محرم، کربلا، نهضت، قیام و حماسه عظیم امام حسین(ع) در روز عاشورا راز احیای اسلام ناب محمدی و دوام پایداری شیعیان در طول تاریخ خود بوده است.
چراکه شیعه با زنده نگاهداشتن هماره اهداف والا و فرهنگ غنی و الهام‌بخش آن در عمق زندگی و باورهای خود در طول قرون گذشته جان‌های مشتاق و خردهای احرار و آزادگان جهان را نیز سراب کوثر زلال و گوارا انقلاب بی‌نظیر دوردانه پیامبر خاتم محمد مصطفی(ص) کرده است.
و همین دوردانه یعنی سرور و سالار آزادگان جهان، امام حسین(ع) است که حرّیت در ظل دین را در عرصه عمل از معنا و گستردگی بی‌همانندی برخوردار کرد و فضیلت‌های برتر انسانی را که با عصای رسالت جدش عیان گشته بود و قله رفیع کرامت رسانید.
این همه را باید دانست تا بتوان از پیام عاشورا و امامش که فرمود: "انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن منکر و اسیر بسیره جدی و ابی علی بن ابیطالب (ع)" بهره‌ای جست و مقابل انحراف‌ها و تحریف‌ها قد علم کرد و فریاد خروش از تکلیف برخاسته حق را با همه وسع و توان و امکان برآورد و غبارها را از حقیقت ناب برگرفت.
آری این همه را باید دانست تا بتوان دریافت که وقتی امام حسین(ع) در ادامه همه قربانی‌های دیگر، آخرین قربانی علی اصغر(ع) را مقابل صفوف جهل و فضیلت‌کشی قرار می‌دهد، هدف رودررو کردن آن با غیرقابل انکارترین جلوه معصومیت است تا از این طریق با فطرت سرکوب‌شده خویش مواجه شوند و شاید فکری برای مظلومیت جان‌های خود کنند.
هنگامی که آخرین جمله "ان لم یکن دینا فکونوا احرارا فی دنیاکم" بر زبان امام جاری می‌شود؛ هدف بازداشتن بشریت از سقوط و نابودی کامل است و سیلان این جمله در جان‌ها و زمان‌ها برای آن است که وقتی مرزهای فضیلت به حداکثر تنگنا و خفقان می‌رسند باید آخرین تیرها را برای عقب راندن سیاهی تا سرحد امکان پرتاب کرد.
حسین(ع) بدین‌گونه با کسانی می‌جنگد که فضیلت‌ها را قربانی نادانی بی‌اعتنایی یا جاه‌طلبی می‌کنند و این جنگ آغاز و پایان ندارد.
حسین (ع) بدین‌گونه برای احیای هر آنچه موجب بقای حیات الهی انسان است می‌جنگد و این جنگ و سختی برابر با تمام زوایای جان‌ها دارد که به فرموده علی(ع) هر یکی با جهانی برابر و از جهانی بزرگ‌تر است.
حسین بدین‌گونه منادی مظلومیت انسان است در معرکه‌های مرگ فضیلت و حسین بدین‌گونه شاهین ترازوی معرفت و دفاع از حیات مبتنی بر معرفت الهی است.
برای تعامل با چنین پدیده‌ای باید او را فهمید و تقرب جستن بدون فهمیدن، ای بسا فاصله و فاجعه می آفریند.
جاه‌طلبان و جاهلیت‌سازان و قاتلان شریعت برای کشتن دین بیشترین استفاده را از دو دسته می‌برند: نخست شوق‌مندان فاقد آگاهی که به راحتی فریده هر شبه معرفت و شبه ارادتی می‌شوند و انحراف‌ها را "اصالت" و اعوجاج را عین استقامت می‌بینند.
دوم اسیران امیال و آمال مادی که آماده معامله همه چیز خود با حداقلی از خواسته‌های به ظاهر بزرگ اما حقیر و حقارت بارند.
چنین است که مقابله با انحراف‌ها، درصدر همه راهبردهای تقرب با حقیقت حیات بشری، حقیقت دین، حقیقت فضائل و حقیقت حسین (ع) می‌شود و برای استقبال از موعود مصلح نیز باید مصلح و احیاگر شهید را شناخت.
از او چنان که هست دفاع کرد و به پای این دفاع در برابر هر دشمن و هر مصادره و تحریفی تا پای جان ایستاد.
کتاب "بر کرانه غربت" ادعای پاسخ‌گویی به همه این جوانب و الزامات را ندارد اما پنجره‌ای است به سوی حقیقت که گشودن کامل آن و دیدن کامل آنچه پشت چنین پنجره‌ای می‌توان دید در گرو اهتمام ذهن پرسشگر و دانایی‌طلب خواننده است.
نویسنده کتاب "نوروز اکبری‌زادگان" که پس از ۷۳ ماه حضور در عرصه تقابل و رویارو با سپاهیان کفر و جاهلیت مدرن معاصر در جبهه‌های دفاع مقدس، به سنگرهای تحقیق و پژوهش روی آورد و حضور در هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) و همکاری با حوزه علمیه و رسانه ملی را تجربه کرده است.
در کتاب "بر کرانه غربت" که چندمین اثر تالیفی او در دفاع از ارزش‌های دینی و انسانی است با استناد به تحقیق‌ترین اسناد و توسل به روح عاشورا می‌کوشد زمینه‌ها و نمادهای تحریف و انحراف را در نقل و عاشورا پیش چشم خواننده قرار دهد و از این طریق علاوه بر هشدار به دوستداران پیروی از راه امام(ع) در مورد پرتگاه‌های این مسیر ارجمند تعالی، ظرفیت و قابلیت بی‌بدیل عاشورا را به رخ می‌کشد که در برابر آن همه تلاش برای تحریف و تحریفات از شورورزی‌های عاری از بینش، همچنان شفاف و نورانی، شکوهمند و متعالی، تعالی‌بخش و روشنگر ایستادن است و انسان را به سوی "فضیلت" و "اصلاح" و "خدا" فرا می‌خواند.
نگاهی کوتاه به سابقه تاریخی تحریف در عاشورا
با مراجعه و تتبع در متون تاریخی شیری که عمدتاً مربوط به پایگاه شیعی کوفه و مکتب تاریخ‌نگاری عراق تا پایان قرن چهارم هجری است به خوبی می‌توان دریافت که غالب مطالب درخصوص تاریخ عاشورا درست نقل شده است. مانند آثار مرحوم شیخ مفید، الارشاد و سایر کتب این شخصیت عظیم تاریخ تشیع.
اما در مکتب تاریخ‌نگاری شامل و مورخان اموی مسلک و نیز مکتب تاریخ‌نگاری ایران، متاسفانه تحریفات زیادی مشاهده می‌شود.
از قرن ششم هجری با توجه به رواج داستان‌سرایی و ذکر قصه‌ها و افسانه‌ها در متون تاریخی، تصویر حقیقی نهضت حسینی در متون تاریخی به سمت ذکر وقایع بی‌پایه و اساس گرایش پیدا کرد و با دقت در منابع تاریخی می‌توان گفت که این نقیصه مهم تا قرن دهم و تا پایان دوره قاجاریه نیز ادامه یافت.
قابل ملاحظه است که از قرن ششم هجری به تدریج تحریفات در تاریخ عاشورا آغاز شده است، تا اینکه در اواخر عصر تیموری و دوره ایلخانان مغول در ایران با ظهور کتاب "روضه الشهداء" از ملاحسین کاشفی متوفی ۹۱۰ هجری قمری به اوج خود رسید و سخنان برخی از روشنفکران معاصر در مورد رواج تعریف در عاشورا از دوره صفوی به بعد، کاملا بی اساس است و ربطی به صفویان ندارد.
"روضه الشهداء" کاشفی در واقع متنی تاریخی که به شکل کاملا ادبی نگارش یافته و کار از نقل‌های دروغ و بی‌اساس است، مثل داستان عروسی قاسم و ... بعدها خواندن این کتاب در روضهخوانی‌ها مرسوم شد و بطور کلی می‌توان گفت که دیدگاه ملاحسین کاشفی بیشتر متاثر از تصوف و نگرش صوفیانه و انضباط گرایانه به مسائل اجتماعی بود.
در دوره قاجاریه نیز آثار ساختگی و دروغ‌پردازی در ذکر تاریخ عاشورا رواج یافت که درباره مهمترین اثر این دوره می‌توان به کتاب "اسرار الشهاده" ملا آقا دربندی اشاره کرد.
خوشبختانه در دوران معاصر خیزش جدید از سوی مورخان و محدثان شیعه باشد که هدفش ارائه چهره حقیقی حماسه عظیم عاشورا و مبارزه با تحریفات در ساحت مقدس نهضت حسینی بود.
اولین منبع متاخر و معاصر ما کتاب "لولو و مرجان" از مرحوم میرزا حسین نوری معروف به محدّث نوری و بعد از آن "نفس المهموم" مرحوم شیخ عباس قمی صاحب مفاتیح الجنان است که شاگرد محدّث نوری بوده است و پس از آن می‌توان به سلسله بحث‌های ارزشمند استاد شهید مطهری اشاره کرد که در سال ۱۳۴۸ درباره تحریفات عاشورا مطرح شد.
بعد از آن، مجموعه بیانات ایشان در مجموعه سه جلدی حماسه حسینی تعمیم یافت که با نگاهی جامع و همه‌سونگر به حماسه عظیم عاشورا و مسئله تحریفات و مصادیق آن پرداخته شده است.
سلسله مباحث مرحوم استاد آیتی پیرامون تاریخ عاشورا نیز از مباحث ارزشمند دیگری است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی عرضه شده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز شخصیت‌های گرانقدری همچون حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای، علامه استاد مصباح یزدی و علامه آیت الله جوادی آملی هرکدام بیانات و آثار ارزشمندی را به جامعه انقلابی تشیع ارائه کرده‌اندکه در خلال این تحقیق از زلال کوثر معارف آن‌ها بهره‌های وافری برده‌ایم.
نویسنده کتاب "بر کرانه غربت"در فصل اول به بازشناسی کوتاهی از قیام عاشورا اهداف آن انگیزه‌ها آثار و نتایج تحریف پرداخته و در فصل دوم به بررسی و تبیین نمادهای از تحریف در متون تاریخی و نیز در قلمرو ادبیات و هنر به مدد اسناد تاریخی دست یافته است.
در فصل سوم نمادهایی از شبهات وارده را بررسی نموده و به پاسخ آن‌ها مبادرت نموده و پیداست که این بخش از مطالب کتاب تعمق بیشتر علاقمندان را می‌طلبد.
در فصل چهارم به بازخوانی عزاداری عاشورا و به مباحثی همچون پاسداشت نهضت عاشورا نقش عزاداری‌ها در جاودانگی عاشورا و نمادها و آسیب شناسی عزاداری پرداخته شده است و در پایان این فصل به رسالت‌های عمده‌ای که در قبال استراتژی تحریف و شبهه وجود دارد توجه نموده و در نهایت راهکارها و پیشنهادهای عملی را برای سازماندهی جامعه مبلغان و مداحان عاشورایی برشمرده شده است.
آسیب‌شناسی تحریف در قیام عاشورا و نتایج آن
این کتاب مهمترین انگیزه ها و عوامل تحریف در قیام عاشورا را بی اثر کردن عاشورا، جهل خودی‌ها، گفتمان عاطفی در عاشورا، تمایل به اسطوره سازی، احساسی و عاطفی جلوه دادن قیام عاشورا، جبرگرایی در تفکر دینی و اجتماعی، تحجرگرایی، استراتژی دشمن برای تغییر ارزشها، نقشه های سازمان سیا در مقابله با فرهنگ عاشورا، غیرحماسی کردن عاشورا، نقش حاکمان سیاسی و مورخان درباری، ترس نخبگان دینی از عوام و عوام‌زدگی عنوان کرده است.
همچنین رواج غلّو و خرافات، غیرعقلانی کردن عاشورا، نگاه یک بعدی به عاشورا، گریز اهل دانش از مجالس عزاداری، تجمل گرایی و بی محتوا شدن عزاداری‌ها، کاهش خلوص در عزاداری‌ها، انفعال جبهه خودی، جلوگیری از احیای شخصیت جامعه اسلامی، پیشگیری از سقوط حاکمیت‌های یزدی، ممانعت از تاثیر عاشورا بر سایر قیام‌های اسلامی، عدم آگاهی بخشی به جامعه اسلامی، عدم تحقق فریضه امربه معروف و نهی ازمنکر، ممانعت دشمن از حسینی شدن جامعه و شکستن سدّ استقامت یاران خدا از جمله آثار و نتایج تحریف در نهضت حسینی یاد شده است.
همچنین اکبری زادگان در این کتاب به بررسی آسیب‌های عزاداری پرداخته و رواج برخی غلّوها و خرافات، برتری سلیقه‌های شخصی، رواج سبک‌های غنایی در مداحی، ترویج برخی ناهنجاری‌ها مثل قمه‌زنی و آستان‌بوسی، رواج شیوه‌های ناموج سینه‌زنی و زنجیرزنی، گسترش نامناسب حضور موسیقی در مراسم‌های سنتی عزاداری، برتری شکل عزاداری بر محتوای آن، ترویج مطالب دروغ، ذکر خواب‌ها و ملاقات‌های دروغین، ذکر مطالب موهن و عدم سازگاری با شئون اهل بیت(ع) و نیز سیاست‌زدگی را از آسیب‌های عزاداری‌ها بیان کرده است.
کتاب "بر کرانه غربت" تالیف نوروز اکبری زادگان در نوبت اول زمستان سال ۸۷ و در ۲۸۸ صفحه به چاپ رسیده است
۷۱۳۵/۶۰۲۶
