به گزارش ایرنا؛ خرید و فروش گیاهان دارویی یا به عبارتی 'عطاری' در بازارهای سنتی ایران همواره جایگاهی ویژه داشته و در روزگار قدیم به دلیل رابطه مستقیم با سلامت مردم از شغل های پر طرفدار محسوب می شده است.
علاوه بر این، گردآوری و خرید و فروش گیاهان دارویی همواره یکی از زمینه های اشتغالزا و منابع درآمد مردم بوده و مورد توجه بازرگانان و تاجران قرار داشته است .
بازار پررونق گیاهان دارویی در ایران در طول یک قرن گذشته با گسترش پزشکی نوین و مصرف فزاینده ترکیبات و داروهای شیمیایی، رو به افول گذاشت و کم کم طب سنتی و درمان گیاهی به حاشیه رفت اما در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفت و بازار آن داغ شده است.
اکنون چند سالی است که با محرز شدن عوارض و پیامدهای سوء داروهای شیمیایی استفاده و تجویز این قبیل داروها در کنار نمونه های شیمیایی و صنعتی مجددا مورد توجه قرار گرفته و سال به سال به میزان تولید و مصرف آن افزوده می شود.
براساس نظر کارشناسان، طی 10 سال گذشته، کشت، پرورش و تولید اقلام دارویی، بهداشتی و آرایشی، مکمل های دارویی و خوراکی، رشدی چشمگیر داشته و شرکت های داروسازی نیز به این سمت گرایش یافته اند.
کارشناسان امور اقتصادی، صادرات گیاهان دارویی را یکی از سودآورترین تولیدات کشاورزی ارزیابی می کنند و می گویند: درمان بدون عوارض شیمیایی در کشورهای صنعتی جهان نیز بصورت جدی مورد توجه قرار گرفته است .
در ایران 1300 گونه منحصر به فرد گیاهی وجود دارد اما این مهم چه به لحاظ درمانی و چه به لحاظ اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، این در حالیست که ایران زمین پیشینه ای بسیار پر بار در زمینه استفاده از گیاهان برای درمان بیماری‌ها و طب سنتی دارد.
مناطق مختلف کشور ما از جمله استان اصفهان و شهرستان فریدن نیز به لحاظ اقلیم خاص خود رویشگاه بسیاری از گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی است که از میزان و ارزش اقتصادی بالایی نیز برخوردار است.
فریدن ناحیه ای کوهستانی است، به همین دلیل در فصول سرد سال شاهد بارندگی به ویژه برف است. این عامل در سرسبزی و رویش گیاهان گوناگون موثر بوده و مراتع سرسبز و خرمی را همزمان با فصل بهار و تابستان پدید آورده است.
در کتب تاریخی، این ناحیه را 'منطقه علف خیز با آبی فراوان و مراتعی بی پایان' عنوان کرده اند و دلیل آن خصوصیات آب، خاک و نزولات آسمانی است که باعث رویش گیاهان با ارزش دارویی و خوراکی شده است.
فریدن با برخورداری از این مزیت ها و مواهب خدادای با حضور و عرضه بیش از 200 گونه گیاهی در نمایشگاه 'روستا کانون تولید و ارزش آفرینی' که در سال 94 در محل نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار شد، جزو پنج شهرستان برگزیده استان اصفهان معرفی شد، به همین جهت از این منطقه به عنوان 'سرزمین گیاهان دارویی ' از جمله گون یاد می شود.
گون؛ یکی از انواع پوشش گیاهی است، این گیاه از تیرهٔ سبزی آساها و از دسته ی اسپرس ها و درختچه ای حداکثر با ارتفاع یک مترکه دارای خارهای بسیار است و غالبا بحالت خودرو و در نواحی کوهستانی و اراضی بایر می روید.
گیاه خودروی گون دارای گل های قرمز، بنفش مایل به آبی، زرد و سفید است،در ساقه گونه های مختلف این گیاه مواد صمغی جمع می شود که بر اثر ایجاد شکاف به خارج می ریزد و این صمغ را کتیرا نامند.
کتیرا بر حسب کیفیت، در صنایع مختلفی از جمله نساجی، دارویی، غذایی و چسب سازی مصرف می شود.
این محصول در نیمه دوم تابستان از گیاه دو ساله برداشت می شود؛ برای این کار، خاک اطراف یقه گیاه گون را تا عمق پنج سانتی متر خالی می کنند و در قسمت بدون حفاظ با یک چاقوی تیز، شکاف طولی ایجاد کرده سپس با قطعه چوبی با فشار، شکاف را باز می کنند تا صمغ به راحتی بیرون بیاید.
این صمغ پس از مدت کوتاهی خشک و گرداوری شده و روانه بازار می شود که به آن کتیرا می گویند. کتیرا از نظر رنگ به دونوع سفید و زرد تقسیم بندی می شود که این دونوع به لحاظ خواص تفاوتی باهم ندارند.
کتیرا ماده ای است بی بو که 60 تا 70 درصد آن در آب حل نمی شود ولی با جذب رطوبت به صورت لعاب چسبنده ای در می آید.
این محصول دارای مواد معدنی و سه درصد نشاسته است که ذرات نشاسته در لعاب آن بطور محسوس دیده می شود، در طب سنتی، غلیظ کننده خون و در کل نرم کننده است. کمی مُلَیّن و مُسهل است و معده را تقویت می کند.
کتیرا همچنین برای درمان عفونت دندان، لثه و پاکسازی کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد، از این ماده به عنوان نرم کننده و ضد سرفه نیز استفاده می‌شود.
ترکیبب این محصول یکی از بهترین مواد شوینده موی سر است، به همین دلیل برای حالت دادن و نرم کردن مو بسیار مفید است.
به گفته حسین کرکوندی رئیس اداره منابع طبیعی فریدن زمان برداشت کتیرا در منطقه فریدن از اوایل تیرماه آغاز و تا اواخر شهریور ادامه می یابد و در این مدت هرنفر می تواند با برداشت کتیرا 12 تا 18 میلیون تومان درآمد داشته باشد .
وی با تاکید بر این واقعیت که گون در فریدن مغفول مانده است، افزود: مردم عموما گون را به عنوان یک گیاه زاید و مزاحم تلقی می کنند در حالی که در مقایسه با سایر محصولات و کشت های دیگر گیاهی پر فایده و پربازده است.
در این زمینه هچنین دبیر ستاد سرمایه گذاری و تسهیل مشارکت های مردمی فرمانداری فریدن به وجود انواع گون با کاربرد های گوناگون در منطقه اشاره کرد و گفت: گون ظرفیتی است که بهره‌برداران غیر بومی به نیکی از آن استفاده می کنند ولی ما برای تفریح آن را آتش می زنیم و یا برای راحتی چرای دام آن را ریشه کن می کنیم.
ایزد ابوالحسنی افزود: کتیرای برداشت شده از این منطقه فریدن حداقل هر کیلو 80 هزار تومان و به شکل عمده خارج می شود و قطعا در شهرستان های دیگر با مبالغ بسیار بیشتر فروخته و نهایتا به خارج صادر می شود.
وی با بیان این که می توان جهت فرآوری و بسته بندی این محصول در قالب ایجاد یک شرکت تعاونی اقدام کرد، خواستار ورود جهاد کشاورزی ، دانشگاه علمی کاربردی ، هنرستان های کشاورزی وفارغ التحصیلان بخش کشاورزی منطقه جهت انجام تحقیقات علمی و کاربردی متناسب با این مزیت منحصر بفرد در شهرستان شد.
دبیر ستاد سرمایه گذاری و تسهیل مشارکت های مردمی فرمانداری فریدن تصریح کرد: بهتر است به جای استقرارکارخانه چیپس و یا رونق شهرک صنعتی روی آنچه داریم و با کمترین زحمت نتیجه بخش است متمرکز شویم.
وی با بیان این که بسیاری از روستاهای ما شرایط لازم جهت بهره برداری کتیرا را دارند، افزود: لازمه این کار را تهیه طرح و دریافت موافقت کمیته فنی و دریافت مجوزات لازم از نظام مهندسی استان است.
وی با بیان این که برداشت کتیرا زمینه قابل اعتماد برای کار آفرینی و درآمد زایی است، افزود: گونزارها ثروتی عظیم و زمینه ای مساعد برای عبور از بحران هایی هم چون بیکاری، معیشت نامناسب، کم آبی و رکود است.
وی همچنین بر ضرورت توسعه و تقویت تعاونی ها به عنوان یکی از راهکار های تولید، اشتغال و بهره برداری از منابع طبیعی تاکید کرد.
در این زمینه حسین کرکوندی رئیس منابع طبیعی فریدن با برشمردن نقش و اهمیت تعاونی تصریح کرد: مردم از شکست هایی که در شرکت تعاونی سیب زمینی کاران این منطق رخداده است واهمه دارند اما اطمینان خاطر می دهیم که این نهادها مورد حمایت قاطع دولت قرار دارند.
شهرستان فریدن، با جمعیتی بیش از 49 هزار نفر در 140 کیلومتری غرب استان واقع شده و شعل اکثر ساکنان این منطقه کشارزی و دامداری است. شهرستان فریدن بویژه منطقه دامنه به علت کاهش سطح منابع آب زیرزمینی با پدیده فرونشست زمین روبروه شده و شاهد تنش های آبی است . یکی از مهمترین تولیدات کشاورزی این منظقه پیاز و سیب زمینی است که این تولیدات هرساله دستخوش نوسان قیمت ها است و که این روند همواره به زیان تولیدکنندگان تمام شده است.
9861* گزارش از: فاطمه زمانی** تنظیم و انتشار: سلطانمرادی
انتهای پیام علاوه بر این، گردآوری و خرید و فروش گیاهان دارویی همواره یکی از زمینه های اشتغالزا و منابع درآمد مردم بوده و مورد توجه بازرگانان و تاجران قرار داشته است .
بازار پررونق گیاهان دارویی در ایران در طول یک قرن گذشته با گسترش پزشکی نوین و مصرف فزاینده ترکیبات و داروهای شیمیایی، رو به افول گذاشت و کم کم طب سنتی و درمان گیاهی به حاشیه رفت اما در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفت و بازار آن داغ شده است.
اکنون چند سالی است که با محرز شدن عوارض و پیامدهای سوء داروهای شیمیایی استفاده و تجویز این قبیل داروها در کنار نمونه های شیمیایی و صنعتی مجددا مورد توجه قرار گرفته و سال به سال به میزان تولید و مصرف آن افزوده می شود.
براساس نظر کارشناسان، طی 10 سال گذشته، کشت، پرورش و تولید اقلام دارویی، بهداشتی و آرایشی، مکمل های دارویی و خوراکی، رشدی چشمگیر داشته و شرکت های داروسازی نیز به این سمت گرایش یافته اند.
کارشناسان امور اقتصادی، صادرات گیاهان دارویی را یکی از سودآورترین تولیدات کشاورزی ارزیابی می کنند و می گویند: درمان بدون عوارض شیمیایی در کشورهای صنعتی جهان نیز بصورت جدی مورد توجه قرار گرفته است .
در ایران 1300 گونه منحصر به فرد گیاهی وجود دارد اما این مهم چه به لحاظ درمانی و چه به لحاظ اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، این در حالیست که ایران زمین پیشینه ای بسیار پر بار در زمینه استفاده از گیاهان برای درمان بیماری‌ها و طب سنتی دارد.
مناطق مختلف کشور ما از جمله استان اصفهان و شهرستان فریدن نیز به لحاظ اقلیم خاص خود رویشگاه بسیاری از گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی است که از میزان و ارزش اقتصادی بالایی نیز برخوردار است.
فریدن ناحیه ای کوهستانی است، به همین دلیل در فصول سرد سال شاهد بارندگی به ویژه برف است. این عامل در سرسبزی و رویش گیاهان گوناگون موثر بوده و مراتع سرسبز و خرمی را همزمان با فصل بهار و تابستان پدید آورده است.
در کتب تاریخی، این ناحیه را 'منطقه علف خیز با آبی فراوان و مراتعی بی پایان' عنوان کرده اند و دلیل آن خصوصیات آب، خاک و نزولات آسمانی است که باعث رویش گیاهان با ارزش دارویی و خوراکی شده است.
فریدن با برخورداری از این مزیت ها و مواهب خدادای با حضور و عرضه بیش از 200 گونه گیاهی در نمایشگاه 'روستا کانون تولید و ارزش آفرینی' که در سال 94 در محل نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار شد، جزو پنج شهرستان برگزیده استان اصفهان معرفی شد، به همین جهت از این منطقه به عنوان 'سرزمین گیاهان دارویی ' از جمله گون یاد می شود.
گون؛ یکی از انواع پوشش گیاهی است، این گیاه از تیرهٔ سبزی آساها و از دسته ی اسپرس ها و درختچه ای حداکثر با ارتفاع یک مترکه دارای خارهای بسیار است و غالبا بحالت خودرو و در نواحی کوهستانی و اراضی بایر می روید.
گیاه خودروی گون دارای گل های قرمز، بنفش مایل به آبی، زرد و سفید است،در ساقه گونه های مختلف این گیاه مواد صمغی جمع می شود که بر اثر ایجاد شکاف به خارج می ریزد و این صمغ را کتیرا نامند.
کتیرا بر حسب کیفیت، در صنایع مختلفی از جمله نساجی، دارویی، غذایی و چسب سازی مصرف می شود.
این محصول در نیمه دوم تابستان از گیاه دو ساله برداشت می شود؛ برای این کار، خاک اطراف یقه گیاه گون را تا عمق پنج سانتی متر خالی می کنند و در قسمت بدون حفاظ با یک چاقوی تیز، شکاف طولی ایجاد کرده سپس با قطعه چوبی با فشار، شکاف را باز می کنند تا صمغ به راحتی بیرون بیاید.
این صمغ پس از مدت کوتاهی خشک و گرداوری شده و روانه بازار می شود که به آن کتیرا می گویند. کتیرا از نظر رنگ به دونوع سفید و زرد تقسیم بندی می شود که این دونوع به لحاظ خواص تفاوتی باهم ندارند.
کتیرا ماده ای است بی بو که 60 تا 70 درصد آن در آب حل نمی شود ولی با جذب رطوبت به صورت لعاب چسبنده ای در می آید.
این محصول دارای مواد معدنی و سه درصد نشاسته است که ذرات نشاسته در لعاب آن بطور محسوس دیده می شود، در طب سنتی، غلیظ کننده خون و در کل نرم کننده است. کمی مُلَیّن و مُسهل است و معده را تقویت می کند.
کتیرا همچنین برای درمان عفونت دندان، لثه و پاکسازی کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد، از این ماده به عنوان نرم کننده و ضد سرفه نیز استفاده می‌شود.
ترکیبب این محصول یکی از بهترین مواد شوینده موی سر است، به همین دلیل برای حالت دادن و نرم کردن مو بسیار مفید است.
به گفته حسین کرکوندی رئیس اداره منابع طبیعی فریدن زمان برداشت کتیرا در منطقه فریدن از اوایل تیرماه آغاز و تا اواخر شهریور ادامه می یابد و در این مدت هرنفر می تواند با برداشت کتیرا 12 تا 18 میلیون تومان درآمد داشته باشد .
وی با تاکید بر این واقعیت که گون در فریدن مغفول مانده است، افزود: مردم عموما گون را به عنوان یک گیاه زاید و مزاحم تلقی می کنند در حالی که در مقایسه با سایر محصولات و کشت های دیگر گیاهی پر فایده و پربازده است.
در این زمینه هچنین دبیر ستاد سرمایه گذاری و تسهیل مشارکت های مردمی فرمانداری فریدن به وجود انواع گون با کاربرد های گوناگون در منطقه اشاره کرد و گفت: گون ظرفیتی است که بهره‌برداران غیر بومی به نیکی از آن استفاده می کنند ولی ما برای تفریح آن را آتش می زنیم و یا برای راحتی چرای دام آن را ریشه کن می کنیم.
ایزد ابوالحسنی افزود: کتیرای برداشت شده از این منطقه فریدن حداقل هر کیلو 80 هزار تومان و به شکل عمده خارج می شود و قطعا در شهرستان های دیگر با مبالغ بسیار بیشتر فروخته و نهایتا به خارج صادر می شود.
وی با بیان این که می توان جهت فرآوری و بسته بندی این محصول در قالب ایجاد یک شرکت تعاونی اقدام کرد، خواستار ورود جهاد کشاورزی ، دانشگاه علمی کاربردی ، هنرستان های کشاورزی وفارغ التحصیلان بخش کشاورزی منطقه جهت انجام تحقیقات علمی و کاربردی متناسب با این مزیت منحصر بفرد در شهرستان شد.
دبیر ستاد سرمایه گذاری و تسهیل مشارکت های مردمی فرمانداری فریدن تصریح کرد: بهتر است به جای استقرارکارخانه چیپس و یا رونق شهرک صنعتی روی آنچه داریم و با کمترین زحمت نتیجه بخش است متمرکز شویم.
وی با بیان این که بسیاری از روستاهای ما شرایط لازم جهت بهره برداری کتیرا را دارند، افزود: لازمه این کار را تهیه طرح و دریافت موافقت کمیته فنی و دریافت مجوزات لازم از نظام مهندسی استان است.
وی با بیان این که برداشت کتیرا زمینه قابل اعتماد برای کار آفرینی و درآمد زایی است، افزود: گونزارها ثروتی عظیم و زمینه ای مساعد برای عبور از بحران هایی هم چون بیکاری، معیشت نامناسب، کم آبی و رکود است.
وی همچنین بر ضرورت توسعه و تقویت تعاونی ها به عنوان یکی از راهکار های تولید، اشتغال و بهره برداری از منابع طبیعی تاکید کرد.
در این زمینه حسین کرکوندی رئیس منابع طبیعی فریدن با برشمردن نقش و اهمیت تعاونی تصریح کرد: مردم از شکست هایی که در شرکت تعاونی سیب زمینی کاران این منطق رخداده است واهمه دارند اما اطمینان خاطر می دهیم که این نهادها مورد حمایت قاطع دولت قرار دارند.
شهرستان فریدن، با جمعیتی بیش از 49 هزار نفر در 140 کیلومتری غرب استان واقع شده و شعل اکثر ساکنان این منطقه کشارزی و دامداری است. شهرستان فریدن بویژه منطقه دامنه به علت کاهش سطح منابع آب زیرزمینی با پدیده فرونشست زمین روبروه شده و شاهد تنش های آبی است . یکی از مهمترین تولیدات کشاورزی این منظقه پیاز و سیب زمینی است که این تولیدات هرساله دستخوش نوسان قیمت ها است و که این روند همواره به زیان تولیدکنندگان تمام شده است.
9861* گزارش از: فاطمه زمانی** تنظیم و انتشار: سلطانمرادی
کپی شد
