«فرح‌انگیزتر از مجلل‌ترین کاخ‌های اروپایی»؛ این تعبیری است که سیاحانِ اروپا دیده، بعد از تماشای عمارت «هشت‌بهشت» به رشته تحریر کشیده‌اند. عمارتی بنیان نهاده در سال 1080 که قدما می‌گفتند نزدیک باغ بلبل و جزئی از باغ بزرگ نقش‌جهان بوده اما حالا، خودش است و خودش، میان فضای سبزی که نامش را هم از عمارت «هشت‌بهشت» وام گرفته.
به گزارش خبرنگار ایسنا-منطقه اصفهان، گفته می‌شود که «هشت به هشت» یا «هشت در بهشت»، نشیمنِ هشت سوگلیِ سلطان سلیمان بوده؛ چهار زن، در طبقه همکف و چهار زن دیگر در طبقه اول آن سکونت داشته‌اند.
اگر چه امروز از زیورهای نفیس و گران‌بهای دوره صفویه، نرده‌های چوب زرنگار، قاب‌ها، جام‌های بلورین و وسایل شیشه‌ای رنگارنگ کاخ هشت‌بهشت چیزی باقی نمانده اما این عمارت هنوز هم باشکوه است.
شاردن در زمان شاه‌عباس دوم و شاه سلیمان، گوست در دوره فتحعلی شاه قاجار، کمپفر زمان شاه سلیمان، دیولوفوآ در دوره ناصرالدین‌شاه و آندره گدار در دوره پهلوی، «هشت‌بهشت» را ملاقات کرده و آن‌طور که به چشمشان آمده، روایتش کرده‌اند؛ این بنا را ابتدا از چشم آن‌ها و بعد از چشم دوربین ایسنا ببینید:
شاردن: این تالار را عمارت بهشت می‌نامند و بهشت، طبقه دهم آسمان را گویند؛ ازاین‌جهت می‌توان آن را تالار فردوس نامید. تمام کف‌ها از موزاییک بسیار عالی ساخته‌شده است، دیوارها و جرزها دوطبقه‌اند و دالان‌ها و غلام‌گردشی‌هایی در اطراف آن به چشم می‌خورد. در این دالان‌ها صدها مکان وجود دارد که دلکش‌ترین و فرح‌انگیزترین نقطه دنیا محسوب می‌شود.
این روشنایی متناسب با تفریحاتی ست که این بنا ویژه آن‌ها ساخته‌شده است. هیچ‌کدام از این نقاط از نظر شکل، ساختمان، تزیینات و آرایش شبیه دیگری نیست؛ در هرجایی چیز تازه و گوناگونی می‌بینید، چنان‌که در بعضی بخاری‌های متنوع و در برخی حوض‌ها و فواره‌ها به چشم می‌خورند. فواره‌هایی که از لوله‌هایی که داخل دیوارها قرار دارند آب می‌گیرند.
این تالار عجیب (هشت‌بهشت) در حقیقت سازه‌ای لابیرنت است؛ زیرا انسان در قسمت فوقانی آن گم می‌شود و پله‌ها چنان مخفی هستند که به این آسانی نمی‌توانید آن را پیدا کنید.
قسمت پایین تا 10 پا از سطح زمین از سنگ یشم و نرده‌ها از چوب زرنگار و قاب‌ها و چهارچوب‌ها از نقره و جام‌ها از بلور و وسیله‌ها از شیشه‌های رنگارنگ ظریف ساخته‌شده است. اما راجع به تزیینات نمی‌توان این اندازه شکوه، عظمت، دلربایی و فریبندگی را که درهم‌آمیخته است تصور کرد.
در همه‌جا آیینه‌های بلورین در دیوارها به‌کاررفته است، آیینه‌کاری‌های کاملی که از باشکوه‌ترین نوع خود در دنیاست. اتاق‌های کوچکی نیز در آنجاست که فقط گنجایش یک تختخواب دارد. در قسمت شرقی زمین رختخواب پرده نداشته و روی زمین پهن می‌شود.
یک رختخواب جالب‌توجهی دیدم که فقط لحاف آن دو هزار اکو (واحد پول) می‌ارزید که برای گرمی و سبکی از پوست سمور تهیه‌شده بود. به من گفتند شاه تشک‌های بسیاری از همین جنس دارد. من یک کتاب از تزیینات و تصاویر و اشکال و مینیاتورها و ظروف و کتیبه‌های این تالار تصنیف خواهم کرد.
گوست:
این عمارت در وسط باغ به‌اندازه دو متر از سطح زمین بلند‌تر ساخته‌شده است و ۳۰ متر طول و 35.26 متر عرض دارد. اتاق‌های آن تماماً منقش و گچ‌بری و در‌هایش خاتم‌سازی و زیباست. تاﻻر وسط گنبدى شکل است و در وسط آن حوضى هشت‌ضلعی به قطر ۳٫۳۰ متر از مرمر عالى به چشم می‌خورد. حوضی که به حوض مروارید معروف است و طورى حجاری‌شده است که وقتى آب از سوراخ‌هایش خارج می‌شود انگار دانه مروارید از آن خارج می‌شود.
پلکان‌های این عمارت طورى بنا شده که از هر طرف به عمارت بالایی و پایینی قابل‌دسترسی باشد. عمارت غلام‌گردشی‌ها و تالارهای بسیار دارد و درختان کهن و چنارهاى مرتبى آن را احاطه کرده‌اند، قسمتى از آب جوى شاه از مقابل عمارت باﻻیی داخل این باغ می‌شود.
در و دیوارها، ازاره‌‌ها، هلالی‌ها، گنبد‌ها و باﻻخره تمام این عمارت سرتاپا از طلا تزیین یافته و اشکال و تصاویر گوناگون پرندگان، گل‌ها و غیره بر زیبایی آن افزوده‌اند. قصر تابلوهای منقش و زیبایی دارد که توجه را به خود جلب می‌کند.
کمپفر:
درباره این کاخ می‌گویم آن‌هم برای اینکه فقط به ذکر اهم مطالب درباره آن اکتفا کرده باشم که در وسط یک میدان عریض باز که با تخت سنگ‌های چهارگوش فرش شده قرار دارد. در فواصل معین یک ردیف نیمکت مرمری و همچنین یک جوی آب در دور آن تعبیه‌شده است.
از همه اطراف حاشیه باغ پیاده‌روهایی که دور آن‌ها را نرده‌های زیبایی گذارده‌اند و در هر دو طرف آن‌ها چنار کاشته‌اند به‌طرف کاخ کشیده شده است. در داخل، سلسله خیابان‌هایی که از طرف شمال به جنوب کشیده شده است، با باغچه‌هایی دلربا قطع می‌شود، درحالی‌که ردیف‌های شرقی-غربی، آبی را که در چهارباغ در زیرزمین گرفته می‌شود به باغ هدایت می‌کند، این آب به کار پر کردن استخر می‌خورد که یازده قدم عرض دارد و از سنگ‌های چهارگوش ساخته‌شده است و مرغابی‌ها و قو‌ها بر سطح این استخر شناورند.
مادام دیولوفوآ:
موقع رفتن از چهل‌ستون به کاخ هشت‌بهشت باید از کنار حوضی عبور کرد که در میان دو باغ واقع‌شده است. این باغ سلیقه و ذوق ایرانی را به‌خوبی نشان می‌دهد، نه به پارک‌های انگلیسی که از باغچه‌های چمنزار و تپه‌های گل و درختان نشاط‌آور آراسته‌شده شباهتی دارند و نه به باغ‌های فرانسه قرن هفدهم که کاملاً بی‌نظم و تأثرآور بودند.
این باغ‌ها دارای درختان چنار بسیار بلندی هستند که شاخه‌های آن‌ها را تا رأس تراشیده‌اند و زمین هم به‌منزله مزرعه وسیعی ست که در آن گل‌های فشرده و درهم به‌طور بی‌نظمی کاشته‌اند و ابداً نظم و ترتیب و مرغوبی جنس و رنگ در آن‌ها مراعات نشده است. اگرچه از نزدیک منظره عجیب و بدنمایی دارند ولی باید اعتراف کنم که از دور مخصوصاً در آفتاب بسیار خوش‌نما و جالب‌توجه هستند و هر گلی بیشتر از پروانه‌های قشنگ که آن را با بال‌های ظریف خود نوازش می‌دهد جلوه گری می‌کنند.
در آن‌طرف حوض، کاخ هشت‌ضلعی هشت‌بهشت واقع‌شده که مرکب از یک سالن بزرگ مرکزی و چهار رواق و چهار دستگاه عمارت است و به‌وسیله پله‌ها و گالری‌هایی که روی رواق‌ها ساخته‌شده با هم ارتباط دارند. در روی دیواری که در نزدیکی رواق است دو تابلوی بزرگ دیده می‌شود که در یکی از آن‌ها صورت فتحعلی شاه با پسرانش ترسیم‌شده و در تابلو دیگر او را درحالی‌که مشغول شکار حیوانات وحشی ست نشان می‌دهد. شاه روی اسب خم‌شده و نیزه‌ای در دهان حیوان درنده و مهیبی فروبرده است که معلوم نیست شیر است یا پلنگ. عمارت هشت‌بهشت هم مانند چهل‌ستون خالی از سکنه است و فرش و مبلی در آن دیده نمی‌شود. از هشت نفر حوری، یعنی زنان سوگلی فتحعلی شاه هم که سابقاً زینت‌افزای هشت‌بهشت بوده‌اند، ابداً نام و نشانی نمانده است. همین‌قدر معلوم است که هشت ملکه زیبا شصت سال قبل در این کندوی سلطنتی به سر می‌بردند.
آندره گدار:
کاخ هشت‌بهشت با تالاری که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاه‌فرنگی در چهارگوشه خود هنوز هم ترکیب اصلی و مختصری از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کرده است.
کد خبرنگار: 13038
انتهای پیام
انتهای پیام به گزارش خبرنگار ایسنا-منطقه اصفهان، گفته می‌شود که «هشت به هشت» یا «هشت در بهشت»، نشیمنِ هشت سوگلیِ سلطان سلیمان بوده؛ چهار زن، در طبقه همکف و چهار زن دیگر در طبقه اول آن سکونت داشته‌اند.
اگر چه امروز از زیورهای نفیس و گران‌بهای دوره صفویه، نرده‌های چوب زرنگار، قاب‌ها، جام‌های بلورین و وسایل شیشه‌ای رنگارنگ کاخ هشت‌بهشت چیزی باقی نمانده اما این عمارت هنوز هم باشکوه است.
شاردن در زمان شاه‌عباس دوم و شاه سلیمان، گوست در دوره فتحعلی شاه قاجار، کمپفر زمان شاه سلیمان، دیولوفوآ در دوره ناصرالدین‌شاه و آندره گدار در دوره پهلوی، «هشت‌بهشت» را ملاقات کرده و آن‌طور که به چشمشان آمده، روایتش کرده‌اند؛ این بنا را ابتدا از چشم آن‌ها و بعد از چشم دوربین ایسنا ببینید:
شاردن: این تالار را عمارت بهشت می‌نامند و بهشت، طبقه دهم آسمان را گویند؛ ازاین‌جهت می‌توان آن را تالار فردوس نامید. تمام کف‌ها از موزاییک بسیار عالی ساخته‌شده است، دیوارها و جرزها دوطبقه‌اند و دالان‌ها و غلام‌گردشی‌هایی در اطراف آن به چشم می‌خورد. در این دالان‌ها صدها مکان وجود دارد که دلکش‌ترین و فرح‌انگیزترین نقطه دنیا محسوب می‌شود.
این روشنایی متناسب با تفریحاتی ست که این بنا ویژه آن‌ها ساخته‌شده است. هیچ‌کدام از این نقاط از نظر شکل، ساختمان، تزیینات و آرایش شبیه دیگری نیست؛ در هرجایی چیز تازه و گوناگونی می‌بینید، چنان‌که در بعضی بخاری‌های متنوع و در برخی حوض‌ها و فواره‌ها به چشم می‌خورند. فواره‌هایی که از لوله‌هایی که داخل دیوارها قرار دارند آب می‌گیرند.
این تالار عجیب (هشت‌بهشت) در حقیقت سازه‌ای لابیرنت است؛ زیرا انسان در قسمت فوقانی آن گم می‌شود و پله‌ها چنان مخفی هستند که به این آسانی نمی‌توانید آن را پیدا کنید.
قسمت پایین تا 10 پا از سطح زمین از سنگ یشم و نرده‌ها از چوب زرنگار و قاب‌ها و چهارچوب‌ها از نقره و جام‌ها از بلور و وسیله‌ها از شیشه‌های رنگارنگ ظریف ساخته‌شده است. اما راجع به تزیینات نمی‌توان این اندازه شکوه، عظمت، دلربایی و فریبندگی را که درهم‌آمیخته است تصور کرد.
در همه‌جا آیینه‌های بلورین در دیوارها به‌کاررفته است، آیینه‌کاری‌های کاملی که از باشکوه‌ترین نوع خود در دنیاست. اتاق‌های کوچکی نیز در آنجاست که فقط گنجایش یک تختخواب دارد. در قسمت شرقی زمین رختخواب پرده نداشته و روی زمین پهن می‌شود.
یک رختخواب جالب‌توجهی دیدم که فقط لحاف آن دو هزار اکو (واحد پول) می‌ارزید که برای گرمی و سبکی از پوست سمور تهیه‌شده بود. به من گفتند شاه تشک‌های بسیاری از همین جنس دارد. من یک کتاب از تزیینات و تصاویر و اشکال و مینیاتورها و ظروف و کتیبه‌های این تالار تصنیف خواهم کرد.
گوست:
این عمارت در وسط باغ به‌اندازه دو متر از سطح زمین بلند‌تر ساخته‌شده است و ۳۰ متر طول و 35.26 متر عرض دارد. اتاق‌های آن تماماً منقش و گچ‌بری و در‌هایش خاتم‌سازی و زیباست. تاﻻر وسط گنبدى شکل است و در وسط آن حوضى هشت‌ضلعی به قطر ۳٫۳۰ متر از مرمر عالى به چشم می‌خورد. حوضی که به حوض مروارید معروف است و طورى حجاری‌شده است که وقتى آب از سوراخ‌هایش خارج می‌شود انگار دانه مروارید از آن خارج می‌شود.
پلکان‌های این عمارت طورى بنا شده که از هر طرف به عمارت بالایی و پایینی قابل‌دسترسی باشد. عمارت غلام‌گردشی‌ها و تالارهای بسیار دارد و درختان کهن و چنارهاى مرتبى آن را احاطه کرده‌اند، قسمتى از آب جوى شاه از مقابل عمارت باﻻیی داخل این باغ می‌شود.
در و دیوارها، ازاره‌‌ها، هلالی‌ها، گنبد‌ها و باﻻخره تمام این عمارت سرتاپا از طلا تزیین یافته و اشکال و تصاویر گوناگون پرندگان، گل‌ها و غیره بر زیبایی آن افزوده‌اند. قصر تابلوهای منقش و زیبایی دارد که توجه را به خود جلب می‌کند.
کمپفر:
درباره این کاخ می‌گویم آن‌هم برای اینکه فقط به ذکر اهم مطالب درباره آن اکتفا کرده باشم که در وسط یک میدان عریض باز که با تخت سنگ‌های چهارگوش فرش شده قرار دارد. در فواصل معین یک ردیف نیمکت مرمری و همچنین یک جوی آب در دور آن تعبیه‌شده است.
از همه اطراف حاشیه باغ پیاده‌روهایی که دور آن‌ها را نرده‌های زیبایی گذارده‌اند و در هر دو طرف آن‌ها چنار کاشته‌اند به‌طرف کاخ کشیده شده است. در داخل، سلسله خیابان‌هایی که از طرف شمال به جنوب کشیده شده است، با باغچه‌هایی دلربا قطع می‌شود، درحالی‌که ردیف‌های شرقی-غربی، آبی را که در چهارباغ در زیرزمین گرفته می‌شود به باغ هدایت می‌کند، این آب به کار پر کردن استخر می‌خورد که یازده قدم عرض دارد و از سنگ‌های چهارگوش ساخته‌شده است و مرغابی‌ها و قو‌ها بر سطح این استخر شناورند.
مادام دیولوفوآ:
موقع رفتن از چهل‌ستون به کاخ هشت‌بهشت باید از کنار حوضی عبور کرد که در میان دو باغ واقع‌شده است. این باغ سلیقه و ذوق ایرانی را به‌خوبی نشان می‌دهد، نه به پارک‌های انگلیسی که از باغچه‌های چمنزار و تپه‌های گل و درختان نشاط‌آور آراسته‌شده شباهتی دارند و نه به باغ‌های فرانسه قرن هفدهم که کاملاً بی‌نظم و تأثرآور بودند.
این باغ‌ها دارای درختان چنار بسیار بلندی هستند که شاخه‌های آن‌ها را تا رأس تراشیده‌اند و زمین هم به‌منزله مزرعه وسیعی ست که در آن گل‌های فشرده و درهم به‌طور بی‌نظمی کاشته‌اند و ابداً نظم و ترتیب و مرغوبی جنس و رنگ در آن‌ها مراعات نشده است. اگرچه از نزدیک منظره عجیب و بدنمایی دارند ولی باید اعتراف کنم که از دور مخصوصاً در آفتاب بسیار خوش‌نما و جالب‌توجه هستند و هر گلی بیشتر از پروانه‌های قشنگ که آن را با بال‌های ظریف خود نوازش می‌دهد جلوه گری می‌کنند.
در آن‌طرف حوض، کاخ هشت‌ضلعی هشت‌بهشت واقع‌شده که مرکب از یک سالن بزرگ مرکزی و چهار رواق و چهار دستگاه عمارت است و به‌وسیله پله‌ها و گالری‌هایی که روی رواق‌ها ساخته‌شده با هم ارتباط دارند. در روی دیواری که در نزدیکی رواق است دو تابلوی بزرگ دیده می‌شود که در یکی از آن‌ها صورت فتحعلی شاه با پسرانش ترسیم‌شده و در تابلو دیگر او را درحالی‌که مشغول شکار حیوانات وحشی ست نشان می‌دهد. شاه روی اسب خم‌شده و نیزه‌ای در دهان حیوان درنده و مهیبی فروبرده است که معلوم نیست شیر است یا پلنگ. عمارت هشت‌بهشت هم مانند چهل‌ستون خالی از سکنه است و فرش و مبلی در آن دیده نمی‌شود. از هشت نفر حوری، یعنی زنان سوگلی فتحعلی شاه هم که سابقاً زینت‌افزای هشت‌بهشت بوده‌اند، ابداً نام و نشانی نمانده است. همین‌قدر معلوم است که هشت ملکه زیبا شصت سال قبل در این کندوی سلطنتی به سر می‌بردند.
آندره گدار:
کاخ هشت‌بهشت با تالاری که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاه‌فرنگی در چهارگوشه خود هنوز هم ترکیب اصلی و مختصری از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کرده است.
کد خبرنگار: 13038
انتهای پیام
کپی شد
