زمانی که شما نسبت بهای بنزین به هزینههای مصرف نهایی خانوارها را مبنا قرار میدهید ملاحظه میکنید بهای بنزین در ایران به طور نسبی از کشورهای عضو OECD بین 1.5 تا 6 برابر بیشتر است. این نسبت عیناً در مورد قیمت نسبی بنزین با استاندارد نسبت بهای بنزین به هزینههای مصرف نهایی خانوار کشورهای عرب حاشیهی جنوبی خلیج فارس هم موضوعیت دارد. هزینههای نهایی استفاده از خودرو به کل مخارج خانوار هم در ایران شاخص بسیار قابل اعتنایی است. هزینهی نهایی استفاده از خودرو نسبت به کل مخارج خانوار در ایران بین 10 تا 30 برابر کشورهای پیشرفته ی صنعتی است و بین 5 تا 10 برابر نسبت مشابه برای اعراب حوزهی جنوبی خلیج فارس است.
به گزارش جماران دکتر فرشاد مؤمنی با انتقاد از بحث درباره افزایش قیمت بنزین گفت: کسانی هستند که میگویند حتی دربارهی نرخ ارز هم ماجرا را دوباره رو به افزایش میبریم و بعد از شهروندانی که متضرر شدند؛ پشتیبانی نقدی میکنیم.
دکتر مؤمنی گفت: به نمایندگان گرامی مجلس این مسئله را یادآوری میکنم که برای توجیه افزایش قیمت بنزین به سلسله خلاف گوییهای حیرت انگیز متکی شده اند. بنابراین آن عزیزان را فرا میخوانم به اینکه در برابر خلافگوییها تاجایی که در توان دارند مطالبهی سند معتبر کنند.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: دربارهی اینکه میگویند مصرف ایران خیلی زیاد هست مناقشههای بسیار جدّی وجود دارد. مطالعههای مشخص و مستندات موجود حکایت از این دارد که تقریباً مصرف سرانهی بنزین همهی کشورهای پیشرفتهی صنعتی و همهی کشورهای عمدهی صادر کنندهی نفت از ایران بیشتر است.
وی گفت: برآوردهای موجود که مربوط به سال 2018 میشود نشان میدهد که مصرف سرانهی بنزین در آمریکا و کانادا بیش از پنج برابر ایران است. مصرف سرانهی بنزین در کشورهای عرب حاشیهی جنوبی خلیج فارس حدود سه برابر ایران است.
دکتر مؤمنی گفت: زمانی که شما نسبت بهای بنزین به هزینههای مصرف نهایی خانوارها را مبنا قرار میدهید ملاحظه میکنید بهای بنزین در ایران به طور نسبی از کشورهای عضو OECD بین 1.5 تا 6 برابر بیشتر است. این نسبت عیناً در مورد قیمت نسبی بنزین با استاندارد نسبت بهای بنزین به هزینههای مصرف نهایی خانوار کشورهای عرب حاشیهی جنوبی خلیج فارس هم موضوعیت دارد.
وی گفت: اینکه قیمتهای مطلق مبنای قضاوت قرار میگیرند و بگویند در ایران بنزین اینگونه هست و در آمریکا آنگونه هست، مطلقاً اعتبار علمی ندارد. در اقتصاد با قیمتهای نسبی سروکار داریم. بنابراین نسبت حقوق و دستمزد پرداختی هم باید لحاظ شود تا بتوانیم درک واقع بینانه در این زمینه داشته باشیم.
وی گفت: اینکه مردم ما را به این گونه متهم میکنند ظلم مضاعف است؛ چون از یکسو به آنها دستمزدهای کمتر پرداخت میشود و از سوی دیگر اتهامهای ناروا به آنها زده میشود. بحثم این است که هزینههای نهایی استفاده از خودرو به کل مخارج خانوار هم در ایران شاخص بسیار قابل اعتنایی است. هزینهی نهایی استفاده از خودرو نسبت به کل مخارج خانوار در ایران بین 10 تا 30 برابر کشورهای پیشرفته ی صنعتی است و بین 5 تا 10 برابر نسبت مشابه برای اعراب حوزهی جنوبی خلیج فارس است.
به گزارش جماران دکتر مؤمنی گفت انگیزهی افزایش قیمت بنزین را کسب درآمد برای دولت دانست و گفت: من توصیهی مؤکد میکنم که نمایندگان مجلس زمانی که میخواهند در این زمینهها تصمیم بگیرند خوب دقت داشته باشند تمام مطالعههایی که از سال 1370 تا به امروز وجود دارد نشان میدهد نشان می دهد وقتی دولت از طریق سیاستهای تورم زا میخواهد کسب درآمد کند افلاس و فلاکتی که از جنبهی مالی گریبان دولت را میگیرد به مراتب شدیدتر از فشارهایی است که بر عامهی مردم و تولیدکنندگان وارد میشود. نمایندگان محترم مجلس باید به این مسئله توجه کنند سی سال است که از این شیوه برای ادارهی کشور استفاده میکنیم و اکنون کشور با دولتی روبرو است که تا حدود زیادی به تسخیر گروههای غیر مولد درآمده و با یک روند بسیار نگران کننده و بحران ساز مسئولیت گریزی در امور حاکمیتی هم روبرو است. در اثر اقدامات آن چیزی که عملاً اتفاق افتاده این است که دولت دائماً به شیوههای مختلف از مسئولیتهای خود در مورد آموزش و سلامت مردم و زیر ساختهای فیزیکی طفره می رود و این یک طفره روی بنیان برانداز است. بدین معنا نیروهای گریز از مرکز را در مناطق بسیار فقیر حاشیهای کشور تقویت میکند و این به هیچ وجه به صلاح نیست.
وی افزود:در فرآیند حرکت به سمت تحقق آرمانهای قانون اساسی یکی از سؤالهای مهمی که ما باید مطرح کنیم این است که چرا ما قادر به یادگیری از تجربههای مکرر آزموده شده در داخل کشور نیستیم؟ تا چه زمانی باید هزینههای این ناتوانی در یادگیری را بپردازیم؟ تعلیم دین به ما میگوید غیر از اینکه خودتان را بشناسید و تجربههای خودتان را گرامی بدارید حتی به جاهای دیگر و به تاریخ هم مراجعه کنید و از آنها یاد بگیرد. متأسفانه در این زمینه به طرز فاجعه آمیز خودمان را ناتوان نشان دادیم.
به گزارش جماران دکتر مؤمنی گفت: در اینجا صرفاً برای یادآوری به نمایندگان گرامی مجلس که بزودی در معرض تصمیمگیری در این زمینههای هستند یادآوری میکنم در تجربهی قبلی پرداخت یارانهی نقدی و وارد کردن شوک به قیمت حاملهای انرژی در هیچ یک از عرصههای حاملهای انرژی مصرف کاهش پیدا نکرد؛ این در حالی است که آن زمان ادعا میشد هدف آن است.اما مصرف افزایش پیدا کرد؛ گرانی شدت یافت و ارزش یارانهی نقدی پرداختی از نظر قدرت خرید به سمت صفر متمایل شد. با این حال همهی ماجرا این نبود. در کنار اینکه هیچکدام از اهداف رسماً اعلام شده محقق نشد ما با انبوه بیسابقهای از ناهنجاریها، به هم ریختگیها، بحرانها و البتهای فاجعههای انسانی، اجتماعی و محیط زیستی هم روبرو شدیم.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اثر شیوهای از ادارهی کشور که قصد داشت از طریق به فلاکت انداختن مردم کسب درآمد کند؛ آن بود که دولت با شتاب بیشتری به سمت فروپاشی مالی رفت؛ تولیدکنندگان با شتاب بیشتری به سمت ورشکستگی رفتند؛ مردم هم دچار فلاکت مضاعف شدند. بر اساس استاندارد شاخص فلاکت، اندازهی شاخص فلاکت در ماههای پایانی دولت آقای احمدی نژاد تقریباً معادل دو برابر شاخص فلاکت در ماههای آغاز به کار ایشان بود. آنچه که به عنوان برآیند این تجربه میتوانیم یاد بگیریم این است که وقتی این اتفاقها رخ داد نابرابریهای ناموجه در ابعاد بیسابقه و شکنندگی آوری افزایش پیدا کرد و در عمل نشان داد که زور منافع رانتی ائتلاف غیر مولدها بسیار بیشتر از زور منافع تولیدکنندگان، عامهی مردم، خود دولت و آیندهی کشور و توسعهی ملّی بود.