صنعت خودرو در ایران در شرایط سخت و ناگواری قرار دارد نه خریدار راضی نه تولید کننده نه سهامدار و نه مدیر بالادستی دولتی . تولید خودرو کاهش یافته در حالی که متقاضی بیشتری در صف خرید خودرو قرار دارد. با مشکلات تو در تو و عجیب این صنعت چه کنیم؟
گروه اقتصاد و درآمد: بازار عجیبی است بازار خودروی ایران؛ کمپانی های بزرگ خودروسازی از قیمت پایین خودرو می نالند و مردم هم پول خرید خودرو ندارند. گزارش ها می گویند 50 درصد خانوارهای ایرانی خودرو ندارند و داشتن خودرو برای بسیاری از خانواده های ایرانی تبدیل به یک آرزو شده است. خودروهایی که در کشور تولید می شوند و آرزوی بسیاری از خانوارها هم شده اند همان خودروهایی هستند که کیفیت چندانی هم ندارند و انتقادهای زیادی نسبت به ایمنی و کیفیت فنی این خودروها وارد است. مشکل کجاست؟ چگونه می توان هم خودروی خوب تولید کرد، خودرویی که مردم هم قدرت خرید آن را داشته باشند!؟
عقبگرد صنعت خودرو با ده هزار افزایش نیرو
آمارها می گوید، میزان عرضه خودرو توسط ایران خودرو به عنوان بزرگترین خودروسازکشور در سال گذشته کمتر 555 هزار دستگاه بوده که با توجه به تولید 702 هزار دستگاهی این کمپانی در سال 96، می توان گفت این شرکت نه تنها توسعه ای نداشته حتی عقب رفت هم داشته است این در حالی است که حدود 10 هزار نفر هم به حجم نیروی کار ایران خودرو افزوده شده است. کمی عجیب و غیرقابل قبول است.
جالب تر این که ایران خودرو تنها در سال گذشته 29 هزار میلیارد تومان به زیان انباشته اش افزوده شده و رقم زیان انباشته خود را به 122 هزار میلیارد تومان رسانده است.
اما آیا این وضعیت برای صنعتی که تغذیه‌کننده بیش از 60 رشته صنعتی است و قرار است تولیدکننده خودرویی باشد که سبد خانوار ایرانی را پر و رضایت آنها را جلب کند، وضعیت خوبی است؟ آیا شرایط فعلی قابل ادامه است؟ قطعا پاسخ منفی خواهد بود!
مصائب خاص صنعت خودرو
باید بپذیریم که یکی از مشکلات این صنعت که به آن آسیب جدی زده، نوعی از مدیریت دولتی است. به این معنا که بالای سر صنعت خودروی ایران عمدتا مدیرانی نشستند که در بیشتر مواقع نه تنها درکی از صنعت خودرو نداشته که حتی بدتر؛ درکی از مدیریت صنعتی هم نداشتند و بیشتر به دنبال انتصاب مدیرانی برای کمپانی ها بودند که از خودشان و حرف گوش کن باشند؛ همین می شود که با تلاطم های ناگزیر در دولت ها ، مدیران شرکت های خودروسازی هم کنار می آیند و بعد از مدتی هم می روند تا در یک سیکل معیوب شاهد تغییرات متعدد و نامتعارف در راس مدیریت این شرکت ها باشیم و کمترین اثر مخرب این می شود که این کمپانی ها نمی توانند مانند رقبای پرقدرت خود یک استراتژی بلندمدت و دقیق برای تولید خود در نظر بگیرند.
مثل همه دنیا با صنعت خودرو رفتار کنید
شاید یکی از راه های رهایی از شرایط فعلی این باشد که این کمپانی ها مانند تمامی کمپانی های بزرگ جهان، هیات مدیره و مدیرش را به وسیله سهامداران و آنهایی انتخاب کند که در این شرکت ها سهم و انتظار سود دارند و انتخاب مدیران توسط دولت به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم انجام نشود. این همان نکته ای است که رهبر انقلاب هم چندی پیش و در بهمن سال گذشته بر آن تاکید و به صراحتاعلام کردند که چرا درشرکتی که سهامدار اصلی آن بخش خصوصی است، مدیریت در دست دولت است؟!
ایران خودرو با 10 هزار نفر افزایش نیرو، 150 هزار خودرو کمتر تولید کرد!
بهترین کاری که دولت می تواند بکند چیست؟
ممکن است برخی بگویند سهام این کارخانه ها به درستی توزیع نشده ، شاید این حرف درست باشد چون به هر حال در کشوری هستیم که رانت ها طی سالیان متمادی توزیع شده و چه بسا سهام این کمپانی ها هم به شکل نادرستی در اختیار برخی افراد باشد اما این دلیل نمی شود که دولت با سهامی خیلی کم، عنان این شرکت های عظیم را در اختیار داشته باشد و اجازه ندهد که سایر سهامداران در روند اداره این شرکت ها نقش و تاثیر داشته باشند.
گفته می شود سهم دولت در ایران خودرو حدود ۵ درصد است و در برابر سهم حدود ۳۰ درصدیِ یک بخش خصوصی قرار دارد. شاید درست باشد که دولتی‌ها باید به وظیفه نظارتی خود بازگردند و کار را به متخصصان کاربلد و دلسوز جان و مالِ خود و مردم بسپارند تا جلوی زیان هنگفت 120میلیارد تومانی که روزانه از جیب مردم ایران می‌رود، گرفته شود و نگرانی ها از بین برود.
میزان عرضه خودرو در ایران خودرو به عنوان بزرگترین خودروساز کشور در سال گذشته کمتر از 555 هزار دستگاه بوده که نسبت به تولید بیش از 702 هزار دستگاه در سال 96 شاهد کاهش آمار عرضه 150 هزار خودرویی هستیم؛ حال که تعداد پرسنل این شرکت از 58025 نفر به 67802 نفر رسیده که این افزایش حدود 10 هزار نفری در برابر کاهش آمار تولید، یک خسارت محض است!
دولت ابزارهای نظارتی قوی دارد و حتما باید با قوت بر عملکرد این شرکت ها نظارت کند چرا که تصدی گری آن در صنعت خودرو فعلا که خروجی خوبی برای هیچ کدام از طرفین نداشته است.
