گروه اقتصاد و درآمد: یک تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه سازمان بورس با عدم مدیریت به موقع، نتوانسته به صورت کامل و درست از بازار حمایت کند، گفت: حاکمیت در ایران از طرفی با عدم بستن بازار بورس، سعی می‌کند پیام مثبت سیاسی نسبت به ثبات اقتصادی خود ارائه دهد؛ در حالی که منفی بازار و ریزش شاخص بازار نشانه بدتری از اقتصاد کشور است!
امین بیگانی در گفت وگو با خبرنگار جماران، با بیان اینکه دولت و طیفی از افرادی که خود را متولی می‌دانند و یا سعی می‌کنند خود را متولی نشان دهند، در تلاش منفی هستند تا بحث سودهای کلان را در شرکت‌های بورسی برجسته کنند، اظهار کرد: آنها در توییتر یا سایر شبکه‌های اجتماعی با طرح موضوع مالیات های پایین، در مقابل سودهای بزرگ برخی شرکت های بورسی؛ تلاش کردند مالیات‌هایی که شامل آنها می‌شود را ناچیز جلوه دهند در حالی که این سود ها با تجدید ارزیابی دارایی شرکت های بزرگ باید صرف به روز رسانی تجهیزات شود و عملا در برابر استهلاک تجهیزات این سود ها واقعی نیست.
دستکاری‌های دولت در بازار و در ارتباط با شرکت‌های سودده بالا رفته!
بعضی از شرکت‌ها به سمت پنهان کردن سودهای خود می روند
وی افزود: از سوی دیگر دستکاری‌های دولت در بازار و در ارتباط با شرکت‌های سودده بالا رفته است و عملاً شرایطی را ایجاد کرده که بعضی از شرکت‌ها به سمت پنهان کردن سودهای خود بروند! همین مسئله مشخصا در فصل تابستان بسیاری از گزارش‌ها را تحت تاثیر خود قرار داد؛ هرچند عوامل دیگری نیز بر کاهش این سودها تاثیرگذار بوده است، از جمله کاهش قیمت جهانی و مالیاتی که دولت روی صادرات وضع کرد که باعث کاهش سود بعضی از شرکت‌ها در تابستان شد، اما در نهایت برخی شرکت ها که فروششان به شدت بالا رفته بود، به سمت این رفتند که سود اعلام شده را بسیار کمتر در صورت های مالی نشان دهند.
این کارشناس بازار سرمایه، توضیح داد: مثلاً در یک مورد، یک شرکت، فروش حدودا ۱۵۰۰ میلیاردی ۶ ماهه سال گذشته را امسال به فروش حدوداً ۳۴۰۰ میلیارد تومان رسانده بود؛ یعنی رشد ۱۲۹ درصدی داشت؛ و همینطور افزایش قیمت محصولاتش بین بازه ۸۰ تا ۱۲۰ درصد انجام شده و مقداری نیز افزایش تولید داشته است. اما جالب است بدانید سود خالص سال قبل این شرکت که حدوداً ۶۲ میلیارد تومان بود، برای امسال حدودا ۵۰ میلیارد تومان اعلام شده است! به این معنی که سود خالص با وجود افزایش فروش و افزایش قیمت نزدیک به ۲۰ درصد کاهش داشت! این پنهان سازی چه طور ممکن است؟!
بیگانی اظهارداشت: همینطور در یک مورد دیگر، یک شرکت معدنی که روند سودسازی پایداری را در گزارش‌های خود نشان می‌داده، در تابستان کاهش سود و حتی زیان‌سازی را گزارش کرد! به طوری که در فصل بهار، این شرکت با فروش ۱۱۱ میلیاردی حدوداً سود ۳۴ میلیاردی ساخته بود اما در فصل دوم، فروش ۳۴۴ میلیاردی زده بود که بیش از سه برابر بوده. اما در همین شرایط، زیان ۲۹ میلیارد تومانی ساخته است!
وی اضافه کرد: حتی اگر گفته شود ممکن است اتفاقاتی برای این شرکت افتاده باشد؛ اما باید درنظر داشت، فرمولی که برای تولید این محصول وجود داشته همواره حاشیه سود ۲۰ تا ۴۰ درصدی را ایجاد می کرده است. ضمن اینکه با توجه به اینکه این شرکت خصوصی بوده، در این دوره، نیازی به ادامه کار نداشته؛ چرا که در آن صورت زیان کمتری می‌ساخته است!
هیچ ساز و کاری برای پاسخگو کردن سازمان بورس در تایید یا رد، نظارت بر سود و زیان اعلامی شرکت ها وجود ندارد! فقط می گویند در سامانه شکایت ثبت کنید و همین!
نهاد ناظر سازمان بورس کجاست؟! آنها چه نقشی دارند؟ چرا پاسخگو نیستند؟!
بیگانی ضمن تاکید بر اهمیت نقش نهاد ناظر در بازار سرمایه، با طرح این پرسش که در شرایطی که شرکت ها سودهای خود را پنهان می کند پس نقش نهاد ناظر چیست و سازمان بورس چه راهکاری برای نظارت درست در حمایت از سهامداران دارد؟! به جماران گفت: با اینکه تحلیلگران زیادی در بازار فعال هستند، هیچ سازوکاری وجود ندارد تا آنها بتوانند به صورت مستقیم از سازمان و نهادهای ناظر درخواست کنند عواملی که روی کاهش سود و زیان‌سازی تاثیر گذاشته است، به صورت شفاف و مشخص شفاف سازی شود! تنها یک سیستم ثبت شکایت وجود دارد که معمولاً نمی‌شود از آن برای این موارد استفاده می شود یا خیر! در ارتباط با شکایت درخصوص گزارش‌های فصلی شرکت‌ها و یا گزارش‌های حسابرسی شده و یا غیر حسابرسی شده، راهکار مستقیم و مناسبی برای شکایت وجود ندارد.
مثلا بورس تالار شیشه ای بود! اما عدم مدیریت درست، شفافیت را نابود می کند
این تحلیلگر بازار سرمایه با یادآوری اینکه پیشتر همواره به بازار بورس تالار شیشه‌ای می‌گفتیم و شفافیت آن زبان زد بود، ادامه داد: یکی از عواملی که نقدینگی و پول را به سمت بازار می‌کشاند شفافیت گزارش‌های شرکت‌های مختلف است، اما اکنون می‌توان گفت عدم مدیریت درست در سال‌های گذشته باعث شده روند به گونه‌ای پیش رود که احساس می‌شود شفافیت در حال از بین رفتن است. این شرایط در بازار و از بین رفتن اعتماد در آن، زیانی غیرقابل جبران است. باید این اعتماد دوباره ساخته شود. راه‌هایی وجود دارد و افرادی هستند که بتوانند سازوکاری برای قدرتمند شدن نهادهای ناظر و حسابرسان معتمد ایجاد کنند. علاوه بر اینها، باید سامانه هایی وجود داشته باشد که اشخاص حقیقی و شرکت‌های حقوقی بتوانند در آن موارد تخلف گزارش ها را به صورت مستند بارگزاری و ثبت شکایت انجام دهند و این شکایت ها در اسرع وقت هم بررسی شوند.
افت روند بازار بورس در روزهای آتی چگونه خواهد بود؟
بیگانی در ادامه در رابطه با وضعیت بازار سرمایه در روزهای گذشته، تصریح کرد: در هفته گذشته، شاخص کل 1.58درصد کاهش داشت و شاخص هم وزن نیز حدوداً 2.43 درصد منفی خورد. طی چهار روز پایانی هفته، نزدیک به ۶۱۵ میلیارد تومان تغییر مالکیت به حقیقی در صندوق‌های درآمد ثابت داشتیم. یعنی حقیقی‌ها، صندوق‌های درآمد ثابت خریدند. اکثر روزها قدرت فروشنده بیشتر از خریدار بود و میانگین ارزش معاملات هفته نزدیک به 3750 میلیارد تومان بود که این ارزش معاملات در هفته گذشته ۳۵۳۱ و هفته پیش از آن3655 میلیارد تومان بود.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: اکنون در میانگین ۵۰ روزه نمودار ارزش معاملات نزدیک به ۴ همت و میانگین ۱۰۰ روزه نزدیک به ۸ همت است. معمولاً برای شکل‌گیری یک روند خوب، نیاز است که این میانگین ۱۰۰ روزه، یعنی ۸ همت به بالا شکسته شود و ارزش معاملات بالای ۸۰۰۰ میلیارد تومان برسد.
چرا داده‌های ورود و خروج پول را فقط دو هفته منتشر کردید؟!
وی با بیان اینکه نزدیک به ۲۶۰۰ میلیارد تومان، تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی انجام شده است، یادآورشد: هر چند که از این رقم در بازار به عنوان «میزان خروج پول» یاد می‌شود، اما به نظر می رسد عبارت «تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی» دقیق تر باشد؛ چرا که ارقام خروج پول را سازمان بنا به درخواست هایی که شده بود از 8 تا 19 مهر با انتشار دیتاهایی مبنی بر ورود و خروج پول به کارگزاری‌ها را منتشر می کرد. این داده‌ها برای بررسی ورود و خروج پول، داده‌های دقیق‌تری است. پیش از این، ما این داده‌ها را از سازمان خواسته بودیم و فقط دو هفته بارگذاری شد و متاسفانه بعد از آن شاهد بودیم که این داده ها منتشر نشد!
بیگانی افزود: براساس آن داده‌ها، طی دو هفته ۲۵۰۰ میلیارد تومان ورود پول حقیقی به کارگزاری‌ها انجام شده بود، که البته نمی‌توان به طور دقیق گفت که این پول حتماً برای خرید سهام استفاده شده و ممکن است برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت و یا موارد دیگر هم استفاده شده باشد. بنابراین باید داده‌های دقیق‌تر و کامل‌تری از سازمان داشته باشیم.
وی درباره رشد اندک بازار در آخرین ساعات کاری بازار در هفته گذشته، گفت: در لحظات آخر، حدوداً نیم ساعت پایانی، شاهد بودیم در بعضی از سهام‌های در چشم بازار، رنج مثبت اتفاق افتاد و شاید بازار ساز این رنج‌های مثبت را کشید که پالس مثبتی به بازار بود.
بازارساز با جو روانی جنگ، سعی کرد ارزش سهم‌ها را پایین‌تر بکشد
این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه با توجه به پایین بودن امکان درگیری مستقیم ایران در جنگ، ریسک جنگ برای بازار ایران تا حدودی پایین است، درباره علل رکود در بازار، به جماران گفت: در شرایطی که بازار حالت رکودی دارد، هر عامل منفی را برای خود برجسته می‌کند. این اتفاق در همه بازارهای مالی دیده می‌شود. در بازارهای صعودی، اخبار منفی کمرنگ و اخبار مثبت پررنگ می‌شود و در روند نزولی، اخبار مثبت کمرنگ و اخبار منفی برجسته می‌شوند. به نظر می رسد بازارساز با استفاده از جو فعلی ناشی از اخبار جنگ و ریسک ایجاد شده، سعی می‌کند ارزش سهم‌ها را پایین‌تر بکشد تا از این طریق بازار را پایین نگه دارد.
علل خروج پول از بازار سرمایه چه بود؟
به گفته بیگانی؛ افزایش نرخ بهره بانکی و افزایش سود صندوق‌ها از جمله عواملی هستند که باعث شده نسبت p.e بازار دسخوش تغییرات منفی شود. از طرفی دخالت‌های دولت با قیمت‌گذاری دستوری، دست بردن در جیب شرکت‌ها ، سیاست انقباضی دولت و بانک مرکزی و عدم مدیریت درست سازمان، باعث شده ریسک بازار مجدداً از چند منظر بالا برود. این مسائل باعث شده بخشی از سرمایه ها، از بازار خارج شوند.
سازمان بورس، با عدم مدیریت به موقع، از بازار درست حمایت نمی‌کند
وی تاکید کرد: سازمان بورس، با عدم مدیریت درست خود، در مواقع لازم از بازار به صورت کامل و درست حمایت نمی‌کند؛ در صورتی که منابع صندوق تثبیت و توسعه بازار شدیداً مورد حمایت قرار گرفته و منابع خوبی در دستشان است. این اتفاقی است که در همه جای دنیا می‌افتد. همه بورس‌های جهانی در لحظات بحرانی و حساس از جمله در شرایط ریسک جنگ مورد حمایت دولت قرار می‌گیرند و انتظار این بود که سازمان بتواند بهتر عمل کند. اما سازمان و خصوصا رئیس آن، عملکرد ضعیفی در این زمینه داشتند.
شائبه فساد در صندوق توسعه و تثبیت بازار
بیگانی یادآور شد: اعلام کردند که در مهر ماه 1500 میلیارد تومان به صندوق توسعه و تثبیت بازار انتقال پیدا کرده است که عدم شفافیت درست در این صندوق ها شایعات زیادی در مورد فساد در این صندوق ها را افزایش داده است. انتظار این است که سازمان نسبت به شفافیت عملکرد و پاسخدهی این صندوق ها بهتر عمل کند تا شائبه عملکرد نادرست و فساد از آنها دور شود.
اندیکاتور به اشباع فروش رسیده و در اکثر سهم ها واگرایی مثبت ایجاد شده
این کارشناس بازار سرمایه، سیاست انقباضی دولت و بانک مرکزی را یکی از عوامل تاثیرگذار روی تاثیر منفی بازار عنوان کرد و درباره پیش‌بینی نسبت به وضعیت بازار در روزهای آینده، به جماران گفت: اندیکاتورها به اشباع فروش رسیده‌اند و در اکثر سهم‌ها شاهد ایجاد واگرایی مثبت هستیم. پنج موج نزولی به پایان نزدیک می شود و بازار احتمالا طی دو هفته آینده می‌تواند وضعیت بهتری به خود ببیند؛ اما برگشت کلی روند نیاز به افزایش ارزش معاملات به محدوده بالای ۸۰۰۰ میلیارد تومان به صورت ادامه دار، دارد.
عوامل بنیادی برای رشد مستمر بازار مثبت نیست اما نوسان 50 درصدی محتمل است
با رشد قیمت دلار، رشد بازار می تواند ادامه دار باشد
بیگانی درخصوص توان رشد بازار نیز اظهار کرد: اگر رشد قیمتی در دلار اتفاق نیافتد، نمی‌توان انتظار رشد پایداری در بازار سرمایه داشت؛ اگر چه بعضی از سهم ها زیر ارزش ذاتی هستند ولی عوامل بنیادی آنچنان برای رشد مستمر یا ادامه دار بازار مثبت نیستند. اما بحث نوسان را باید جدا درنظر گرفت. احتمال نوسان ۳۰ درصد تا ۵۰ درصد به بالا در بازار وجود دارد. اما اگر شاهد رشد دلار هم باشیم احتمال اینکه در ادامه شاهد رشد ادامه دار بازار باشیم وجود دارد.
وی با اشاره به اخبار منتشر شده درباره میزان واقعی فروش نفت ایران و درآمد ارزی کمتر از پیش بینی ها که کسری بودجه ای برای دولت ایجاد خواهد کرد، دررابطه با تاثیر آن در بازار سرمایه، تصریح کرد: تراز تجاری کشور تاثیر مستقیمی بر بازار سرمایه می‌گذارد. تراز تجاری ۷ ماهه ما حدوداً ۷.۸ میلیارد دلار منفی بوده است. تجارت خارجی ما بدون نفت در هفت ماه حدوداً ۶۴.۴ دهم میلیارد دلار بوده است. ارزش صادرات غیر نفتی حدوداً ۲۸.۳ و ارزش کالاهای وارداتی ۳۶.۱ بوده است. در همین دوره، متوسطه ارزش بالای صادراتی از ۴۶۶ دلار به ۳۵۷ دلار در هر تن کاهش یافته است، که بیشتر به خاطر افت قیمت‌های جهانی خصوصاً کاهش قیمت محصولات پتروشیمی بوده است.
بیگانی یادآورشد: سال گذشته به خاطر حمله روسیه به اوکراین، قیمت‌های جهانی رشد خوبی داشت. در آن مقطع، دولت این مورد را به عنوان بهبود عرضه کالاهای صادراتی در نتیجه عملکرد خود، تحلیل کرد اما امسال چون قیمت‌های جهانی پایین آمد، مجدداً تراز منفی شد.
می‌توان انتظار داشت بورس دوباره در آینده ای نه چندان دور مورد توجه باشد
در 26 ماه فعالیت این دولت، تنها 6 ماه تراز تجاری مثبت بوده!
وی افزود: در ۲۶ ماه فعالیت این دولت، تنها ۶ ماه تراز تجاری مثبت بوده و در ۲۰ ماه دیگر، تراز منفی بوده و عملکرد منفی داشته است. از طرفی با واکاوی تمامی عوامل تاثیرگذار در تراز تجاری که شامل میزان واردات و صادرات، میزان ذخایر ارزی و مبادلات ارزی،مهاجرت سرمایه، جذب سرمایه و همچنین مباحث سیاسی کشور و نحوه استفاده از ذخایر ارزی در اختیار بانک مرکزی می شود، روشن است که اکثر موارد تراز تجاری منفی است و در ۶ ماهه پیش رو نیز احتمال بالا منفی خواهد بود. این مساله، یکی از عواملی است که باعث کاهش ارزش ریال و رشد ارزش دلار خواهد شد و این موضوع تاثیر مستقیمی بر رشد بورس می‌گذارد، بنابراین با توجه به تراز تجاری منفی، می‌توان انتظار داشت بورس دوباره در آینده ای نه چندان دور مورد توجه قرار گیرد.
در شرایط بدتر هم بورس ایران تعطیل نشده
بیگانی در ادامه درخصوص برخی درخواست ها برای تعطیل شدن بازار سرمایه در شرایطی که سایه جنگ آن را متاثر کرده است، به جماران گفت: وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران تا حدودی شکننده‌تر از کشورهایی مانند ترکیه است. سیاست حکومت تاکنون این بوده که بازتاب منفی به داخل کشور و یا خارج ارسال نشود که وضعیت را بحرانی نشان دهد و همواره تلاش کرده ثبات سیاسی و اقتصادی را به رخ بکشد. در وضعیت‌های بدتری مانند حمله داعش به مجلس و یا ترور سردار سلیمانی، هیچ کدام شاهد نبودیم دولت اجازه دهد بازار بورس بسته شود.
وی افزود: حتی در شرایط ترور سردار سلیمانی، وضعیت کشور بدترین بحران سه دهه گذشته خود را داشت، سازمان صرفاً با کاهش دامنه نوسان به 2درصد که البته تصمیم درستی هم بود، مانع روند کاهش شدید شد البته که در آن زمان خواست دولت و حکومت بر رشد بورس بود.
حاکمیت تلاش دارد وضعیت را مثبت نشان دهد و بورس را تعطیل نمی کند
حال آنکه ریزش شاخص بازار نشانه بدتری از اقتصاد کشور است!
بیگانی با بیان اینکه در شرایطی که رژیم صهیونیستی خود مستقیما در جنگ درگیر است، اما بورس در آن اراضی تعطیل نشده، خاطرنشان کرد: بورس عربستان و لبنان نیز بسته نشدند. در ایران نیز حاکمیت همواره تلاش دارد تا حدودی وضعیت را مثبت نشان دهد. از طرفی با عدم بستن بازار بورس، سعی می‌کند پیام مثبت سیاسی نسبت به ثبات اقتصادی خود ارائه دهد، در حالی که منفی بازار و ریزش شاخص بازار نشانه بدتری از اقتصاد کشور است. اما آنها آن را جدی نمی‌گیرند!
آمار بورس از ابتدای درگیری ها:
بورس ایران: 5 درصد افت
بورس عربستان: 1/5 درصد رشد
بورس اراضی اشغالی: 8/5 درصد افت
بورس رژیم صهیونیستی در هفته گذشته: 6/5 درصد رشد
این کارشناس بازار سرمایه گفت: شاخص بورس ایران از ابتدای درگیری‌ها ۵ درصد ریزش داشته است در حالی که بورس عربستان 1.5درصد رشد کرده است. بورس اسرائیل در هفته گذشته که بورس ایران حدوداً 1.5درصد ریخته بود، 6.5درصد رشد کرده است. البته از ابتدای درگیری‌ها بازار بورس در اراضی اشغالی، حدوداً 8.5درصد افت کرده و نسبت به شرایط کشوری که درگیر جنگ مستقیم است عملکرد خوبی داشته است.
وی تاکید کرد: دولت به جای اینکه با نبستن بورس به دنبال این باشد که پیام ثبات را به خارج مصادره کند، باید با حمایت درست و منطقی از صنایع بورسی کشور، پیام درست و مثبتی از «دماسنج اقتصاد کشور» به رسانه های جهانی منتقل کند.
