اگر در سال‌های اخیر سری به انتهای خیابان کاوه و ابتدای اتوبان کاوه شهر اصفهان زده باشید، به ویژه در ساعت های ابتدایی شب، حجم انبوهی از اتوبوس‌های مسافربری ایستاده در کناره اتوبان به چشم می‌خورد که در حال بارگیری انواع و اقسام بارهای تجاری و نه ساک‌ها و چمدان‌های مسافرتی از انبارهای بار هستند.
بارهایی از گونی‌های بزرگ گرفته تا تخته فرش‌های لوله شده، ماشین لباسشویی، تابلوفرش، صنایع دستی، کارتن‌های مملو از اجناس و مرسولات مختلف پستی که از شرکت‌های باربری دریافت و بار اتوبوس می‌کنند.
بارهایی که به زور در جعبه بار زیرین و باربندهای بالایی اتوبوس جای می‌دهند و وزن بسیاری را بر بدنه اتوبوسی که کارش حمل مسافر است وارد می‌سازد.
دو سال پیش بود که با اتوبوس‌های یک شرکت مسافربری از اصفهان عازم مشهد شدم، مسیری که شاید اتوبوس مسافربری حدود ۱۶ تا ۱۸ ساعت در جاده تردد کند و با دست‌اندازها و حوادث غیرقابل پیش‌بینی و مختلفی روبه رو باشد.
راننده اتوبوس حتی از محوطه در میانی اتوبوس برای جای دادن بارهای تجاری بسته‌بندی شده استفاده کرده بود و برای کالسکه نوزاد چند ماهه یکی از مسافران جایی در اتوبوس نداشت؛ که این موضوع با اعتراض مسافر مورد نظر مواجه شد.
اما نکته دیگر که بسیاری از مسافران از آن گلایه‌مند بودند این بود که درب میانی اتوبوس در مواقع خطر و حوادثی مانند آتش‌سوزی در اتوبوس، مسیری برای خروج اضطراری مسافران قسمت انتهایی است و این اقدام راننده خاطی برای کسب سود بیشتر از سفر میان دو شهر، می‌توانست به قیمت جان تعداد زیادی انسان در شرایط خطر و حادثه تمام شود.
این درحالی است که برخی شرکت‌ها حتی برای حمل بار توسط اتوبوس برنامه‌های کاربردی با نام‌های مختلف راه‌اندازی کرده و به دریافت سفارش اقدام می‌کنند و بسیاری از هموطنان نیز برای ارسال خوراکی‌ها و سوغاتی‌های شهر خود برای اقدام و آشنایان به اینراه متوسل می‌شوند.
از سوی دیگر مشکلات فعلی اقتصاد کشور، در برخی موارد تکمیل نشدن مسافران اتوبوس، هزینه‌های سرسام‌آور نگهداری اتوبوس و دستمزد راننده و کارگر، هزینه بالای سوخت و لوازم یدکی و ... مالکان را مجبور به حمل بار توسط اتوبوس و دریافت وجه در قبال آن و تخلف از مقررات حمل و نقل عمومی می‌کند.
در مجموع باید گفت که موضوع حمل بار توسط اتوبوس‌های مسافربری در سال‌های اخیر به معضلی جدی تبدیل شده که اگر به موقع به آن رسیدگی و با آن برخورد نشود، حوادث جاده‌ای، مصدومان و فوتی‌های این وسایل نقلیه‌ای به میزان چشم‌گیری افزایش خواهد یافت.
در زمان حاضر ۱۲ هزار دستگاه اتوبوس برون شهری در کشور وجود دارد.
رییس پلیس راه استان اصفهان در این باره در گفت و گو با ایرنا می‌گوید: خوشبختانه از یک هفته گذشته براساس دستورالعملی که پلیس راه ناجا اعلام کرده‌است از تردد اتوبوس‌های بین شهری حامل بارهای تجاری در جاده‌ها ممانعت به عمل می‌آید.
سرهنگ حسین پورقیصری با اعلام جدیت پلیس راه استان اصفهان در این زمینه افزود: درصورت رویت چنین اقداماتی، بارهای اتوبوس خاطی در پلیس راه تخلیه شده و تا زمان تحویل بار توسط مالک یا مالکان، کمک راننده باید در پلیس راه حضور داشته و در کنار بار بماند.
وی با بیان اینکه برای برخی از این بارها، بارنامه صادر می‌شود ادامه داد: این امر غیرقانونی است و در جعبه بار هیچ اتوبوس مسافربری بین شهری نباید غیر از چمدان مسافران اقلام دیگری بارگیری شود.
رییس پلیس راه استان اصفهان با اشاره به راه‌اندازی سامانه سپهتن (سامانه پایش و نظارت هوشمند تردد ناوگان حمل و نقل جاده‌ای) از سال ۹۴ در کشور و به صورت آزمایشی در اصفهان تصریح کرد: نظارت بر اتوبوس‌های مسافربری از راه این سامانه و به منظور کاهش تصادفات جاده‌ای این وسیله نقلیه باید به صورت جدی دنبال شود.
وی تصادفات ناوگان حمل و نقل عمومی در جاده‌ها را از تنش بسیار در سطح جامعه برخوردار دانست و اظهارداشت: مدیران فنی شرکت‌های مسافربری باید به صورت کامل همه تجهیزات اتوبوس‌ها را پیش از انجام سفرهای بین شهری با دقت کنترل و سپس مُهر کنند.
سرهنگ پورقیصری اضافه کرد: گاهی اوقات دیده می‌شود که برگه معاینه فنی و تایید سلامت فنی اتوبوس‌ها بدون حضور مدیران فنی شرکت‌ها و به صورت سوری مُهر می‌شود که خلاف قانون است.
وی همچنین درباره تردد اتوبوس‌های واحد در محورهای برون شهری اشاره و خاطرنشان کرد: اتوبوس‌های واحد شهری به دلیل داشتن بدنه غالب شیشه‌ای، نداشتن کمربند ایمنی و ایستاده بودن برخی مسافران در قسمت میانه اتوبوس، از ضریب ایمنی بالا برخوردار نیستند و مجوز تردد بین شهری ندارند.
رییس پلیس راه استان اصفهان مشکلات مربوط به نبود کمک راننده‌ها و استفاده از راننده استیجاری را یکی دیگر از معضلات اتوبوس‌های مسافربری دانست و عنوان کرد: کمک راننده‌ها در لیست مربوطه حضور ندارند ولی حین سفر در اتوبوس بین شهری حاضر نیستند که براساس کمیسیون ماده ۱۱ و ۱۲ با این تخلف باید برخورد قانونی شود.
وی گفت: در زمان حاضر در مسیرهای اصفهان به بهارستان، فولادشهر، نجف‌آباد، شاهین‌شهر، نجف‌آباد به تیران، کاشان به نطنز، بادرود و اردستان از اتوبوس‌های شرکت واحد شهری استفاده می‌شود.
سرهنگ پورقیصری از وزارت کشور و شهرداری‌های مربوطه خواست در این زمینه دستورالعمل‌های مورد نیاز را ابلاغ کرده و اقدامات لازم را انجام دهند.
وی بیان کرد: در ۱۰ ماهه نخست امسال ۳۵ درصد حوادث جاده‌ای مربوط به واژگونی اتوبوس بوده است.
رییس پلیس راه استان اصفهان همچنین با اشاره به اینکه میزان وقوع تصادفات در ۱۰ ماهه ابتدای سال جاری هشت درصد و تصادفات جرحی نیز ۱۱ درصد کاهش داشته‌است افزود: در این مدت ۵۰۷ نفر در تصادفات رانندگی استان اصفهان جان خود را از دست دادند.
وی تصریح کرد: از تعداد کل تصادفات ۱۰ ماهه نخست امسال، ۴۶ درصد تصادفات از نوع تک وسیله‌ای مانند خروج از جاده و واژگونی به دلیل خستگی و خواب‌آلودگی راننده، ۱۱ درصد تصادفات عابران، ۹ درصد تصادف موتورسیکلت‌ها و ۲۱ درصد نیز برخورد یک وسیله با وسیله نقلیه دیگر است.
سرهنگ پورقیصری یادآورشد: ۵۰ درصد تصادفات در استان به دلیل نداشتن توجه به جلو ناشی از خواب آلودگی و خستگی راننده و نیز ۲۱ درصد به دلیل نداشتن توانایی در کنترل وسیله نقلیه ناشی از سرعت غیرمجاز است.
وی بیشترین میزان وقوع تصادفات در استان را در ساعات ۱۶ تا ۱۸ عنوان کرد و گفت: همچنین بالاترین میزان وقوع حوادث رانندگی در روزهای پنجشنبه و جمعه رخ می‌دهند.
رییس پلیس راه استان اصفهان اظهارداشت: ۵۹ درصد تصادفات در روز و ۴۱ درصد آن‌ها نیز شب‌ها واقع می‌شوند.
وی اشاره کرد: در برخی جاده‌های استان با کمبود استراحتگاه‌های بین راهی مواجه هستیم که اخیرا در اتوبان امیرکبیر با ایجاد استراحتگاه‌های کوچک مقیاس موجب کاهش ۶۴ درصدی میزان تلفات تصادفات این جاده شده است.
سرهنگ پورقیصری در پایان بر لزوم ایجاد استراحتگاه‌های بین راهی و اقدامات فنی- مهندسی در سطح راه‌ها و جاده‌ها در راستای کاهش تصادفات تاکید کرد.
تخلفات ناوگان حمل و نقل و رانندگان اتوبوس به سامانه ۱۱۰۱۲۰ اعلام شود
کارشناس اداره ایمنی و ترافیک اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان با اشاره به اینکه وزن اضافه بار حمل شده توسط اتوبوس‌های مسافربری نباید از ۱۶۰۰ کیلوگرم بیشتر شود گفت: حمل بارهای تجاری و سنگین توسط اتوبوس‌های مسافربری موجب از بین رفتن تعادل اتوبوس می‌شود که این موضوع احتمال واژگونی وسیله نقلیه در مواقع بروز حادثه را افزایش می‌دهد.
معید ذهبیون با تاکید بر لزوم نصب برچسب اطلاع‌رسانی سامانه پیامکی ۱۱۰۱۲۰ پلیس برای نظارت مردمی بر حمل و نقل عمومی و رانندگان اتوبوس، افزود: مسافران اتوبوس‌های بین شهری در صورت بروز تخلفات مختلف از سوی رانندگان و نیز حمل بار با اتوبوس، این موضوع را با سامانه شبانه روزی ۱۱۰۱۲۰ اعلام کنند.
وی تصریح کرد: رانندگان اتوبوس باید پلمب نبودن دکمه درب خروج اضطراری اتوبوس‌های خود را پیش از سفر بررسی کنند تا در صورت بروز حوادث جاده‌ای امدادرسانی به مسافران از این طریق صورت پذیرد.
کارشناس اداره ایمنی و ترافیک اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان همچنین بر استفاده مسافران و رانندگان از کمربند ایمنی در حین سفر تاکید و عنوان کرد: استفاده از کمربند ایمنی سه نقطه برای جلوگیری از آسیب به مسافران به ویژه سرنشینان مجاور پنجره ضروری است درحالی که بسیاری از اتوبوس‌های بین شهری کمربندهای دونقطه‌ای دارند.
مشکلات اقتصادی رانندگان اتوبوس را ناچار به حمل بار تجاری می‌کند
دبیرکانون انجمن‌های صنفی حمل و نقل استان اصفهان با اشاره به اینکه می‌گویند ۹۰ درصد تصادفات به دلیل خطای انسانی است گفت: رانندگان اتوبوس با صدها مساله اقتصادی و غیراقتصادی درگیر هستند و گاهی هزینه‌های بالای نگهداری و تردد اتوبوس‌ها آن‌ها را مجبور به حمل بار توسط اتوبوس می‌کند.
رضا امامی فراهم ساختن امنیت شغلی این قشر از جامعه را خواستار شد و افزود: تا هنگامی که امکان نوسازی ناوگان اتوبوس‌های بین شهری و تهیه لوازم یدکی اصل وجود ندارد شاهد حوادث جاده‌ای هستیم.
وی همچنین حمل بار توسط اتوبوس‌های مسافربری را عاملی برای برهم خوردن تعادل و تصادفات این وسایل نقلیه ندانست و اظهارداشت: این بارها مانند ماشین لباسشویی وزن زیادی ندارند و برای اتوبوس‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
دبیرکانون انجمن‌های صنفی حمل و نقل استان اصفهان، این صنف را در جستجوی فضایی آرام و امن دانست و تصریح کرد: شرکت‌های مسافربری براساس کارت هوشمند اتوبوس‌های بین شهری سرویس‌دهی می‌کنند و ما نظارتی بر رانندگان اتوبوس‌ها نداریم که از چه افرادی استفاده می‌شود.
در همین حال شماری از رانندگان اتوبوس حاضر به گفت و گو با خبرنگار ایرنا نبوده اما افزایش هزینه نگهداری و استهلاک خودرو را از جمله عوامل حمل کالاها اعلام کردند.
این در حالی است که مسافران می‌گویند اتوبوس برای حمل مسافر ساخته شده نه برای حمل کالاها، چرا قانون با این تخلفات برخورد نمی‌کند، نکته دیگری که آنان مطرح می‌کنند این است که وقت زیادی برای حمل کالاها صرف می‌شود اما رانندگان این اتلاف وقت با چه روشی جبران می‌کنند، چرا پلیس راه های بین شهری از این اتوبوس‌ها بازدید نمی‌کنند.
به عنوان مثال اتوبوسی که از اصفهان برای شمال ایران حرکت می‌کند یک بار در قم و ادامه آن در تهران کالاها تخلیه می‌کند و مجدد از این شهرها بارگیری می‌کند که علاوه بر اتلاف وقت و دیگر مشکلات مربوط، گلایه مسافران را به دنبال دارد.
رضا محسنی مقدم یکی از مسافران گرگان در پایانه مسافربری کاوه اصفهان در گفت و گو با ایرنا نبود نظارت کافی و اجرایی نشدن قوانین یکی از چالشهای این بخش اعلام کرد و گفت: حمل کالا توسط اتوبوس خلاف قوانین است و مسافران از این اقدام رانندگان گلایه دارند.
وی تصریح کرد : نیروهای پلیس راه استانهای کشور هم در مبدا و مقصد و بین شهری باید ناظر بر عملکرد خودروهای اتوبوس بوده تا جلوی هرگونه حادثه احتمالی در این ارتباط گرفته شود.
بر اساس مشاهدات خبرنگاران ایرنا، حمل بار توسط اتوبوس‌های مسافربری در همه پایانه‌های حمل و نقل کشور و همچینن خارج از شبکه همچنان ادامه دارد که به تاکید مسافران باید جلوی این معضل اساسی هرچه زودتر و به طور اساسی گرفته شود.
