استان اصفهان بنا به اعلام معاونت مشارکت‌های سازمان امور اجتماعی کشور با داشتن چهار هزار و ۳۰۰ سمن از مجموع بیش از ۲۰ هزار سازمان مردم نهاد، بیشترین تعداد تشکل های غیردولتی را در کشور داراست.
اکنون در مناطق کمتر برخوردار اصفهان نزدیک به ۱۲۰ هزار خانوار با میانگین چهار عضو برای هر خانوار سکونت دارند که جمعیتی بالغ بر ۴۵۰ هزار تا نیم میلیون نفر را تشکیل می‌دهند که این جمعیت با احتساب روستاهایی است که در گستره ویژه شهر و جزو محدوده اصفهان قرار گرفته‌اند.
با توجه به اینکه این افراد از امکانات رفاهی، معیشتی، بهداشتی و خدماتی محروم هستند بسیاری از سازمان‌های مردم نهاد اصفهان در حیطه‌های مختلف برای رفع مشکلات آنها وارد عمل شده‌اند.
این سازمان‌ها متشکل از گروهی از افراد داوطلب هستند که بدون وابستگی به دولت و به صورت غیرانتفاعی و عام‌المنفعه با تشکیلات سازمان یافته برای موضوعات متنوع شامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و در قالب اهداف خیریه‌ای فعالیت می‌کنند.
اهداف و موضوعات مورد توجه این سازمان‌ها، مختص به گروه و قشر خاصی نیست و حضور تمامی افراد را در عرصه‌های مختلف رشد و توسعه کشورامکان‌پذیر می‌کند.
مدیر یک موسسه مردم نهاد در اصفهان گفت: سمن‌ها با حس زیبای نوع‌دوستی و توجه ویژه به عدالت اجتماعی و به نوعی زدودن چهره فقر از جامعه پا به میدان گذاشته‌اند.
سمیه یخچالی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: محرومیت و فقر تعاریف مختلف و به نوعی شامل دسته‌بندی‌های متفاوتی است که مهمترین آن مساله مالی و معیشت است.
وی اظهار داشت: سمن‌ها بنا بر شناخت و شناسایی مشکلات و آسیب‌های جامعه که رفع آنها از عهده دولت‌ها خارج است تشکیل می‌شوند.
وی که بیش از ۱۰ سال در یکی از مناطق حاشیه کلانشهر اصفهان به امر کمک مالی و فرهنگی به کودکان محروم می‌پردازد افزود: ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی فقر است و این فقر می تواند اعتیاد، طلاق، خودکشی و آسیب‌های دیگری را منجر شود و براین اساس سمن ها هر کدام به دنبال تلاش برای فعالیت در یک بخش هستند تا بتوانند در این مقوله موثر واقع شوند.
مدیرعامل موسسه حمایت از حقوق کودکان مهر زنده‌رود افزود: بسیاری از کودکان حاشیه شهرها و مناطق دورافتاده به سبب فقر و محرومیت مالی خانواده‌های خود از فرصت‌های اولیه اجتماعی محروم هستند.
وی یادآور شد: این موسسه با کمک حامیان خود در کنار آموزش‌های فرهنگی، هنری و حقوقی به کودکان و خانواده‌های آنها به کمک‌های مالی و معیشتی به آنها نیز می‌پردازد.
مدیر یک بنیاد خیریه دیگر در اصفهان گفت: مهربانی‌کردن کار سختی نیست و از نظر اسلام محبت ورزیدن به همنوع می‌تواند موجب قوام و دوام جوامع انسانی شود.
فاطمه جهانی در گفت و گو با ایرنا نیکی کردن، مهرورزی و دستگیری از نیازمندان را مختص مکان و یا یک عده خاص ندانست و افزود: خیران همان انسان‌های عادی جامعه هستند که با انفاق بخشی حتی اندک از مال خود به افراد بی‌بضاعت جامعه کمک می‌کنند.
وی که در زمینه کمک به زنان سرپرست خانوار به عنوان یکی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه فعالیت می‌کند افزود: زنان زیرپوشش این سمن که هر کدام به دلایل مختلفی بار زندگی را بر دوش می‌کشند که با امکان کار و اشتغال، توانستند درآمدی برای نیاز اولیه زندگی و رفع مشکلات معیشتی خود کسب کنند.
مدیر این موسسه خیریه افزود: این مجموعه در اصفهان از سال ۹۱ دایر شده و در برخی از استان‌های دیگر نیز دارای شعبه است و خیران بسیاری برای کمک به رفع محرومیت و فقر در بین این دسته از اقشار جامعه همکاری می‌کنند.
وی با بیان اینکه اکنون خیریه‌های بسیاری در قالب سازمان‌های مردم نهاد در اصفهان فعال هستند گفت: در شرایطی که بنا به دلایل مختلفی امکان کمک و زیرپوشش قرار دادن تمامی افراد نیازمند جامعه برای دولت میسر نیست سمن‌ها باید وارد عمل شوند و هر کدام در یک مسیر به رفع مشکلات مالی افراد بی‌بضاعت جامعه اقدام کنند.
جهانی زدودن چهره فقر از جامعه را علاوه بر اینکه کاری انسان‌دوستانه و زیباست موجب تامین آرامش و امنیت برای سایر افراد جامعه دانست و گفت: در این راستا همه افراد و شهروندان جامعه می تواند حتی با جزیی‌ترین کمک خود در قالب سازمان های مردم نهاد به پویش رفع فقر از جامعه بیپیوندند.
سمن ها بطور ارادی و خودجوش و برای رفع مشکلات جامعه وارد عمل شدند
یک جامعه شناس و محقق گفت: سازمان‌های مردم نهاد به دور از هرگونه منفعت و صرف اراده و احساس تکلیف برای رفع مشکل بخشی از افراد و اقشار جامعه وارد عمل شدند.
کورش محمدی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه این تشکل‌ها، علاوه بر کاهش فاصله بین مردم و حاکمیت به کوچک‌سازی حجم دولت‌ها و بهبود کیفیت و خدمات برای افراد نیازمند کمک می‌کنند گفت: براساس برآوردهای انجام شده، دستکم ۴۵۰ هزار نفر ساکن محلات و مناطق کم برخوردار اصفهان هستند.
وی اظهار داشت: بسیاری از این افراد بی بضاعت به لحاظ معیشتی و رفاهی در شرایط نامناسبی قرار دارند و رسیدگی به آنها تنها با کمک مردم و در قالب سازمان‌های مردم نهاد ممکن و میسر است.
وی با بیان اینکه در نظام‌های اداری و حاکمیتی دنیا به نقش تشکل‌های مدنی بسیار توجه شده است گفت: سمن‌ها در بخش‌های اجتماعی و فرهنگی از جمله محیط زیست و کمک به افراد بی‌بضاعت که شاید از عهده و توان دولت خارج باشد وارد شده و نقش تاثیرگذاری داشته و دارند.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه فعالیت سمن‌ها باید براساس نیازسنجی و ضرورت در بخش‌های مختلف انجام شود گفت: این تشکل‌ها باید در ابتدا به شناسایی نیازها و کمبودهای جامعه بپردازند و بدور از هر سلیقه شخصی در آن مسیر وارد شوند تا تاثیرگذاری آنها دوچندان شود.
وی با تاکید بر اینکه سمن‌ها می توانندبازوی توانمند دولت در حل مشکلات و نیازهای جامعه باشند گفت: بر این اساس دولت باید بطور تمام و کمال تصدی‌گری امور را به آنها بسپارد.
محمدی اضافه کرد: مهمترین نیاز سمن‌ها با توجه به اینکه از گرفتن بودجه و اعتبار بی‌نیاز هستند، دادن فضا برای فعالیت آنهاست.
وی یکی از مهمترین اقدامات سمن‌ها در کنار سایر فعالیت‌های تاثیرگذارشان را زیرپوشش قرار دادن افراد نیازمند و تامین مالی آنها به شیوه های مختلف از جمله امکان اشتغال، دادن مستمری و یا تسهیلات بلاعوض عنوان کرد.
وی با اشاره به تاثیرگذاری توانمندسازی شهروندان در مناطق حاشیه‌ای در راستای عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه امکانات و منابع توسط سمن‌ها گفت: این تشکل‌های فعال در حوزه حاشیه نشینی با استقرار در این مناطق و در تعامل با دفاتر تسهیل‌گری می‌توانند در رفع ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین موثر واقع شوند.
سمن‌ها نقش مهمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی و توسعه محله‌ها دارند
مدیرکل اموراجتماعی وفرهنگی استانداری اصفهان گفت: سمن‌ها به عنوان تشکل‌های غیردولتی قوی برخاسته از بطن مردم، پل ارتباطی بین مردم و مسوولان هستند و نقش مهمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی و توسعه محله ها به ویژه در مقوله محرومیت‌زدایی دارند.
محسن سجادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه سمن‌ها اقدامات خیرانه بسیاری در استان انجام می‌دهند گفت: این تشکل‌ها به شیوه‌های نقدی و غیرنقدی به رفع کاستی‌ها و کمبودهای جامعه در بخش‌های مختلف می‌پردازند.
وی با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی همواره یکی از دغدغه‌های اساسی در جامعه است تصریح کرد: دولت به تنهایی به دلیل حجم و گستردگی آسیب‌ها نمی‌تواند بدون مشارکت‌های مردمی و کمک سمن‌ها به کاهش و ریشه‌کن کردن این معضلات بپردازد.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اصفهان افزود: بر این اساس، تشکیل سازمان‌های مردم نهاد مورد تاکید و توجه دولت است و با فضاسازی‌های صورت گرفته آنها در این دوره به شکوفایی رسیده‌اند.
سجادی سیاست دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استان را ایجاد بستر مناسب برای تعامل هرچه بیشتر با تشکل‌های مردم نهاد استان برای خدمت‌رسانی به مردم نیازمند دانست و گفت: اکنون چهار هزار و ۳۱۱ تشکل غیردولتی در استان وجود دارد که از ۱۰ دستگاه تخصصی مجوز دریافت می‌کنند.
وی دستگاه‌های صادرکننده مجوز برای فعالیت تشکل‌های غیردولتی در استان را شامل استانداری و فرمانداری‌ها، ورزش و جوانان، نیروی انتظامی، بهزیستی، تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و فنی و حرفه ای عنوان کرد.
وی یادآور شد: در این راستا با بهره‌گیری از ظرفیت این تشکل‌ها، راه چهار دفتر تسهیل‌گری برای رسیدگی به مشکلات مردم در مناطق حاشیه‌نشین شهر و مسوولان در دستور کار این اداره‌کل قرار گرفته است.
سجادی درباره قوانین مربوط به فعالیت سمن‌ها نیز گفت: بنا بر بخشنامه‌های صادره از وزارت کشور، توزیع قبوض توسط هر شخص و مؤسسه‌ای در معابر و اماکن عمومی ممنوع است و ایجاد صندوق‌های جمع آوری اعانات مردمی توسط مؤسسات در اماکن باید با مجوز هیأت نظارت ذیربط صورت گیرد.
وی تصریح کرد: این سازمان‌ها در پایان هر سال باید گزارش عملکرد مالی و اجرایی خود را جمع‌بندی و پس از تأیید مدیران و بازرس تا اواخر اردیبهشت ماه سال بعد به دبیرخانه هیأت نظارت استان ارسال کنند.
