ندارد ماشین پرمصرفی در اختیار داشته باشد. دولت چگونه می تواند این موارد را در جامعه که کم هم نخواهد بود حل کند!؟ بهترین راه برای تصمیم گیری درخصوص یارانه سوخت، توجه به مصرف کننده سوخت است، یعنی خودرو. باید یارانه سوخت بر اساس نوع خودروی مصرفی داده شود. فردی که متمول است اما ماشین هیبریدی سوار می‌شود که مصرف بسیار پائینی دارد چرا بنزین را باید گران بخرد!؟ او که به نفع دولت کار کرده و با پرداخت هزینه بالاتر، خودرو به روز و کم مصرف تهیه کرده است، ولی دولت نمی خواهد به آنها یارانه بنزین بدهد. آیا این عدالت است؟ اما خانوار دیگری ماشین بسیار قدیمی پرمصرف در اختیار دارد ولی چون در دهک پایین است ممکن است یارانه دریافت کند که اصلا عدالت نیست. بهترین راه برای پرداخت یارانه به خود خودرو است. البته به هر کد ملی با سن بالاتر از 18 سال و دارای درآمد در سامانه مالیاتی. خوشبختانه بانک اطلاعاتی بسیار جامعی برای کارمندان بیمه پرداز بخش خصوصی و دولتی و سامانه مالیاتی برای شغلهای آزاد در اختیار است.
نوراللهی توضیح داد: پیشنهاد اول این است که ابتدا باید خودروها را به خودروهای تولید داخل و خودروهای وارداتی و مونتاژی تقسیم کرد؛ برای خودروهای تولید داخل همین روال فعلی با کمی اصلاح و تعدیل ادامه پیدا کند و برای خودروهای وارداتی و مونتاژی عوارض ورودی حذف و بنزین به قیمت فوب خلیج فارس ارایه گردد. اگر دولت از عوارض وارداتی خودروهای خارجی صرف نظر کند می‌تواند به ماشین‌هایی که بدون عوارض گمرکی آمده‌اند بنزین را به قیمت آزاد بدهد. لذا بار یارانه بنزین این خودرو ها دیگر بر دوش دولت به دولت تحمیل نخواهد شد. با گذشت زمان آرام آرام در یک روند ۵ ساله تعداد ماشین‌های وارداتی با کیفیت در کشور افزایش می یابد و در عین حال هیچ باری از نظر یارانه بنزین بر دولت تحمیل نخواهد شد.
وی اضافه کرد: با این اقدام، دولت در قدم اول عدالت را برقرار کرده، مردم ماشین خوب سوار شده‌اند و یارانه بنزین هم دریافت نمی کنند، و به ۵۰ درصد دومی که ماشین‌های ایرانی سوار می‌شوند که عمدتا افرادی که با ماشین کار میکنند هم این نوع ماشین‌ها را سوار می شوند، یارانه بنزین هم به آنها داده می شود. بخشی از مسئله بنزین با این روش تا ۵ سال آینده حل خواهد شد.
خودروسازان یکی از بزرگترین ضرردهندگان و ضررزنندگان به محیط زیست، مردم و اقتصاد کشور هستند
این استاد دانشگاه در ارتباط با برخی انتقادات که گفته می‌شود واردات ماشین به ضرر اشتغال در بخش تولید کنندگان خودرو است، آن را یک دروغ بزرگ عنوان کرد و گفت: خودروسازان یکی از بزرگترین ضرر زنندگان به محیط زیست، مردم و جامعه هستند. طبق برخی آمار خودروسازان بزرگ کشور حدود ۶۰ تا ۶۵ هزار نفر پرسنل مستقیم دارند، در حال حاضر میزان مصرف بنزین حدود ۱۱ لیتر به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر است در حالی که میانگین جهانی مصرف خودروها ۵ لیتر به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر است. اگر فرض کنیم که در ۵ سال آینده ۵۰ درصد خودروهای موجود در خیابانهای کشور از نوع خودروهای وارداتی با مصرف 6 لیتر در 100 کیلومتر باشد. در چنین حالتی در مصرف بنزین به ازای هر کیلومتر ۶ لیتر صرفه‌جویی انجام خواهد شد. در پاییز امسال میانگین مصرف روزانه بنزین در کشور ۱۳۰ میلیون لیتر بوده است. درصورتی که فرض گفته شده برقرار شود در روز ۴۰ میلیون لیتر صرفه‌جویی می تواند اتفاق بیفتد. ولی چرا امروزه این کار انجام نمی شود چون دو خودروساز بزرگ به نام ایران خودرو و سایپا و مافیای پشت آنها، با کارشکنی های مختلف و نفوذی که دارند اجازه واردات خودروهای کم مصرف را نمی‌دهند.
اگر 50 درصد بازار به خودروهای وارداتی باکیفیت اختصاص داده شود بخش مهمی از مشکلات ناترازی بنزین رفع می شود
حتی اگر کل۶۰ هزار نفر کارکنان ایران خودرو و سایپا اصلا کار نکنند از محل صرفه جویی بنزین، می توان به هر کدام از این افراد تا ماهی ۶۰۰ میلیون تومان حقوق پرداخت کرد!
دکتر نوراللهی اضافه کرد: در شرایط گفته شده اگر روزی ۴۰ میلیون لیتر سوخت به خاطر واردات خودروهای باکیفیت خارجی صرفه‌جویی شود اولا مصرف روزانه بنزین به ۹۰ میلیون لیتر کاهش پیدا خواهد کرد و مشکل واردات بنزین برای دولت حل خواهد شد. دوما به دلیل عدم واردات 40 میلیون لیتر در روز در این صورت روزانه ۱۲۰۰ میلیارد تومان و درماه ۳۶ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی در هزینه ها به وجود خواهد آمد، یعنی اینکه این میزان از بودجه کشور در اضافه مصرف بنزین دود نخواهد شد. حتی اگر فرض کنیم کل۶۰ هزار نفر کارکنان این دو شرکت بزرگ خودروسازی اصلا کار نکنند از محل صرفه جویی بنزین، می توان به هر کدام از این افراد تا ماهی ۶۰۰ میلیون تومان حقوق پرداخت کرد! ضرر جدی بر اقتصاد کشور اضافه مصرف روزانه بنزین، به دلیل تکنولوژی پایین خودروهای داخلی است که به روزانه بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد تومان است. با این مبلغ می توان به همه کارکنان فعلی این دو شرکت حقوق مکفی میتوان پرداخت کرد.
برای 5 سال فقط ۵۰ درصد بازار خودرو را از سایپا و ایران خودرو بگیریم
این استاد دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: سیاستگذاران کشور مدت 40 سال است که ۱۰۰ درصد بازار خودرو را در اختیار این دو خودروساز قرار داده اند و بعد از ۴۰ سال به جایی رسیدیم که الان هستیم و هیچ بخشی از جامعه از وضعیت فعلی راضی نیست و دولت هم مستاصل و درمانده شده است. آیا عاقلانه نیست سیاستگزار تصمیم بگیرد برای مدت 5 سال هم فقط ۵۰ درصد بازار خودرو از دست این دو خودرو ساز بگیرد و سعی کند با مدیریت عاقلانه و علمی بازار خودرو به سمت بهبود وضعیت مصرف بنزین و کاهش یارانه پرداختی به این سوخت برود که قطعا باعث افزایش رفاه مردم نیز خواهد بود.
نوراللهی با بیان اینکه می‌توانیم این پیشنهاد را روی کاغذ بررسی کنیم و دولت باید این ایده کارشناسانه را بررسی کند، تاکید کرد: این ایده باید توسط کارشناسان و متخصصان حوزه انرژی بررسی شود و نه مدیران رانتی دولت. متاسفانه برخی مدیرانی که در رده تصمیم گیری در رابطه با این مسائل هستند مدیران رانتی دولتی هستند. طبیعی است که آنها نتوانند تصمیم صحیح بگیرند، ضرورت دارد کارشناسان واقعی برای تصمیم سازی واقعی در این حوزه به جلساتی کارشناسی دعوت شوند.
ابهام در وضعیت تامین بنزین برای سال آینده
با وجود افزایش شدید یارانه بنزین سال آینده، هیچ برنامه ای برای عبور از بحران ارایه نشده
این استاد دانشگاه تهران در عین حال گفت: دولت اکنون چاره‌ای ندارد و هرجوری حساب می‌کند کفگیرش به ته دیگ خورده است. سال آینده بودجه در نظر گرفته شده کفاف یارانه واردات بنزین را نخواهد کرد. به همین دلیل یا دولت باید از منابع دیگر بودجه مربوطه به این بخش را تامین کند که با مشکلات سازمانهای بازرسی درگیر خواهد بود یا اینکه باید قیمت بنزین را افزایش دهد که شرایط اجتماعی و افکار عمومی اصلا آمادگی آن را ندارد. با وجود تجربه غلط افزایش یکباره قیمت بنزین که چند بار در کشور اتفاق افتاده است ولی بعد از افزایش قیمت بنزین دولتها وظایف خود را فراموش کردند و در آمدهای حاصل را صرف توسعه سیستم انرژی کشور نکردند. از زمان افزایش قیمت قبلی تاکنون دولت ها هیچ کار توسعه ای برای بهبود وضعیت سیستم انرژی نکرده اند و اکنون به جایی رسیده که دیگر دولت چاره‌ای ندارد و ناچار است باز به افزایش قیمت بنزین فکر کند. قطعا اگر در بر همان پاشنه خواهد بچرخد، این بار نیز بعد از افزایش قیمت، باز هم هیچ برنامه‌ی مدونی ارائه نخواهند داد و چند سال بعد دوباره همین سیکل تکرار خواهد شد! این روش غلطی است، باید دولت چند راهکار قابل اتکا برای مسئله بنزین ارایه دهد تا ناچار به این شوکهای قیمتی تکراری نشود.
از اساتید دانشگاههای برتر کشور در حوزه انرژی، برای سیاستگزاریهای حوزه انرژی مشورتی گرفته نمی شود
این کارشناس ارشد انرژی در ادامه ضمن انتقاد از برخی شیوه ها در تصمیم گیری و تصمیم سازی در کشور که دیدگاه های کارشناسی در آنها نادیده گرفته می شود، گفت: با اینکه در ۸ دانشگاه برتر کشور دانشکده انرژی یا گروه مهندسی انرژی وجود دارد ولی، تا به امروز از هیچ کدام از اساتید برجسته این دانشکده ها در سیاستگزاریهای دولت استفاده نشده است.
معلوم نیست دولت با چه کسانی مشورت می کند!
نوراللهی با بیان اینکه معلوم نیست دولت با چه کسانی مشورت می کند و تصمیم های اساسی حوزه انرژی را می‌گیرد، یادآورشد: در همه جای دنیا وقتی می‌خواهند یک تصمیم خاص بگیرند برای ایجاد یک تغییر اساسی حتماً از کارشناسان تراز اول آن کشور استفاده می شود. اما این اتفاق در سیستم و تصمیم گیری فعلی انرژی کشور نیفتاده است. هر چند آقای پزشکیان بسیار به ضرورت توجه به نظر کارشناسان تاکید داشت و همه فکر می‌کردیم قرار است از کارشناسان مستقل و متخصص استفاده خواهد شد، اما اکنون ملاحظه می شود که از همان کارشناسان درون دولت استفاده می‌شود که تصمیمات ناپخته آنها در سنوات گذشته کشور را به این روز انداخته است. در همه جای دنیا معمولاً از کارشناسان خارج از دولت کمک می‌گیرند و یا درباره طرح‌های آماده شده از یک جمعی از کارشناسان خارج از دولت نظرخواهی میکنند، اما در کشور ما این اتفاق هیچگاه نیفتاده است.
هیچ برنامه‌ای برای اداره سیستم انرژی کشور نداریم
واقعاً فاجعه است
به گفته این استاد دانشگاه تهران؛ در دولت جدید هیچ اتفاق ویژه ایی در سیاستگزاری حوزه انرژی نیفتاده است. در دولت شهید رئیسی و دولت روحانی هم نیفتاد. ما در حوزه انرژی کاملاً بی‌برنامه هستیم، هیچ برنامه‌ای برای اداره سیستم انرژی کشور نداریم. این در حالی است که کشورها از منظر منابع انرژی به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ یا دارنده منابع هستند یا فاقد منابع. کشورهای فاقد منابع، بخش انرژی کوچکی دارند و سیستم انرژی در اقتصاد آنها نقش زیادی ندارد و انرژی با حساب و کتاب خریداری می کنند و با دقت تمام هم مصرف می کنند ولی برای سیستم انرژی خود برنامه منسجمی دارند، اما با اینکه ما همه چیزمان به منابع انرژی وابسته است، هیچ برنامه برای اداره بخش انرژی کشور نداریم و این واقعاً فاجعه است.
به تغییر بنیادین در سیستم انرژی کشور نیاز داریم
دست اندرکاران اصلاً به فکر تغییر نیستند
نوراللهی اضافه کرد: با اینکه باید به این مسائل توجه شود و دولت فکری برای آن کند، اما متاسفانه چیزی تغییر نکرده است. دست اندرکاران حوزه انرژی در کشور اصلاً به فکر تغییر جدی برای وضعیت نابسامان فعلی نیستند، ما به تغییر بنیادین در سیستم انرژی کشور نیاز داریم، تغییری که عمده کشورها ۱۵ تا ۲۰ سال پیش آن را انجام داده‌اند ولی ما به خاطر در اختیار داشتن منابع انرژی بومی ارزان هیچگاه به این موضوع فکری نکردیم. طراحی سیستم انرژی کشور مربوط به ۴۰ سال پیش است و در این مدت هیچ باز طراحی در سیستم انرژی کشور رخ نداده است. اکنون ضرورت تغییر بنیادین و بازطراحی در سیستم انرژی کشور احساس می گردد. تغییر بنیادین در هر سیستمی مدیر شجاع، کاربلد و متخصص نیاز دارد که بنظر نمی رسد در شرایط فعلی، مدیران رانتی چنین توانمندیی داشته باشند. مدیر رانتی جرات تغییر بنیادین و باز طراحی سیستم را ندارد.
تغییر بنیادین مدیر متخصص و متکی به دانش می‌خواهد که پست برایش مهم نباشد
نوراللهی در پایان افزود: امروز بسیاری از نیروگاههای برق دنیا دیگر از سیکل گاز یا سیکل ترکیبی عبور کرده است و عمدتا به سمت نیروگاههای CHP حرکت کرده اند. راندمان نیروگاههای سیکل گاز ۳۲ تا ۳۵ درصد است و با سیکل ترکیبی کردن آنها راندمان را حدود 50 درصد افزایش می دهند در حالیکه راندمان کلی نیروگاههای CHP در کشورهای اروپایی تا 90 درصد می رسد. در حال حاضر میانگین راندمان نیروگاههای کشور حدود ۳۸ درصد است در حالی که راندمان نیروگاههای CHP در اروپای شمالی 90 درصد است. یعنی به ازای ۱۰۰ واحد انرژی اولیه در قالب گاز طبیعی به نیروگاه وارد می شود فقط ۳۸ واحد به برق تبدیل می شود و 62 واحد هدر می رود. در حالیکه در کشورهایی مانند سوئد، دانمارک، نروژ وآلمان زمانی که ۱۰۰ واحد انرژی اولیه به یک نیروگاه CHP وارد می شود 90 واحد انرژی مفید و قابل استفاده تولید می شود که شامل 40 واحد برق و 50 واحد حرارت است. یکی از راهکارهای حل عدم تعادل انرژی در کشور بازطراحی سیستم انرژی و تغییر بنیادین در سیستم انرژی کشور است. اما تغییر بنیادین مدیر و سیاستگزار مختصص و متکی به دانش به روز می‌خواهد که پست دولتی هم برایش اهمیت چندانی نداشته باشد و به منافع ملی فکر کند. مدیران سفارشی غیر متخصص، ریسک ناپذیر و کم جرات آفت اصلی سیستم انرژی فعلی کشور هستند.
