گروه اقتصاد و درآمد: با وجود رشد شاخص کل بازار سرمایه تهران از هفته نخست آبان‌ماه تا پایان آذر، از ابتدای دی‌ماه شاخص کل بورس وارد یک روند نزولی شده و در این مدت حدود ۲درصد نیز افت داشته است. در روزهای اخیر، شاهد شتاب خروج پول از بازار سهام نیز هستیم. شاخص کل بورس تهران درحالی در محدوده بالای 2 میلیون نوسان دارد، که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر این رقم به زیر مرز ۲میلیون و ۱۵۰هزار واحد نزول کند، احتمال دارد نزول این شاخص تا مرز ۲میلیون واحد ادامه یابد. بنابراین در چنین شرایطی این بازار، به محرک‌های بنیادی قوی‌تری برای رشد نیاز دارد.
نسبت قیمت، به سود انتظاری شرکت ها، جزء کمترین ارقام در دو دهه گدشته است
در این رابطه، سعید درخشانی در گفت و گو با جماران، با بیان اینکه بازار سرمایه در روزهای اخیر تا حدی روند قابل قبولی را پیش‌رو گرفته، اما این صعود همچنان نتوانسته در حد مورد انتظاری اوج بگیرد و بورس جهت‌گیری مشخصی پیدا نکرده است، تصریح کرد: در شرایط فعلی، بازار سرمایه در یکی از ارزانترین وضعیت های خود، طی دو دهه اخیر قرار گرفته و نسبت قیمت، به سود انتظاری شرکتها، جزء کمترین ارقام است. یکی از دلایل ایجاد این وضعیت، سیاست های دولت است که از یک طرف با ندانم کاری و از سوی دیگر با سیاست های اشتباه باعث شده، اعتماد مردم به سرمایه گذاری کاهش یابد و مردم سرمایه هایشان را وارد چرخه های تولید مولد نکنند.
همه کسب و کارهای تولیدی، از این سیاست ها متضرر شده اند
وی با تاکید بر اینکه این وضعیت، در نهایت به تولید کشور صدمه خواهد زد، گفت: هر چند آثار زبان‌بار این سیاست ها اکنون خود را به طور متمرکزتری در بازار سرمایه نشان می‌دهد، اما همه کسب و کارهای تولیدی، اکنون از این سیاستها متضرر شده اند و مردم کمتر تمایل به سرمایه گذاری دارند.
این کارشناس بازار سرمایه، با بیان اینکه ما در سال های گذشته شاهد موارد بسیاری از سیاست های ضد تولیدی و ضد توسعه‌ای بوده‌ایم، تغییر مکرر قوانین و قواعد اقتصادی و قیمت گذاری دستوری را از جمله این سیاست ها عنوان کرد و ادامه داد: متاسفانه در بسیاری از موارد، شرکت ها را ناچار می‌کنند با حاشیه سود بسیار پایین و یا با زیان، محصولات خود را تولید کنند. این وضعیت پیش بینی پذیری را از قواعد حاکم بر اقتصاد کم می‌کند.
درخواست تولیدکننده‌ها برای پیش بینی پذیری را به سخره می‌گیرند
درخشانی با انتقاد از برخی اظهارنظرها که پیش‌بینی‌پذیری را به معنای تضمین حاشیه سود شرکت ها تفسیر می‌کنند، توضیح داد: برخی مسئولان، درخواست تولیدکننده‌ها برای پیش بینی پذیری را به سخره می‌گیرند و می‌گویند هیچ جای دنیا، سود شرکت ها پیش بینی پذیر نیست! درحالی که منظور این است که دولت نباید در قیمت مواد اولیه و محصول تولید شده شرکت ها، دخالت کند. وقتی نرخ گذاری انجام می‌شود، تولید با آن قیمت دیگر به صرفه نیست و همین مداخلات باعث شده تمایل مردم برای سرمایه گذاری کاهش یابد.
وی با بیان اینکه ما حتی در اظهار نظرها هم سیگنالهای خوبی از مسئولین دولتی در حمایت از بازار سرمایه و تولیدکننده ها ندیده‌ایم، افزود: اتفاقا آنچه که بیشتر از سوی مسئولین دولتی شنیده می‌شود، مباحثی درباره اینکه برخی در بازار سرمایه و یا یک عده ای تولیدکننده، خون مردم را می‌خورند و باید با آنها، برخورد شود، بود! در حالی که برخی از این شرکت ها، افتخار این کشور هستند، اما با هدف اینکه در اندک سود آنها سهیم شوند، موضوعاتی را مطرح می‌کنند و آنها را با چالش و مشکل مواجه می‌کنند. درشرایطی که این ضرورت به طور جدی وجود دارد که دولت، اجازه دهد شرکتها به سمت تحقیق و توسعه و ارائه خدمات با کیفیت تر، حرکت کنند.
درخشانی ادامه داد: اکثر پولی که با ادعای اختلاس 90هزارمیلیارد تومانی در مساله فولاد مبارکه جابجا شده بود، حاصل قیمت گذاری دستوری و تفاوت قیمت بورس کالا و بازار آزاد بود و ناشی از مسیری بود که دولت در پیش گرفت. بعد از آن، چالش هایی برای فولاد مبارکه ایجاد کردند.
این کارشناس بازار سرمایه، اضافه کرد: حال که دیدند این آش زیادی شور شده، بحث تجدید ارزیابی دارایی شرکت ها را مطرح کردند. هرچند که اینها اتفاقات بنیادینی در شرکت ها ایجاد نخواهد کرد، اما حرکت نسبتا خوبی است و باعث می‌شود دستکم بازار سرمایه رونق نسبی داشته باشد. این اقدام، به جزء مباحث مربوط به کفایت سرمایه و افزایش حقوق صابحان سهام که شرکت ها بتوانند در ازای آن تسهیلات مالی بیشتری دریافت کنند و راحت تر بتوانند سرمایه در گردش خود را تامین کنند، اتفاق خاصی در بنیاد شرکتها ایجاد نخواهد کرد. اما مقداری در بازار سرمایه تاثیرمی گذارد.
بازار سرمایه ارزان، باعث می‌شود مردم سراغ ایجاد طرح جدیدی برای سرمایه
گذاری نروند
سرمایه گذاری در شرکت بورسی دامداری، از ایجاد دامداری به صرفه تر شده است!
درخشانی در ادامه با بیان این که سود شرکت ها نقدی است که آنها به سهامداران پرداخت کرده اند و تقریبا در این ماه ها به سهامداران می‌رسد را از جمله تغییراتی برشمرد که باعث رونق نسبی بازار سرمایه شده است و در عین حال به جماران گفت: بازار سرمایه ارزان، باعث می‌شود مردم سراغ ایجاد طرح جدیدی برای کار و سرمایه گذاری نروند. برای نمونه، اگر بخواهید به دنبال ایجاد طرح جدیدی مانند ایجاد یک دامداری بروید، پولی که باید هزینه کنید و زمانی که باید بگذارید را با شرکت بورسی در دامداری مقایسه کنید، نتیجه می‌گیرید که شرکت بورسی را بخرید بهتر است تا یک دامداری ایجاد کنید! چرا که در آن صورت باید پول بیشتری هزینه کنید و وقت بیشتری بگذارید؛ ضمن اینکه شرکت بورسی، بازگشت سرمایه سریع تری دارد.
باید برای تولید در این کشور، چاره ای اساسی کرد
نباید بازار سهام را به طور کلی سرکوب کنیم
این کارشناس بازار سرمایه، با بیان اینکه وقتی مردم در بازار سهام معامله می‌کنند، ارزش افزوده ای در کل اقتصاد ایجاد نمی‌کند و باید برای تولید در این کشور، چاره ای اساسی کرد، خاطرنشان کرد: با این حال نباید بازار سهام را به طور کلی سرکوب کنیم. سرکوب آن باعث می‌شود که ارزش افزوده بیشتری تولید نشود. اما اگر قیمت ها در بازار سرمایه روی ارزش باشد، باعث می‌شود مردم تشویق شوند و مثلا دامداری خارج از بازار سرمایه احداث کنند و به عنوان پاداششان آن را در بازار سرمایه عرضه و سپس سودی کسب کنند. راه تشویق کسب وکارها این است؛ اما متاسفانه این شرایط وجود ندارد و گامی در این مسیر برداشته نمی‌شود.
نسبت قیمت به سود انتظاری شرکت ها برای سال آینده، به سطوح بسیار جالبی می‌رسد
وی در تشریح دیگر علل بهبود شاخص ها در بازار سرمایه، توضیح داد: آنچه که باعث می‌شود این روزها بازار رونق نسبی داشته باشد، این است که اکنون بازار سرمایه به مرور، سود سال بعد شرکت ها را هم درنظر می‌گیرد و تنها سود امسال، مدنظر فعالان نیست. تقریبا در 18ماه آینده دو مجمع خواهیم داشت و هر میزان به پایان سال نزدیک شویم، این فعالیت ها بیشتر می‌شود. برای شرکت هایی که تخمین سود بیشتری دارند، سود امسال و سال بعد آن را درنظر بگیریم که احتمالا رشد خوبی خواهند داشت، نسبت قیمت، به سود انتظاری شرکت ها برای سال آینده به سطوح بسیار جالبی می‌رسد و خیلی موارد به 3 یا حتی زیر 3 هم خواهد رسید.
درخشانی ادامه داد: به نظر نمی‌رسد این ارقام، جای چندانی برای افت داشته باشند و احتمالا این عوامل باعث می‌شود مقداری بازار سرمایه در این روزها، وضع بهتری داشته باشد.
نمی‌توان هر روز قواعد اقتصادی را تغییر داد
دولت اساسا اعتمادها را نسبت به چشم اندازی اقتصاد سوزانده است
این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان با تاکید بر اینکه در شرایط کلان اقتصاد، دولت بسیار بد عمل کرده و اساسا اعتمادها را نسبت به چشم انداز اقتصاد سوزانده است، به خبرنگار جماران گفت: قواعد اقتصادی ما باید برای سالیان سال، ثابت باشد. نمی‌توان هر روز قواعد اقتصادی را تغییر داد که مهترین آن قیمت گذاری دستوری است. وقتی قیمت گذاری دستوری است، نمی‌توان هیچ برنامه ریزی برای محصول و بازار داشت. هیچ استراتژی نمی‌توان تدوین کرد و هیچ مطالعه بازاری نمی‌توان انجام داد. فقط باید دعا کرد دولت در پایان سال، قیمت خوبی روی کالاهای تولیدی بگذارد. فضای توام با شانس و تصادف برای فعالان اقتصادی، هیچ جاذبه ای برای سرمایه گذاری ایجاد نمی‌کند. در این شرایط، همه سعی می‌کنند با سرمایه گذاری پول خود در دارایی های غیرمولد، هر زمان خواستند، بتوانند آن را تبدیل کنند.
