به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله احمد مبلغی در همایش مجازی «کرونا؛ تعامل عقل و ایمان» که به همت رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان و با حضور شخصیت‌هایی از عالمان شیعه، سنی و مسیحیت برگزار شد، خاطرنشان کرد: در زمان ظهور بلای عام، سایر عقل‌ها نیز به نوبه خود در جامعه فعال می‌گردند و هر کدام تأثیراتی را برجای می‌گذارند.
وی اظهار داشت: ادیان مختلف باید تلاش‌های همگرایانه خود را بر اساس فعال شدن این حالت پناه آوری به خداوند، بیشتر کنند و رابطه فیمابین خود را تقویت و حتی اگر بتوانند دعای مشترک با هم برگزار نمایند.
اقسام عقل معطوف به حوزه دین هنگام بلای عمومی
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی به تشریح انواع چهارگانه عقل معطوف به حوزه دین در شرایط ظهور بلاهای عمومی پرداخت.
وی با اشاره به تعریف عقل عبودی، آن را عقلی فعال شونده بر اساس فطرت خداجویی و روی آوری به خدا به ویژه به هنگام مواجهه با خطر، توصیف کرد، و گفت: کارکرد این عقل، تنظیم، تصحیح و تلطیف روابط با پروردگار و دعوت به دعا و فروتنی در پیشگاه خداوند است.
آیت الله مبلغی در تبیین چرایی اطلاق «عنوان عقل» بر عقل عبودی، گفت: فی الواقع عقل به هنگام بروز خطر، دست به یک محاسبه می‌زند و رهایی از خطر را در پناه بردن به خدا می بیند.
وی اظهار داشت: پیامد این محاسبه عقلی، فعلیت پیدا کردن حالت‌های فطری در انسان از قبیل: پناه آوری به خداوند و خشوع و خضوع و تواضع و دعا در پیشگاه الهی است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: این پناه آوری به خدا به معنای رها کردن یا فروکاستن از تلاش فیزیکی و علمی برای رفع خطر فی المثل، اقدامات پزشکی و رعایت اصول بهداشتی در مثل بیماری کرونا به هیچ وجه نیست.
وی گفت. عقل عبودی از دو جز تشکیل شده است که یکی ادراکی است همچون: ادراک عظمت خداوند، ادراک قدرت خداوند و.... در این جز، عقل با توجه به ضعف انسان، به این ادراک نائل می‌آید و جز دوم حالت‌های انعکاسی ادراک یاد شده است، حالت‌هایی که در انسان در اثر آن ادراک پدید می‌آید همچون: احساس تسلیم، خضوع، خشوع و پناه آوری به خداوند.
آیت الله مبلغی یادآورشد: به این خاطر می‌بینیم که امام علی بن ابیطالب (ع) فرموده است: «وإنه لا ینبغی لمن عرف عظمة الله أن یتعظم، فإن رفعة الذین یعلمون ما عظمته أن یتواضعوا له، وسلامة الذین یعلمون ما قدرته أن یستسلموا له».
وی گفت: امام می‌فرمایند: سزاوار نیست کسی که عظمت خدا را شناخت، خودبزرگی کند. بلندمرتبگی کسانی که به عظمت او پی می‌برند این است که برای او تواضع کنند و سلامت کسانی که به قدرت او آگاهی پیدا می‌کنند تسلیم او شوند.
عقل کلامی
عضو مجلس خبرگان در تعریف عقل کلامی گفت: عقل کلامی عقلی است که به تحلیل شرور و تبیین عدل خداوند، یا مسائل کلامی دیگر که ممکن است در شرایط ظهور مصیبت و بلا مطرح شود، می‌پردازد.
عقل آئینی
وی در تعریف عقلی آئینی گفت: عقلی است که به هنگام بروز یک مصیبت همگانی در جامعه، به آئین‌های دینی نظر می‌افکند و وضعیت آنها را در چارچوب نگاه به شرایط پیش آمده، و اقتضائات آن، مورد تأمل خود قرار می‌دهد.
آیت الله مبلغی افزود: در اسلام به ویژه در جوامع متدین به شریعت، عقل آئینی در سطح عمومی تحت تأثیر جدی دیدگاه‌های تخصصی فقهی قرار می‌گیرد که آن نیز نوعاً در فضای تخصصی و اجتهادی خود در شرایط ویژه بلاهای عمومی فعال می‌گردد.
وی در تعریف عقل سلوکی گفت: این عقل با تأمل در وضعیت‌های اخلاقی و اجتماعی جامعه، آنها را در چارچوب نظرافکندن به واقعیت‌ها و پیامدهای بلاهای عام، محل سنجش و ارزش داوری قرار می‌دهد.
اهمیت عقل عبودی
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: به نظر می‌آید در شرایط ظهور یک بلای عام (همچون کرونا) عقل عبودی در مقایسه با سایر عقل‌ها بیشتر در ذهنیت دینی اجتماعی فعال و حاضر می‌شود؛ هر چند سایر عقل‌ها نیز به نوبه خود در جامعه فعال می‌گردند و تأثیراتی را بر برجای می‌گذارند.
وی یادآور شد: بر این اساس ما باید بدانیم امروز که کرونا همه جهان را فرا گرفته است این عقل عبودی در انسان‌ها فعال شده است و بنابراین ادیان مختلف باید تلاش‌های همگرایانه خود را بر اساس فعال شدن این حالت پناه آوری به خداوند، بیشتر کنند و رابطه فیمابین خود را تقویت کنند و حتی اگر بتوانند دعای مشترک با هم برگزار نمایند.
