امروزه در سراسر جهان به بیش از ۵۰۰۰ زبان تکلم میشود. گویشهای مختلفی که هریک مربوط به سرزمینی خاص است.
اما گویشهای ایرانی از گنجینههای سرشار ادبی و سرمایههای گرانبها و ارزشمند این مرز و بوم با آن پیشینه تمدن و فرهنگ غنی به شمار میرود و این درحالی است که متاسفانه با گذشت زمان گویشهای کهن کمکم به دست فراموشی سپرده میشود.
کتاب "فرهنگ مردم اصفهان" گنجینه بسیار با ارزشی است که به همت زندهیاد مرحوم میرسیدعلی جناب جمعآوری شده و شامل گویشها، لغات، اصطلاحات، ضرب المثلها، بازیها و تصنیفهایی است که در زمان حیات مولف، مردم اصفهان بدانها تکلم میکردند.
درخصوص این مجموعه ذکر نکاتی لازم است:
نخست آنکه اصفهان زمان مولف در محدودهای کم و بیش برابر با اصفهان کنونی دارای گویش ویژهای بوده است که گذشته از گویش خاص شهر اصفهان، گویش روستاهای اطراف آن از جمله وینشون(وانشان)، قهرود، کشه، زفره، سده، جرقویه، گز، کفرون(کفران)، محلات، خوانسار، سو و غیره را نیز شامل میشده است.
بنابراین مشخص نبودن اینکه آیا تمام گویشها و اصطلاحات و ضربالمثلهای مندرج در این کتاب، فقط مربوط به شهر اصفهان بوده یا آمیزهای از گویش روستاهای اطراف آن است، خود از جمله مسائلی است که تنها از عهده علمای زبانشناس برمیآید و از آنجا که هدف و انگیزه اصلی احیای این اثر به عنوان مرجع و منبع ارزشمند، جلوگیری از نابودی یکی از میراث گرانقدر فرهنگی این مرز و بوم بوده است، لذا نقد و بررسی محتوای آن فرصت و زمان و شرایط دیگری را میطلبد.
همچنین تنظیم این اثر براساس دو اسلوب نگارش است: نخست روش اعرابگذاری که خود مولف به کار برده، سپس روش آوانگاری که توسط مصحح انجام گرفته است و از آنجا که اسلوب آوانگاری، دقیقترین شیوه در رعایت موازین استاندارد برای نمایش گویشها به شمار میرود، لذا تمام تلاش و همت مصحح بر آن بوده است که حتیالمقدور، این شیوه رعایت شود و گویشهای مندرج در این مجموعه، اعم از آنهایی که به صورت منفرد آمده یا در قالب ضربالمثل و اصطلاح یا تصنیفی درج شده، براساس تقابل دقیق با شیوه اعرابگذاری مولف آوانگاری شده است.
قسمت مهمی از این مجموعه به بازیهای اصفهان اختصاص دارد که در میان اطفال و نوجوانان و مردان و شاید هم زنان متداول بوده است و علت ضمیمه کردن آنها به بخش گویشها و ضرب المثلها آن بوده که در بین گویشها به نام برخی از این بازیها اشاره شده است.
مولف این مجموعه، در سال ۱۲۴۷ شمسی چشم به جهان گشوده و طی شصت سال زندگانی و فعالیت مستقیم و غیرمستقیم در جریانات مشروطهخواهی و درک مسائل مربوط به آن زمان و آشنایی نزدیک با بسیاری از شخصیتها و رجال برجسته همعصر خود، به جمعآوری اطلاعات ارزشمندی درباره ابعاد گوناگون شهر اصفهان همت نمود و همه را در مجموعهای با عنوان "الاصفهان" نامگذاری کرد.
کتاب "فرهنگ مردم اصفهان" دومین مجلد از کتاب بزرگ "الاصفهان" به شمار میرود.
این کتاب در سال ۱۳۹۴ با شمارگان یکهزار نسخه به چاپ دوم رسید و حقوق این اثر متعلق به مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل است.