به گزارش ایرنا، با توجه به شرایط اقلیمی و بازدهی پایین آبیاری سنتی در کشور، تشویق و ترغیب کشاورزان برای ترویج آبیاری مدرن، امری اجتناب ناپذیر است.
به گفته مسوولان امر چهار میلیون هکتار از اراضی کشاورزی باید به سامانه های نوین آبیاری مجهز شود که در این زمینه برنامه 10 ساله ای تدوین شده که در صورت تخصیص منابع این طرح سالانه در سطح 400 هزار هکتار از اراضی اجرا خواهد شد.
حال پرسش این است که با توجه به آمار سالانه و ادامه وضعیت نامناسب کم آبی در فلات ایران آیا باید سال ها منتظر بود تا این طرح به کندی انجام شود.
آیا صلاح نیست مسوولان امر، اجرای طرح آبیاری نوین را به عنوان یک اولویت مهم در دستور کار بخش کشاورزی قرار دهند تا هر چه زودتر به اتمام برسد.
در ایران بیش از 85 درصد اراضی آبی با روش های سطحی آبیاری می شوند که از راندمان آبیاری کمتری برخوردار هستند، کشاورزی ایران هنوز سنتی باقی مانده چون بارزترین نشانه آن یعنی وابستگی بیش از حد به بارندگی را در خود حفظ کرده است.
در ایران 90 درصد تولیدات کشاورزی از طریق کشت آبی بوده و فقط 10 درصد از طریق دیم صورت می گیرد و 15 درصد زمین های کشاورزی در جهان آبی بوده و 85 درصد بقیه به صورت دیم کشت می شود اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم بر روی کره زمین از زمینهای آبی برداشت می شود.
آبیاری نوین به معنای آبرسانی به کشتزار و باغ با تجهیزات تحت فشار به دو شکل قطره‌ای و بارانی انجام می شود.
برآیندها نشان می دهد سفره های زیرزمینی کشور سالانه حدود هفت تا هشت میلیارد مترمکعب بیلان منفی دارند که به همین منظور در برنامه ششم توسعه به دولت تکلیف شده حداقل 11 میلیارد مترمکعب در منابع آبی کشور تا پایان برنامه سالانه صرفه جویی شود.
با افزایش راندمان آبیاری می توان حجم قابل توجهی از منابع آب را به چرخه تولید بازگرداند و بخش بزرگی از نیازهای آب کشاورزی و سایر بخشها را از این طریق برآورده کرد.
کارشناسان می گویند: روش های آبیاری نوین علاوه بر جلوگیری از تلفات آب، باعث بالا بردن کیفیت تولید در واحد سطح می شود به طوری که راندمان آبیاری بارانی 70 درصد و در آبیاری قطره ای 95 درصد است.
این در حالی است که با روش آبیاری مزارع به شکل سنتی، روشی که بیشتر زمین های کشاورزی در کشور با این شکل آبیاری می شوند حتی با صرف هزینه های گزاف تسطیح اراضی راندمان آبیاری 40 درصد است.
به تاکید کارشناسان استفاده از روش های مدرن آبیاری در صورتی که اصولی و استاندارد پیاده شده باشد می تواند با بهره وری بالا باعث افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات در واحد سطح گردد، همچنین باعث افزایش درآمد کشاورز و در نهایت ارتقاء کیفی زیستی خانوارهای روستایی می شود.
با وجود خشکسالی های پیاپی، کاهش نزولات آسمانی و افت قابل توجه سطح آب زیر زمینی در سال های اخیر و صرفه جویی و استفاده بهینه آب، ضرورت اصلاح روش های آبیاری در ابعاد مختلف بخش کشاورزی بیش از پیش احساس می شود.
به تاکید کارشناسان خشکسالی واقعیت اقلیم ایران است، این پدیده بنا به اظهار کارشناسان به دلیل رشد نیازهای آبی کشور در بخش های مختلف در سال های آتی نیز شدت خواهد یافت.
طبق آمارهای رسمی میزان منابع آب تجدیدپذیر کل ایران 130 میلیارد مترمکعب است که از این مقدار حدود 83 میلیارد مترمکعب آن (93 درصد) به بخش کشاورزی، 5.5 میلیارد مترمکعب (6 درصد) به بخش خانگی و بقیه به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص دارد.
ایران دارای رتبه چهارم از بین 45 کشوری است که در معرض خشکسالی شدید قرار دارد، در بازه 120 ماه اخیر منتهی به تیرماه سال جاری، 97 درصد مساحت ایران به خشکسالی «انباشته و بلندمدت» دچار شده است و همین موضوع وضعیت ذخیره آبی کشور را در مناطق مختلف را نشان می‌دهد.
بر این اساس، حدود 97 درصد از مساحت کشور با درجات مختلف خشکسالی بلند مدت مواجه هستند که از این میان 5.5 درصد خشکسالی خفیف، 28.5 درصد دچار خشکسالی متوسط ،50 درصد خشکسالی شدید و 13 درصد با خشکسالی بسیار شدید را تجربه می‌کنند و فقط سه درصد از مساحت کشور دارای ترسالی ضعیف و 1 درصد ترسالی متوسط و بقیه نواحی از شرایط نرمال هستند.
به گفته بسیاری از کارشناسان، کشور به شرایط ورشکستگی آبی رسیده است و در حالی که اجازه مصرف بیش از 40 درصد آب تجدیدپذیر در دنیا داده نشده است اما ایران 110 درصد از آب تجدیدپذیر خود را مصرف می کند.
در واقع میزان آب تجدید پذیر کشور 88 میلیارد متر مکعب و میزان مصرف 97 میلیارد متر مکعب است که این زنگ خطری برای منابع آبی کشور است.
خشکسالی کشور بنا به اظهارات مسوولان امر در 70 سال اخیر بی سابقه است و ایران همچنان در مرحله خشکسالی آب و هوایی قرار دارد، در این نوع خشکسالی با کم شدن نزولات جوی و کمبود آب های زیرزمینی و سطحی مواجه می شویم.
بر اساس گزارش موسسه بین المللی مدیریت آب(IWMI) کشور ایران باید بتواند برای حفظ وضع فعلی خود تا سال 2025 ، 112 درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید، تحقق این مهم نیازمند مدیریت هوشمندانه مصرف آب در بخش آشامیدنی، کشاورزی، خانگی و صنعت است.
بنابراین در چنین شرایطی تدبیر آسان، حیاتی و زودبازده، حفظ و استفاده بهینه از منابع آب موجود است، از آنجا که مصرف آب در بخش کشاورزی بسیار بیشتر از سایر بخش هاست؛ بهره وری مصرف آب در این بخش از مهمترین شاخص های در برنامه ریزی های کلان مصرف اصولی آب است.
با وجود پیشرفت فناوری و استفاده از شیوه های نوین آبیاری در کشاورزی جهان، هنوز در ایران و بسیاری از کشورها حتی کشورهای پیشرفته، بخش عمده ای از اراضی کشاورزی با روش های سطحی و سنتی آبیاری می شوند.
بر اساس آمار موجود تجهیز هر هکتار از اراضی به سامانه های نوین آبیاری حدود 100 میلیون ریال هزینه دارد که دولت 85 درصد آن را به صورت بلاعوض و بهره بردار فقط 15درصد را پرداخت می کند که به این ترتیب فرصت خوبی برای کشاورزان برای استفاده از این دانش در بهره وری بهتر از آب است.
در چهار سال گذشته بنا به اظهارات مسوولان بازدهی آبیاری از 37 درصد به 44 درصد افزایش یافته و به عبارتی از حدود 70 میلیارد متر مکعب آب کشاورزی تخصیص یافته، نزدیک به پنج میلیارد متر مکعب مصرف آب کاهش یافته و رشد 21 میلیون تنی تولیدات کشاورزی با مصرف آب کمتر به دست آمده است.
بازدهی مطلوب آبیاری در جهان بر اساس استناد منابع بین 70 تا 80 درصد است ، توسعه سامانه های نوین آبیاری، توسعه کشت های گلخانه ای، نشاکاری به جای بذرکاری و استفاده از آبیاری الگو و زیرسطحی در زراعت که موجب جلوگیری از تبخیر آب می شود از عوامل موثر در افزایش بازدهی آبیاری بوده است.
* سالانه 400 هزار هکتار به سامانه آبیاری تحت فشار تجهیز می شود
به گفته علیمراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، در سال جاری یک میلیارد و 50 میلیون دلار برای اجرای سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی اختصاص یافته است.
وی افزود: 250 میلیون دلار این اعتبارات در سال جاری، 300 میلیون دلار سال گذشته و 500 میلیون دلار سال 95 به توسعه سامانه های آبیاری نوین در اراضی کشاورزی کشور اختصاص یافته است.
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: از محل اعتبارات داخلی (بودجه عمومی دولت) امسال حدود 10 هزار میلیارد ریال، سال گذشته 22 هزار و 800 میلیارد ریال به تجهیز اراضی کشاورزی به سامانه های آبیاری نوین اختصاص یافت که حدود هفت هزار میلیارد ریال آن تخصیص داده شده است.
وی با بیان اینکه سال گذشته 280 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور به سامانه آبیاری نوین با رویکرد آبیاری میکرو تجهیز شدند، افزود: امسال با اعتباراتی که به این بخش اختصاص یافته، بیش از 200 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور به سامانه آبیاری نوین تجهیز می شوند.
اکبری ادامه داد: سالانه ظرفیت اجرای 400 هزار هکتار سامانه آبیاری تحت فشار در صورت تامین اعتبار در کشور وجود دارد که این مهم نقش مهمی در کاهش و صرفه جویی مصرف آب کشاورزی به همراه دارد.
وی از پیشنهاد اختصاص یک درصد از اعتبارات اجرای سامانه آبیاری نوین به آموزش و ترویج این سامانه در بین کشاورزان خبر داد و گفت: اکنون در طرح های بزرگ مشاور و پیمانکار به مدت یک سال در محل اجرای طرح برای آموزش به بهره برداران حضور می یابد.
اکبری اظهار داشت: ایران یکی از کشورهای پیشرو در حوزه اجرای سامانه آبیاری نوین و تحت فشار است و سالانه تجهیزات موردنیاز حدود 500 هزار هکتار اجرای سامانه آبیاری تحت فشار در کشور تولید می شود.
از ابتدای سال جاری تاکنون 60 هزار هکتار آبیاری تحت فشار در اراضی کشاورزی کشور اجرا شده و بیش از 130 هزار هکتار نیز در دست اجراست که به گفته مسوولان امر پیش بینی می شود با استفاده از توسعه آبیاری تحت فشار در آبخور شبکه های مدرن این میزان به 300 هزار هکتار افزایش یابد.
کارشناسان می گویند با اجرای برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در دولت تدبیر و امید، بهره وری آب سالانه 6 درصد و در مجموع 30 درصد افزایش یافته است به طوری که در سال 92 به ازای مصرف هر متر مکعب آب حدود 920 گرم محصول تولید می‌شد که این میزان با 400 گرم افزایش به 1.320 کیلوگرم به ازای مصرف هر مترمکعب آب رسیده است.
با حمایت های دولت سطح اراضی تجهیز شده به سامانه های نوین آبیاری از یک میلیون و 290 هزار هکتار در سال 92 با افزایش 534 هزار هکتاری به یک میلیون و 824 هزار هکتار رسید و براساس برنامه تا پایان سال جاری به 2 میلیون و 100 هزار هکتار افزایش خواهد یافت.
در کنار اهمیت بسیار بالای بخش کشاورزی در توسعه و خودکفایی کشور؛ کشاورزی در استان اصفهان همواره به عنوان یک بخش پویا مطرح بوده است تا آنجا که بر اساس آخرین گزارش ها، حدود 11 درصد از اشتغال اصفهان و هشت درصد از تولید ناخالص ملی در استان به بخش کشاورزی اختصاص دارد.
در چهار سال گذشته، 2 هزار و 137 طرح با هشت هزار و 700 میلیارد ریال اعتبار و 10 هزار فرصت شغلی جدید در بخش کشاورزی استان ایجاد شد، وجود 400 هزار هکتار زمین کشاورزی مرغوب، تولید 6 میلیون تن محصولات مختلف کشاورزی و وجود کشاورزان با تجربه از مهمترین ویژگی های کشاورزی اصفهان است.
رشد 53 درصدی اجرای شیوه های نوین آبیاری و 83 درصدی محصولات صادراتی این بخش دلیل دیگری بر اهمیت استمرار حیات کشاورزی در اصفهان است.
برکات بخش کشاورزی از یک سو و مواجه بودن این استان با پدیده خشکسالی و افت شدید منابع آبی از سوی دیگر ضرورت مدیریت مصرف آب را در این بخش بیش از پیش آشکار کرده است.
استان اصفهان دارای حدود 568 هزار هکتار زمین های کشاورزی است که با توجه به خشکسالی دهه اخیر و کمبود آب، اکنون در کمتر از270 هزار هکتار از این زمین ها زراعت انجام می شود.
این در حالی است که به گفته مسئولان، تاکنون کمتر از 15 درصد زمین های کشاورزی استان اصفهان مجهز به سیستم های آبیاری نوین شده اند.
میانگین بارندگی در ایران یک سوم دنیاست و در استان اصفهان یک دوم کشور است، در طول چند سال خشکسالی این میزان نیز کاهش یافته است و با تغییر اقلیم صورت گرفته، مناطق خشک، خشکتر و مناطق مرطوب، مرطوبتر شده که این امر به خشکی اقلیم افزوده است.
به باور کارشناسان امر با توجه به این شرایط استان نیازمند برنامه ریزی تخصصی و اصولی برای توسعه کشاورزی مدرن و کنترل مصرف آب به صورت توامان است زیرا استقرار سامانه های نوین آبیاری یکی از شاخص های کشاورزی مدرن است.
به تاکید آنان، کشاورزی و دامپروری باید به سمت روش های نوین که به حداقل آب نیاز دارند، پیش رود، یکپارچه سازی اراضی به منظور کشت محصولات کم آب بَر باید در شهرهایی که با مشکل آب مواجه هستند انجام شود.
* طرح آبیاری نوین با جدیدت در حال اجراست
قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی اصفهان دراین خصوص گفت: در سالجاری طرح های آبیاری قطره ای، کم فشار و بارانی در هفت هزار و 800 هکتار از زمین های کشاورزی استان اجرا شده است.
مهرداد مرادمند افرود: اجرای این طرح ها در بیش از 9 هزار هکتار دیگر از زمین های کشاورزی استان اصفهان در دست اقدام است که امیدواریم تا پایان سال جاری به بهره برداری برسد.
وی بیان کرد: اقدام های زیرساختی برای صرفه جویی آب و جلوگیری از هدر رفت این مایع حیاتی در بخش کشاورزی استان انجام شده و در این راستا طرح های آبیاری نوین با جدیت در حال اجراست.
قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی اصفهان با بیان اینکه این ظرفیت را داریم که سالانه 15 هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان را زیر پوشش شیوه های آبیاری نوین قرار دهیم، اظهار داشت: سال گذشته طرح های آبیاری نوین در 15 هزار هکتار از زمین های کشاورزی اصفهان اجرا شد.
وی تغییر الگوی کشت را از دیگر برنامه های این نهاد برای صرفه جویی و جلوگیری از هدر رفت آب در بخش کشاورزی استان عنوان کرد و گفت: تلاش خود را برای جایگزین کردن کشت درختان باغی و گیاهان کم آب بر به جای درختان و گیاهان آب بَر آغاز کرده ایم.
مرادمند ادامه داد: توسعه محصولات گلخانه ای و کاشت درختان پسته و گیاهان دارویی که به آب کمی نیاز دارند را در دستور کار قرار داده ایم و این طرح تاکنون در بیش از 2 هزار هکتار زمین های کشاورزی اجرا شده است.
به گفته وی، هدفگذاری انجام شده برای اجرای این طرح سالانه سه هزار هکتار است.
یک پژوهشگر اقتصاد کشاورزی نیز بالا رفتن راندمان و صرفه جویی در مصرف آب؛ کنترل میزان آب ورودی به زمین های مورد نظر، توزیع یکنواخت آب و حتی سم و کود در مزرعه، جلوگیری از انتقال بذر علف هرز به دلیل استفاده نکردن از آب در جوی جاری، کاهش تبخیر سطحی و نیاز نبودن به عملیات تفکیک زمین را از مهمترین مزایای اجرای این طرح برشمرد.
مسعود رسا با بیان این که مزایای این روش ها نسبت به معایب آنها بسیار بیشتر است، افزود: روش های آبیاری تحت فشار اغلب برغم راندمان بالا با محدودیت های متعددی مواجهند که مانع ازکاربرد وسیع آنها شده است.
وی با اشاره به این که استفاده از این روش ها پیش زمینه های متعددی را می طلبد، اظهار داشت: نیاز به یکپارچه سازی اراضی کشاورزی، سرمایه گذاری کلان دولتی و خصوصی ، با صرفه ترشدن کار کشاورزی برای تولیدکننده، ضعف در طراحی شبکه، کیفیت پایین لوله های آبده ، آگاهی نداشتن از نحوه صحیح اجرای سیستم توسط شرکت های مجری و بهره برداری ضعیف کشاورزان و برخی محدودیت های ذاتی این سیستم ها نظیر عامل گرفتگی و عامل شوری در روش های آبیاری تحت فشار موجب شده است این روش ها نتواند در مقیاس وسیع مورد استقبال کشاورزان قرار گیرند.
وی با تاکید بر این که در یک طرح آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن ایفا می‌کند، گفت: بافت خاک، آماده کردن زمین، اندازه مزارع، شوری خاک ، زهکشی، آب قابل دسترس، کیفیت آب، گیاهان الگوی کشت ، انرژی قابل دسترس، تناوب زراعی و عملیات زراعی، کیفیت و میزان محصولات، وضعیت آب و هوایی و هزینه آب از عوامل موثر در انتخاب روش های آبیاری است.
این پژوهشگر کشاورزی اظهار داشت: هزینه این سیستم ها برای کشاورز زیاد است و تبدیل و اجرای آن احتیاج به نیروی متخصص دارد، بنابراین افراد در شهرها و نقاط دور افتاده ممکن است برای اجرا و خدمات پس از بهره برداری طرح دچار مشکل شده و دسترسی نداشتن به نیروی متخصص و افزایش هزینه ها کشاورزان را از انجام این طرح دلسرد کند.
وی ادامه داد: در مناطقی که با مشکل شوری دست و پنجه نرم می کنند و کیفیت آب مناسب نیست این روش ها توصیه نمی شود و بهتر است از همان روش های سنتی اما با نظارت و کنترل بیشتر استفاده کرد که ضمن آبیاری عمل خاک شویی هم انجام شود.
کارشناس ارشد کشاورزی استان اصفهان نیز دراین باره معتقد است: به دلیل محدودیت های آبیاری بارانی از جمله افزایش نفوذ عمقی و یا باد بُردگی و تبخیر، اکنون در دنیا بیشتر به سمت آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی تمایل وجود دارد اما بیشتر کشاورزان ایرانی علاقه دارند که از روش آبیاری بارانی استفاده کنند.
مریم بشی پور گفت: در ذهن کشاورز ایرانی استفاده از آبیاری بارانی، سرمایه‌گذاری کمتر، جابجایی و اتلاف کمتر لوله ها، عمر بیشتر لوازم، افزایش احساس سیری گیاه، شسته شدن برگ و کاهش بیماری ها و آفات( و در نتیجه مصرف سم کمتر)، و افزایش محصول را تداعی می کند.
* راه اندازی استخر مهمترین نکته در سامانه آبیاری تحت فشار و کم فشار
اسفندیار امینی، مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان نیز دراین خصوص گفت: نکته مهم در سامانه آبیاری تحت فشار و کم فشار راه اندازی استخر است.
وی اظهار داشت: سامانه آبیاری نوین در بسیاری از مزارع و باغ ها استان عملیاتی شده اما به دلیل نبود استخر برای جمع آوری آب کافی اجرای این طرح ها با مشکلات بسیاری همراه است.
امینی با بیان اینکه پیاده سازی همسان طرح آبیاری تحت فشار را برای تمام نقاط کشور با یک شیوه واحد صحیح نیست، افزود: آبیاری غرق آبی در برخی نقاط از جمله اطراف زاینده رود به این مفهوم نیست که آب زیادی در کشاورزی استفاده می‌شود چرا که این آب دوباره به سفره های زیرزمینی باز می گردد.
به گفته وی، دلیل انجام کشاورزی در این محدوده با وجود خشک بودن زاینده رود همین موضوع است؛ اما در مناطقی از استان مانند برخوار که چاه‌ها بسیار عمیق است امکان استفاده از آبیاری غرقابی به دلیل عدم بازگشت مجدد آب به سفره های زیرزمینی وجود ندارد.
امینی افزود: اگر حداقل دمای منطقه‌ای از حد مطلوب بالاتر باشد به دلیل تبخیر شدید آب های روان اجرای آبیاری بارانی در آن مناطق به صرفه نیست.
* میانگین کشوری اجرای این طرح 20 درصد است
رامین رستمی رئیس جهاد کشاورزی فریدن نیز در این باره گفت: این شهرستان 20 ساله در اجرای این طرح سابقه دارد.
وی با اشاره به جزییات اجرای طرح های آبیاری تحت فشار در شهرستان، افزود: این طرح ها به 2 روش انجام می شوند، نخست طرح های تحت فشار دوره های گذشته بود که 50 درصد هزینه طرح از اعتبارات بلاعوض ملی تامین می شد و 50 درصد دیگر سهم خودیاری کشاورز بود و دسته دوم طرح های تجمیعی است که از حدود سه سال اخیر آغاز شده و در آن تا 85 درصد هزینه را دولت تقبل می کند.
رستمی اظهار داشت: در طرح های تجمیعی؛ کشاورزان نخست باید شرکت تعاونی تشکیل دهند و یک نماینده را از میان اعضا انتخاب کنند که این نماینده مسئول پیگیری تمام امور مرتبط با طرح و رایزنی ها و دیدار با مدیریت جهاد کشاورزی منطقه است.
به گفته رئیس جهاد کشاورزی فریدن، تاکنون در 16 هزار و 500 هکتار از 22 هزار هکتار اراضی شهرستان سامانه آبیاری تحت فشار اجرا شد این در حالی است که میانگین کشوری اجرای این طرح ها حدود 20درصد است.
در این شهرستان همچنین طرح آبیاری زیر سطحی به همت صارم رفیعی کشاورز دامنه ای با هزینه ای افزون بر 12میلیارد ریال در سطح 30 هکتار به اجرا در آمده است.
طرح آبیاری زیرسطحی روشی به طور کامل هوشمند است که آب را مستقیم به ریشه گیاه هدایت می کند و متناسب با نیاز گیاه آبیاری می شود و در این روش تبخیر به صفر رسیده و راندمان آبیاری را تا 95 درصد افزایش می دهد.
* ضرورت توجه به گلایه ها و نیازهای کشاورزان
در همین ارتباط برخی از کشاورزان از اجرای این طرح ها رضایت دارند و البته نسبت به موانع دریافت تسهیلات بانکی، خرده مالکی، خرابی و فرسودگی اتصالات به کار رفته در طرح ها، تحمیل هزینه های اضافی ، تاخیر در تحویل طرح ها و متضرر شدن کشاورز به دلیل عدم امکان کشت محصول و نحوه نظارت بر پیمانکاران گلایه داشتند.
روشن است نظارت مستمر بر اجرای اصولی این طرح ها و ارتقا آموزش های لازم به کشاورزان گام موثری برای ترغیب آنان به نصب سیستم های نوین آبیاری و تحقق اهداف مهم این سیاست کلان و راهبردی خواهد بود.
نتایج پژوهش های صورت گرفته در این خصوص، نشان داد که هر چند نصب و اجرای سیستم های آبیاری نوین در بیشتر واحدهای مورد بررسی دارای توجیه اقتصادی است اما تعداد نیروی کار خانوادگی و تعداد قطعات زمین اثر منفی ولی اندازه مزرعه، سواد، شغل کشاورز، شیب زمین، ناهمگون بودن خاک، محدودیت متوسط آب و محدودیت فصلی آب و گرفتن وام تاثیر مثبتی بر پذیرش آبیاری نوین دارند.
بنا به نتایج تحقیقات صورت گرفته عمده مشکلات اقتصادی که کشاورز با آن ها دست و پنجه نرم می کند، با خدمات بانکی و فقدان یک نظام موثر برای کنترل مرتبط است.
استان اصفهان سالانه با تولید حدود 6 میلیون تن محصول کشاورزی و دامی, 6 درصد تولیدات کشور را دارد .
از حدود 568 هزار هکتار زمین کشاورزی استان اصفهان(پنج درصد وسعت زمین های استان) 260 هزار هکتار زراعی و 75 هکتار باغی و بقیه آیش است.
استان اصفهان بیش از یک دهه به دلیل خشکسالی در وضعیت هشدار کمبود آب قرار گرفته و کشت محصولات پرآب و آبیاری سنتی با وجود تلاش ها همچنان در بعضی از مناطق ادامه دارد و ضرورت اصلاح الگوی کشت و استفاده از فناوری پیشرفته آبیاری برای نجات کشاورزی این استان ضروری است.
9861/6026/1352
انتهای پیام به گفته مسوولان امر چهار میلیون هکتار از اراضی کشاورزی باید به سامانه های نوین آبیاری مجهز شود که در این زمینه برنامه 10 ساله ای تدوین شده که در صورت تخصیص منابع این طرح سالانه در سطح 400 هزار هکتار از اراضی اجرا خواهد شد.
حال پرسش این است که با توجه به آمار سالانه و ادامه وضعیت نامناسب کم آبی در فلات ایران آیا باید سال ها منتظر بود تا این طرح به کندی انجام شود.
آیا صلاح نیست مسوولان امر، اجرای طرح آبیاری نوین را به عنوان یک اولویت مهم در دستور کار بخش کشاورزی قرار دهند تا هر چه زودتر به اتمام برسد.
در ایران بیش از 85 درصد اراضی آبی با روش های سطحی آبیاری می شوند که از راندمان آبیاری کمتری برخوردار هستند، کشاورزی ایران هنوز سنتی باقی مانده چون بارزترین نشانه آن یعنی وابستگی بیش از حد به بارندگی را در خود حفظ کرده است.
در ایران 90 درصد تولیدات کشاورزی از طریق کشت آبی بوده و فقط 10 درصد از طریق دیم صورت می گیرد و 15 درصد زمین های کشاورزی در جهان آبی بوده و 85 درصد بقیه به صورت دیم کشت می شود اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم بر روی کره زمین از زمینهای آبی برداشت می شود.
آبیاری نوین به معنای آبرسانی به کشتزار و باغ با تجهیزات تحت فشار به دو شکل قطره‌ای و بارانی انجام می شود.
برآیندها نشان می دهد سفره های زیرزمینی کشور سالانه حدود هفت تا هشت میلیارد مترمکعب بیلان منفی دارند که به همین منظور در برنامه ششم توسعه به دولت تکلیف شده حداقل 11 میلیارد مترمکعب در منابع آبی کشور تا پایان برنامه سالانه صرفه جویی شود.
با افزایش راندمان آبیاری می توان حجم قابل توجهی از منابع آب را به چرخه تولید بازگرداند و بخش بزرگی از نیازهای آب کشاورزی و سایر بخشها را از این طریق برآورده کرد.
کارشناسان می گویند: روش های آبیاری نوین علاوه بر جلوگیری از تلفات آب، باعث بالا بردن کیفیت تولید در واحد سطح می شود به طوری که راندمان آبیاری بارانی 70 درصد و در آبیاری قطره ای 95 درصد است.
این در حالی است که با روش آبیاری مزارع به شکل سنتی، روشی که بیشتر زمین های کشاورزی در کشور با این شکل آبیاری می شوند حتی با صرف هزینه های گزاف تسطیح اراضی راندمان آبیاری 40 درصد است.
به تاکید کارشناسان استفاده از روش های مدرن آبیاری در صورتی که اصولی و استاندارد پیاده شده باشد می تواند با بهره وری بالا باعث افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات در واحد سطح گردد، همچنین باعث افزایش درآمد کشاورز و در نهایت ارتقاء کیفی زیستی خانوارهای روستایی می شود.
با وجود خشکسالی های پیاپی، کاهش نزولات آسمانی و افت قابل توجه سطح آب زیر زمینی در سال های اخیر و صرفه جویی و استفاده بهینه آب، ضرورت اصلاح روش های آبیاری در ابعاد مختلف بخش کشاورزی بیش از پیش احساس می شود.
به تاکید کارشناسان خشکسالی واقعیت اقلیم ایران است، این پدیده بنا به اظهار کارشناسان به دلیل رشد نیازهای آبی کشور در بخش های مختلف در سال های آتی نیز شدت خواهد یافت.
طبق آمارهای رسمی میزان منابع آب تجدیدپذیر کل ایران 130 میلیارد مترمکعب است که از این مقدار حدود 83 میلیارد مترمکعب آن (93 درصد) به بخش کشاورزی، 5.5 میلیارد مترمکعب (6 درصد) به بخش خانگی و بقیه به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص دارد.
ایران دارای رتبه چهارم از بین 45 کشوری است که در معرض خشکسالی شدید قرار دارد، در بازه 120 ماه اخیر منتهی به تیرماه سال جاری، 97 درصد مساحت ایران به خشکسالی «انباشته و بلندمدت» دچار شده است و همین موضوع وضعیت ذخیره آبی کشور را در مناطق مختلف را نشان می‌دهد.
بر این اساس، حدود 97 درصد از مساحت کشور با درجات مختلف خشکسالی بلند مدت مواجه هستند که از این میان 5.5 درصد خشکسالی خفیف، 28.5 درصد دچار خشکسالی متوسط ،50 درصد خشکسالی شدید و 13 درصد با خشکسالی بسیار شدید را تجربه می‌کنند و فقط سه درصد از مساحت کشور دارای ترسالی ضعیف و 1 درصد ترسالی متوسط و بقیه نواحی از شرایط نرمال هستند.
به گفته بسیاری از کارشناسان، کشور به شرایط ورشکستگی آبی رسیده است و در حالی که اجازه مصرف بیش از 40 درصد آب تجدیدپذیر در دنیا داده نشده است اما ایران 110 درصد از آب تجدیدپذیر خود را مصرف می کند.
در واقع میزان آب تجدید پذیر کشور 88 میلیارد متر مکعب و میزان مصرف 97 میلیارد متر مکعب است که این زنگ خطری برای منابع آبی کشور است.
خشکسالی کشور بنا به اظهارات مسوولان امر در 70 سال اخیر بی سابقه است و ایران همچنان در مرحله خشکسالی آب و هوایی قرار دارد، در این نوع خشکسالی با کم شدن نزولات جوی و کمبود آب های زیرزمینی و سطحی مواجه می شویم.
بر اساس گزارش موسسه بین المللی مدیریت آب(IWMI) کشور ایران باید بتواند برای حفظ وضع فعلی خود تا سال 2025 ، 112 درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید، تحقق این مهم نیازمند مدیریت هوشمندانه مصرف آب در بخش آشامیدنی، کشاورزی، خانگی و صنعت است.
بنابراین در چنین شرایطی تدبیر آسان، حیاتی و زودبازده، حفظ و استفاده بهینه از منابع آب موجود است، از آنجا که مصرف آب در بخش کشاورزی بسیار بیشتر از سایر بخش هاست؛ بهره وری مصرف آب در این بخش از مهمترین شاخص های در برنامه ریزی های کلان مصرف اصولی آب است.
با وجود پیشرفت فناوری و استفاده از شیوه های نوین آبیاری در کشاورزی جهان، هنوز در ایران و بسیاری از کشورها حتی کشورهای پیشرفته، بخش عمده ای از اراضی کشاورزی با روش های سطحی و سنتی آبیاری می شوند.
بر اساس آمار موجود تجهیز هر هکتار از اراضی به سامانه های نوین آبیاری حدود 100 میلیون ریال هزینه دارد که دولت 85 درصد آن را به صورت بلاعوض و بهره بردار فقط 15درصد را پرداخت می کند که به این ترتیب فرصت خوبی برای کشاورزان برای استفاده از این دانش در بهره وری بهتر از آب است.
در چهار سال گذشته بنا به اظهارات مسوولان بازدهی آبیاری از 37 درصد به 44 درصد افزایش یافته و به عبارتی از حدود 70 میلیارد متر مکعب آب کشاورزی تخصیص یافته، نزدیک به پنج میلیارد متر مکعب مصرف آب کاهش یافته و رشد 21 میلیون تنی تولیدات کشاورزی با مصرف آب کمتر به دست آمده است.
بازدهی مطلوب آبیاری در جهان بر اساس استناد منابع بین 70 تا 80 درصد است ، توسعه سامانه های نوین آبیاری، توسعه کشت های گلخانه ای، نشاکاری به جای بذرکاری و استفاده از آبیاری الگو و زیرسطحی در زراعت که موجب جلوگیری از تبخیر آب می شود از عوامل موثر در افزایش بازدهی آبیاری بوده است.
* سالانه 400 هزار هکتار به سامانه آبیاری تحت فشار تجهیز می شود
به گفته علیمراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، در سال جاری یک میلیارد و 50 میلیون دلار برای اجرای سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی اختصاص یافته است.
وی افزود: 250 میلیون دلار این اعتبارات در سال جاری، 300 میلیون دلار سال گذشته و 500 میلیون دلار سال 95 به توسعه سامانه های آبیاری نوین در اراضی کشاورزی کشور اختصاص یافته است.
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: از محل اعتبارات داخلی (بودجه عمومی دولت) امسال حدود 10 هزار میلیارد ریال، سال گذشته 22 هزار و 800 میلیارد ریال به تجهیز اراضی کشاورزی به سامانه های آبیاری نوین اختصاص یافت که حدود هفت هزار میلیارد ریال آن تخصیص داده شده است.
وی با بیان اینکه سال گذشته 280 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور به سامانه آبیاری نوین با رویکرد آبیاری میکرو تجهیز شدند، افزود: امسال با اعتباراتی که به این بخش اختصاص یافته، بیش از 200 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور به سامانه آبیاری نوین تجهیز می شوند.
اکبری ادامه داد: سالانه ظرفیت اجرای 400 هزار هکتار سامانه آبیاری تحت فشار در صورت تامین اعتبار در کشور وجود دارد که این مهم نقش مهمی در کاهش و صرفه جویی مصرف آب کشاورزی به همراه دارد.
وی از پیشنهاد اختصاص یک درصد از اعتبارات اجرای سامانه آبیاری نوین به آموزش و ترویج این سامانه در بین کشاورزان خبر داد و گفت: اکنون در طرح های بزرگ مشاور و پیمانکار به مدت یک سال در محل اجرای طرح برای آموزش به بهره برداران حضور می یابد.
اکبری اظهار داشت: ایران یکی از کشورهای پیشرو در حوزه اجرای سامانه آبیاری نوین و تحت فشار است و سالانه تجهیزات موردنیاز حدود 500 هزار هکتار اجرای سامانه آبیاری تحت فشار در کشور تولید می شود.
از ابتدای سال جاری تاکنون 60 هزار هکتار آبیاری تحت فشار در اراضی کشاورزی کشور اجرا شده و بیش از 130 هزار هکتار نیز در دست اجراست که به گفته مسوولان امر پیش بینی می شود با استفاده از توسعه آبیاری تحت فشار در آبخور شبکه های مدرن این میزان به 300 هزار هکتار افزایش یابد.
کارشناسان می گویند با اجرای برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در دولت تدبیر و امید، بهره وری آب سالانه 6 درصد و در مجموع 30 درصد افزایش یافته است به طوری که در سال 92 به ازای مصرف هر متر مکعب آب حدود 920 گرم محصول تولید می‌شد که این میزان با 400 گرم افزایش به 1.320 کیلوگرم به ازای مصرف هر مترمکعب آب رسیده است.
با حمایت های دولت سطح اراضی تجهیز شده به سامانه های نوین آبیاری از یک میلیون و 290 هزار هکتار در سال 92 با افزایش 534 هزار هکتاری به یک میلیون و 824 هزار هکتار رسید و براساس برنامه تا پایان سال جاری به 2 میلیون و 100 هزار هکتار افزایش خواهد یافت.
در کنار اهمیت بسیار بالای بخش کشاورزی در توسعه و خودکفایی کشور؛ کشاورزی در استان اصفهان همواره به عنوان یک بخش پویا مطرح بوده است تا آنجا که بر اساس آخرین گزارش ها، حدود 11 درصد از اشتغال اصفهان و هشت درصد از تولید ناخالص ملی در استان به بخش کشاورزی اختصاص دارد.
در چهار سال گذشته، 2 هزار و 137 طرح با هشت هزار و 700 میلیارد ریال اعتبار و 10 هزار فرصت شغلی جدید در بخش کشاورزی استان ایجاد شد، وجود 400 هزار هکتار زمین کشاورزی مرغوب، تولید 6 میلیون تن محصولات مختلف کشاورزی و وجود کشاورزان با تجربه از مهمترین ویژگی های کشاورزی اصفهان است.
رشد 53 درصدی اجرای شیوه های نوین آبیاری و 83 درصدی محصولات صادراتی این بخش دلیل دیگری بر اهمیت استمرار حیات کشاورزی در اصفهان است.
برکات بخش کشاورزی از یک سو و مواجه بودن این استان با پدیده خشکسالی و افت شدید منابع آبی از سوی دیگر ضرورت مدیریت مصرف آب را در این بخش بیش از پیش آشکار کرده است.
استان اصفهان دارای حدود 568 هزار هکتار زمین های کشاورزی است که با توجه به خشکسالی دهه اخیر و کمبود آب، اکنون در کمتر از270 هزار هکتار از این زمین ها زراعت انجام می شود.
این در حالی است که به گفته مسئولان، تاکنون کمتر از 15 درصد زمین های کشاورزی استان اصفهان مجهز به سیستم های آبیاری نوین شده اند.
میانگین بارندگی در ایران یک سوم دنیاست و در استان اصفهان یک دوم کشور است، در طول چند سال خشکسالی این میزان نیز کاهش یافته است و با تغییر اقلیم صورت گرفته، مناطق خشک، خشکتر و مناطق مرطوب، مرطوبتر شده که این امر به خشکی اقلیم افزوده است.
به باور کارشناسان امر با توجه به این شرایط استان نیازمند برنامه ریزی تخصصی و اصولی برای توسعه کشاورزی مدرن و کنترل مصرف آب به صورت توامان است زیرا استقرار سامانه های نوین آبیاری یکی از شاخص های کشاورزی مدرن است.
به تاکید آنان، کشاورزی و دامپروری باید به سمت روش های نوین که به حداقل آب نیاز دارند، پیش رود، یکپارچه سازی اراضی به منظور کشت محصولات کم آب بَر باید در شهرهایی که با مشکل آب مواجه هستند انجام شود.
* طرح آبیاری نوین با جدیدت در حال اجراست
قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی اصفهان دراین خصوص گفت: در سالجاری طرح های آبیاری قطره ای، کم فشار و بارانی در هفت هزار و 800 هکتار از زمین های کشاورزی استان اجرا شده است.
مهرداد مرادمند افرود: اجرای این طرح ها در بیش از 9 هزار هکتار دیگر از زمین های کشاورزی استان اصفهان در دست اقدام است که امیدواریم تا پایان سال جاری به بهره برداری برسد.
وی بیان کرد: اقدام های زیرساختی برای صرفه جویی آب و جلوگیری از هدر رفت این مایع حیاتی در بخش کشاورزی استان انجام شده و در این راستا طرح های آبیاری نوین با جدیت در حال اجراست.
قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی اصفهان با بیان اینکه این ظرفیت را داریم که سالانه 15 هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان را زیر پوشش شیوه های آبیاری نوین قرار دهیم، اظهار داشت: سال گذشته طرح های آبیاری نوین در 15 هزار هکتار از زمین های کشاورزی اصفهان اجرا شد.
وی تغییر الگوی کشت را از دیگر برنامه های این نهاد برای صرفه جویی و جلوگیری از هدر رفت آب در بخش کشاورزی استان عنوان کرد و گفت: تلاش خود را برای جایگزین کردن کشت درختان باغی و گیاهان کم آب بر به جای درختان و گیاهان آب بَر آغاز کرده ایم.
مرادمند ادامه داد: توسعه محصولات گلخانه ای و کاشت درختان پسته و گیاهان دارویی که به آب کمی نیاز دارند را در دستور کار قرار داده ایم و این طرح تاکنون در بیش از 2 هزار هکتار زمین های کشاورزی اجرا شده است.
به گفته وی، هدفگذاری انجام شده برای اجرای این طرح سالانه سه هزار هکتار است.
یک پژوهشگر اقتصاد کشاورزی نیز بالا رفتن راندمان و صرفه جویی در مصرف آب؛ کنترل میزان آب ورودی به زمین های مورد نظر، توزیع یکنواخت آب و حتی سم و کود در مزرعه، جلوگیری از انتقال بذر علف هرز به دلیل استفاده نکردن از آب در جوی جاری، کاهش تبخیر سطحی و نیاز نبودن به عملیات تفکیک زمین را از مهمترین مزایای اجرای این طرح برشمرد.
مسعود رسا با بیان این که مزایای این روش ها نسبت به معایب آنها بسیار بیشتر است، افزود: روش های آبیاری تحت فشار اغلب برغم راندمان بالا با محدودیت های متعددی مواجهند که مانع ازکاربرد وسیع آنها شده است.
وی با اشاره به این که استفاده از این روش ها پیش زمینه های متعددی را می طلبد، اظهار داشت: نیاز به یکپارچه سازی اراضی کشاورزی، سرمایه گذاری کلان دولتی و خصوصی ، با صرفه ترشدن کار کشاورزی برای تولیدکننده، ضعف در طراحی شبکه، کیفیت پایین لوله های آبده ، آگاهی نداشتن از نحوه صحیح اجرای سیستم توسط شرکت های مجری و بهره برداری ضعیف کشاورزان و برخی محدودیت های ذاتی این سیستم ها نظیر عامل گرفتگی و عامل شوری در روش های آبیاری تحت فشار موجب شده است این روش ها نتواند در مقیاس وسیع مورد استقبال کشاورزان قرار گیرند.
وی با تاکید بر این که در یک طرح آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن ایفا می‌کند، گفت: بافت خاک، آماده کردن زمین، اندازه مزارع، شوری خاک ، زهکشی، آب قابل دسترس، کیفیت آب، گیاهان الگوی کشت ، انرژی قابل دسترس، تناوب زراعی و عملیات زراعی، کیفیت و میزان محصولات، وضعیت آب و هوایی و هزینه آب از عوامل موثر در انتخاب روش های آبیاری است.
این پژوهشگر کشاورزی اظهار داشت: هزینه این سیستم ها برای کشاورز زیاد است و تبدیل و اجرای آن احتیاج به نیروی متخصص دارد، بنابراین افراد در شهرها و نقاط دور افتاده ممکن است برای اجرا و خدمات پس از بهره برداری طرح دچار مشکل شده و دسترسی نداشتن به نیروی متخصص و افزایش هزینه ها کشاورزان را از انجام این طرح دلسرد کند.
وی ادامه داد: در مناطقی که با مشکل شوری دست و پنجه نرم می کنند و کیفیت آب مناسب نیست این روش ها توصیه نمی شود و بهتر است از همان روش های سنتی اما با نظارت و کنترل بیشتر استفاده کرد که ضمن آبیاری عمل خاک شویی هم انجام شود.
کارشناس ارشد کشاورزی استان اصفهان نیز دراین باره معتقد است: به دلیل محدودیت های آبیاری بارانی از جمله افزایش نفوذ عمقی و یا باد بُردگی و تبخیر، اکنون در دنیا بیشتر به سمت آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی تمایل وجود دارد اما بیشتر کشاورزان ایرانی علاقه دارند که از روش آبیاری بارانی استفاده کنند.
مریم بشی پور گفت: در ذهن کشاورز ایرانی استفاده از آبیاری بارانی، سرمایه‌گذاری کمتر، جابجایی و اتلاف کمتر لوله ها، عمر بیشتر لوازم، افزایش احساس سیری گیاه، شسته شدن برگ و کاهش بیماری ها و آفات( و در نتیجه مصرف سم کمتر)، و افزایش محصول را تداعی می کند.
* راه اندازی استخر مهمترین نکته در سامانه آبیاری تحت فشار و کم فشار
اسفندیار امینی، مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان نیز دراین خصوص گفت: نکته مهم در سامانه آبیاری تحت فشار و کم فشار راه اندازی استخر است.
وی اظهار داشت: سامانه آبیاری نوین در بسیاری از مزارع و باغ ها استان عملیاتی شده اما به دلیل نبود استخر برای جمع آوری آب کافی اجرای این طرح ها با مشکلات بسیاری همراه است.
امینی با بیان اینکه پیاده سازی همسان طرح آبیاری تحت فشار را برای تمام نقاط کشور با یک شیوه واحد صحیح نیست، افزود: آبیاری غرق آبی در برخی نقاط از جمله اطراف زاینده رود به این مفهوم نیست که آب زیادی در کشاورزی استفاده می‌شود چرا که این آب دوباره به سفره های زیرزمینی باز می گردد.
به گفته وی، دلیل انجام کشاورزی در این محدوده با وجود خشک بودن زاینده رود همین موضوع است؛ اما در مناطقی از استان مانند برخوار که چاه‌ها بسیار عمیق است امکان استفاده از آبیاری غرقابی به دلیل عدم بازگشت مجدد آب به سفره های زیرزمینی وجود ندارد.
امینی افزود: اگر حداقل دمای منطقه‌ای از حد مطلوب بالاتر باشد به دلیل تبخیر شدید آب های روان اجرای آبیاری بارانی در آن مناطق به صرفه نیست.
* میانگین کشوری اجرای این طرح 20 درصد است
رامین رستمی رئیس جهاد کشاورزی فریدن نیز در این باره گفت: این شهرستان 20 ساله در اجرای این طرح سابقه دارد.
وی با اشاره به جزییات اجرای طرح های آبیاری تحت فشار در شهرستان، افزود: این طرح ها به 2 روش انجام می شوند، نخست طرح های تحت فشار دوره های گذشته بود که 50 درصد هزینه طرح از اعتبارات بلاعوض ملی تامین می شد و 50 درصد دیگر سهم خودیاری کشاورز بود و دسته دوم طرح های تجمیعی است که از حدود سه سال اخیر آغاز شده و در آن تا 85 درصد هزینه را دولت تقبل می کند.
رستمی اظهار داشت: در طرح های تجمیعی؛ کشاورزان نخست باید شرکت تعاونی تشکیل دهند و یک نماینده را از میان اعضا انتخاب کنند که این نماینده مسئول پیگیری تمام امور مرتبط با طرح و رایزنی ها و دیدار با مدیریت جهاد کشاورزی منطقه است.
به گفته رئیس جهاد کشاورزی فریدن، تاکنون در 16 هزار و 500 هکتار از 22 هزار هکتار اراضی شهرستان سامانه آبیاری تحت فشار اجرا شد این در حالی است که میانگین کشوری اجرای این طرح ها حدود 20درصد است.
در این شهرستان همچنین طرح آبیاری زیر سطحی به همت صارم رفیعی کشاورز دامنه ای با هزینه ای افزون بر 12میلیارد ریال در سطح 30 هکتار به اجرا در آمده است.
طرح آبیاری زیرسطحی روشی به طور کامل هوشمند است که آب را مستقیم به ریشه گیاه هدایت می کند و متناسب با نیاز گیاه آبیاری می شود و در این روش تبخیر به صفر رسیده و راندمان آبیاری را تا 95 درصد افزایش می دهد.
* ضرورت توجه به گلایه ها و نیازهای کشاورزان
در همین ارتباط برخی از کشاورزان از اجرای این طرح ها رضایت دارند و البته نسبت به موانع دریافت تسهیلات بانکی، خرده مالکی، خرابی و فرسودگی اتصالات به کار رفته در طرح ها، تحمیل هزینه های اضافی ، تاخیر در تحویل طرح ها و متضرر شدن کشاورز به دلیل عدم امکان کشت محصول و نحوه نظارت بر پیمانکاران گلایه داشتند.
روشن است نظارت مستمر بر اجرای اصولی این طرح ها و ارتقا آموزش های لازم به کشاورزان گام موثری برای ترغیب آنان به نصب سیستم های نوین آبیاری و تحقق اهداف مهم این سیاست کلان و راهبردی خواهد بود.
نتایج پژوهش های صورت گرفته در این خصوص، نشان داد که هر چند نصب و اجرای سیستم های آبیاری نوین در بیشتر واحدهای مورد بررسی دارای توجیه اقتصادی است اما تعداد نیروی کار خانوادگی و تعداد قطعات زمین اثر منفی ولی اندازه مزرعه، سواد، شغل کشاورز، شیب زمین، ناهمگون بودن خاک، محدودیت متوسط آب و محدودیت فصلی آب و گرفتن وام تاثیر مثبتی بر پذیرش آبیاری نوین دارند.
بنا به نتایج تحقیقات صورت گرفته عمده مشکلات اقتصادی که کشاورز با آن ها دست و پنجه نرم می کند، با خدمات بانکی و فقدان یک نظام موثر برای کنترل مرتبط است.
استان اصفهان سالانه با تولید حدود 6 میلیون تن محصول کشاورزی و دامی, 6 درصد تولیدات کشور را دارد .
از حدود 568 هزار هکتار زمین کشاورزی استان اصفهان(پنج درصد وسعت زمین های استان) 260 هزار هکتار زراعی و 75 هکتار باغی و بقیه آیش است.
استان اصفهان بیش از یک دهه به دلیل خشکسالی در وضعیت هشدار کمبود آب قرار گرفته و کشت محصولات پرآب و آبیاری سنتی با وجود تلاش ها همچنان در بعضی از مناطق ادامه دارد و ضرورت اصلاح الگوی کشت و استفاده از فناوری پیشرفته آبیاری برای نجات کشاورزی این استان ضروری است.
9861/6026/1352
کپی شد
