دیپلماسی شهری به عنوان بخش مهمی از دیپلماسی عمومی، هنر کاربردی نوین روابط بین‌الملل برای مذاکره، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت‌ها و شهروندان ورای چالش‌ها مشکلات روابط دولت‌هاست.
به عبارت دیگر دیپلماسی شهری به معنای تمرکززدایی از مدیریت روابط بین‌الملل و نقش‌آفرینی نمایندگان شهرها و مقامات محلی به عنوان بازیگران کلیدی تعاملات بین‌المللی در موضوعاتی است که ارتباط مستقیم با شهروندان داشته و در ارتقای قدرت نرم و هوشمند کشور موثر است.
جهانی شدن در برابر جهانی سازی مفهومی است که تلاش می‌شود در این نوشتار ارتباطش با مدیریت شهری به عنوان یک ظرفیت برای پیش‌برد فعالانه هویت ملی مورد توجه قرار گیرد.
با دفاع از جهانی‌شدن در برابر جهانی‌سازی استعمارگرانه، این فرض پذیرفته شده است که مدیریت شهری می‌تواند عرصه مناسباتی که به سرعت در حال جهانی شدن است را به عنوان یک فرصت تلقی نموده و عدم حضور در این عرصه چه بسا به عنوان یک تهدید به حساب آید.
نویسنده این کتاب با اشاره به تفاوت شهرهای کوچک و بزرگ و با تمایز قائل شدن بین کلانشهرهای میانی و کلانشهرهای بزرگ معتقد است امروزه سازمان‌های تخصصی بین‌المللی در زمینه مدیریت شهری به موازات دیگر سازمان‌های بین‌المللی به عنوان مؤلفه ای کارآمد، جایگاه مؤثری را برای تأثیرگذاری در سیاست‌های جهانی کسب نموده‌اند.
عضویت و فعالیت شهرها در این گونه سازمان‌ها نمایانگر سهیم شدن شهرها در حکمرانی جهانی است.
وی در مقدمه کتابش می نویسید: نظام مدیریتی اسلام از یک سو ارتباط بین تمدن‌ها و فرهنگ‌ها را ستوده و از طرف دیگر هویت و کیان خود را در تقابل با پروژه‌سازی‌های سلطه طلبانه غربی قرار می‌دهد.
این نگاه تجدیدنظرطلبانه جمهوری اسلامی ضمن اینکه با جهانی‌سازی موافق نیست، از همه ابزارهای مشروع اعم از دیپلماسی‌های نوین و غیر آن استفاده خواهد کرد تا خود را به عنوان یک الگوی کارآمد در سطوح ملی و حاکمیتی اسلام اثبات کرده و متعاقبا در قلمروهای منطقه‌ای و فراسوی آن، کشورهای علاقه مند به خود را به اندیشه و تامل وادارد.
در این کتاب معرفی توانمندی‌ها برای همکاری، فراهم نمودن فضای مناسب برای تعامل و افزایش نفوذ شهرهای کوچک تر در کنار دیگر جهانشهرها به عنوان کارکردهای عمومی دیپلماسی چندجانبه شهری و نیز اطلاع‌رسانی و تولید و توزیع دانش تخصصی و هنجارسازی برای حکومت‌های محلی از جمله کارکردهای ویژه دیپلماسی چندجانبه شهری بیان شده است.
این کتاب در چهار فصل با موضوعاتی شامل پرداختن به کلیات و انواع دیپلماسی‌ها، شهرها و جهانی شدن، دیپلماسی عمومی و دیپلماسی شهری نگارش شده است.
نویسنده این کتاب در فصل پایانی عنوان می‌کند که امروزه، استفاده از قابلیت کلانشهرها برای توسعه "سیاست بیناشهری بین‌المللی" به جایگزینی "سیاست بینادولت- ملت"، در قالب "سیاست دیپلماسی شهری" مورد توجه قرار گرفته است.
دیپلماسی به عنوان ابزار سیاسی برای عمل متوازن و هماهنگ بین‌المللی بر مبنای منافع ملی، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی است که در عرصه روابط بین‌الملل، نقش سیاست خارجی دولت- ملت‌ها را نشان می‌دهد. اما اکنون به واسطه جهانی شدن و کم رنگ شدن نقش دولت- ملت‌ها به عنوان بازیگر اصلی این عرصه، هم دیپلماسی‌ها تغییر جهت داده‌اند و هم بازیگران آن‌ها منعطف، متنوع، متکثر و خلاق شده اند.
بنابراین هنگامی که از سیاست جهانی شدن دیپلماسی سخن به میان می‌آید، بیشتر چنین تحولاتی در دیپلماسی مورد نظر است.
ایده دیپلماسی شهری حول چند مضمون اصلی شکل گرفته است و شش ایده امنیت شهری، اقتصاد شهری، فرهنگ شهری، شبکه‌های شهری، توسعه شهری و نمایندگی شهری مطرح می‌شود.
همچنین در این کتاب بانک جهانی، انجمن بین‌المللی شهرداران پیام‌آور صلح، سازمان شهرهای متحد و حکومت‌های منطقه‌ای، انجمن کلانشهرهای جهان، سازمان شهرهای خواهرخوانده دنیا، سازمان گلوکال فروم و سازمان همکاری بین‌المللی شهرداری‌ها از جمله سازمان‌ها و انجمن‌های دخیل در دیپلماسی شهری ذکر شده‌اند.
کتاب "دیپلماسی شهری" نوشته مهدی جمالی نژاد تاکنون دو نوبت به چاپ رسید که در چاپ دوم خود در سال 1395 تعداد 3000 نسخه از آن روانه بازار شد.
جمالی‌نژاد در سال ۲۰۰۶ دبیر اجلاس کلانشهرها و شهرهای خواهرخوانده اسلامی بود.
7135/6026/
