پایگاه خبری جماران: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری صبح یکشنبه در مراسم گرامیداشت بیست و دومین سالروز ملی صادرات با بیان اینکه در شرایط خاصی قرار گرفته‌ایم و در این شرایط باید با یکدیگر صادقانه صحبت کنیم، اظهار کرد: باید سیاست‌ها را گام به گام جلو ببریم و ما نمی‌توانیم با توجه به شرایطی که داریم، یک مرتبه از اقتصادی که در آن یارانه وجود دارد به سمت اقتصاد آزاد حرکت کنیم بلکه باید یک سیاست مدیریت شده داشته باشیم تا بتوانیم متناسب با شرایط جامعه به این سمت حرکت کنیم.
به بهانه همین سخنان، خبرنگار جماران به سراغ یکی از اقتصاددان مطرح کشور رفته و نظر وی را درباره سیاست‌های اقتصادی دولت جویا شده است که مشروح آن در ادامه می‌آید:
جلسه اخیر با رئیس‌جمهور نه به منظور روابط اجتماعی بود و نه تخصصی و حرفه‌ای
دکتر محمد طبیبیان در گفت و گو با خبرنگار جماران ، درباره علت غیبتش در جلسه رئیس‌جمهور با برخی اقتصاددانان گفت: دلیل اول شرکت نکردنم در آن جلسه، رانندگی طولانی یک روز قبل از آن و کمردردی بود که ناشی از دیسک کمر است. اما دلیل دوم این بود که وقتی رئیس‌جمهور جلساتی برگزار می‌کند، می‌تواند دو علت داشته باشد؛ نخست روابط‌اجتماعی و دیگری برگزاری جلسه‌ای حرفه‌ای و تخصصی است که به نظر من جلسه اخیر هیچکدام از این دو نبود.
وی افزود: از این رو، جلسه روابط اجتماعی را به شیوه‌ای دیگر و به مناسبت اعیاد و ایامی ویژه برگزار می‌کنند و فضای آن غیررسمی و دوستانه است. اما جلسه حرفه‌ای نیز این گونه برگزار نمی‌شود، زیرا باید از افراد شرکت کننده بخواهند که متنی مدوّن حول موضوعی معیّن با خود به همراه بیاورند. یعنی رئیس‌جمهور یا دفتر وی باید از شرکت‌کنندگان بخواهد که به عنوان مثال درباره موضوع کسر بودجه یا سیستم بانکی مطالب و نظرات خود را تهیه کرده و با خود به همراه بیاورند.
نباید وقت رئیس‌جمهور به گعده بگذرد
این اقتصاددان در ادامه، با بیان اینکه نباید وقت رئیس‌جمهور به گعده بگذرد، گفت: اگر جلسه کارشناسی و حرفه ای باشد، تعداد مدعوین نیز باید محدود بوده تا بتوانند حرف های خود را مطرح کنند. بنابراین به نظر من جلسات گعده‌ای به این شکل بی‌فایده است، زیرا هم وقت رئیس‌جمهور و هم کارشناسان تلف خواهد شد.
وی با اشاره به سخنان اخیر معاون اول رئیس‌جمهور گفت: با آنکه من بسیار به آقای جهانگیری علاقه‌مندم و وی را انسانی شریف و والا می‌دانم، ولی متاسفانه هر کسی که مسئولیتی در این کشور پیدا کرد، برای آنکه تصمیمات سخت نگیرد به فلسفه بافی روی می‌آورد که منظور من در اینجا نه آقای جهانگیری، بلکه بسیار کلی‌تر از شخصی خاص است. 40 سال از انقلاب‌اسلامی گذشته است و میلیون‌ها نفری که در آن سالها بودند امروز به دیار باقی شتافته اند، اما برخی هنوز هم درخواست زمان دارند و در اینکه تصمیمی درست اتخاذ کنند، مردّد هستند.
طبیبیان اظهار کرد: مسأله‌ای که وجود دارد در حذف یارانه‌ها یا قرار دادن یک کالا در آن خلاصه نمی‌شود، بلکه باید از ریخت و پاش‌ها و ضایعاتی که در کشور وجود دارد، کاسته شود. چه منطقی می‌گوید که باید به همه کسانی که در داخل و خارج زندگی می‌کنند، یارانه داد؟! چنین کاری ضایع‌کردن منابع کشور است. بی‌تردید تصحیح این روند به معنای آن نیست که دولت مسیر لیبرالیسم را می‌رود و باید توجه داشت که چنین کاری نیاز به برنامه نداشته و تنها نیازمند اراده در سیستم مدیریتی کشور است.
دولت با وضعیت فعلی به هیچ وجه نمی‌تواند«اقتصاد آزاد» را اجرایی کند
وی بیان کرد: دولت با وضعیت فعلی در کشور به هیچ وجه نمی‌تواند«اقتصاد آزاد» را اجرایی کند، ولی می‌تواند مانع از تلف شدن منابع به شکل های گوناگون شود. نمی‌توان گفت به دلیل آنکه دولت قبلی منابع را ضایع می‌کرد، ما نیز باید همان راه را ادامه دهیم. در همین رابطه، من کسانی را می‌شناسم که با آنکه عمدتاً خارج از کشور زندگی می‌کنند، اما مدت‌هاست که یارانه دریافت می‌کنند. چرا هیچ سروسامانی در این زمینه داده نمی‌شود؟
امروز که اقتصاد ما از خود پایداری و مقاومت نشان می‌دهد به این دلیل است که هنوز اقدامات مورد تاکید اقتصاددانان نهادگرا به صورت کامل اجرا نشده است.
این اقتصاددان افزود: در همین ماجرای ارز، باید پرسید این چه بلبشویی است که به راه انداختند؟ متاسفانه هزاران میلیارد ریال با دست‌کاری کردن قیمت ها از دست می‌رود. این درحالی است که گفته می‌شود بودجه‌ای برای معلمان وجود ندارد. این اقدامات سوالی را ایجاد می‌کند که چرا توجهی به خواسته‌های صنفی معلمان نمی‌شود، اما از طرفی دیگر هزاران میلیارد را با ریختن به جیب‌های یک عده ضایع می‌کنند؟
وی بیان کرد: با آنکه اقتصاد آزاد در این کشور شدنی است، اما مسئولان نشان دادند که توان چنین کاری را ندارند. پیاده کردن اقتصاد آزاد در این کشور مشکل است و به این آسانی نیست و بی‌تردید نیازمند دانشی فراوان و مهارت است، زیرا شامل سیستم مالی، بانکی، ارزی، کالا، روابط بین‌الملل، بازرگانی خارجی و سروسامان دادن به مالیات‌ها و...می‌شود. دولت هیچ قدمی در بهبود این بخش‌ها برنداشته است.
مسئولان توجه کنند که به سمت ونزوئلایی‌شدن پیش نروند
طبیبیان با بیان اینکه باید جلوی ضایع کردن منابع گرفته شود، گفت: ریخت و پاش‌هایی که از طریق چندنرخی‌کردن ارز، مصرف بی‌رویه سوخت و سوبسیدهای یارانه‌ای رخ می‌دهد، باید ساماندهی شود. زیرا تنها در این حالت است که به مردمی با وضعیت اقتصادی ضعیف، سهم بیشتری می‌رسد. اما انگار مسئولان با شعار لیبرالیسم خوب نیستند و قصد ندارند کاری در این راستا انجام دهند؛ در حالی که تصمیم نهایی با آنهاست.
وی افزود: مسئولان باید توجه داشته باشند که در راستای درست کردن برخی امور، به سمت ونزوئلایی‌شدن پیش نروند. متاسفانه هرچه سیستم کنترلی و سرکوب اقتصاد افزایش پیدا کند و قیمت‌گذاری دولتی و هزینه‌های تعزیرات را بالا برند، اقتصاد را به سمت ونزوئلایی شدن سوق می‌دهند. این مسیر همچنین تورّم بالاتر، عدم تعادل‌های فاحش‌تر و مشکلات بیشتر ایجاد خواهند کرد. پیشنهاد اغلب کارشناسان و اقتصاددانان به مسئولین، قدم نگذاشتن در این راه است.
این اقتصاددان بیان کرد: مسئولان باید با نگریستن به عملکرد حکومت ونزوئلا، از انجام اقدامات مشابه پرهیز کنند. زیرا ونزوئلا نیز همان کارهایی را کرد که اقتصاددانان نهادگرا پیشنهاد کردند. نهادگرایان اگر این حرف قبول ندارند، کافی است یک بررسی ساده انجام دهند و ببینند حکومت ونزوئلا دقیقاً چه کار کرده که به این روز افتاده است.
آینده اقتصاد ایران بسته به اینکه مسئولین چه تصمیماتی در این حوزه بگیرند، متغیر است
طبیبیان در ادامه گفت: دولت با خود بیندیشد که با کشف دو کامیون گوجه‌فرنگی و یک انبار پوشک یا 50 هزار دلار، بیشتر از آنکه اقدامی درخور ستایش انجام داده باشد شأن خود را پایین می‌آورد. دولت باید به اداره کلان کشور فکر کند و نباید چنین اقداماتی انجام دهد. آینده اقتصاد ایران بسته به اینکه مسئولین چه تصمیماتی در این حوزه بگیرند، متغیّر است. اگر تصمیمات همین‌طور که تا به امروز گرفته شده، ادامه داشته باشد، وضع ما نیز چندان تفاوتی با ونزوئلا نخواهد کرد.
وی بیان کرد: امروز که اقتصاد ما از خود پایداری و مقاومت نشان می‌دهد به این دلیل است که هنوز اقدامات مورد تاکید اقتصاددانان نهادگرا به صورت کامل اجرا نشده است.
این اقتصاددان در پایان گفت: اگر ما که دچار تحریم هستیم، تجارت و پرداخت‌های ارزی کلان را که از طریق سیستم بانکی محدود شده، از طریق هزاران و یا میلیون‌ها شخص در کشور انجام دهیم، می‌توانیم از تحریم‌ها عبور کنیم. باید توجه داشت که وقتی آمریکا جنبه کلان تجارت را با تحریم‌ها به روی ما بسته است، باید جنبه‌های خرد آن را باز نگه داریم نه اینکه آن را سرکوب کنیم.
